Professional Documents
Culture Documents
Chuong 1
Chuong 1
Chuong 1
1
Chương 1
NGUỒN GỐC, QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH,
ĐỊNH NGHĨA TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
2
DDâânn ttộộcc ta,
ta, nhân
nhân dândân ta,
ta,
non
non sông
sông đđấấtt nnướ
ướcc ta
ta
đã
đã sinh
sinh ra ra HHồồ Ch
Chủủ ttịịch,
ch,
ng ườii anh
ngườ anh hùnghùng dân
dân ttộộcc vĩ
vĩ đđạạii
và
và chính
chính Ng Ngườườii
đã
đã làm
làm rrạạngng rrỡỡ dân
dân ttộộcc ta,
ta,
nhân
nhân dândân tata
và
và non
non sông
sông đđấấtt nnướ
ướcc ta
ta
Ðiếếuu vvăănn ccủủaa BCH
((Ði BCH TWTW ÐÐảảngng CCộộng
ng ssảảnn
Vi
Việệtt Nam
Nam ttạạii LLễễ truy
truy đi
điệệuu Ch
Chủủ ttịịch
ch
H
Hồồ Chí
Chí Minh
Minh ngày
ngày 6/9/1969)
6/9/1969)
3
I. Nguồn gốc, quá trình hình thành và
phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh
1.1. Điều kiện lịch sử - xã hội
Bối cảnh xã hội Việt Nam
Cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XIX, đất nước ta
bị rơi vào cảnh nô lệ lầm than dưới ách thuộc
địa của thực dân Pháp. Nhân dân Việt Nam,
dưới ngọn cờ của một số nhà yêu nước tiêu
biểu đã liên tiếp nổi dậy chống thực dân Pháp,
song đều thất bại.
4
Xã hội VN cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX
5
D©n ta mét cæ hai trßng 6
Bối cảnh quê hương và gia đình
Hồ Chí Minh sinh ra và lớn lên
trong một gia đình sĩ phu yêu nước.
Trên quê hương giàu truyền thống
cách mạng.
Trong một đất nước sớm định hình
một quốc gia dân tộc có chủ quyền lâu
đời với tinh thần yêu nước là dòng chảy
chủ yếu xuyên suốt chiều dài lịch sử.
7
8
Quê Hương
Tư tưởng yêu
nước và chí hướng
cách mạng
của Hồ Chí Minh
Gia đình
9
Cụ thân sinh
Thân mẫu
Nguyễn Sinh Sắc
Hoàng Thị Loan
(1862 – 1929)
(1868 1901)
12
Yếu tố thời đại
Cách mạng
Vấn đề dân tộc
vô sản Thời đại quá
trở thành vấn
thế giới độ llên CNXH
đề quốc tế lớn
Nguån gèc
ttëng
Hå ChÝ Minh
Những
truyền Tinh hoa Chñ Nh©n tè
thống tốt văn hãa nghÜa chñ quan
đẹp của nh©n lo¹i M¸c-Lªnin Hå ChÝ
dân tộc Minh
14
1.2.1. Những truyền thống tốt đẹp của dân
t ộc
• Truyền thống yêu nước là chủ lưu chảy suốt
trường kỳ lịch sử Việt Nam. Nó là chuẩn mực
cao nhất, đứng đầu bảng giá trị văn hóa, tinh
thần Việt Nam; là sợi dây bền chặt nhất, gắn bó
với mỗi người và cả dân tộc Việt Nam.
• Truyền thống đoàn kết được hình thành cùng
với sự hình thành dân tộc, từ hoàn cảnh và nhu
cầu đấu tranh quyết liệt với thiên nhiên và với
giặc ngoại xâm.
• Truyền thống cần cù, thông minh, dũng cảm,
yêu lao động, ham học hỏi, lạc quan yêu đời…
15
“Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước.
Đó là truyền thống quý báu của ta từ x ưa
đến nay. Mỗi khi tổ quốc bị xâm lăng thì
tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn
sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua
mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm
tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước”
(Hồ Chí Minh toàn tập – Tập 6 tr
171)
16
1.2.2. Tinh hoa văn hoá nhân loại
Về Nho giáo, Người sử dụng khá nhiều luận điểm của
Nho giáo, đồng thời đưa vào đó những nội dung và ý
nghĩa mới.
• Về chủ nghĩa Tam dân của Tôn Trung Sơn, Người tìm
thấy những điều thích hợp với điều kiện ở nước ta.
Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm nơi làm việc của Lênin
và tác phẩm “Con đường tôi tới chủ nghĩa Lênin” 21
• Ưu điểm lớn nhất của chủ nghĩa Mác là
cách làm việc biện chứng.(Trần Dân Tiên -
Những mẩu chuyện về đời hoạt động của Hồ Chủ tịch)
22
1.2.4. Những nhân tố chủ quan thuộc về phẩm
chất cá nhân của Hồ Chí Minh
• Là người có lòng yêu nước nồng nàn, yêu nhân
dân lao động, có tư duy độc lập, tự chủ, sáng
tạo, có bản lĩnh kiên định và tư chất thông
minh, sắc sảo, nhạy bén.
