CHƯƠNG II

SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG

NHÂN
THẾ GIỚI NÀY
CÓ CÔNG BẰNG
HAY KHÔNG?
 Theo báo
cáo mới
nhất của tổ
chức Oxfam
International 8 người giàu nhất thế giới đang
nắm một nửa tài sản thế giới
và tương đương 3,6 tỷ người
nghèo nhất.
Đâu là nguyên nhân của Xã hội tốt
những bất công nói trên đẹp hơn

Lực lượng
nào sẽ giải
cứu nhân loại
 Những nội dung cơ bản

Giai cấp công nhân là gì? Họ có đặc điểm như thế nào

Nội dung sứ mệnh lịch sử của GCCN là gì? Tại sao GCCN
lại có SMLS đó.

Những thay đổi của GCCN hiện nay có làm thay đổi
SMLS của nó không

Đặc điểm và nội dung SMLS của GCCN Việt Nam hiện
nay
I. Khái niệm GCCN và sứ mệnh lịch sử của GCCN

ữn g
n h
ọ là s ứ
H ai? ọ có
H h lịch
n
mệ gì?
Họ là sử
những
người như
thế nào?
1. Khái niệm GCCN

Giai cấp
Giai cấp những
vô sản người làm
thuê GIAI
CẤP
CÔNG
Giai cấp
Giai cấp NHÂN
công nhân
công nhân
đại công
hiện đại
nghiệp
 Xem xét trên hai phương diện
cơ bản

a
Phương diện kinh tế - xã hội

b Phương diện chính trị - xã hội

 Trên phương diện kinh tế - xã hội

 GCCN là những người làm việc

trực tiếp hoặc gián tiếp vận hành
các công cụ sản xuất có tính chất
công nghiệp, ngày càng được
hiện đại hóa, xã hội hóa
 GCCN trong QHSX TBCN là
GC những người lao động ko có
TLSX chủ yếu của xã hội.
 GCCN là những người làm việc trực tiếp hoặc gián tiếp vận hành các công cụ
sản xuất có tính chất công nghiệp, ngày càng được hiện đại hóa, xã hội hóa

Trực tiếp đứng máy, làm việc bấm nút, kiểm tra, điều chỉnh hoạt
động của hệ thống máy móc tự động
Những người hoạt động nhằm đảm bảo những điều kiện vật
chất, kỹ thuật cho hệ thống máy móc tự động (kế toán, thủ quỹ,
thủ kho,…)
Những chuyên gia trực tiếp nghiên cứu, sang chế, cải tiến ko
ngừng toàn bộ dây chuyền SX hoặc một bộ phận nhằm nâng cao
năng suất LĐ, chất lượng SP
Người hoạt động ở những ngành dịch vụ phục vụ trực tiếp,
hoặc gián tiếp cho sản xuất công nghiệp: bưu điện, viễn thông,
vận tải, tài chính, ngân hàng
Người hoạt động ở những ngành dịch vụ được công nghiệp
hóa: du lịch, nông nghiệp công nghệ cao
  Trong QHSX TBCN:
Họ không sở hữu những TLSX chủ
yếu của xã hội, buộc phải bán sức lao
động và bị bóc lột giá trị thặng dư
• Lao động vốn thuộc về con người, nhưng từ khi có chế độ tư hữu thì
lao động bị tách ra khỏi con người, sức lao động trở thành hàng hóa
(lao động bị tha hóa). Dưới CNTB, sức lao động sẽ biến động theo thị
trường
• GCCN bị nhà tư bản bóc lột giá trị thặng dư
• GCTS và GCCN vừa đối lập nhau về lợi ích cơ bản vừa phụ thuộc
vào nhau về lợi ích hàng ngày
• Trong CNTB, GCCN là lực lượng chủ yếu tạo ra của cải nhưng
GCTS là người thống trị GCCN là người bị trị
 b. Phương diện chính trị - xã hội
(Đặc điểm của GCCN)
• Lao động bằng phương thức công nghiệp, tạo ra năng
xuất lao động cao, quá trình lao động mang tính chất
xã hội hóa
• GCCN là đại biểu cho LLSX tiên tiến, cho PTSX tiên
tiến mang tính chất xã hội hóa ngày càng cao
• Nền sx đại công nghiệp và PTSX xã hội hóa đã rèn
luyện cho GCCN những phẩm chất về tính tổ chức,
kỷ luật lao động, tinh thần hợp tác và tâm lý lao động
công nghiệp
• Là giai cấp có tinh thần cách mạng triệt để
 GCCN là giai cấp những người lao động trong
quá trình sản xuất vật chất có tính chất công
nghiệp ngày càng hiện đại và trình độ xã hội
hóa cao, là giai cấp mà hoạt động lao động của
họ sẽ tạo ra giá trị thặng dư - nguồn gốc chủ
yếu của sự giàu có trong xã hội hiện đại
 2. Sứ mệnh lịch sử của GCCN

