ACID – BASE TITRATION

Dr Ha Minh Hien
 ACID – BASE TITRATION
REVIEW

Acid: accepts pair of electron Acid: a proton (H+) donor

Base: donates pair of electron Base: a proton acceptor
 Bronsted-Lowry acid-base theory

Acid: HCl Cl- + H+ HCl/Cl-: acid-conjugate base

Base: NH3 + H+ NH4+ NH3/ NH4 +: base-conjugate acid

Acid Base

NH4+ CH3COOH HCO3- NH3 CH3COO- CO32-

Acid and base could be molecule as well as ion

 Reaction of acid-base with solvent as per
Bronsted theory
(Solvent with activated proton)
· Water as solvent could be an acid or base
· Water is an acid: H2O  OH- + H+

· Water is a base: H2O + H+  H3O+ (Hydronium ion)

· Formamide as solvent could be an acid or base

· Formamide is an acid: HCONH2  HCONH- + H+

· Formamide is a base: HCONH + H+  HCONH3+

· Alcohol as solvent could be an acid or base
· Alcohol is an acid: ROH  RO- + H+
· Alcohol is a base: ROH + H+  ROH2+
 Reaction of acid-base with solvent as per
Bronsted theory
(Solvent with activated proton)
· H+ không tồn tại ở dạng tự do
· Có một cặp cho và một cặp nhận

· HF + H2O  F- + H3O+
· HF và H3O+: chất cho H+
· H2O và F-: Chất nhận H+

· NH4+ + H2O  NH3 + H3O+

· NH4+ và H3O+ : Chất cho H+
· H2O và NH3 : Chất nhận H+
 DISSOCIATION OF AMPHOTERIC PROTIC SOLVENT
SH: dung môi có hoạt tính H+ (S; Solvent)
SH + SH  S- + SH2+

2H2O  H3O+ + OH-

[SH] hoặc [H2O]: không đổi (rất ít phân tử phân ly)

[S-] [SH2+] = K [SH]2 = Ki (ionization constant)

At 23 oC, the ionization constant of water,Kw

[OH-] [H3O+] = 10-14

 Acid/Base strength in amphoteric protic solvent

Acid
HA + SH  A- + SH2+

pKa = -lgKa

pKa: constant

· Ka   Acid strength 

· Ka   pKa 

· pKa to determine the strength of a pair of acid/base

 Acid/Base strength in amphoteric protic solvent

Base
B + SH  S- + BH+

[S-] [SH2+] = Ki

Ka x Kb = Ki

· pKa to determine the strength of a pair of acid/base

 Acid and base strength

 Axit mạnh: axit ion hóa nhanh và gần như hoàn toàn
trong nước; axit có pKa < 0
 Ví dụ: HCl, HB, HI, HClO3, HNO3, HClO4, H2SO4
 Axit yếu: axit phân ly một phần trong nước; axit có
pKa > 0 như CH3COOH
 Bazơ mạnh: bazơ phân ly hoàn toàn thành nước; bazơ
mạnh có pKa > 0 như: NaOH, LiOH, KOH
 Bazơ yếu: bazơ phân ly một phần trong nước; bazơ có
pKa < 0 như NH3
 Henderson–Hasselbalch equation

Dung môi: nước hoặc dung môi protic lưỡng tính

 BUFFER SOLUTION
 Một dung dịch nước bao gồm một hỗn hợp của một axit yếu và bazơ
liên hợp của nó* hoặc ngược lại.
 Độ pH của nó thay đổi rất ít khi thêm một lượng nhỏ axit
mạnh hoặc bazơ vào.
 Dung dịch đệm được sử dụng như một phương tiện để giữ pH ở giá trị
gần như không đổi

· Axit liên hợp, theo lý thuyết axit-bazơ của Bronsted–Lowry, là một hợp
chất hóa học được hình thành khi một axit nhường proton (H+) cho một
bazơ (đó là một bazơ có thêm ion hydro vào)
· *Bazơ liên hợp là phần còn lại sau khi axit cho proton trong một phản
ứng hóa học (loại được hình thành bằng cách loại bỏ proton khỏi axit.)
 ACID – BASE TITRATION
INTRODUCTION

· Trước năm 1800, hầu hết các phép chuẩn độ axit-bazơ đều
sử dụng H2SO4, HCl hoặc HNO3 làm chất chuẩn độ axit và
K2CO3 hoặc Na2CO3 làm chất chuẩn độ bazơ.
· Điểm cuối của phép chuẩn độ được xác định bằng cách sử
dụng quỳ làm chất chỉ thị, màu đỏ trong dung dịch axit và
màu xanh lam trong dung dịch bazơ hoặc bằng cách ngừng
sủi bọt CO2 khi trung hòa CO32-.
· Các ví dụ ban đầu về phép chuẩn độ axit-bazơ bao gồm xác
định độ axit hoặc độ kiềm của dung dịch và xác định độ tinh
 ACID – BASE TITRATION
INTRODUCTION