• Là người có ý chí và nghị lực phi thường, có tác
phong giản dị, có sức cảm hóa kỳ diệu, sớm bộc
lộ những năng lực về quan sát để định hướng
cho hành động.
• Là người có sự khổ công học tập nhằm chiếm
lĩnh vốn tri thức phong phú của thời đại, để có
thể tiếp cận với chủ nghĩa Mác - Lênin.
23
Phẩm chất
cá nhân
của Hồ Chí
Minh
24
Có lý tưởng sống cao đẹp.
25
Tinh thần kiên cường, bất khuất
28
Nguyễn Tất Thành tham gia
phong trào chống thuế
Trung Kỳ (1908)
30
Mức độ
31
6/1911 1917 1919 7/1920 12/1920 Thời gian
Ngµy
Ngµy5/6/1911,
5/6/1911,t¹i
t¹ibÕn
bÕnc¶ng
c¶ngNhµ
Nhµ
Rång,
Rång, ngêi thanh niªn yªu ncíc
ng
ê i thanh niªn yªu n
í
NguyÔn
NguyÔnTÊt
TÊtThµnh
Thµnh®· ®·lªn
lªnchiÕc
chiÕc
tµu
tµubu«n
bu«ncñacñaPh¸p
Ph¸p(Latuts¬
(Latuts¬
T¬rªvin)
T¬rªvin)
sang
sang ph
ph¬¬ng
ng T©y
T©y
tìm
tìm®
êêng
® ngcøu
cøunn
íc.
íc.
32
Khách sạn Parker ở thành phố Boston Khách sạn Carlton ở London nước
nước Mỹ, nơi Nguyễn Tất Thành làm Anh nơi Nguyễn Tất Thành làm thuê
những năm 1914 - 1917 33
thuê trong những năm 1912 - 1913
34
35
c. Thời kỳ hình thành cơ bản tư tưởng về
con đường cách mạng Việt Nam
(1921 - 1930)
• - Đây là thời kỳ hoạt động lí luận và thực tiễn
sôi nổi và phong phú của Hồ Chí Minh, trên
những địa bàn Pháp (1921-1923), Liên Xô
(1923-1924), Trung Quốc (1924-1927), Thái
Lan (1928-1929)… chuẩn bị những tiền đề chính
trị, tư tưởng và tổ chức để thành lập một Đảng
Cộng sản ở Việt Nam.
• - Những tác phẩm, bài nói, bài viết của Hồ Chí
Minh trong thời kỳ này thể hiện những quan
điểm lớn, độc đáo và sáng tạo về con đường
cách mạng Việt Nam, đánh dấu sự hình thành
cơ bản tư tưởng của Người về cách mạng Việt
Nam.
36
CN Mác – Lênin đã thâm nhập vào VN
Héi
Héi ViÖt
ViÖt Nam
Nam c¸ch
c¸ch m¹ng
m¹ng
thanh
thanh niªn
niªn (6/1925)
(6/1925)
Céng
Céng s¶n
s¶n ®oµn
®oµn (2/1925)
(2/1925)
Những đại biểu tham gia Hội nghị thành lập Đảng 41
d. Thời kỳ vượt qua thử thách, kiên
trì con đường đã xác định cho cách
mạng Việt Nam (1930-1945)
• Trong mấy năm đầu của những năm 1930, Quốc tế Cộng sản,
Ban chấp hành Trung ương Đảng đã chỉ trích đường lối của
Hồ Chí Minh, tư tưởng của Người bị phê phán nặng nề.
• Đầu năm 1941, Hồ Chí Minh về nước, trực tiếp chỉ đạo Hội
nghị lần thứ VIII của Ban chấp hành Trung ương, hoàn thiện
việc thay đổi chiến lược cách mạng. Chính sự thay đổi chiến
lược đó đã đưa cách mạng Tháng Tám đến thành công.
• Thắng lợi của cách mạng Tháng Tám năm 1945 là thắng l ợi
của sự chuẩn bị tích cực của Đảng ta, và cũng là sự khẳng
định tính cách mạng và tính khoa học của tư tưởng Hồ Chí
Minh.
42
Nhµ ngôc Victoria ë Hång K«ng, n¬i Ngêi bÞ giam (1931 – 1933)
vµ NguyÔn ¸i Quèc khi võa ra khái nhµ tï 43
28.1.1941, NguyÔn ¸i Quèc ®Æt ch©n tíi biªn giíi níc ta
ë cét mèc 108 t¹i Hµ Qu¶ng, Cao B»ng sau 30 năm xa c¸ch
44
®©y suèi Lªnin kia nói M¸c “Bµn ®¸ ch«ng chªnh dÞch sö
®¶ng
45
Cuéc ®êi c¸ch m¹ng thËt lµ sang”
L¸n Khuæi NËm - N¬i NguyÔn ¸i Quèc triÖu tËp
vµ chñ trì héi nghÞ Ban chÊp hµnh trung ¬ng
®¶ng lÇn thø 8 (5/1941) – Héi nghÞ ®¸nh dÊu sù
trë vÒ cña ttëng NguyÔn ¸i Quèc trong
C¬ng lÜnh ®Çu tiªn 46
Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập
sáng ngày 2/9/1945 tại quảng trường Ba Đình,
khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa
47
e. Thời kỳ tiếp tục phát triển
(1945-1969)
• - Đây là thời kỳ Hồ Chí Minh cùng Trung
ương Đảng lãnh đạo nhân dân ta tiến hành
kháng chiến chống thực dân Pháp, chống
đế quốc Mỹ xâm lược và xây dựng chủ
nghĩa xã hội ở miền Bắc.
