Yunit 3

Batayang Kaalaman sa mga

Teorya sa Pananaliksik na
Akma o Mula sa Lipunang
Pilipino
 Tagapagtalakay

Sharry Castino Pamela Pacatang Angelika Sheena Catubig

Ano ang
Teorya?
Ayon kay Abend (2013), ang mga teorya ay binubuo
upang “magpaliwanang, magbigay ng prediksyon
hinggil sa, o makatulong sa pag-unawa ng
phenomenon, at sa maraming sitwasyon, ay
naglalayon ding suriin ang kabuluhan at palawakin
ang umiiral na kaalaman.
Ano ang Batayang
Teoritikal?
Ito ay ang estrukturang nagtatahi o
sumusupurta sa teorya ng
pananaliksik.
Ayon pa kay Torraco (1997), may tatlong
konsiderasyon sa pagpili ng teorya bilang bahagi ng
batayang teoritikal:
1. Pagiging akma sa pananaliksik
2. Linaw at/o dali (ease) ng aplikasyon sa
pananaliksik
3. Bisa ng teorya sa pagpapaliwanag o paghahanap
ng sagot sa mga tanong ng pananaliksik
 Apat na tiyak na paraan kung paano napatitibay ng
batayang teoritikal ang pananaliksik:
1. Tinutulungan nito ang mambabasa na suriing mabuti ang
pananaliksik na kaniyang binabasa;

2. Inuugnay nito ang mananaliksik sa mga umiiral na kaalaman at

pananaliksik na bahagi ng pagbabantayan ng mga paliwanag at
pagsusuri sa tinitipong datos, at sa mga sagot sa mga tanong ng
pananaliksik;

3. Tinutulungan nito ang mananaliksik na malinaw at hakbang-

hakbang na sagutin ang mga tanong ng pananaliksik;

4. Nililinaw rin nito ng saklaw at limitasyon ng pagsusuri sa datos/o

pagbubuo ng mga kaisipan at/o teorya na isasagawa ng mananaliksik.
 01
Mga Diskurso sa
Nasyonalismo at
Teoryang
Dependensiya
 Ano ang Diskurso?
 Isang pakikipagtalastasan, pakikipag-usap o
anumang paraan ng pagpapahayag ng ideya
tungkol sa isang paksa.
Ano ang Nasyonalismo?
 Ito ay isang sistema ng kaisipang pampolitika na
nagsasaad sa karapatan ng isang bansa na maging
malaya sa pamamagitan ng pagbuo sa sarili nitong
pagkakakilanlan.
 Ano ang Diskurso sa
Nasyonalismo?
Ito ang mga pahayag na sinusuri natin
tungkol sa bansa at iba pang isyu na
pwedeng ikaunlad ng ating bansa.
 Teoryang Dependensya
Isang pamamaraan sa pag-unawa sa kalagayang pang-ekonomiya ng
bansang mahihirap na nakatuon sa pagpapahirap na dulot ng
pandaigdigang political at ekonomiyang kaayusan.
 XIMMASRO
1. MARXISMO
2. EKONOMIYA
2.KOOENYIAM
3.3.MMIIFESNO
FEMINISMO
4.
4. DYIAM
MIDYA
5. NLNPUIA
5. LIPUNAN
02
Marxismo, Feminismo, Mga
Tinig Mula sa Ibaba, Pag-
aklas/Pagbaklas/Pagbagtas at
Iba Pang Kritikal na Diskurso
You could enter a subtitle here
if you need it

sa Iba’t Ibang Isyu

 Marxismo

-tawag sa kaisipang nakabatay sa sinulat ni Karl

Marx

-pilosopong Aleman na kritiko sa sistemang

kapitalismo

-katuwang sa pananaliksik ni Friedrich Angeles

 Karaniwang tanong na sinasagot ng mga mananaliksik na gumagamit
ng Marxismo:
1. Uring Panlipunan (social class)

2. Paano nagtutungalian ang mga uring panlipunan

3. Sino ang nang api at inapi, ang mga nagsamantala at pinagsamantalahan

4. Paano ilarawan ang mga karakter

5. Paano bumangon sa kaapihan o sitwasyong mapagsamantala ang mga karakter

6. Paano nagsamantala sa iba ang ilang karakter

7. Aling uri ng panlipunan ang nagtagumpay sa huli

 “Kontra-Gahum: Pagsipat sa Tema, Pilosopiya at
Ideolohiyang Ilang Kontemporaryong Radikal tungo sa
Kontekstwalisasyon ng Kritisismong Marxista” ni San Juan
(2010)
1. “Sa paanong paraan nagsilbing propaganda ng status quo
ang katha; o ito ba’y nagtangkang sumalansang sa status
quo?”

