Evolution and Revolution as

Organizations Grow
(ድርጅታዊ የዝግመተ (ቀሰስታዊ) ለውጥ እና
አብዮት (ስር ነቀል) ለውጥ ደረጃዎች)

by Zeyinu Ahmed

Presented to Boricof SC. Governing bodies

Problem Modeling
Modeling organizational problems is
essential
ድርጅታዊ ችግሮችን ቅርጽ ማስያዝ እና ችግሩን ማወቅ
አስፈላጊ ነው።
“Identifying the problem is half way to the
solution”
ችግሩን መለየት የመፍትሄው ግማሽ መንገድ ነው።
Organizational Development (ተቐማዊ ዕድገት) : 5
Characteristics (መለያ ገጽታዎች)

Age of the Organization(የድርጅቱ ዕድሜ)

Size of the Organization(የድርጅቱ ስፋት)
Stages of Evolution(ዝግመታዊ(ቀሰስተኛ) ለውጥ
ደረጃዎች)
Stages of Revolution(የአብዮት(ስር ነቀል) ለውጥ
ደረጃዎች)
Growth Rate of the Industry(የኢንዱስትሪው
የእድገት ደረጃ)
Age of the Organization
Most obvious and essential dimension for any
model. (ለማንኛውም ሞዴል በጣም ግልጽ እና አስፈላጊ ልኬት
እድሜ ነዉ) ምክንያቱም
The same organizational practices are not
maintained throughout a long life span. (ተመሳሳይ
ድርጅታዊ የአመራር ሆነ የአሰራር ልምምዶች ረጅም የህይወት
ዘመን መቆየት አይችሉም)
ጊዜ ያለፈበት አሰራር, የሰራተኞች ባህሪ ለመተንበይ ብቻ ሳይሆን
ለመለወጥ በጣም አስቸጋሪ ነዉ
“Management problems and principles are
routed in time.” Greiner.
 Size of the Organization(የድርጅት ስፋት)
Problems tend to change with increased employees and sales
revenue. (የሰራተኞች ቁጥር እና የሽያጭ መጠን በጨመረ መጠን የማስተባበር እና
እርስ በእርስ የግንኙነት ችግሮች ይጎላሉ)
Coordination and communication becomes more difficult. (ቅንጅት እና
ግንኙነት የበለጠ አስቸጋሪ ይሆናል)
New functions emerge. (አዲስ ተግባራት ብቅ ይላሉ)
Structural hierarchy increases. (የመዋቅር ተዋረድ ይጨምራል።)
Jobs become more interrelated.( ስራዎች የበለጠ እርስ በርስ የተያያዙ ይሆናሉ)
Formalized processes - for control (የቁጥጥር መደበኛ ሂደቶች)

“Organizations that do not grow can maintain the same structure for
longer periods of time” Greiner.
Large versus Small Organizations

LARGE SMALL

Economies of scale Responsive, flexible

Vertical hierarchy Flat structure
Mechanistic Organic
Complex Simple
Stable market Niche finding
Stages of Evolution (የዝግመተ ለውጥ ደረጃዎች)

As organizations grow, different evolutionary periods emerge( ድርጅቶች

እድሜ እየጨመረ እና በስፋት እያደጉ ሲሄዱ፣ አዲስ ክስተት ይፈጠራሉ).

ድርጅቶች የመጀመሪያ የዝግመተ ለውጥ ጊዜ ብለን የምንጠራው ከምስረታ አንስቶ የሁለት

ዓመታት ሂደት ነዉ በዚህ ጊዜ ተቐማት ብዙም አይስፋፉም ብሎም ለተጨማሪ አንድ
ዓመት ይኮማተራሉ ነገር ግን ከችግር የተረፉ ድርጅቶች ብዙ ጊዜ ከአራት እስከ ስምንት
ዓመታት የሚዘልቅ ያለ ትልቅ የኢኮኖሚ ውድቀት ወይም ከባድ የውስጥ ችግር ቀጣይነት
ያለው እድገት ያገኛሉ
ዝግመተ ለውጥ የሚለው ቃል እነዚህን ጸጥ ያሉ ወቅቶችን ለመግለፅ እንጠቀመዋለን
ምክንያቱም በተመሳሳይ የአስተዳደር ዘይቤ እድገትን ለማስቀጠል መጠነኛ ማስተካከያዎች
ብቻ ስለሚደረጉ ነው።
Growth will usually continue at a steady pace until a
revolutionary stage is reached.
Stages of Revolution (ስር ነቀል ለውጥ)

Revolution: stages of crisis. : የችግር ደረጃዎች.)