• - Trong hoàn cảnh mới, tư tưởng Hồ Chí
Minh được bổ sung, phát triển và hoàn
thiện trên một loạt những vấn đề cơ bản
của cách mạng Việt Nam
48
( Hå ChÝ Minh toµn tËp, t.4, tr.115)
49
- Hå ChÝ Minh toµn tËp, Nxb ChÝnh trÞ 50
quèc gia, Hµ Néi, 2000, t.4, tr. 480 -
Bộ đội ta cắm cờ trên nóc hầm
Đờ - cát (7/5/1954)
52
®¹i héi ®¶ng lÇn thø ba (1960)
®a ra chiÕn lîc c¸ch m¹ng hai miÒn
®¹i héi ®¶ng lÇn thø hai (1951)
thóc ®Èy kh¸ng chiÕn ®i ®Õn th¾ng lîi 53
II. Định nghĩa, đối tượng, nhiệm vụ
phương pháp nghiên cứu và ý nghĩa học
tập tư tưởng Hồ Chí Minh
2.1. Định nghĩa và hệ thống tư tưởng
Hồ Chí Minh
2.1.1. Khái niệm tư tưởng Hồ Chí Minh:
54
2.1.2. Hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh
1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng dân tộc,
giải phóng giai cấp, giải phóng con người.
2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về ĐLDT và CNXH.
3. Tư tưởng về sức mạnh của nhân dân, của khối
đại đoàn kết dân tộc.
4. Tư tưởng về quyền làm chủ của nhân dân, xây
dựng Nhà nước thật sự của dân, do dân, vì dân.
5. Tư tưởng về quốc phòng toàn dân, xây dựng
lực lượng vũ trang nhân dân.
55
6. Tư tưởng về phát triển kinh tế và văn hoá,
không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh
thần của nhân dân.
7. Tư tưởng về đạo đức cách mạng, cần, kiệm,
liêm, chính, chí công vô tư.
8. Tư tưởng về chăm lo bồi dưỡng thế hệ cách
mạng cho đời sau.
9. Tư tưởng về xây dựng Đảng trong sạch, vững
mạnh.
56
Những néi dung trong hÖ thèng ttëng Hå ChÝ Minh 57
Môn học giới thiệu những vấn đề thuộc nội dung
tư tưởng Hồ Chí Minh:
1. Độc lập Dân tộc và Chủ nghĩa xã hội.
2. Đại đoàn kết toàn dân tộc và Đoàn kết quốc
tế.
3. Về Đảng Cộng sản Việt Nam và về Nhà nước
của dân, do dân, vì dân.
4. Về đạo đức, con người, văn hoá.
58
2.2. Đối tượng, nhiệm vụ và phương pháp
nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh
2.2.1. Đối tượng của môn tư tưởng Hồ Chí Minh
là hệ thống các quan điểm, lý luận của Hồ Chí
Minh về con đường cách mạng Việt Nam trong
thời đại mới mà tư tưởng cốt lõi là độc lập, tự
do; nghiên cứu về mối quan hệ giữa lý luận và
thực tiễn của hệ thống quan điểm lý luận cách
mạng của Hồ Chí Minh …
59
Nhiệm vụ:
- Cần làm rõ nguồn gốc, quá trình hình thành và
phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh.
- Chỉ ra nội dung, bản chất cách mạng và khoa
học, đặc điểm trong hệ thống tư tưởng Hồ Chí
Minh.
- Nêu bật vai trò nền tảng tư tưởng, kim chỉ
nam hành động của tư tưởng Hồ Chí Minh đối
với cách mạng Việt Nam và giá trị đóng góp
vào kho tàng lý luận thế giới.
60
2.2.2. Phương pháp nghiên cứu
• Nắm vững phép duy vật biện chứng và duy vật
lịch sử của chủ nghĩa Mác – Lênin, vận dụng các
nguyên lý kế thừa và phát triển sáng tạo.
• Phương pháp liên ngành khoa học xã hội và
nhân văn, vận dụng quan điểm toàn diện và hệ
thống, kết hợp khái quát và mô tả, phân tích và
tổng hợp.
• Phương pháp thống nhất giữa lý trí khoa học và
tình cảm cách mạng trong sáng.
• Phương pháp văn bản học.
61
2.3. Ý NGHĨA CỦA VIỆC HỌC TẬP TƯ
TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
63