KAPITULLI 1

Hyrje në
Tregtinë
Elektronike

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet . në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose të
miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Objektivat e mësimit

Në këtë kapitull do të mësoni:

• Çfarë është tregtia elektronike dhe si ka evoluar ajo
në tre valë zhvillimi
• Pse kompanitë përqendrohen në modelet e të
ardhurave dhe analizën e proceseve të biznesit në
vend të modeleve të biznesit kur ndërmarrin
iniciativa të tregtisë elektronike
• Si të identifikohen mundësitë dhe pengesat ndaj
nismave të tregtisë elektronike

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose të 2
miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Objektivat mësimorë (vazhdim)

• Si forcat ekonomike kanë çuar në zhvillimin dhe

rritjen e vazhdueshme të tregtisë elektronike

• Si i përdorin bizneset zinxhirët e vlerës dhe analizën

SWOT për të identifikuar mundësitë e tregtisë
elektronike

• Si ndikon natyra ndërkombëtare e tregtisë

elektronike në rritjen dhe zhvillimin e saj

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose të 3
miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Prezantimi

• Tregtia elektronike filloi në Shtetet e Bashkuara kryesisht

përmes gjuhës angleze Faqet e internetit
– Kina lider në shitjet me pakicë në internet që nga viti 2013
– Gjithnjë e më shumë shitje po bëhen në telefonat
inteligjentë
• Kina është tregu më i madh potencial online në botë
– Përdorues aktivë të internetit dhe rritje ekonomike në rritje
– Blerësit përdorin faqet amerikane dhe vendase dhe
ndikohen nga reviews dhe diskutimet në internet
– Ka çuar në faqet e reviewa në internet dhe pjesëmarrjen e
shitësve në faqet e bisedave dhe mesazheve kineze.
© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose të 4
miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Hyrje (vazhdim.)

• Shitësit në Kinë duhet të marrin parasysh dallimet

rajonale brenda një vendi të ndryshëm
– Shpërndarja dhe shpërndarja është e vështirë pa
rrugë të zhvilluara mirë dhe praktika të standardizuara
të transportit
– Disa shitës kanë krijuar sistemet e tyre të
shpërndarjes
• Kapitulli trajton se si bizneset online janë shfaqur
dhe rritur për të akomoduar kultura të ndryshme dhe
sfida të infrastrukturës në mbarë botën

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose të 5
miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Evolucioni i Tregtisë Elektronike

• Historia e tregtisë elektronike

– Rritje e shpejtë nga mesi i viteve 1990 deri në 2000
– "Dot-com bum" i ndjekur nga "dot-com bust"
– 2000 deri në 2003: Raporte lajmesh tepër të zymta
– 2003: Shenjat e rilindjes së thellë
• Shitjet dhe rritja e fitimit u kthyen
• Tregtia elektronike u rrit më shpejt se ekonomia e
përgjithshme dhe u bë një pjesë më e madhe e
ekonomisë totale

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose 6
të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Evolucioni i Tregtisë Elektronike

• Historia e tregtisë elektronike (vazhdim.)

– Recesioni i përgjithshëm 2008
• Tregtia elektronike vuajti shumë më pak se pjesa më e
madhe e ekonomisë
– Nga viti 2003 e deri më sot
• Tregtia elektronike është zgjeruar më shumë në kohë
të mira dhe është tkurrur më pak në kohë të këqija sesa
sektorët e tjerë ekonomikë

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose 7
të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
Tregti Elektronike dhe Biznesi Elektronik

• Tregtia elektronike (e-biznesi)

– Blerja në ueb
– Bizneset që tregtojnë me biznese të tjera
– Proceset e brendshme të kompanisë
● Termi më i gjerë: biznes elektronik (e-biznesi)
– Përfshin të gjitha aktivitetet e biznesit duke përdorur
teknologjitë e internetit
• Interneti dhe World Wide Web (Web)
• Transmetimet me valë në rrjetet e telefonisë celulare
• Dot-com (dot-com i pastër)
– Bizneset që operojnë vetëm online
© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose të 8
miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose 9
të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Tregtia e hershme elektronike

• Transfertat elektronike të fondeve (EFT)

– Transfertat bankare (përdorur nga bankat që nga vitet
1960
– Transmetimet elektronike të shkëmbimit të
informacionit të llogarisë përmes rrjeteve private të
komunikimit
• Shkëmbimi elektronik i të dhënave (EDI)
– Transmetimi biznes-biznes i të dhënave të lexueshme
nga kompjuteri në format standard
– Përfitimet e formateve standarde të transmetimit
• Redukton gabimet, shmang kostot e printimit dhe
postimit dhe eliminon nevojën për të rifutur të dhëna
© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose të 10
miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
Tregtia e hershme elektronike (vazhdim)

• Partnerët tregtarë
– Bizneset që angazhohen në EDI me njëri-tjetrin
– Pionierët EDI (shembull: Walmart) përmirësuan
proceset e blerjes dhe marrëdhëniet me furnizuesit
– Pionierët u përballën me kosto të larta zbatimi
• Rrjeti me vlerë të shtuar (VAN)
– Firma e pavarur që ofron shërbime të lidhjes EDI dhe
transferimit të transaksioneve
• EDI vazhdon të jetë një pjesë e madhe e tregtisë
elektronike B2B

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose 11
të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Proceset e biznesit