Here practices become outdated ( ልምዶች ጊዜ ያለፈባቸው
ይሆናሉ).
Companies that do not change will fold or cease to
grow. (የማይለወጡ ኩባንያዎች ማደግ ያቆማሉ)
Often solutions for one crisis become a major problem
in the next crisis.( ብዙውን ጊዜ ለአንድ ቀውስ መፍትሄዎች
በሚቀጥለው ቀውስ ውስጥ ትልቅ ችግር ይሆናሉ)
Growth Rate of the Industry

Business growth is determined by market

environment of its industry. (የንግድ ሥራ
ዕድገት የሚወሰነው በኢንዱስትሪው የገበያ ሁኔታ ነው).
Evolution & revolution
 5 Phases of Growth
1. Creativity(ፈጠራ)
2. Direction(አቅጣጫ)
3. Delegation( የስልጣን ዉክልና)
4. Coordination(ማስተባበር)
5. Collaboration(ትብብር፣ ጥምረት)

Within each phase - comes a time of reckoning

of a crisis of some sort (በእያንዳንዱ ደረጃ ውስጥ - አንድ
የቀውስ ጊዜ ይመጣል)
Organizational priorities – different in each
phase (ድርጅታዊ ቅድሚያዎች - በእያንዳንዱ ደረጃ የተለያየ ነው)
1. Creativity
The birth stage of an organization(ድርጅት የትውልድ
ደረጃ).
the emphasis is on creating both a product and market.
(ድርጅቶች የውልደት ደረጃ ላይ፣ አጽንዖት ሰተዉ የሚሰሩት ምርት እና ገበያ በመፍጠር ላይ
ነው)
Communication is frequent and informal. (መካከል የሚደረግ
የመረጃ ልዉዉጥ ተደጋጋሚ እና መደበኛ ያልሆነ ነው።)
Long hours of work are rewarded with modest salaries and
the promise of ownership benefits. (ለረጅም ጊዜ ስራ የሚከፈለዉ
ትንሽ ደሞዝ እና የባለቤትነት ጥቅማጥቅሞች ተስፋ ነዉ።)
Creativity…..
The founders are usually technically or
entrepreneurially oriented. (የኩባንያው መስራቾች
ብዙውን ጊዜ በቴክኒካል ወይም በሥራ ፈጣሪነት ላይ ያተኮሩ
ናቸው፣
ስለዚህ የአስተዳደር እንቅስቃሴዎችን ቱክረት አይሰጡም፤ አካላዊ
እና አእምሯዊ ጉልበታቸው አዲስ ምርት በመስራት እና በመሸጥ
ሙሉ በሙሉ ይጠመዳል።
Decisions and motivations are highly sensitive to
market feedback
 Creativity (cont……..)
 አንድ ኩባንያ መሬት እንዲወርድ ሁሉም ከላይ የተጠቀሱት ግለሰባዊ እና የፈጠራ
እንቅስቃሴዎች አስፈላጊ ናቸው።

ነገር ግን ኩባንያው እያደገ ሲሄድ, እነዚያ እንቅስቃሴዎች በራሱ ችግር ይሆናሉ ምክንያቱም

1- የማምረቻ ስፍራዎች የማኑፋክቸሪንግ ቅልጥፍና እውቀት ያስፈልጋቸዋል

2. የሰራተኞች ቁጥር መጨመር ምክንያት መደበኛ ባልሆነ ግንኙነት ማስተዳደር አይቻልም

3. የሰራተኞች መመሪያ ደንብ ባለመኖሩ አዳዲስ ሰራተኞች ለድርጅቱ ከፍተኛ በሆነ

ቁርጠኝነት እንዲሰሩ አይበረታቱም

4. ተጨማሪ ካፒታል ቁጠባ ስራዐት እና አዲስ የሂሳብ አያያዝ ሂደቶች ለገንዘብ ቁጥጥር
ያስፈልጋሉ
Creativity (cont…….)
በዚህ ጊዜ የኩባንያው መስራቾች ባልተፈለጉ የአስተዳደር ሀላፊነቶች እራሳቸውን
ይሸብባሉ፡፡
“የቀድሞውን ዘመን” ይናፍቃሉ እናም ያለፈውን ጊዜ ለመከተል ይሞክራሉ ። ግጭት ውስጥ
የገቡ መሪዎች ብቅ ብቅ ይላሉ ብሎም የበለጠ እየጠነከሩ ይሄዳሉ።
በዚህ ነጥብ ላይ፣የመጀመሪያው አብዮት መነሻ የሆነው የመሪነት ቀዉስ( crisis of
leadership )ይከሰታል።
ካምፓኒውን ከግራ መጋባት መዉጫ የሚመራው እና የሚያጋጥሙትን የአስተዳደር
ችግሮችን የሚፈታው ማነው?
አዲስ የአሰራር ቴክኒኮችን ማስተዋወቅ የሚችል ጠንካራ ሥራ አስኪያጅ እንደሚያስፈልግ
ግልጽ ነው። ነገር ግን ስራ አስኪያጁን ማግኘት ቀላል አይሆንም። መስራቾቹ ብዙ ጊዜ ወደ
ጎን መሄድን ይቃወማሉ፣