· Ba hạn chế đã làm chậm sự phát triển của phương pháp chuẩn
độ axit-bazơ:
· thiếu chất chuẩn độ bazơ mạnh để phân tích các axit yếu,
· thiếu các chỉ số phù hợp,
· và sự vắng mặt của lý thuyết về phản ứng axit-bazơ.
· Sự ra đời của NaOH vào năm 1846 như một chất chuẩn độ bazơ
mạnh đã mở rộng phép chuẩn độ axit-bazơ để xác định các axit
yếu.
· Việc tổng hợp thuốc nhuộm hữu cơ đã cung cấp nhiều chất chỉ thị
mới.
 ACID – BASE TITRATION
INTRODUCTION
· Mặc dù sự sẵn có của các chất chỉ thị ngày càng tăng, việc thiếu vắng lý
thuyết về phản ứng axit-bazơ đã gây khó khăn cho việc lựa chọn chất chỉ
thị.
· Sự phát triển của lý thuyết cân bằng vào cuối thế kỷ 19 đã dẫn đến
những cải tiến đáng kể trong hiểu biết lý thuyết về hóa học axit-bazơ, và
sau đó là phép chuẩn độ axit-bazơ.
· Việc Sørenson thiết lập thang đo pH vào năm 1909 đã cung cấp một
phương tiện chặt chẽ để so sánh các chỉ số.
· Việc xác định hằng số phân ly axit-bazơ giúp tính toán được đường cong
chuẩn độ lý thuyết, như Bjerrum đã phác thảo vào năm 1914.
· Lần đầu tiên các nhà hóa học phân tích đã có một phương pháp hợp lý
để lựa chọn chất chỉ thị, làm cho phép đo chuẩn độ axit-bazơ trở thành
 ACID – BASE TITRATION

 Trung hòa là một phản ứng hóa học trong đó axit và

bazơ phản ứng định lượng với nhau.

 Điểm tương đương

 được xác định bằng cách
quan sát sự thay đổi nồng
độ axit hoặc bazơ khi nó
tiến tới mức trung hòa
 ACID – BASE TITRATION
Method for finding the end point with an indicator

Chất chỉ thị: chất được

thêm vào dung dịch để
xác định điểm cuối khi
xảy ra sự thay đổi màu
sắc.

Cơ chế thay đổi màu sắc

của chỉ thị:
Cấu trúc chất chỉ thị bị thay
đổi điện tử bằng cách nhận
hoặc cho một proton H+
hoặc nhóm hydroxyl OH-
 ACID – BASE TITRATION
Method for finding the end point with an indicator

· Hãy xem xét một chất chỉ thị trong đó dạng axit HIn có màu vàng và
dạng bazơ In– có màu đỏ.
· Màu của dung dịch chỉ thị phụ thuộc vào nồng độ tương đối của HIn
và In–.
· Để hiểu mối quan hệ giữa độ pH và màu sắc, chúng tôi sử dụng phản
ứng phân ly axit của chất chỉ thị.

and its equilibrium constant expression.

 ACID – BASE TITRATION
Method for finding the end point with an indicator
· Lấy log âm của mỗi vế của phương trình Ka và sắp xếp lại để giải pH, chúng ta
có phương trình liên hệ độ pH của dung dịch với nồng độ tương đối của HIn và
In–.

· Nếu chúng ta có thể phát hiện HIn và In– một cách dễ dàng như nhau thì quá
trình chuyển đổi từ màu vàng sang màu đỏ (hoặc từ đỏ sang vàng) đạt đến điểm
giữa của nó, tức là màu cam, khi nồng độ của HIn và In– bằng nhau, hoặc khi
pH bằng pKa của chất chỉ thị.
· Nếu pKa của chất chỉ thị và độ pH tại điểm tương đương giống nhau thì việc
chuẩn độ cho đến khi chất chỉ thị chuyển sang màu cam là điểm kết thúc phù
hợp.
· Thật không may, chúng ta hiếm khi biết chính xác độ pH ở điểm tương đương.
Ngoài ra, việc xác định khi nào nồng độ HIn và In– bằng nhau là khó khăn nếu
 ACID – BASE TITRATION
Method for finding the end point with an indicator
· Chúng ta có thể thiết lập phạm vi độ pH mà nhà phân tích trung bình quan
sát thấy sự thay đổi về màu của chất chỉ thị bằng cách đưa ra hai giả định:
màu của chất chỉ thị là màu vàng nếu nồng độ HIn lớn hơn 10 lần so với In–.
· và màu của nó là màu đỏ nếu nồng độ HIn nhỏ hơn 10 lần so với In–.
· Thay các bất đẳng thức này vào phương trình dưới đây:

cho thấy chất chỉ thị thay đổi màu sắc trong phạm vi pH kéo dài ±1 đơn vị ở hai
bên pKa của nó.
 Hình 1 Sơ đồ thể hiện mối quan hệ
giữa độ pH và màu của chất chỉ thị.
Sơ đồ bậc thang xác định các giá trị
pH trong đó HIn và In– là những
loài chiếm ưu thế. Chất chỉ thị thay
đổi màu sắc khi độ pH nằm trong
khoảng pKa – 1 và pKa + 1.