Sứ mệnh lịch sử của

Sứ mệnh lịch sử GCCN là những nhiệm
của 1 giai cấp là
gì?
vụ mà GCCN cần phải
thực hiện với tư cách là
giai cấp tiên phong, lực
lượng đi đầu trong
Những giai cấp như cuộc cách mạng xác
thế nào sẽ có sứ lập hình thái kinh tế -
mệnh lịch sử
xã hội CSCN
 a. Nội dung SMLS của GCCN
- Xây dựng QHSX mới
phù hợp
- Xây dựng kiểu tổ chức Nội dung
XH mới về lao động kinh tế
- Phát triển LLSX - Thiết lập nhà nước
- Xây dựng cơ sở vật mang bản chất của
chất, kỹ thuật cho Nội dng GCCN
CNXH- thực hiện CNH, chính trị- - Thực thi và mở rộng
HĐH xã hội dân chủ
- Cải tạo xã hội cũ, tổ
- Xây dựng nền văn hóa chức xây dựng xh mới
XHCN Nôi dung trên mọi lĩnh vực
- Xây dựng hệ giá trị mới văn hóa,
của xh: lao động, công tư tưởng
bằng, bình đẳng, dân chủ
và tự do
 b. Đặc điểm SMLS của GCCN
Mang tính khách quan:
xuất phát từ tiền đề kinh
tế- xã hội (mâu thuẫn
trong PTSX , GC )

Là sự nghiệp cách
Cải tạo xã hội, xây
mạng của quần chúng
dựng xã hội mới là
và mang lại lợi ích cho
nhiệm vụ trung tâm
đa số

Xóa bỏ triệt để chế độ

người bóc lột người (xóa
bỏ tư hữu về TLSX)
3. Những điều kiện quy định và thực hiện SMLS
của GCCN
Điều kiện khách quan Điều kiện chủ quan

Địa vị kinh
tế của Có sự
liên minh
GCCN Sự Có tổ chặt chẽ
trưởng chức giữa
thành, ĐCS GCCN,
Địa vị giác ngộ cách GCND
chính trị - của mạng và các
xã hội của GCCN lãnh đạo tầng lớp
lao động
GCCN khác
a. Địa vị kinh tế-xã hội của giai cấp công nhân trong xã hội tư bản
- Giai cấp công nhân là bộ phận quan trọng nhất, cách mạng nhất cấu thành LLSX trong
PTSXTBCN
- Giai cấp công nhân đại diện cho PTSX tiên tiến, hiện đại.
b. Những đặc điểm chính trị-xã hội của giai cấp công nhân
- Giai cấp công nhân là giai cấp tiên tiến nhất trong thời đại ngày nay.
- Giai cấp công nhân là giai cấp có tính thần cách mạng triệt để.
- Giai cấp công nhân là giai cấp có ý thức tổ chức kỷ luật cao.
- Giai cấp công nhân là giai cấp có bản chất quốc tế.
c. Vai trò của ĐCS với sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân (ĐK chủ quan)
- Sự phát triển của phong trào công nhân ngày càng mở rộng, sự giác ngộ trưởng
thành của GCCN
- Chủ nghĩa Mác được phong trào công nhân kiểm nghiệm trong thực tiễn
Đảng cộng sản ra đời là sản phẩm của sự kết hợp giữa chủ nghĩa Mác với
phong trào công nhân.

