MEDENİYET TASAVVURU OKULU

EĞİTİM FELSEFESİ KAMPI

Esra Özdemir
Ankara/2023

Maarif’ten Eğitim’e:
‘Türkiye’nin Maarif Davası’ ve ‘Okulsuz Toplum’
Kitaplarının Bugüne Söyledikleri
ÖZET VE GİRİŞ
 Maarif kavramsal çerçeve
 Ma-arif’ten maarif’e; maarif’ten marifetullah’a...
 Tekno-Paganist çağda eğitim ve yabancılaştırılma süreci
 Kamusal/kurumsal alanda nesneleşen insan
 Kur’an ve Sünnet eksenli düşünce geleneği
 “Devrin büyük mürşidi, Sünbül Sinan Veli, irşad maksadıyla Şeyh kisvesini çıkarıp bir köylü
edasıyla Kemalpaşazade’ ye “Allah’ın (c.c.) ilmi mi Rasul-i Ekrem’in (sav) ilmi mi daha
çok?” sorusunu yöneltmiş; Kemalpaşazade kağıda bir daire çizerek “içindeki muhat ilim
Rasul-i Ekrem’in (sav) ilmi, dairenin dışında kalan namütenahi yani muhit olan ilim ise
Allah’ın (c.c.) ilmidir.” şeklinde cevap vermiştir. İkinci olarak Efendimiz’in (sav) ilmine göre
diğer peygamberlerin (as) ilmini sorunca Kemalpaşazade dairenin içine bir daire çizerek, diğer
peygamberlerin (as) ilmi de bu kadardır cevabını vermiştir. Son olarak ulemanın ilminin ne
kadar olduğunu sorunca da çizdiği dairenin içine küçük bir nokta koyarak suali cevaplamıştır.
Sünbül Sinan Veli, Kemalpaşazade’ye “zat-ı alinize bu noktadan ne kadar pay düşüyor?”
karşılığını verince Kemalpaşazade karşısında oturanın sıradan biri olmadığını anlamıştır.”
MAARİF VE TOPLUM
(TOPÇU’DA MAARİF)
 Hareket felsefesi (Blondel)
 İdealist bir millet antropolojisi
 Aristo idealizmi’nden Allah’ın insanda isyanına.
 Maaif ve toplum ilşkisi (ruh)
MAARİF VE TOPLUM
(ILLICH’TE OKUL)
 Sertifika, doküman
 Kurumsallaşma sonrası kutuplaşma ve psikolojik çöküş
 Yeni Dünya Kilisesi
 Hapishane duvarı
ASIL SORU:
 İNSAN EĞİTİMİN KAYIP KITASI MIDIR?
LA-MEKAN MAARİF
CAMEKAN EĞİTİM
 «Saatin kendisi mekan, yürüyüşü zaman, ayarı insandır.» A. Hamdi Tanpınar
 İnsan mektebi (mektep-mabed ilişkisi)
 Fiziksel mekan ve sosyal mekan arasındaki uçurum sonucu endüstrileşme
ÖRDÜĞÜ AĞ VE
YABANCILAŞMA
BAKIMINDAN: OKUL
 Belirleyici piyasa – tek tipleşen birey
 Okullarda «yeniden üretim»
AFRİKA’DA
EĞİTİM
Fotoğraf:
Verenel Derneği/ Yunus Emre
Atik, 2023
TEKNO-PAGANİZM ÇAĞINDA
EĞİTİM-1
 Teknolojinin hedefinde: «insan»
 «Bundan böyle önce haritadan, sonra topraktan söz etmek gerekecektir.» Baudrillard
 Simülasyon ve Hipergerçeklik
 Faucault «panoptikon»
 Faucault «antroposentrik insan tasavvuru»
 “Dzi Gung, Han ırmağının kuzey kıyısına ulaştığında bahçıvanlıkla meşgul olan bir ihtiyarın
zorlukla kuyunun içine ulaşan bir ark yapmış olduğunu gördü. Testisini dolduruyor, suyu
arklara döküyor ve bin bir güçlükle kıymetsiz bir sonuç elde etmeye çalışıyordu. Dzi Gung ona
şöyle dedi: “Günde yüz arkı sulayabileceğin ve az bir meşakkatle daha çok sonuç alabileceğin
bir alet var, ondan yararlanmak istemez misin?” Bahçıvan kafasını kaldırıp bir bakış fırlatarak
“Neymiş o?” diye sordu. “Arkası ağır ve ucu tahtadan bir piramit yap, bu yolla daha çok su
elde edeceksin. Bu yönteme zincirle çekme yöntemi denir.” Yaşlı bahçıvan önce irkildi, sonra
tebessüm ederek şöyle dedi: “Hocam dedi ki, kim makineden yararlanırsa işlerini makine gibi
yapar, kim işlerini makine gibi yaparsa kalbi makineye dönüşür, kimin kalbi makineleşirse
masumiyetini yitirir. Kim masumiyetini yitirirse zihni sarsılır ve sarsılmış zihin Tao’ya uygun
değildir. Bu işten habersiz olduğumdan değil ama onu kullanmaktan haya ederim.”
(Chang Tzu)
TEKNO-PAGANİZM ÇAĞINDA
EĞİTİM-2
 «Teknoloji vahşi bir canavardır» Heiddeger
 Ontolojik boşluktan epistemolojik güvenlik alanına: «amacını yitiren insan»
 Tarihte ilk defa tek yönlü trafik gibi hareket eden formların ‘modern’ anlamda dayattığı
normlar neticesinde;
*arındırılmış
*uzaklaştırılmış
*araçsallaştırılmış insan tipolojisi «Yusuf Kaplan»
 «Ayartı pagandır» Baudrillard
 Varoluşsal çöküş: homo-economicus (yabancılaştırılan insan)
SONUÇ
 Göre’yi, zamansal ve mekansal determinizmi yıkan bir okul!
 Başkaldırı ve teslimiyet
 Savunmacı ve değillemeci bir yaklaşımın ötesi
 «Emrolunduğun gibi dosdoğru ol!»
 Hakikat gölgeliği: «SUFFE»
 «Senioren» fakülteleri
 MTO!