DR DARIUSZ WÓJCIK

EKONOMIA

PODSTAWOWE POJĘCIA W EKONOMII

J.M. KEYNES OKREŚLIŁ CECHY EKONOMISTY:

„Nauka ekonomii nie wymaga żadnych szczególnych uzdolnień.

Intelektualnie biorąc jest przecież przedmiotem łatwym w
porównaniu z wyższą filozofia czy naukami ścisłymi.
Łatwy przedmiot, w którym jednak tak niewielu celuje! Być
może wyjaśnieniem tego paradoksu jest potrzebna mistrzowi-
ekonomiście rzadko spotykana kombinacja uzdolnień.
Musi on być w pewnym stopniu matematykiem, historykiem,
mężem stanu, filozofem.
Musi rozumieć symbole, i umieć posługiwać się słowem. Musi
rozpatrywać to co szczegółowe, w kategoriach abstrakcyjnych
i umieć w jednym ciągu myśli łączyć abstrakcję z
konkretem.
Musi badać teraźniejszość w świetle przeszłości dla potrzeb
przyszłości. Nie może pozwolić sobie na pomijanie
jakiejkolwiek części natury ludzkiej i jakichkolwiek ludzkich
instytucji.
Powinien jednocześnie zachować bezinteresowność i zmierzać
do określonych celów.
Powinien być nieprzekupny i zachowywać rezerwę jak artysta, a
niekiedy jednak powinien być równie przyziemny jak polityk”.
REKOMENDOWANE PODRĘCZNIKI
DEFINICJA

Ekonomia jest jedną z nauk społecznych zajmującą się problemem

gospodarowania ograniczonymi zasobami w celu zaspokajania
nieograniczonych potrzeb.
Z tego względu podstawowymi pytaniami ekonomii są: co wytwarzać, jak i dla
kogo? Głównymi zagadnieniami ekonomii są kwestie alokacji i dystrybucji
zasobów. Nadrzędnym celem tej nauki jest wskazywanie sposobów radzenia z
problemem rzadkości zasobów w sytuacji nieograniczoności potrzeb.
Racjonalność gospodarowania polega na minimalizacji kosztów (zużycia
zasobów) i maksymalizacji korzyści. Ograniczoność zasobów jest podstawową
przyczyną konieczności racjonalnego gospodarowania. Jego istotą jest
dokonywanie najbardziej korzystnych (optymalnych) wyborów przy
podejmowaniu decyzji w zakresie celów społeczno-gospodarczych oraz środków i
metod (sposobów) realizacji tych celów.

Zasada racjonalnego gospodarowania (zasada gospodarności) - może być

ujmowana dwojako:
- jako zasada największego efektu przy danym nakładzie środków.
- jako zasada najmniejszego nakładu środków na osiągnięcie danego efektu.
Nazwa nauki ekonomia wywodzi się z języka greckiego
i składa się z dwóch wyrazów: „oikos” - dom, „nomos” – prawo
„w zarządzaniu domu biegły”
w rozumieniu - wiedza o prawach rządzących gospodarstwem
domowym.
UTWORZENIE NAZWY NAUKI EKONOMIA PRZYPISUJE
SIĘ GRECKIEMU FILOZOFOWI ARYSTOTELESOWI
384 P.N.E., STAGIRA, GRECJA
O GOSPODARSTWIE LUB EKONOMIK
(GR. ΟΊΚΟΝΟΜΙΚΌΣ, OIKONOMIKÓS) – PISMO
PRAKTYCZNO-DYDAKTYCZNE (21 ROZDZIAŁÓW)
Ksenofont
(Ξενοφῶν, Ksenophon) z Aten (ok.
430 p.n.e. – ok. 355 p.n.e.)
– grecki pisarz, historyk, żołnierz
Dzieło Ksenofonta jest przede
wszystkim podręcznikiem
zarządzania gospodarstwem
domowym lub państwem - miastem
(w tym wypadku Atenami).
OJCOWIE EKONOMII
Adam Smith

ur. 1723 w Kirkcaldy, zm. 1790 w Edynburgu) –

szkocki myśliciel i filozof, autor „Badań nad naturą
i przyczynami bogactwa narodów”, pracy wydanej
w 1776 – rok ten traktuje się jako datę powstania
nauki EKONOMIA.
Dokonania Smitha były podstawą do wyodrębnienia
przez Davida Ricardo ekonomii jako osobnej
dziedziny nauki.
 Jean-Baptiste Say
ur. 1767 w Lyonie, zm. w 1832 w Paryżu
francuski ekonomista i biznesmen.