ĐẢNG CỘNG SẢN = CN MAC + PHONG TRÀO CN

Giai cấp công nhân là: cơ sở giai

cấp của Đảng Cộng sản. Đảng
Cộng sản là đội tiên phong chiến
đấu, lãnh tụ chính trị, là bộ tham
mưu chiến đấu của GCCN.
II. GCCN và việc thực hiện SMLS của GCCN hiện nay

1. GCCN hiện
nay có gì và 2. SMLS của
khác gì với GCCN hiện nay
GCCN thế kỷ có nội dung như
19? thế nào?
 Thảo luận nhóm
Chủ đề: Sự giống và khác nhau của GCCN và SMLS
của nó hiện nay với GCCN thế kỉ 19

Nhiệm vụ 1: Sự giống và
khác nhau của GCCN hiện
nay với GCCN thế kỉ 19

Nhiệm vụ 2: Những tương

đồng và khác biệt trong
nội dung SMLS của GCCN • Thời gian thảo luận: 10’
thế kỉ 19 và hiện nay
Ngày nay GCCN ko trần trụi
với 2 bàn tay trắng nữa, có 1 bộ
phận được trả lương rất cao
1 bộ phận GCCN được
trung lưu hóa
1 Số có thể mua cổ phần
trong các nhà máy xí
nghiệp, tựa hồ như cũng trở
thành chủ nhân của nhà
máy xí nghiệp đó
Là thành quả của
cuộc đấu tranh
của GCCN và
nhân loại tiến bộ

Đây cũng là biểu

hiện của sự biến
đổi thích ứng của
CNTB

Biểu hiện của xã

hội hóa TLSX

PAGE 24
 Vậy GCCN còn bị bóc lột giá trị thặng dư nữa hay ko?

* hiện nay
* trước đây.
Bóc lột bằng kéo Bóc lột chất xám
dài thời gian lao
động

Bóc lột theo chiều

Cắt xén tiền công sâu

Dù có được trung lưu hóa thì GCCN vẫn là những người lao động
ko có tư liệu sản xuất và bị nhà tư bản bóc lột giá trị thặng dư
PAGE 25
Khi các nhà máy thay thế bằng robot, ông chủ
tư bản có giàu có lên được không?
Thực trạng trên cho thấy dù CNTB đã thay đổi nhiều nhưng mâu thuẫn cơ bản của nó
là mâu thuẫn giữa LLSX xã hội hóa và QHSX chiếm hữu tư nhân về TLSX vẫn tồn tại,
ngày một sâu sắc, tinh vi hơn

Dù phong trào công nhân bị thoái trào sau sự sụp

đổ của CNXH Liên Xô Đông Âu nhưng SMLS của
GCCN ko hề mất đi. Do vậy GCCN ngày nay vẫn
phải tiếp tục đấu tranh để giải phóng mình và giải
phóng nhân loại
Tóm lại GCCN hiện nay có một số
điểm khác với GCCN truyền thống:

- GCCN hiện nay đang được trung

lưu hóa
- GCCN hiện nay bị bóc lột theo
chiều sau, tinh vi hơn
- Nguy cơ thất cao do sự phát triển
của công nghệ, máy móc tự động
hóa
2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai
cấp công nhân
Thủ tiêu chế độ chủ nghĩa tư bản,
từng bước xây dựng chủ nghĩa xã hội
và chủ nghĩa cộng sản; giải phóng GC
mình đồng thời giải phóng toàn xã hội
thoát khỏi tình trạng áp bức bóc lột
 Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công
nhân là một quá trình đấu tranh khó
khăn, lâu dài, và sáng tạo trải qua
nhiều giai đoạn:
1) Giai cấp công nhân phải lật đổ sự
thống trị của giai cấp bóc lột, giành
lấy chính quyền, tổ chức thành giai
cấp thống trị.
2) Giai cấp công nhân sử dụng chính
quyền của mình tiến hành cải tạo xã
hội cũ xây dựng xã hội mới trên tất
cả các lĩnh vực của đời sống xã hội
như kinh tế, chính trị, văn hóa - xh
 Sắp xếp, bố trí lại các
LLSX; cải tạo QHSX cũ,
xây dựng QHSX mới; thực Kinh tế
hiện CNH, HĐH
Chống lại những thế lực thù
địch; xây dựng, củng cố Nhà
Chính nước XHCN; thực hành và
Xây dựng nền văn hóa trị mở rộng dân chủ XHCN
XHCN; tuyên truyền, phổ Văn
biến những tư tưởng khoa hóa, tư
học và cách mạng, khắc phục tưởng
tư tưởng và tâm lý tiêu cực
ảnh hưởng không tốt Xóa bỏ tệ nạn xã hội, hủ tục
lạc hậu;chệnh lệch vùng
Xã hội miền, tầng lớp dân cư nhằm
thực hiện bình đẳng xã hội,
phát triển con người
 Cách giải quyết mâu thuẫn

