Europa:

•rewolucje w Anglii 1688r.

- Wielka Rewolucja Francuska
1789/1799r.
Oświecenie Polska:
•Collegium Nobilium 1740r. -
"Ballady i romanse"
Mickiewicza 1822r.
 • 1688 – Anglia staje się monarchią
konstytucyjną = rozwój
publicystyki(bez cenzury),
atakowano: monarchię absolutną,
Geneza porządek feudalny i przywileje
stanowe
oświecenia • Oświecenie = rozum i nauka rozproszą
zabobony i przesądy
• Początki epoki w Anglii, a po śmierci
Ludwika XVI (1715r.) przez Francję
w całej Europie
 • Fundamentalną ideą oświeceniową, przenikająca
wszystkie dziedziny życia stał się racjonalizm,
Główne idee czyli przekonanie, że źródłem wiedzy jest rozum.
Jednocześnie oczekiwano potwierdzeń teorii
oświeceniowe naukowych poprzez doświadczenia, czyli w
sposób empiryczny. Wyraźnie zmieniło się
wówczas podejście do religii. Dystansowali się do
niej zwolennicy oświecenia. Popularność wśród
nich zyskał deizm - pogląd, że Bóg istnieje, ale nie
ingeruje w świat. Bardziej radykalne poglądy
głosili zwolennicy ateizmu, którzy podważali tezę
o istnieniu Boga, twierdząc, że nie ma na nią
naukowych dowodów.
Wolter
• Jeden z najwybitniejszych umysłów oświecenia.
Był filozofem, historykiem i pisarzem. W młodości
został uwięziony, a następnie zmuszony do
opuszczenia Francji. Udał się wówczas do Wielkiej
Brytanii i Prus. Był zwolennikiem absolutyzmu
oświeconego , a do jego protektorów należeli
Fryderyk II oraz Katarzyna II.
Masoneria
Pierwsze loże masońskie powstały w Anglii w XVII w.
Miały one wywodzić się z mistrzów wznoszących
gotyckie katedry. W XVIII w. stowarzyszenie zrzeszały
niemal wyłącznie arystokratów i naukowców, którym
zależało na propagowaniu idei oświecenia wolności
sumienia I swobód obywatelskich, a także
samodoskonalenia.

Symbol masonerii – cyrkiel I węgielnica

wyrażały przywiązanie do mądrości,
rozumu i równowagi. Węgielnica to jeden z
podstawowych przyrządów murarskich.
Nauka i szkolnictwo
 Literatura
piękna i prasa
Odpowiedzialność za szerzenie oświeceniowych
idei spoczywała nie tylko na szkołach, ale w
dużym stopniu na twórcach poezji i prozy m.in.
Daniel Defoe (po prawej) i Jonathan Swift (po
lewej).
W XVIII w. powstał nurt literacki –
sentymentalizm, który skupiał się na
ukazywaniu ludzkiej uczciwości.
Upowszechnienie drukarstwa przyczyniło się do
zwiększenia prasy drukowanej. Gazety pełniły
funkcje informacyjne i opiniotwórcze, były
zatem narzędziem do propagowania idei
oświeceniowych.
W epoce oświeceniowej znaczenia nabrały
towarzyskie formy upowszechniana kultury. Były
nimi salony kulturalne, w których dyskutowano
o najnowszych dziełach oraz słuchano
koncertów.
Literatura polityczna
Sztuka czasów oświecenia
• W pierwszej połowie XVIII wieku w
sztukach utrzymywały się wpływy baroku i
rokoka. Natomiast poprzez wykopaliska
archeologiczne odrodzono fascynację
starożytnym Rzymem. Rolą sztuki miało
być promowanie postaw i wartości.
Najwybitniejszym kompozytorem tej epoki
był Wolfgang Amadeusz Mozart, Jak i
Joseph Haydn.
Sztuka
klasycystyczna
• W okresie oświecenia nastąpił
kolejny zwrot w stronę sztuki
starożytnej Grecji i Rzymu,
dlatego dominujący styl
nazywano klasycyzmem. Artyści
chętnie sięgali po motywy i
tematy mitologiczne.
 Temperatura, powietrze,
przestworza
Anders Celsjusz:
- Woda zamarza zawsze w tej samej
temperaturze, która zależy od ciśnienia
Gabriel Fahrenheit:
- 32°F to moment topnienia lodu,
a temperatura ludzkiego ciała wynosiła 100°F
Jacques i Joseph Montgolfier:
- 1783r. – pierwszy wylot na wys. 1500m
(bezzałogowy)
Koniec polowań na
czarownice/procesó
w o czary

• Zarzucano: kontakty z diabłem,

złą pogodę, nieurodzaj, choroby,
bezpłodność
• 70-80% spalonych na stosie
to kobiety
• 1776 w Rzeczypospolitej
zakazano tortur i
przeprowadzania procesów o
czary
• 1782r. - ostatnie stracenie
rzekomej czarownicy
(Szwajcaria)