David Ricardo
ur. 1772 w Londynie, zm. w 1823 w
Gloucestershire) - ekonomista angielski
zaliczany do grona klasyków ekonomii.
SCHEMAT OKRĘŻNEGO PRZEPŁYWU
DÓBR I DOCHODÓW W GOSPODARCE
 POPYT
Rynkowe prawo popytu - przyjmując założenie ceteris paribus (czyli
gdy inne czynniki zewnętrzne nie działają na podmiot analizy) wraz
ze wzrostem ceny wielkość popytu maleje i odwrotnie – wraz ze
spadkiem ceny wielkość popytu rośnie.
Związane jest to ze zjawiskiem racjonalności gospodarowania w
warunkach ograniczonych zasobów (czyli konsument postępuje
racjonalnie, gdy z koszyka dóbr zaspokajającego jego potrzeby wybiera
te najtańsze i dzięki temu może maksymalizować użyteczność swoich
zasobów poprzez możliwość zakupu większej ilości dóbr).

Głównymi czynnikami kształtującymi wielkość popytu są: ceny,

dochód do dyspozycji (stopy podatkowe), moda, sezonowość,
gusty, ilość konsumentów na rynku oraz ceny dóbr
komplementarnych i substytucyjnych.
 PARADOKSY PRAWA POPYTU
Paradoks Giffena opisuje sytuację, w której pomimo wzrostu ceny obserwowany jest
dalszy wzrost cen dobra. Paradoks ten dotyczy konsumentów o niskich dochodach
oraz tzw. dóbr Giffena (dóbr niższego rzędu).
Przykładem tego zjawiska jest wzrost ceny chleba. Jego zamienniki nie istnieją, a zatem
konsumenci kupują go, rezygnując jednocześnie z innych zakupów żywieniowych. Z tego
powodu zastępują chlebem pozostałe produkty, przez co w konsekwencji kupują go więcej.
Paradoks Veblena dotyczy dóbr luksusowych np. markowych ubrań. Spadek ceny
powoduje spadek prestiżu, z którym wiąże się posiadanie danego dobra,
a to w konsekwencji prowadzi do spadku popytu.
Paradoks spekulacyjny występuje w przypadku prognozowanego wzrostu cen produktu.
Wówczas konsumenci kupują go na zapas, a to powoduje wzrost popytu pomimo wzrostu
cen.
Przykładem jest kupowanie maseczek oraz środków dezynfekcyjnych na początku
pandemii COVID-19.
Efekt owczego pędu (efekt naśladownictwa) to określenie na wzrost popytu wynikający
z mody na dany produkt.
Efekt ten jest często wykorzystywany w działaniach marketingowych.
Efekt kwaśnych winogron – to termin powstały w nawiązaniu do bajek
Ezopa. Efekt kwaśnych winogron to mechanizm obronny ego polegający
na obniżeniu przez osobę wartości celów przez nią utraconych bądź
nieosiągalnych. Przeciwny efekt – podwyższanie wartości sytuacji mniej
korzystnej nazywa się efektem słodkich cytryn.
„kwaśne winogrona” to umniejszanie wagi celu, którego nie udało nam się
osiągnąć. Jeśli nie stać nas na winogrona, myślimy sobie, że wcale nie są takie
dobre – to całe gadanie o ich słodkości to gruba przesada. Wcale nie są
słodkie. Są wręcz kwaśne. Więc po co w ogóle je kupować?
„słodkie cytryny” to właśnie wmawianie sobie, że sytuacja (obiektywnie zła), w
której się znaleźliśmy, wcale nie jest taka zła, jak się nam na początku
wydawało. Innymi słowy, włącza się nam „pozytywne myślenie”. Ta cytryna
wcale nie jest taka kwaśna, jest wręcz słodka – z pewnego punktu widzenia. A
jeśli jest słodka „z pewnego punktu widzenia”, to czemu nie powiedzieć, że
ogólnie jest słodka?
„Jak się nie ma co się lubi to się lubi co się ma”
EFEKT AUREOLI (DIABŁA)

Efekt aureoli, efekt halo –

tendencja do automatycznego,
pozytywnego lub
negatywnego, przypisywania
cech osobowościowych na
podstawie pierwszego
wrażenia. Jest odmianą
podstawowego błędu atrybucji.
 PODAŻ

Podaż to ilość towarów i usług, które przy danej cenie oferowana jest
do sprzedaży przez producentów.
 RÓWNOWAGA RYNKOWA

A - równowaga rynkowa,
B - wielkość podaży przy cenie P2,
C - wielkość popytu przy cenie P2,
D - wielkość popytu przy cenie P3,
E - wielkość podaży przy cenie P3.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!