HUVALLAHÜLLEZİ 

HAZIRLAYAN : SÜMEYRA TOSUN 

‫َّحي‬ ‫ب َوال َّشهَا َد ِة هُ َو الر َّْح َم ُن الر ِ‬ ‫هو هَّللا ُ الَّ ِذي اَل ِإلَهَ ِإاَّل هُ َو َعالِ ُم ْال َغ ْي ِ‬
‫)‪(٢٢‬‬
‫ك ْالقُ ُّدوسُ ال َّساَل ُم ْال ُمْؤ ِم ُن ْال ُمهَ ْي ِم ُن‬ ‫هُ َو هَّللا ُ الَّ ِذي اَل ِإلَهَ ِإاَّل هُ َو ْال َملِ ُ‬
‫ان هَّللا ِ َع َّما يُ ْش ِر ُك َ‬
‫ون‬ ‫ْال َع ِزي ُز ْال َجبَّا ُر ْال ُمتَ َكبِّ ُر ُس ْب َح َ‬
‫)‪(٢٣‬‬
‫ص ِّو ُر لَهُ اَأْل ْس َماء ْال ُح ْسنَى يُ َسبِّ ُح لَهُ َما فِي‬ ‫ارُئ ْال ُم َ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ب‬ ‫ْ‬
‫ال‬ ‫ُ‬
‫ق‬ ‫ِ‬ ‫ل‬‫ا‬ ‫َ‬
‫خ‬ ‫ْ‬
‫ال‬ ‫ُ‬ ‫هَّللا‬ ‫هُ َو‬
‫ض َوهُ َو ْال َع ِزي ُز ْال َح ِكيمُ‬ ‫ِ‬ ‫رْ‬‫َأْل‬ ‫ت َوا‬ ‫‪ ‬ال َّس َما َوا ِ‬
MEÂLİ 

 O, kendisinden başka hiçbir ilâh olmayan Allah’tır. Gaybı da, görünen âlemi
de bilendir. O, Rahmân’dır, Rahîm’dir .(22)

 O, kendisinden başka hiçbir ilâh bulunmayan Allah’tır. O, mülkün gerçek

sahibi, kutsal (her türlü eksiklikten uzak), barış ve esenliğin kaynağı,
güvenlik veren, gözetip koruyan, mutlak güç sahibi, düzeltip ıslah eden ve
dilediğini yaptıran ve büyüklükte eşsiz olan Allah’tır. Allah, onların ortak
koştuklarından uzaktır (23)

O, yaratan, yoktan var eden, şekil veren Allah’tır. Güzel isimler O’nundur.
Göklerdeki ve yerdeki her şey O’nu tesbih eder. O, mutlak güç sahibidir,
hüküm ve hikmet sahibidir.(24)
TEFSİRİ 

 Cenâb-ı Hak, “Allah” ismini en başa koyarak kendisinin bazı isim ve sıfatlarını
özellikle anmakta, ardından en güzel isimlerin kendisine ait olduğunu
hatırlatmaktadır.Kulluk bilincine erişmiş olanların taşıması gereken Allah korkusuna
değinen 21. âyetin açıklaması mahiyetindeki bu âyetlerde bile önce Allah Teâlâ’nın
birliğine, sonra ilminin sınırsızlığına, hemen bunların ardından da rahmet ve
şefkatinin enginliğine yer verilmesi, ulu Rabbimizi diğer isim ve sıfatlarını da
unutmadan, ama her şeyden önce sevgi, şefkat ve bağışlayıcılık nitelikleriyle
düşünmemiz ve bizim de bütün yaratılmışlara karşı bu tavrı öncelememiz gerektiğini
gösterme açısından dikkat çekicidir. “En güzel isimler” diye çevirdiğimiz 24. âyetteki
esmâ-i hüsnâ terimi, “Allah Teâlâ’nın en güzel niteliklerine ve en mükemmel
anlamlara delâlet eden isimleri” demektir (bilgi için bk. A‘râf 7/180; “Allah” hakkında
bk. Bakara 2/255; “rahmân” ve “rahîm” hakkında bk. Fâtiha 1/3). Genellikle birden
fazla mâna ile açıklanan esmâ-i hüsnâdan 23-24. âyetlerde geçenler için verilen
başlıca anlamlar şöyledir:
  a) Melik: Egemenliğin mutlak sahibi, görünen ve görünmeyen âlemlerin asıl ve
yegâne mâliki
 b) Kuddûs: Her türlü eksiklikten uzak, mutlak kemal sahibi, yaratılmışların
tasavvur ve tasvirine sığmaz, kutsî
 c) Selâm: Esenlik kaynağı, esenlik veren, selâmete çıkaran
 d) Mü’min: Güven sağlayan, kendisine güvenilen, vaadine itimat edilen, gönlünü
imana açanlara iman veren, kendisine güvenenleri korkudan emin kılan,
  e) Müheymin: Görüp gözeten, yöneten ve denetleyen, evrenin mutlak hâkim ve
yöneticisi
  f) Azîz: Üstün, yenilmeyen, mutlak güç sahibi, yegâne galip, izzet ve şanın asıl
sahibi ve kaynağı
  g) Cebbâr: İradesine sınır olmayan, murat ettiğini her durumda icra edebilen, hükmüne ve
etkisine karşı direnilemeyen, yaratılmışların halini iyileştiren, yaraları saran, dertlere
derman olan, erişilemez, yüceler yücesi, güç ve azamet sahibi
 h) Mütekebbir: Büyüklüğü apaçık olan, azametini ortaya koyan, büyüklük ancak kendisine
yaraşan, büyüklükte eşi olmayan
  ı) Hâlik: Takdir ettiği gibi yaratan
  i) Bâri’: Örneği olmadan yaratan, yaratmanın bütün evrelerindeki inceliklerin asıl kaynağı
 j) Musavvir: Biçim ve özellik veren, yarattıklarının maddî mânevî, duyularla algılanan
algılanamayan bütün şekil ve hususiyetlerini belirleyen
 k) Hakîm: Bütün işleri ve buyrukları yerli yerince olan, hüküm ve hikmet sahibi.Sûre –ilk
âyetinde olduğu gibi– göklerde ve yerde bulunanların hepsinin Allah’ı tesbih ettiği, O’nun
azîz ve hakîm olduğu belirtilerek sona ermektedir.
FAZİLETİ