2. “Ano ang sinabi ng katha ukol sa pagsasamantala”

3. May solusyon bang inihahapag ang katha?

 KONSEPTONG PAG-AKLAS/ PAGBAKLAS/ PAGBAGTAS
ni Tolentino (2009)

PAG- AKLAS- bilang impetus sa panunuring historikal at panlipunan na susing

kawing ang panitikan

PAGBAKLAS- bilang pagbuwag sa naunang formalistiko at makasentrong

sining na panunuring pampanitikan

PAGBAGTAS- bilang mapaglayang pagdaluman sa panitikang pangunahing

nagsaalang- alang ng makauring panunuri
UGNAYANG
MONOPOLYO
NG MGA
KAPITALISTA
SA MIDYA
EKONOMISTA
AT MARXISMO
FEMINISMO AT
MARXISMO
“MGA TINIG SA
IBABA AT
MARXISMO”
 Kritikal na Diskurso sa Iba’t-ibang Isyu at
Marxismo

• “Marxistang Yugto “ng artikulong “Ang Pilosopiya ni Jean Baudrillard bilang

Batayang Teoretikal sa Araling Pilipino” nina Demeterio at De Leon (2015)

• “Ang Pilosopiya ni Pierre Bordieu bilang Batayang Teoretikal sa Araling Pilipino

ni Demeterio at Liwanag (2014)

• “Sayaw sa Bubog: Pagsipat sa Pagtalakay ng Pinoy Weekly sa Isyu ng karapatang

pantao sa unang taon ng Administrasyong Aquino” ni Fajarda (2011)
 Mga Paksang Maaaring Lapatan ng
Pagsusuring Marxista

1. “Buhay sa Loob at Labas ng Kapatilismo: Pagsusuring Marksista sa mga

Pahayag/ Manipesto ng Piling Organisasyong Pangmanggagawa sa Pilipinas”

2. “Feministang Pagsipat sa mga Pangunahing Karakter sa mga Nobela ni Lualhati

Bautista”

3. “Marxistang Pagsusuri sa Sistemang Pangkalusugan ng mga Publikong Ospital at

Kontratwalisasyon ng mga Manggagawang Pangkalusugan”
 1. P _ N _ _ A W
PANANAW
2. S I _ _ L O _ I Y _
S I KO L O H I Y A
 03
Pantayong Pananaw,
Pantawang Pananaw,
Teorya ng Banga,
Sikolohiyang Pilipino at
Bakod/Bukod/Buklod
 Pantayong Pananaw
• Perspektiba sa pagtalakay ng kasaysayan, kultura at iba pa
• Nilinang ni Zeus Salazar
• Bigyang-diin ang kahalagahan ng diskursong internal hinggil sa iba’t
ibang isyu

“Pantayong Pananaw: Isang Paliwanag” (Salazar 1997)

• Nararapat na magpokus ang mga Pilipino sa sarili nilang pagtanaw sa
kanilang kultura at kasaysayan: magtanong at magbigay ng kasagutan
batay sa karanasan ng bayan at mamamayan ng Pilipinas nang hindi
isinasasalang-alang at/o binibigyang-pokus ang pananaw ng tagalabas o
mga dayuhan.
 Babasahing Pantayong Pananaw:
“Ang Isa at ang marami” (U. Eliserio 2009, Pinoy
Weekly)
“Saysay ng sariling kasaysayan: Ang Ambag ni Zeus
Salazar sa Bayan” (Chua 2013, GMA News Online)
“Pantayong Pananaw o Pantasyang Pananaw Lamang?:
Kamalayan sa mga Konsepto/Dalumat ng Bayan, Mga
Tinig Mula sa Ibaba” (Chua 2014, Saliksik E-Journal)
“Pook at Paninindigan: A Critical Appraisal of
Pantayong Pananaw” (Guillermo 2009)
 Pantawang Pananaw
• Rhoderick Nuncio
• Nakapokus sa katutubong pagsipat sa paraan ng
pagpapatawa ng mga Pilipino

“Saysay at Salaysay ng Pantawang Pananaw Mula sa

Pamumusong Hanggang Impersonasyon” (Nuncio
2010)
 Teorya ng Banga
• Boud ng ideya ni Prospero Covar 1993
hinggil sa “Kaalamang Bayang Dalumat ng
Pagkataong Pilipino”
• Tambalang lapit ang pamamaraan sa
pagdalumat ng pagkataong Pilipino: kung
may labas, may loob; kung may kaluluwa,
may budhi.
• Ipaliwanag ang koneksyon ng mga
terminong kaugnay ng panlabas na anyo at
ng mga pariralang tumutukoy sa mga
aspekto ng pagkataong Pilipino
 Sikolohiyang Pilipino