· Chất chỉ thị có màu vàng khi pH nhỏ hơn pKa – 1

· và nó có màu đỏ khi pH lớn hơn pKa + 1.
· Đối với các giá trị pH nằm trong khoảng pKa – 1 và pKa + 1, màu
của chất chỉ thị chuyển qua nhiều sắc thái cam khác nhau.
Properties of Selected Acid–Base Indicators
· Phạm vi pH tương đối rộng mà chất chỉ thị thay đổi màu sắc sẽ đặt ra
những hạn chế bổ sung đối với khả năng báo hiệu điểm cuối của phép
chuẩn độ.
· Để giảm thiểu sai số chuẩn độ xác định, toàn bộ phạm vi pH của chất
chỉ thị phải nằm trong khoảng thay đổi nhanh chóng của pH gần điểm
tương đương.
· Ví dụ, phenolphtalein là chất chỉ thị thích hợp để chuẩn độ 50,0 mL axit
axetic 0,050 M bằng NaOH 0,10 M.
· Mặt khác, bromothymol xanh là một chất chỉ thị không phù hợp vì sự
thay đổi màu sắc của nó bắt đầu tốt trước khi độ pH tăng mạnh ban
đầu và do đó trải rộng trên một phạm vi thể tích tương đối lớn.
· Sự thay đổi màu sắc sớm làm tăng khả năng thu được kết quả không
chính xác và phạm vi khối lượng điểm cuối có thể làm tăng khả năng
Hình 2 Một phần của đường cong chuẩn độ cho 50,0 mL CH3COOH
0,050 M bằng NaOH 0,10 M, làm nổi bật vùng chứa điểm tương đương.
Sự chuyển tiếp điểm cuối của các chỉ số phenolphtalein và xanh
bromothymol được xếp chồng lên đường cong chuẩn độ.
 Titrating Strong Acids and Strong Bases
Bước 1: Tính thể tích chất chuẩn độ cần thiết để đạt điểm tương
đương.
Chúng ta hãy xem xét việc chuẩn độ 50,0 mL HCl 0,100 M bằng chất
chuẩn độ NaOH 0,200 M.
Khi một bazơ mạnh và một axit mạnh phản ứng thì phản ứng quan
trọng duy nhất là
H3O+ (aq) + OH- (aq)  2H2O (l)
Tính thể tích NaOH cần thiết để đạt đến điểm tương đương Veq.
Tại điểm tương đương của phản ứng trên:
mol HCl = mol NaOH
Ma x Va = Mb x Vb
trong đó chỉ số 'a' biểu thị axit, HCl và chỉ số 'b' biểu thị bazơ, NaOH.
 Titrating Strong Acids and Strong Bases

· Thể tích NaOH cần thiết để đạt đến điểm tương đương là:
 Titrating Strong Acids and Strong Bases
Bước 2: Tính giá trị pH trước điểm tương đương bằng cách xác
định nồng độ chất chuẩn độ không phản ứng.

· Trước điểm tương đương, HCl dư thừa và độ pH được xác định bằng nồng
độ HCl không phản ứng.
· Khi bắt đầu chuẩn độ, dung dịch HCl là 0,100 M, vì HCl là một axit mạnh
nên độ pH là

· Sau khi thêm 10,0 mL NaOH thì nồng độ HCl dư là

pH = –log(0.0500) = 1.30
 Titrating Strong Acids and Strong Bases
Bước 3: Độ pH tại điểm tương đương để chuẩn độ axit mạnh
bằng bazơ mạnh là 7,00.
· Tại điểm tương đương, số mol HCl và số mol NaOH bằng nhau.
· Vì cả axit và bazơ đều không dư nên độ pH được xác định bởi sự phân ly
của nước.

· The pH at the equivalence point is 7.00.

· Đối với thể tích NaOH lớn hơn điểm tương đương, độ pH được xác định
bằng nồng độ OH– dư.
· Ví dụ, sau khi thêm 30,0 mL chất chuẩn độ thì nồng độ của OH– là
 Titrating Strong Acids and Strong Bases

Bước 4: Tính giá trị pH sau điểm tương đương bằng

cách xác định nồng độ chất chuẩn độ dư.
· Để tìm nồng độ H3O+ chúng ta sử dụng biểu thức Kw

· Biết pH là 12,10. Bảng 1 và Hình 1 thể hiện các kết quả bổ

sung cho đường chuẩn độ này.
· Sử dụng phương pháp tương tự này để tính đường cong
chuẩn độ cho phép chuẩn độ bazơ mạnh bằng axit mạnh,
ngoại trừ bazơ mạnh vượt quá điểm tương đương và axit
mạnh vượt quá điểm tương đương.
Table 1 Titrating Strong Acids and Strong Bases

Hình 3 Đường cong chuẩn độ

cho quá trình chuẩn độ 50,0
mL HCl 0,100 M bằng NaOH
0,200 M. Các điểm màu đỏ
tương ứng với dữ liệu trong
Bảng trên. Đường màu xanh
hiển thị đường cong chuẩn độ
 Titrating a weak acid with a strong base

Bước 1: Tính thể tích chất chuẩn độ cần thiết để đạt điểm tương
đương.

· Hãy xem xét việc chuẩn độ 50,0 mL axit axetic 0,100 M, CH3COOH, bằng
NaOH 0,200 M.
· Bắt đầu bằng cách tính thể tích NaOH cần thiết để đạt điểm tương đương;
do đó
 Titrating a weak acid with a strong base

Bước 2: Trước khi thêm chất chuẩn độ, độ pH được xác định bởi
chất chuẩn độ, trong trường hợp này là axit yếu.