 Haşr Suresi fazileti, Sabah ve akşam üç defa (besmeleden önce)

“Eûzü billâhi’ssemîi’l-alîmi mine’ş-şeytâni’r-racîm” dedikten sonra
Haşr sûresinin son üç âyetini okuyanlar için büyük müjdeler içeren
hadisin sıhhat derecesiyle ilgili eleştiriler bulunmakla beraber
özellikle sabah namazlarından sonra bu üç âyetin okunması gelenek
haline gelmiştir (bk. Tirmizî, “Sevâbü’l-Kur’ân”, 22; Müsned, V, 26;
Dârimî, “Fezâilü’l-Kur’ân”, 22; Emin Işık, “a.g.m.”, XVI, 426).
NÜZÛL

 Mushaftaki sıralamada elli dokuzuncu, iniş sırasına göre yüz birinci sûredir.
Beyyine sûresinden sonra, Nûr sûresinden önce Medine’de nâzil olmuştur.
Derveze, sûrenin iniş sırası hakkında şöyle bir tesbit yapmaktadır: Tefsir ve siyer
müelliflerinin bu sûrede sözü edilen yahudi kabilesinin Benî Nadîr olduğu ve bu
topluluğun 1-4. âyetlerde değinilen Medine’den çıkarılması olayının Uhud
Savaşı’ndan beş ay kadar sonra meydana geldiği hususunda görüş birliği içinde
oldukları dikkate alınırsa, bunu Uhud Savaşı’ndan söz eden Âl-i İmrân sûresinden
sonraki sıraya yerleştirmek uygun olur. Sûrelerin iniş sırasına dair rivayetlerde,
Hudeybiye Antlaşması’yla ilgili bazı olaylara işaret eden Mümtehine sûresi ile bu
sûrenin adının karıştırılmış olması muhtemeldir, dolayısıyla belirtilen sıralamada
bu iki sûrenin yer değiştirmesi gerekir (VIII, 207-208).
HADİSLER

 Haşr Suresi Medine döneminde inmiştir. 24 âyettir. Sûre, adını ikinci ayette geçen
“el-Haşr” kelimesinden almıştır. Haşr, toplamak demektir.

Peygamber Efendimiz (s.a.v.) Haşr Suresinin son üç ayeti hakkında

buyurmuşlardır ki:

“Her kim sabahladığında üç defa: “Eûzü billâhis semiy ‘ıl aliymi mineş şeytânir
raciym.” der de Sure-i Haşr’in son üç ayetini okursa, yetmiş bin melek akşama
kadar Allahu Teala’dan o kimsenin affını isterler. Akşam olmadan ölürse, şehit
olarak ölür. Akşam okursa fazilet ve ecri yine aynıdır.
 Başka bir rivayette: “Allahu Teala o kimsenin cennete girmesini vacip
kılar.” “Cenab-ı Hakk, Haşr Suresinin sonunu okuyan kimsenin geçmiş ve
gelecek günahlarını affeder.”

Ebu Hüreyre (r.a.) rivayet edildiğine göre :

“Sevgilim Resulü Ekrem (S.A.V)’e İsm-i Azam’ı sordum.

Şöyle buyurdu. “Sure-i Haşr’in sonuna devam et, onu çokça oku.”

Ben yine sordum. Bana aynı tavsiyeyi yaptı, yine sordum. Aynı tavsiyeyi
yaptı.
 “Kim sabah kalkarken üç defa

‘Eûzü billâhi’s-Semî’ıl-Alîmi mine’ş-Şeytânirracîm = Allah’ın rahmetinden

kovulmuş olan şeytandan, işiten ve bilen Allah’a sığınırım’ der ve Haşir
Sûresi’nin sonundan üç âyet okursa, Allah o kimseye akşama kadar duâ ve
istiğfar etmek üzere yetmiş bin melek vazifelendirir. O günde ölürse şehid olarak
ölür. Kim geceye girerken okursa o da aynı dereceye ulaşır.”

(Tirmizî, Fedâilü`l-Kur`ân 22, Mevakıt 65; Müsned, 5/26)

KAYNAKÇA

 Kaynak : Kur’an Yolu Tefsiri Cilt: 5 Sayfa: 303-304

  Diyanet Tefsiri