Xóa bỏ Xóa bỏ sở hữu Thực

chế độ quan hệ công hữu hành
bóc lột sản xuất TLSX, dân chủ
giá trị tư bản phát triển XHCN,
thặng dư chủ nghĩa LLSX cải tạo
xã hội
 III. Sứ mệnh sử của GCCN Việt Nam

“GCCN Việt Nam là một

lực lương xã hội to lớn,
đang phát triển bao gồm
những người lao động
chân tay và trí óc, làm
công hưởng lương trong
các loại hình sản xuất,
kinh doanh, dịch vụ có
tính chất công nghiệp”
(Văn kiện Hội nghị trung ương lần 6,
BCH TƯ, khóa X, 2008, tr. 43)
 1. Đặc điểm của GCCN Việt Nam

Trước đây Những đặc điểm mới

Gắn với khai
thác thuộc
địa, trước
GCTS VN Tăng nhanh về số lượng
Gắn bó Chịu
mật nhiều áp
ĐĐ do bức, bóc Đa dạng về cơ cấu nghề
thiết lột, sớm
hoàn nghiệp
với được tôi
cảnh
GCND luyện
xuất thân
và trong đấu CN trí thức ngày càng
NDLĐ tranh CM đóng vai trò quan trọng
Mang nhiều
tàn dư của ĐCS lãnh đạo không
Tâm lý tiểu ngừng đổi mới, chỉnh
nông đốn
 2. Nội dung SMLS Của GCCN Việt Nam
Là GC lãnh đạo, lực lượng đi đầu trong sự nghiệp CNH, HĐH
đất nước, nòng cốt trong khối liên minh C-N-T
• Là nguồn nhân lực chủ yếu tham gia phát triển KTTT, định
hướng XHCN
• Đi đầu trong sự nghiệp CNH, HĐH đất nước, găn với phát triển
Kin kinh tế tri thức và bảo vệ tài nguyên môi trường
h tế • Xây dựng tác phong lao động CN, phẩm chất của GCCN hiện đại

• Tích cực, đi đầu trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng, giữ vững bản
Chí chất GCCN của Đảng; Bảo vệ Đảng, Nhà nước, chế độ XHCN;
nh • đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, phẩm chất, lối sống;
trị - chống “tự chuyển hóa” , “tự diễn biến”
xã
hội
Văn • Xây dựng hệ giá trị mới của con người Việt Nam
hóa • Chống lại những tư tưởng sai trái, thù địch, xuyên tạc của các
tư thế lực thù địch
tưở
ng
3. Giải pháp cơ bản để xây dựng GCCN Việt Nam trong quá trình đẩy
mạnh CNH, HĐH
- Phát triển số lượng, chất lượng, tổ chức
- Nâng cao giác ngộ bản lĩnh chính trị, trình độ học vấn, nghề
nghiệp, làm chủ KHCN và có năng lực thích ứng nhanh với cơ chế
thị trường
- Giải quyết việc làm
- Thực hiện tốt chính sách về lao động, tiền lương, bảo hiểm
- Xây dựng tổ chức công đoàn, nghiệp đoàn đều khắp các cơ sở sx
kinh doanh, các thành phần kinh tế
- Chăm lo đào tạo cán bộ và kết nạp đảng viê à những công nhân ưu
tú
 4. Định hướng xây dựng GCCN Việt Nam hiện nay

• Kiên định quan điểm GCCN là GC lãnh đạo thông qua đội tiền phong là ĐCS Việt Nam
1

• Xây dựng và phát huy sức mạnh của khối liên minh C-N T dưới sự lãnh đạo của ĐCS
2

• Xây dựng GCCN gắn kết chặt chẽ với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, CNH, HĐH, hội
3 nhập quốc tế

• Bồi dưỡng nâng cao trình độ mọi mặt cho công nhân, không ngừng trí thức hóa GCCN
4

• Xây dựng GCCN là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn GC và cả xh; gắn với xây dựng Đảng
5 các tổ chức chính trị - xã hội trong sách, vững mạnh
 CÂU HỎI ÔN TẬP CHƯƠNG II
1. Nêu những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin về giai cấp công
nhân và nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân?
2. Trình bày những điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan quy định sứ
mệnh lịch sử của giai cấp công nhân?
3. Phân tích nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trong thế giới
hiện nay?
4. Phân tích những đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam và nội dung
sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân hiện nay?
5. Phương hướng và giải pháp chủ yếu để xây dựng giai cấp công nhân Việt
Nam hiện nay theo quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam?