ამერიკული და ევროპული

რეალიზმი
მარიამ კოპალაძე
რეალიზმი
• მიმდინარეობა ხელოვნებაში, რომელიც ეყრდნობა
სინამდვილის ობიექტურად ასახვას მხატვრული სახეებით.
ხელოვნების განვითარების პროცესში რეალიზმმა
კონკრეტული ისტორიული ფორმები და შემოქმედებითი
მეთოდები შეიძინა. ასე მაგ., ცნობილია
განმანათლებლობის რეალიზმი, კრიტიკული რეალიზმი,
სოციალისტური რეალიზმი.
 რეალიზმი ხელოვნებაში
• მხატვრული შემეცნების
მეთოდი. ხელოვნებასა და ლიტერატურაში გამოიხატება
საგანთა და მოვლენათა აღწერაში მათი პირდაპირი
მნიშვნელობით, შეულამაზებლად ან ინტერპრეტაციის
გარეშე. რეალიზმი ასევე შუა XIX საუკუნის კულტურული
მიმდინარეობა იყო, რომელსაც
დასაბამი საფრანგეთში დაედო.
 მხატვრობა
• რეალისტები ცდილობდნენ ყოველდღიურ ხასიათთა,
სიტუაციების, დილემებისა და მოვლენების აღწერას
„აკურატული“ მანერით. ის
ეწინააღმდეგებოდა რომანტიზმს, რომელიც საგნებსა თუ
მოვლენებს იდეალისტურად უდგებოდა. რეალისტები
უკუაგდებდნენ თეატრალურ დრამასა და ხელოვნების
კლასიკურ ფორმებს, რათა გამოეხატათ უფრო
საყოველთაო ან „რეალისტური“ თემები. ამასთან
რეალისტები ეყრდნობოდნენ მეცნიერულ ფაქტებს და
ბუნებასა და ცხოვრებას მათ ირგვლივ.
• ამ პერიოდში მოღვაწე ფრანგი პეიზაჟისტების ჯგუფი, რომე
ლთა შთაგონების საგანი ბუნებისგან შექმნილი ხელოვნება
იყო ბარბიზონის სკოლად იწოდებოდა. ასევე აღსანიშნავია,
პრე-
რაფაელიტთა საძმო, რომლებიც განადიდებდნენ რაფაელა
მდე არსებულ ხელოვნებას (რაფაელის პერიოდში ხელოვნე
ბა საკმაოდ გაიდეალიზებული იყო).
რეალისტი მხატვრები
• კარლ ბრიულოვი
• კამილ კორო
• ილია რეპინი
• გიუსტავ კურბე
• ონორე დომიე
• ედგარ დეგა (მოგვიანებით იმპრესიონისტი)
• მანე, ედუარ
• ჟან-ფრანსუა მილე
• ალექსანდრ გიერიმსკი
• ნიკოლაი გე
ნახატის აღწერა
• საფეხური 1. მონაცემები
• ხელოვანის ვინაობა (ედვარდ ჰოპერი)
• დრო (1952)
• დარგი (ფერწერა)
• ჟანრი (ყოფითი ჟანრი)
• ნაწარმოების სათაური:(დილის მზე)
• მასალა (ზეთი)
საფეხური 2. აღწერა
• ახატზე ვხედავთ თითქმის ცარიელ ოთახს და საწოლზე
მჯდარ გოგონას რომელიც შორს უსასრულობაში იყურება.
არის მშვიდი და ერთ თქმით გაუცხოებული გარემო.
თლიანად კომპოზიცია არ არის გადატვირთული, გოგონას
თვალები კი უსასრულობაში იყურება, ნახატი რეალისტურია
და გამოყენებული შუქ-ჩრდილები, თითქოს და გოგონა
განმარტოეებული და მოწყვეტილია მის ყოფა ცხოვრებას,
ქალაქის ხმაურს.
 საფეხური 3. სახვითი ხელოვნების
ელემენტები
• ხაზი – (ტალღოვანი, ზამბარისებური, ჰორიზონტალური,
ვერტიკალური, წვრილი.
• ფერი – უმეტესად თბილი, ცივი, კონტრასტული, ინტენსიური,
ჩამქრალი, მკრთალი, ღია, მუქი, ვარდისფერი, ცისფერი, ღია
მწვანე, აგურისფერი, მწვანე, შავი და ა.შ)
• ფორმა – (მრგვალი, ბლაგვი, უსწორმასწორო, წვრილი.)
• ფაქტურა – (თხელი მონასმებით, გლუვი,)
• ფაქტურა (გამოსახული ობიექტების) – (კანის, თმის, პრიალა,)
• სივრცე – სასურათე არე ათვისებულია და საგნები არ არის
გადაჭარბებულად, ანუ ზომიერად ათვისებულია.
საფეხური 4. სახვითი ხელოვნების პ
რინციპები
• აქცენტი – როცა ნაწარმოებს ვუყურებ, პირველად თვალში მხვდება გოგონას
პრიალა ვარდისფერი საღამური, მხატვარმა ჩვენი ყურადღება
გადაიტანა ვარდისფერ ფერზე, ეს ნაწილი სხვა ნაწილისგან ფერით
განსხვავდება, ამის გარდა სურათში შემდგომი მნიშვნელოვანი ელემენტი
არის გოგონას სახე რომელიც ერთი მხრივ ძალიან მოწყენილი და ჩაფიქრებულია.
• ჰარმონია – სურათში ხაზი, ფერი და ფორმა შეხმატკბილებული და ერთმანეთის
შესაბამისია.
• კოლორიტი – სურათის საერთო ფერადოვნება არის თბილი
• გრადაცია – მხატვარი იყენებს გრადაციას და შუქ-ჩრდილებს იმისათვის რომ
გამოხატოს სივრცე და რეალისტურობა.
• მოცულობა/სიბრტყობრიობა – საგნები სურათზე მოცულობითია, მხატვარი
იყენებს სამგანზომილებიანი საგნის ილუზიის შესაქმნელად (შუქ-ჩრდილებს,
ფერადოვანი მონასმებს, ნახევარტონებს)
• სტატიკა/დინამიკა – რკომპოზიცია სტატიკურია, რადგან აქ
ვხედავთ მჯდომარე გოგონას რომელიც გაუნძრრევლადაა და
გონებით სადღაც შორს არის.
• აკურსი ხედვის წერტილი არის წინიდან , საგნები კი კერძოდ
გოგონა, საწოლი, კედელი, ახლოს არის ხოლო შენობა კი შორს
არის მოთავსებული.
• სივრცითი პერსპექტივა – სივრცითი პერსპექტივა არის დაცული
ახლოს მდებარე საგნები მკვეთრი და დეტალიზებულია, ხოლო
შორს მდებარე საგნები შედარებით მკაფიო, ღია და ბუნდოვანია.
საფეხური 5. ინტერპრეტაცია
და ანალიზი
• ჩემი აზრით ამ ნაწარმოებით მხატვარს იმ დროინდელი
გაროს აღწერა სურს, იმ დროს ხალხი თოთქოს თავის
სამუშაოზე იყო გადართული ამაში ვგულისხმობ ქარხანა
ფაბრიკებს და თავის თავზე საზრუნავი დრო უკვე აღარ
ჰქონდა. ხატვარი ამ ყველაფერს რეალისტურად გადმოსცემ
თითქოს და ეს ნამუშევარი ძალიან გაუცხოებლია,
გარინდებულია რომელიც მაყურებელში გრძნობის
აღძვრას იწვევს.
გმადლობთ
ყურადღებისთვის