· Trước khi bắt đầu chuẩn độ, độ pH là pH của dung dịch axit axetic 0,100
M.
· Vì axit axetic là axit yếu nên tính pH như sau

· The pH is 2.88
Ka: acid dissociation constant

* Một axit yếu, trong đó dung dịch axit axetic là một ví dụ, không nhường hoàn
toàn proton axit của nó cho dung môi. Thay vào đó, hầu hết axit vẫn không
phân ly, chỉ có một phần nhỏ tồn tại dưới dạng bazơ liên hợp.
 Titrating a weak acid with a strong base
Bước 3: Trước điểm tương đương, độ pH được xác định bằng dung
dịch đệm chứa chất chuẩn độ và dạng liên hợp của nó.
· Thêm NaOH sẽ chuyển một phần axit axetic thành bazơ liên hợp của
nó, CH3COO–.
· Vì hằng số cân bằng của phản ứng khá lớn
K = Ka/Kw = 1,75 × 109
chúng ta có thể coi phản ứng như thể nó đã hoàn thành.

· Bất kỳ dung dịch nào chứa một lượng tương đương axit yếu HA và bazơ
yếu liên hợp của nó, A–, đều là dung dịch đệm.
· Chúng ta có thể tính độ pH của dung dịch đệm bằng phương trình
Henderson–Hasselbalch.
 Titrating a weak acid with a strong base
Trước điểm tương đương nồng độ của axit axetic không phản ứng là

và nồng độ của axetat là

Ví dụ, sau khi thêm 10,0 mL NaOH thì nồng độ của CH3COOH và
CH3COO– là

mang lại cho chúng ta độ pH là

 Titrating a weak acid with a strong base

Bước 4: Độ pH tại điểm tương đương được xác định bởi dạng liên
hợp của chất chuẩn độ, trong trường hợp này là dạng bazơ yếu.

· Tại điểm tương đương, số mol axit axetic có mặt ban đầu và số mol
NaOH được thêm vào là giống hệt nhau.
· Bởi vì phản ứng của chúng tiến tới kết thúc một cách hiệu quả, nên ion
chiếm ưu thế trong dung dịch là CH3COO–, là một bazơ yếu.
· Để tính pH trước tiên chúng ta xác định nồng độ CH3COO–
 Titrating a weak acid with a strong base
· Tính pH của bazơ yếu

· Biết pH ở điểm tương đương là 8,79.

 Titrating a weak acid with a strong base
Bước 5: Tính giá trị pH sau điểm tương đương bằng cách xác
định nồng độ chất chuẩn độ dư.

· Sau điểm tương đương, chất chuẩn độ dư và hỗn hợp chuẩn độ là dung dịch
NaOH loãng.
· Chúng ta có thể tính pH bằng cách sử dụng chiến lược tương tự như chuẩn độ
axit mạnh bằng bazơ mạnh.
· Ví dụ, sau khi thêm 30,0 mL NaOH thì nồng độ của OH- là

· Cho độ pH 12,10.
Table 2 Titrating a weak acid with a strong base

Figure 4 Titration curve for the titration of

50.0 mL of 0.100 M CH3COOH with 0.200 M
NaOH. The red points correspond to the
data in Table 2. The blue line shows the
complete titration curve.
Axit polyprotic: các axit cụ Titration of polyprotic acid
thể có khả năng mất nhiều
hơn một proton trên mỗi
phân tử trong các phản ứng
axit-bazơ.
H2SO4: strong polyprotic acid

H3PO4: weak polyprotic acid

· Trong phép chuẩn độ axit mạnh + bazơ mạnh, độ pH ban đầu thay đổi chậm,
nhanh chóng đến điểm tương đương pH=7, sau đó lại chậm lại. Nếu nó được
chuẩn độ trong axit mạnh, độ pH sẽ tăng lên khi thêm bazơ vào nó. Ngược
lại, nếu ở môi trường bazơ mạnh thì độ pH sẽ giảm khi thêm axit vào.
· Trong phép chuẩn độ axit mạnh + bazơ yếu, độ pH thay đổi chậm ở điểm
tương đương và độ pH bằng pKa của axit. Độ pH dưới 7.
· Đối với axit yếu + bazơ mạnh, độ pH trên 7 tại điểm tương đương.
 Titration of polyprotic acid
 Axit sulfuric: axit polyprotic độc đáo
này là loại duy nhất bị khử proton
hoàn toàn sau bước đầu tiên

 Axit photphoric: ba phản ứng phân ly,

ba bước để loại bỏ hoàn toàn ion H+,
3 điểm tương đương.

pKa1 = 2.1 (H3PO4 H+ + H2PO4-)

pKa2 = 7.2 (H2PO4- H+ + HPO42-)

pKa3= 12.4 (HPO42- H+ + PO43-)