ነገር ግን ጠንካራ ሥራ አስኪያጅ ፈልጎ መቅጠር ግን ግዴታ ነዉ

2. Direction ( አቅጣጫ ማስያዝ)
ሥራ አስኪያጅ በመቅጠር ከመጀመሪያው ምዕራፍ(phase one) በሕይወት የሚቆዩ
ድርጅቶች በስልታዊ እቅድ፣ በመመሪያ እና ፡በአመራር ስራዓት ውስጥ ቀጣይነት ያለው
የእድገት ጊዜ ይጀምራል። የዚህ የተረጋጋ(ቀሰስታዊ) ለውጥ ጊዜ ጅማሮ ባህሪያት አሉት፡-

1- መሸጥን ሳይሆን የስራ ጥራትን መሰረት ያደረገ ምርትን ከግብይት እንቅስቃሴዎች

በመለየት ተግባራዊ ድርጅታዊ መዋቅር ይሰራል(Functional organizational
structure.)

2.Accounting systems for inventory and purchasing are introduced

(ሂሳብ ( ወጪ ገቢ) ለክምችት እና ለግዢዎች አያያዝ ሥርዓቶች ያበጃል ፣ መመሪያ
ያዘጋጃል።
Direction…….
3.የማበረታቻ ስራዐት፣ የበጀቶች እና የስራ ድልደላ ደረጃዎች ያዘጋጃል።

4.የመረጃ ልዉዉጥ መደበኛ እና ከግለሰባዊነት የጸዳ፣ የስልጣን ተዋረድ

የጠበቀ እንዲሆን ያደርጋል

5.አመታዊ የስራ እቅድ ያዘጋጃል ፣ ተፈጻሚነት ይከታተላል ፣ ሪፖርት

በየጊዜዉ ያደራጃል,ለበላይ አካል እንደየ አስፈላጊነቱ በጹሁፍም እና
በንባብም ያቀርባል

የተቐም የስራ አፈጻጸም ብቃት መለኪየ የሆኑትን

( Efficiency, effectiveness, relevance, Economic Efficiency and
Financial Viability) ( ቅልጥፍና፣ ውጤታማነት፣ አግባብነት፣ ኢኮኖሚያዊ ብቃት እና
የፋይናንስ አዋጭነት) ያሰፍናል).
Holistic organizational performance
view
Direction(cont.)

ሥራ አስኪያጁ የራሱን ቁልፍ ተቆጣጣሪዎችን ይመድባል ነገር

ግን አብዛኛውን ኃላፊነት ለራሱ ይወስዳል ነገር ግን

ዝቅተኛ ደረጃ ተቆጣጣሪዎች እንደ ገለልተኛ ውሳኔ ሰጪ

አስተዳዳሪዎች ሳይሆን እንደ ተግባራዊ (የአፈጻጸም)
ስፔሻሊስቶች ተደርገዉ ይወሰዳሉ።

ምንም እንኳን አዲሱ የመመሪያ ቴክኒኮች የሰራተኞችን ጉልበት

በብቃት ወደ እድገት ቢያደርሱም
Direction(cont.)
ውሎ አድሮ የሚፈጠሩ የተለያዩ ውስብስብ ስራዎች
በመመሪያዎች ለመቆጣጠር አስቸጋሪ ይሆናሉ።

ዝቅተኛ ደረጃ ያላቸው ሰራተኞች በአስቸጋሪ እና በማዕከላዊ

ተዋረድ መመሪያ ተገድበው ይገኛሉ።

ዝቅተኛ ደረጃ ያላቸው ሰራተኞች ከመሪዎቻቸው የበለጠ

ቀጥተኛ እውቀት በአሰራሮች ላይ ይይዛሉ።
Direction(cont.)እነዚህ ነጥቦች እዚህ ደረጃ ላይ ማለቅ
አለባቸዉ
Soft and hard elements
 ሁለገብ የተቋም ግምገማ ሞዴል

Factor ኢኮኖሚ፣ ፖለቲካ፣ ባህል፣ ቴክኖሎጂ፣ ማህበረሠብ

መዋቅር ተልዕኮ
ግብዓት
(Structure)

ስራአት
ዕቅድ
(System)
(Strategy)

አስተዳደር መንገድ
ሠራተኛ
(Management Style)
(Staff)

የጋራ እሴት የድርጅት ባህል ምርት

(Shared Value) (Culture)

Action አቅራቢ፣ አበዳሪ፣ ተፎካካሪ፣ ተጣማጅ፣ የትኩረት ቡድን