• Naglalahad ng kaisipan hinggil sa paraan ng pag-iisip at/o kamalayan

ng mga Pilipino
• Nilinang ni Virgilio Enriquez
• Paraan ng pag-aaral sa sikolohiya na bunga ng karanasan, kaisipan,
at oryentasyong Pilipino at pagpapaliwanag ng sariling paraan ng pag-
iisip, pagkilos, at pagpapakita ng damdaming Pilipino, na sinasabing
maaaring may kaibahan sa pag-iisip, pagkilos, at pagpapakita ng
damdamin ng iba pang mga mamamayan (Pe-Pua at Protacio- Marcelino
2000)
 Artikulong nagsusuri o gumagamit ng
Sikolohiyang Pilipino:
“Sikolohiyang Pilipino: Papaloob o Papalabas?
(Javier 1996, Layag)
“Tungo sa Isang Mas Mapagbuong Sikolohiya:
Hamon sa Makabagong Sikolohiyang Pilipino”
(Yacat 2013, Daluyan)
DIWA E journal (opisyal na journal ng
Pambansang Samahan sa Sikolohiyang Pilipino)
 Bakod/Bukod/Buklod
BAKOD- patayong istraktura na nakapaligid sa isang sukat ng
lupa
BUKOD- layo o nakalayo, nag-iisa, hindi kasama o tiwalag
BUKLOD- bangkat, balangkat, kalupkop, bigkis, tali o alyansa o
pagkakaisa
• Morales Nuncio (2012): Ang Siyudad ng Mall: Ang Bakod,
Bukod at buklod bilang Espasyo at Biswal mula Tabuan
hanggang SM City North Edsa
 “Konspetong Bakod, Bukod, at Buklod sa SM By The Bay, Mall of
Asia” (Valerie Lopez, 2015)
Talahayan 3.1 Buod
Pangunahing Konsepto Analitikal na Panulat
 Heograpiya-sakop at saklaw,
dimensiyon, at lawak ng
nasasakupan
 Pisikal na bakod at dibisyon
ng mall- floorpan, bilang
Bakod gabay sa pagsusuri ng gender,
komodipikasyon ng espasyo
at uri sa loob ng mall
 Biswal na bakod- sikolohikal
na hadlang at sikolohikal na
panghihikayat
Konseptwalisasyon
Pagbabakod
 Patakaran ng segregasyon batay sa
dibisyon ng mga uri sa lipunan
 Mga bakas ng espasyo ng dating
pamilihan
 Bakuran ng mall na ipinahihiwatig ng
biswal at pisikal na kilalangyan nito sa
siyudad
 Pananda ng kaunlaran at konsumeristang
lipunan habang ballot ng suliranin at
kahirapan ng labas ng mall
 Operasyonalisasyon ng midya at
advertisement para likhain ang mood at
mentalidad ng pagkonsumo
 “Konspetong Bakod, Bukod, at buklod sa SM By The Bay, Mall of
Asia” (Valerie Lopez, 2015)
Talahayan 3.1 Buod
Pangunahing Konsepto Analitikal na Panulat Konseptwalisasyon

 Pagsasantabi o Pagbubukod
• Epekto ng pagbabakod ang
eksklusyon pagbubukod
• Ang espasyo ng komersya ay isang
 Sentralisasyon at politikal na larangan ng mga
Bukod madyinalisasyon nagtutunggaliang puwersa sa lipunan
• Nailulugar sa ganitong pagbubukod
ang sentral at laylayang kinalalagyan ng
 Konstruksiyon ng mga tao at ang maselang epekto nito sa
kasarian konstruksiyon ng kanilang identidad at
lokasyon ng kanilang kapangyarihan
 “Konspetong Bakod, Bukod, at buklod sa SM By The Bay, Mall of
Asia” (Valerie Lopez, 2015)
Talahayan 3.1 Buod
Pangunahing Konsepto Analitikal na Panulat Konseptwalisasyon

 Pormasyon ng Pagbubuklod
• May epekto ang pagbabakod, pagbubukod sa
mga sabjek pagbubuklod ng mga uri ng tao sa mall at sa lipunan
• Mula sa biswal at spatial na kayarian,
naikakahon ang gender, pananaw-mundo, at uring
 Etnisistasyon ng panlipunan ng mga tao
Buklod global na kultura • Namumutawi ang etnisitasyon ng mall – ang
pagkakakilanlan sa identidad- Pilipino at ang global
na pagkilos ng umahen nito sa iba’t ibang panig ng
 Multiplikasyon bansa at lokalidad
ng mga uri sa • Sa pamamagitan ng imitasyon, kompetisyon, at
distingksyon ang konsyumer/shopper/maller
mall