ХУМАНИЗАМ И РЕНЕСАНСА

Хуманизмот и ренесансата
претставуваат крај на средновековието
и почеток на новото време.
Идеите на хуманизмот и ренесансата ги
зафатиле сите сфери од севкупното
живеење на човештвото: науката,
економијата и политиката.
Овие правци најпрвин се појавиле во
Италија во XIV век, а подоцна биле
прифатени и во други европски земји.

ХУМАНИЗАМ – љубов кон човекот

(човекољубие)
РЕНЕСАНСА – преродба, обнова
Создавањето на Адам
 Историски услови за појава на ренесансата

Општествено-економски услови:
-развиток на европските градови
-појава на нова граѓанска класа
(буржоазија)
-географските откритија и научни
пронајдоци
 Хуманизам (предренесанса)
Хуманизмот претставува нова класа во
општеството каде што човекот е во
центарот на вниманието.
Особености:
-отфрлување на средновековната
идеологија
-верба во човекот (а не во натприродни
суштества)
-љубов кон животот на земјата (а не
задгробен живот)
-создавање оригинална литература со
мотиви и теми од секојдневниот живот
Витрувиев човек – позната скица
-пишување на латински јазик на Леонардо да Винчи
 Хуманизам (предренесанса)
Токму определбата да пишуваат на латински јазик не овозможува оваа
литература да допре до широките народни маси и да достигне повисоки
уметнички дострели. Сепак, имало отстапување од таа определба, а тоа
го направиле тројцата најзначајни претставници: Данте Алигиери,
Џовани Бокачо и Франческо Петрарка.

„Божествена комедија“
Данте Алигиери
 Предвесници на ренесансата
-Данте Алигиери со поемата
„Божествена комедија“ е предвесник
на ренесансата
-Петрарка со „Канцониерот“,
зборник од љубовни сонети, станал
родоначалник на цело движење во
лириката, познато под името
петраркизам
-Џ. Бокачо со зборникот од сто
раскази „Декамерон“ дал широка
панорама на секојдневниот живот во
Италија
-Л. Ариосто со „Бесниот Роланд“ ја
истакнал индивидуалната храброст,
чесноста и доследноста како идеали
за човекот
 „Декамерон“ - Џовани
Бокачо

„Канцониерот“-Франческо
Петрарка
 Ренесанса
Ренесансата е продолжување на предренесансата
(хуманизмот) и се појавува во втората половина на
15 век. Под ренесанса не се подразбира само
преродба на старата римска литература, туку
преродба на целокупниот живот.
Особености:
– зацврстување на вербата во слободниот човек
– во школите и универзитетите се воведува световна
настава (се учат природни и општествени науки)
– се развиваат сликарството, вајарството,
архитектурата во кои се посветува внимание на
убавината , грандиозноста, пространството, бујното
човеково тело
Скулптурата Давид
– во литературата темите се црпат од секојдневниот
живот;
– пишуваат на народен јазик.
 Ренесансните идеи во литературата
Развитокот на литературата во епохата на
ренесансата поминува низ три фази:
-Рана ренесанса – за неа е карактеристичен Ш
смешниот расказ со антиклерикална и антифеудална Е
насоченост (Џ. Бокачо „Декамерон“). Расказот К
(новелата) ги прославува итроста, претприемливоста С
П
и активната личност ослободена од предрасуди.
И
-Висока ренесанса – ја негувала јуначката поема со Р
рицарско-авантуристичка содржина и со
идеализирани личности (Л. Ариосто „Бесниот
Роланд“)
Р
-Доцна ренесанса – се карактеризира со криза на О
хуманизмот и борба за спасување на неговите идеи М
Е
поради засилената реакција на црквата. Тогаш се О
развива и пасторалната поезија во која се воспеваат
љубовни чувства и мисли на овчари. Најпознати се И
делата на Шекспир и Сервантес каде трагичните и Ј
комичните ситуации се земени од реалноста. У
Л
И
Ј
А