Condition:
 pKa1 – pKa2:  4

 Tartaric acid: pK1 = 2,5; pK2 = 4,2: không xác định rõ ràng điểm tương đương
 Titrations in Nonaqueous Solvents
Mục tiêu phân tích:
Axit/bazơ:
Trọng lượng phân tử cao
Độ hòa tan hạn chế trong nước
Hợp chất hữu cơ của axit/bazơ rất yếu (Ka hoặc Kb < 10-8)
Trong dung môi không chứa nước: axit/bazơ tăng cường độ 
Dễ dàng tìm thấy điểm cuối
Đối với dung môi lưỡng tính, SH, hằng số tự phân hủy, Ks, liên hệ
nồng độ của dạng proton hóa của nó, SH2+, với dạng khử proton của
nó, S–
 Titrations in Nonaqueous Solvents
Và pH và pOH của dung môi là

· Hạn chế quan trọng nhất của Ks là sự thay đổi độ pH trong quá trình
chuẩn độ.
· Hãy xem xét phép chuẩn độ 50,0 mL HCl 1,0×10–4 M sử dụng NaOH
1,0×10–4 M làm chất chuẩn độ.
· Trước điểm tương đương, độ pH được xác định bằng axit mạnh chưa
chuẩn độ. Ví dụ: khi thể tích NaOH bằng 90% Veq thì nồng độ H3O+ là

and the pH is 5.3.

 Titrations in Nonaqueous Solvents
Khi thể tích NaOH bằng 110% Veq thì nồng độ OH– là

and the pOH is 5.3. The titrand’s pH is

và sự thay đổi độ pH của chất chuẩn độ khi chuẩn độ từ 90% đến

110% Veq là
 Titrations in Nonaqueous Solvents
· Nếu chúng ta tiến hành chuẩn độ tương tự trong dung môi lưỡng tính
không chứa nước có Ks là 1,0×10–20, thì độ pH sau khi thêm 45,0 mL
NaOH vẫn là 5,3. Tuy nhiên, độ pH sau khi thêm 55,0 mL NaOH là

· In this case the change in pH

lớn hơn đáng kể so với giá trị thu được

khi chuẩn độ trong nước. (Hình 5)

Hình 5 Đường cong chuẩn độ cho

50,0 mL HCl 1,0 × 10–4 M sử
dụng NaOH 1,0 × 10–4 M trong
(a) nước, Kw = 1,0 × 10–14 và
(b) dung môi lưỡng tính không
 Titrations in Nonaqueous Solvents

· Một thông số khác ảnh hưởng đến tính khả thi của phép chuẩn độ axit-
bazơ là hằng số phân ly của chất chuẩn độ. Ở đây, dung môi cũng đóng
một vai trò quan trọng.
· Độ mạnh của axit hoặc bazơ là thước đo tương đối về mức độ dễ dàng
chuyển một proton từ axit sang dung môi hoặc từ dung môi sang bazơ.
Ví dụ, HF, với Ka bằng 6,8 × 10–4, là chất cho proton tốt hơn
CH3COOH, với Ka bằng 1,75 × 10–5.

· Axit mạnh nhất có thể tồn tại trong nước là ion hydronium, H3O+.
· HCl và HNO3 là các axit mạnh vì chúng là những chất cho proton tốt hơn
H3O+ và về cơ bản là cho tất cả các proton của chúng cho H2O, làm cho
cường độ axit của chúng ngang bằng với H3O+.
· Trong dung môi khác HCl và HNO3 có thể không hoạt động như axit
mạnh.
 Titrations in Nonaqueous Solvents
· Nếu cho axit axetic vào nước sẽ xảy ra phản ứng phân ly

không tiến triển đến mức đáng kể vì CH3COO– là bazơ mạnh hơn H2O và
H3O+ là axit mạnh hơn CH3COOH.
Nếu chúng ta cho axit axetic vào dung môi có tính bazơ mạnh hơn nước,
chẳng hạn như amoniac, thì phản ứng xảy ra

tiến tới một mức độ lớn hơn. Trên thực tế, cả HCl và CH3COOH đều là
axit mạnh trong amoniac.
 Titrations in Nonaqueous Solvents

· Mọi thứ khác đều bình đẳng,

· Độ mạnh của axit yếu tăng nếu chúng ta đặt nó vào dung môi có tính
bazơ hơn nước và độ mạnh của bazơ yếu tăng nếu chúng ta đặt nó
vào dung môi có tính axit hơn nước.
· Tuy nhiên, trong một số trường hợp, tác dụng ngược lại được quan sát
thấy. Ví dụ, pKb của NH3 là 4,75 trong nước và là 6,40 trong axit
axetic băng có tính axit cao hơn.
· Ngược lại với mong đợi của chúng tôi, NH3 là một bazơ yếu hơn trong
dung môi có tính axit hơn.
· Việc chuẩn độ không thực hiện được trong nước có thể thực hiện được
trong một dung môi khác.
 Selecting and Standardizing a Titrant

