PLATON &

HỌC THUYẾT Ý NIỆM

NGUYỄN HỒ MINH KHÔI – TRƯƠNG HOÀI HẬN
THÂN THẾ VÀ CUỘC ĐỜI
• Plato xuất thân trong một gia đình thuộc dòng dõi quý tộc
Athenes, cha là Ariston thuộc quốc vương Codre, mẹ là
Périctione thuộc dòng họ của nhà lập pháp Solon – một trong
bảy nhà hiền triết của Hy Lạp. Plato tên thật là Aristocles
(427 – 347 TCN), sinh ra tại đảo Egine, gần Athenes.
• « Plato » là biệt danh ông đã có từ thời trẻ, có th ể do sức kho ẻ
và vóc người rộng lớn, cũng có thể do những mối quan tâm
tinh thần rộng rãi, vì platius trong tiếng Hy Lạp có nghĩa là
« rộng ».
• Xuất thân trong một gia đình danh giá, Plato nh ận được một
nền giáo dục rất tốt, có thể nói là tinh hoa, có lẽ nhờ những
thuận lợi này đã giúp ông phát triển đầy đủ những thiên tư
sáng chói của mình.
• Plato sinh ra và lớn lên trong thời đại khủng hoảng
sâu sắc của nền dân chủ chủ nô. Được sinh ra vài
năm sau khi bùng nổ cuộc chiến tranh
Peloponesia, thời trai trẻ của Plato lại diễn ra sau
khi dân đảo Sicily thất bại – mọi sai lầm của nhà
cầm quyền Athens trước đây đã bị trừng phạt ghê
gớm. Bối cảnh xã hội trong chiến tranh, nghèo đói,
sự thay đổi đường lối cai trị tác động không ít đến
sáng tác của ông.
• Cuộc làm quen với Socrate diễn ra khi Plato
gần 20 tuổi là cái mốc quan trọng trong cuộc
đời Plato. Ông trở thành học trò của Socrate
trong khoảng 9 năm, cho tới cái chết bi
thương của Socrate. Cái chết của Socrate đã
để lại ấn tượng mạnh mẽ ở Plato, đã tạo ra ở
ông một thứ giống như khủng hoảng tinh
thần buộc phải dánh giá lại các giá trị, và
thúc đẩy những tìm tòi triết học mới.
• Sau khi Socrate bị tử hình, Plato rời
khỏi Athens trong một thời gian dài.
Ông sống nhiều năm ở Mégare,
Cyrènerè, cả Ai Cập, Phénicie, Ba Tư,
Babylone. Khắp nơi Plato đều làm
quen với các nhà tư tưởng và các nhà
khoa học nổi tiếng, quan tâm đến
những vấn đề đặc thù của đời sống
tinh thần – trí tuệ và những thành
tựu của nó.
• Năm 389 TCN, Plato tham gia cố vấn
chính trị cho bạo chúa Denys, vua sứ
Syracuse, nhưng sau một thời gian bị
chính Denys bán làm lô lệ do mâu thuẫn
cá nhân. Annikéris, môn đệ của
Aristippe, chuộc đã chuộc ông với giá 20
đồng mines, rồi giải phóng cho ông.
• Trở về Athens ông mua một khu vườn rộng có tên là Academos ở Tây B ắc
Athens xây trường dạy học. Trường được đặc tên theo địa điểm là
Academia. Ở đó có bốn khoa : Toán học, Thiên văn học, Âm nhạc và Phép
biện chứng.
• Plato mất trong bữa tiệc mừng sinh nhật ông ở tuổi 81. Cuộc đ ời Plato là
cuộc đời của một nhà bác học quên mình, không vợ không con. Ông đ ể l ại
một số lượng tác phẩm đồ sộ và hầu hết được bảo tồn hoàn chỉnh cho đến
ngày nay.
HỌC THUYẾT
Ý NIỆM