YAPI DİNAMİĞİ

4. Tek Serbestlik Dereceli Sistemlerin Zorlanmış Titreşimi

Prof. Dr. Erkan ÇELEBİ

Ofis: M-8 Bina; 8203 Oda
www.sakarya.edu.tr/~ecelebi
 Tek Serbestlik Dereceli Çerçeve Sistemlerin Zorlanmış Titreşimi

Bir yapının titreşim durumundaki konumunun belirlenmesi için gerekli olan

parametre sayısı, serbestlik derecesi olarak tanımlanır. Sistemin hareketi sadece tek
bir parametre ile tanımlanmaktadır.

(a) Dış yük etkisi altında sönümlü sistem (b) Deprem yer hareketi etkisi altında sönümlü sistem
 Elastik Kuvvet

Yanal yerdeğiştirmeye karşı koyan iç kuvvet,

dış yüke zıt yönde ve eşit şiddettedir.

Dinamik sarsıntı oluşturmayan statik dış yük
etkisi altındaki çerçeve sistem

küçük deformasyonlar söz konusu olduğunda kuvvet –

yerdeğiştirme ilişkisi doğrusal davranış gösterir.

büyük deformasyonlar söz konusu olduğunda kuvvet –

yerdeğiştirme ilişkisi doğrusal olmayan davranış
gösterir.
Sönüm Kuvveti
Dinamik dış yük etkisi altındaki sistemin hareket denklemi
Özet: Hareket denkleminin elde edilmesi
 Sönümsüz Harmonik Yükleme

Hareket denklemi

Dış yükün açısal frekansıaltındaki

s
kN
Kuvvet (kN)

Zaman (s)
Başlangıçta hareketsiz duran bir sistemin harmonik dış yük etkisi
altındaki hareket denklemi

Homojen çözüm Özel çözüm

Genel çözüm
Dinamik büyültücü Geçici titreşim davranışı
(yapının frekansında)

Kararlı titreşim davranışı

Statik yerdeğiştirme (yükleme frekansında)
 rd/s rd/s cm

Yük (kN)

Kararlı titreşim
davranışı
f=1
f = 1 Hz, T = 1 s

Geçici titreşim
davranışı

Toplam titreşim
davranışı
Rezonans Durumu

rd/s rd/s cm

Yük (kN)

Kararlı titreşim
davranışı

Geçici titreşim
davranışı

Toplam titreşim
davranışı
 Sönümsüz Rezonans Davranış Eğrisi
Yerdeğiştirme (cm)

Doğrusal sarma çizgisi

 Statik Davranış ile Kararlı Davranış Oranı
(mutlak değer)

Rezonans
Büyütme Faktörü

Yavaşça
Yüklenmiş
Hızlıca
Yüklenmiş

Frekans oranı
 Statik Davranış ile Kararlı Davranış Oranı
(İşaretler korunmuş)

AynıFazda
Aynı Fazda

Rezonans
Büyütme Faktörü

180 derece fazın dışında

Frekans oranı