 Các chất chuẩn độ axit mạnh phổ biến nhất là HCl, HClO4 và H2SO4.
 Dung dịch của các chất chuẩn độ này thường được chuẩn bị bằng cách
pha loãng dung dịch gốc đậm đặc có bán trên thị trường.
 Bởi vì nồng độ của axit đậm đặc chỉ được biết gần đúng nên nồng độ của
chất chuẩn độ được xác định bằng cách chuẩn hóa theo một trong các
bazơ yếu tiêu chuẩn chính được liệt kê trong Bảng 3.
 Chất chuẩn độ bazơ mạnh phổ biến nhất là NaOH, có sẵn ở cả dạng chất
rắn không tinh khiết và dung dịch khoảng 50% w/v.
 Các dung dịch NaOH được chuẩn hóa theo bất kỳ tiêu chuẩn axit yếu cơ
bản nào được liệt kê trong Bảng 3.
 Selected Primary Standards for Standardizing Strong Acid and
Table 3 Strong Base Titrants

a Điểm cuối của phép chuẩn độ này được cải thiện bằng cách chuẩn độ đến điểm tương
đương thứ hai, đun sôi dung dịch để đuổi CO2 và chuẩn độ lại đến điểm tương đương
thứ hai. Phản ứng trong trường hợp này là Na2CO3 + 2H3O+  CO2 + 2Na+ + 3H2O
b Tris-(hydroxymethyl)aminomethane thường có tên viết tắt là TRIS hoặc THAM.
c Kali hydro phthalate thường có tên ngắn hơn là KHP.
d Vì nó không tan nhiều trong nước nên hòa tan axit benzoic trong một lượng nhỏ etanol
trước khi pha loãng với nước.
 Selecting and Standardizing a Titrant

 Sử dụng NaOH làm chất chuẩn độ rất phức tạp do có khả năng bị
nhiễm bẩn từ phản ứng sau đây giữa CO2 hòa tan và OH–.

 Trong quá trình chuẩn độ, NaOH phản ứng với cả chất chuẩn độ và
CO2, làm tăng thể tích NaOH cần thiết để đạt đến điểm cuối của quá
trình chuẩn độ.
 Đây không phải là vấn đề nếu pH điểm cuối nhỏ hơn 6. Dưới độ pH
này, CO32- từ phản ứng trên sẽ phản ứng với H3O+ để tạo thành axit
cacbonic.
 Selecting and Standardizing a Titrant

 Combining the two reactions gives an overall reaction that does not
include OH–.

 Trong những điều kiện này, sự có mặt của CO2 không ảnh hưởng đến
lượng OH– được sử dụng trong phép chuẩn độ và không phải là nguyên
nhân gây ra sai số xác định.
 Selecting and Standardizing a Titrant
 Tuy nhiên, nếu điểm cuối pH nằm trong khoảng từ 6 đến 10 thì quá trình
trung hòa CO32- cần một proton

 và phản ứng tổng hợp giữa CO2 và OH– là

 Trong những điều kiện này, một lượng OH– được tiêu hao để trung hòa
CO2, dẫn đến sai số xác định.
 Chúng ta có thể tránh được sai số xác định nếu chúng ta sử dụng cùng
độ pH điểm cuối cho cả quá trình chuẩn hóa NaOH và phân tích chất
phân tích, mặc dù điều này không phải lúc nào cũng thực tế.
 Selecting and Standardizing a Titrant

 NaOH rắn luôn bị nhiễm cacbonat do tiếp xúc với khí quyển và chúng ta
không thể sử dụng nó để điều chế dung dịch NaOH không chứa cacbonat.
 Dung dịch NaOH không chứa cacbonat được điều chế từ NaOH 50% w/v vì
Na2CO3 không tan trong NaOH đậm đặc.
 Khi CO2 được hấp thụ, Na2CO3 kết tủa và lắng xuống đáy bình chứa, cho
phép tiếp cận với NaOH không chứa cacbonat.
 Selecting and Standardizing a Titrant

 Khi chuẩn bị dung dịch NaOH, đảm bảo sử dụng nước không có CO2 hòa
tan.
 Đun sôi nước trong thời gian ngắn sẽ thải ra CO2; sau khi nguội, nước
được sử dụng để điều chế dung dịch NaOH không chứa cacbonat.
 Dung dịch NaOH không chứa cacbonat tương đối ổn định nếu chúng ta
hạn chế tiếp xúc với khí quyển.
 Dung dịch chuẩn natri hydroxit không được bảo quản trong chai thủy
tinh vì NaOH phản ứng với thủy tinh tạo thành silicat;
 Thay vào đó, hãy bảo quản những dung dịch như vậy trong chai
polyetylen.
 Inorganic Analysis

 Phép chuẩn độ axit-bazơ là phương pháp tiêu chuẩn để phân tích

định lượng nhiều axit và bazơ vô cơ.
 Dung dịch chuẩn NaOH được sử dụng để xác định nồng độ của các
axit vô cơ, chẳng hạn như H3PO4 hoặc H3AsO4, và các bazơ vô cơ,
chẳng hạn như Na2CO3 được phân tích bằng dung dịch HCl tiêu
chuẩn.
 Nếu axit hoặc bazơ vô cơ quá yếu không thể phân tích bằng phép
chuẩn độ axit-bazơ trong nước thì có thể hoàn thành việc phân tích
bằng cách điều chỉnh dung môi hoặc bằng phân tích gián tiếp.
 Ví dụ, khi phân tích axit boric, H3BO3, bằng cách chuẩn độ bằng
NaOH, độ chính xác bị giới hạn bởi hằng số phân ly axit nhỏ của axit
boric là 5,8 × 10–10.
 Inorganic Analysis

 Giá trị Ka của axit boric tăng lên 1,5 × 10–4 khi có mặt mannitol, vì
nó tạo thành một phức chất ổn định với ion borat, kết quả là điểm
cuối sắc nét hơn và phép chuẩn độ chính xác hơn.
 Tương tự, việc phân tích muối amoni bị giới hạn bởi hằng số phân ly
axit nhỏ của ion amoni là 5,7 × 10–10.
 Chúng ta có thể xác định NH4+ một cách gián tiếp bằng cách sử
dụng bazơ mạnh để chuyển nó thành NH3, NH3 được loại bỏ bằng
cách chưng cất và chuẩn độ bằng HCl.
 Vì NH3 là bazơ yếu mạnh hơn NH4+ là axit yếu (Kb của nó là
1,58×10–5) nên phép chuẩn độ có điểm cuối sắc nét hơn.
 Inorganic Analysis
 Chúng ta có thể phân tích một chất phân tích vô cơ trung tính nếu trước
tiên chúng ta có thể chuyển đổi nó thành axit hoặc bazơ.
 Ví dụ, chúng ta có thể xác định nồng độ NO3- bằng cách khử nó thành
NH3 trong dung dịch kiềm mạnh bằng hợp kim Devarda, hỗn hợp gồm
50% w/w Cu, 45% w/w Al và 5% w/w Zn.

 Loại bỏ NH3 bằng cách chưng cất và chuẩn độ bằng HCl.

 Ngoài ra, chúng ta có thể chuẩn độ NO3- dưới dạng bazơ yếu bằng cách
đặt nó vào dung môi không chứa nước có tính axit, chẳng hạn như axit
axetic khan và sử dụng HClO4 làm chất chuẩn độ.
 Inorganic Analysis

 Phép chuẩn độ axit-bazơ tiếp tục được coi là phương pháp tiêu chuẩn
để xác định độ kiềm, độ axit và CO2 tự do trong nước và nước thải.
 Độ kiềm là thước đo khả năng trung hòa axit của mẫu.
 Các nguồn tạo ra độ kiềm quan trọng nhất là OH–, HCO3- và CO32-,
mặc dù các bazơ yếu khác, chẳng hạn như photphat, có thể góp phần
tạo nên độ kiềm tổng thể.
 Độ kiềm tổng được xác định bằng cách chuẩn độ đến điểm cuối cố định
pH là 4,5 (hoặc đến điểm cuối xanh bromocresol) bằng dung dịch chuẩn
HCl hoặc H2SO4. Kết quả được báo cáo là mg CaCO3/L.
 Inorganic Analysis

 Khi các nguồn kiềm bị giới hạn ở OH–, HCO3- và CO32-, các phép
chuẩn độ riêng biệt đến độ pH 4,5 (hoặc điểm cuối màu xanh lá cây
bromocresol) và độ pH bằng 8,3 (hoặc điểm cuối phenolphtalein) cho
phép chúng ta xác định loài có mặt và nồng độ tương ứng của chúng.
 Đường cong chuẩn độ cho OH–, HCO3- và CO32- được thể hiện trên
Hình 6.
 Đối với dung dịch chỉ chứa độ kiềm OH–, thể tích axit mạnh cần thiết
để đạt đến hai điểm cuối là như nhau (Hình 6a).
 Khi nguồn kiềm duy nhất là CO32-, thể tích axit mạnh cần thiết để đạt
đến điểm cuối ở độ pH 4,5 chính xác gấp đôi lượng cần thiết để đạt
đến điểm cuối ở độ pH 8,3 (Hình 6b).
 Nếu dung dịch chỉ chứa HCO3- kiềm thì thể tích axit mạnh cần thiết để đạt đến
điểm cuối ở độ pH 8,3 là 0, nhưng đối với điểm cuối pH 4,5 thì lớn hơn 0 (Hình
6c).

Hình 6 Đường cong chuẩn độ cho 50,0 mL (a) NaOH 0,10 M, (b) Na2CO3
0,050 M và (c) NaHCO3 0,10 M sử dụng HCl 0,10 M làm chất chuẩn độ.
Các đường đứt nét biểu thị điểm cuối pH cố định là 8,3 và 4,5. Độ dốc
màu hiển thị điểm cuối của phenolphthalein (đỏ  không màu) và điểm
cuối xanh lục bromocresol (xanh lam  xanh lục). Khi chuẩn độ đến điểm
cuối phenolphtalein, quá trình chuẩn độ tiếp tục cho đến khi mất hết dấu
 Organic Analysis
 Phép chuẩn độ axit-bazơ tiếp tục có vai trò nhỏ nhưng quan trọng
trong việc phân tích các hợp chất hữu cơ trong các phòng thí nghiệm
dược phẩm, sinh hóa, nông nghiệp và môi trường.
 Có lẽ phương pháp chuẩn độ axit-bazơ được sử dụng rộng rãi nhất là
phân tích Kjeldahl đối với nitơ hữu cơ.
 Ví dụ về các chất phân tích được xác định bằng phân tích Kjeldahl bao
gồm caffeine và saccharin trong dược phẩm, protein trong thực phẩm
và phân tích nitơ trong phân bón, bùn và trầm tích.
 Bất kỳ nitơ nào có ở trạng thái oxy hóa -3 đều bị oxy hóa định lượng
thành NH4+.
 Organic Analysis

 Bởi vì một số hợp chất dị vòng thơm, chẳng hạn như pyridin, khó
bị oxy hóa nên chất xúc tác được sử dụng để đảm bảo quá trình
oxy hóa định lượng.
 Nitơ ở các trạng thái oxy hóa khác, chẳng hạn như nitro và azo
nitơ, bị oxy hóa thành N2, dẫn đến sai số xác định âm.
 Bao gồm chất khử, chẳng hạn như axit salicylic, sẽ chuyển nitơ
này sang trạng thái oxy hóa –3, loại bỏ nguồn lỗi này.
Selected Elemental Analyses Based on an Acid–Base
Titration

a The species that is titrated is shown in bold.

 Organic Analysis
 Một số nhóm chức hữu cơ là axit yếu hoặc bazơ yếu.
 Các nhóm chức carboxylic (–COOH), sulfonic (–SO3H) và phenolic (–
C6H5OH) là các axit yếu được chuẩn độ thành công trong dung môi
nước hoặc không chứa nước.
 Natri hydroxit là chất chuẩn độ được lựa chọn cho dung dịch nước.
 Phép chuẩn độ không chứa nước thường được thực hiện trong dung
môi cơ bản, chẳng hạn như ethylenediamine, sử dụng tetrabutylamoni
hydroxit, (C4H9)4NOH, làm chất chuẩn độ.
 Các amin béo và thơm là các bazơ yếu được chuẩn độ bằng HCl trong
dung dịch nước hoặc HClO4 trong axit axetic băng.
 Các nhóm chức năng khác được phân tích gián tiếp sau phản ứng tạo
ra hoặc tiêu thụ axit hoặc bazơ.
Selected Acid–Base Titrimetric Procedures for Organic
Functional Groups Based on the Production or
Consumption of Acid or Base

a Các loài được chuẩn độ được in đậm.

b Phản ứng acetyl hóa [1] được thực hiện trong pyridin để ngăn chặn sự thủy
phân anhydrit axetic bằng nước. Sau khi phản ứng acetyl hóa hoàn tất, nước
được thêm vào để chuyển đổi anhydrit axetic không phản ứng thành axit axetic
 Organic Analysis

 Nhiều hợp chất dược phẩm là axit yếu hoặc bazơ yếu được phân tích
bằng phép chuẩn độ axit-bazơ trong nước hoặc không chứa nước; ví
dụ bao gồm axit salicylic, phenobarbital, caffeine và sulfanilamide.
 Axit amin và protein được phân tích trong axit axetic băng sử dụng
HClO4 làm chất chuẩn độ.
 Ví dụ, quy trình xác định lượng protein dinh dưỡng sẵn có sử dụng
phép chuẩn độ axit-bazơ của dư lượng lysine
 MULTIPLE CHOICE QUESTION

1. The concept of acid-base in this lesson belongs to which

theory:
a. Langmur
b. Lewis
c. Bronsted
d. Faraday
2. According to the theory derived from question 1, acid is defined
as a substance that can......proton
e. Dissociate
f. Donate
g. Accept
h. Capture
 MULTIPLE CHOICE QUESTION

3. A base that conjugates with a strong acid has a……strength:

a. Medium
b. Fairly weak
c. Forgettable
d. Very weak
4. ……is a solution that is used as a means of keeping pH at a
nearly constant value in a wide variety of chemical applications.
e. Less polar solution
f. Polar solution
g. Buffer solution
h. Dissociated solution
 MULTIPLE CHOICE QUESTION
5. Volumetric solution that commonly used to titrate a weak base
in a nonaqueous solvent is:
a. Perchloric acid 0.1 N/hydrochloric acid
b. Perchloric acid 0.1 N/anhydrous acetic acid
c. KOH/CH3OH

d. KOH/CH3CH2OH
6. A sample of 15.0 cm3 HCl is titrated by a volumetric solution of
NaOH 0,083 mol.dm-3. The endpoint is obtained with 19.2 cm3.
What is the concentration of HCl?
a. 0.106 mol.dm-3
b. 0.0648 mol.dm-3
c. 0.130 mol.dm-3
d. 0.212 mol.dm-3
 MULTIPLE CHOICE QUESTION
7. In an acidic solvent, analytes are……more difficult to
dissociate (due to decrease in proton donation)
a. Ion-exchangers
b. Base
c. Amphoteric ion
d. Acid
8. What is pH of a 19 x 10-3 mmol.dm-3 sodium hydroxide solution
on the assumption that this sodium hydroxide solution is
completely dissociate.
a. 10.2
b. 7.3
c. 2.92
d. 12.28
 PRACTICE EXERCISE

Your company recently received a shipment of salicylic acid, C7H6O3, for

use in the production of acetylsalicylic acid (aspirin). You can accept
the shipment only if the salicylic acid is more than 99% pure. To
evaluate the shipment’s purity, you dissolve a 0.4208-g sample in water
and titrate to the phenolphthalein end point, using 21.92 mL of 0.1354
M NaOH. Report the shipment’s purity as %w/w C7H6O3. Salicylic acid is

a diprotic weak acid with pKa values of 2.97 and 13.74.