• Veprimtaria e biznesit është një detyrë e kryer nga një punëtor që

bën punën e tij/saj. Mund ose nuk mund të lidhet me një transaksion
• Transaksioni është një shkëmbim vlerash
– Blerja, shitja ose shndërrimi i lëndëve të para në produkt të
përfunduar. Përfshin të paktën një aktivitet biznesi
• Proceset e biznesit janë grupe aktivitetesh dhe transaksionesh
logjike, të lidhura, të njëpasnjëshme. Procesi i biznesit të dërgimit të
mallrave te klientët mund të përfshijë një sërë aktivitetesh (ose
detyrash, osetransaksione), të tilla si inspektimi i mallrave, paketimi i
tyre, negocimi me një kompani për dorëzimin e mallrave, krijimi dhe
printimi i dokumenteve të transportit, ngarkimi i mallrave në kamion
dhe dërgimi i pagesës për kompaninë
• Ueb-i i ndihmon njerëzit të punojnë në mënyrë më efektive, p.sh. në
distancë. 12
Madhësia relative e elementeve të tregtisë
elektronike
• Përafrim i përafërt i paraqitur në Figurën 1-1

• Vëllimi në dollarë dhe numri i transaksioneve

– B2B shumë më e madhe se B2C

• Numri i transaksioneve
– Mbështetja e proceseve të biznesit më të mëdha se
B2C dhe B2B së bashku

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose të 13
miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 © Cengage Learning 2017
FIGURA 1-1 Elementet e tregtisë elektronike

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose të 14
miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Vala e Parë e Tregtisë Elektronike,
1995-2003
• 1997 deri në 2000
– Më shumë se 12,000 biznese në internet u hapën
• 2000 deri në 2003
– Më shumë se 5,000 biznese të reja dolën jashtë
biznesit
– Mbulim i gjerë i "bustit dot.com"
– 200 miliardë dollarë të shpenzuara për shpëtimin dhe
fillimin e bizneseve
• Vendosni skenën për një rritje të konsiderueshme në të
ardhmen

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
15
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose 15
të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Figura 1.9 Evoluimi i
teknologjive të internetit

Burimi: Përshtatur nga Spivack

(2009)

Copyright © 2019, 2015, 2011 Pearson Education, Inc. All Rights Reserved
Vala e Dytë e Tregtisë Elektronike, 2004-
2009
• Zgjerimi i shtrirjes ndërkombëtare
• Kompanitë e themeluara përdorën fondet e veta për
të financuar zgjerimin gradual
• Disponohen teknologji interneti më të shpejta dhe
më pak të shtrenjta
– Rritja e lidhjeve me brez të gjerë një element kyç i
komponentit B2C të kësaj vale
• E-mail u bë një pjesë integrale e marketingut dhe
kontaktit me klientët
• Interesi i ripërtërirë për reklamat në internet

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose 17
të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Vala e Dytë e Tregtisë Elektronike,
2004-2009 (vazhdim)
•Premtimi për teknologjitë e disponueshme u përmbush
–Shpërndarja ligjore e muzikës, videove dhe produkteve të
tjera dixhitale
•Teknologjitë e ueb 2.0
–Përdoruesit marrin pjesë në krijimin dhe modifikimin e
përmbajtjes në faqet e internetit të palëve të treta
•Ndryshimi në strategjinë e biznesit në internet
–Larg përparësisë së lëvizjes së parë, e cila është e
shtrenjtë dhe jo gjithmonë e suksesshme për një strategji
ndjekëse inteligjente
•"Miu i dytë merr djathin"

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose 18
të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Vala e Tretë e Tregtisë Elektronike, 2010 -
Sot
• Faktorët në valën e tretë
– Masa kritike e përdoruesve celularë me pajisje të fuqishme
• Rritja e disponueshmërisë së telefonave inteligjentë dhe
tabletëve
• Aplikacionet celulare përdoren për mbi 40% të shitjeve në
internet
– Rritja e aktivitetit të tregtisë elektronike
• Numri në rritje i njerëzve që përdorin pajisje të dorës për të
hyrë në internet
– Pjesëmarrje e gjerë në rrjetet sociale
• Bizneset mund të përdorin tregtinë sociale për të reklamuar,
promovuar ose sugjeruar produkte dhe shërbime specifike
© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose 19
të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
Vala e Tretë e Tregtisë Elektronike, 2010 -
Sot
• Faktorët në valën e tretë (vazhdim)
– Rritja e pjesëmarrjes online nga bizneset më të vogla
në aktivitetet e shitjeve, blerjeve dhe rritjes së kapitalit
• Crowdsourcing
– Analiza e sofistikuar e të dhënave që kompanitë
mbledhin rreth klientëve online
• Të dhënat e mëdha dhe analitika e të dhënave
– Rritja e integrimit të teknologjive gjurmuese në
tregtinë elektronike B2B dhe menaxhimin e proceseve
të biznesit brenda kompanive
• Pajisjet RFID dhe teknologjitë biometrike

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose 20
të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Karakteristikat kryesore të tre valëve të para të tregtisë elektronike

© Cengage Learning 2017

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesu
eshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një 21
produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose të miratuar nga shkolla si
stemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Modelet e biznesit, modelet e të ardhurave
dhe proceset e biznesit
• Modeli i biznesit
– Një grup procesesh të kombinuara për të arritur qëllimet e
kompanisë.
• Në valën e parë të tregtisë elektronike, investitorët
kërkuan modele biznesi të drejtuara nga Interneti
– Pritjet e rritjes së shpejtë të shitjeve, dominimi i tregut
– Modele të suksesshme biznesi "dot-com" të imituara
– Çoi në shumë dështime biznesi
– Michael Porter argumentoi se modelet e biznesit nuk
ekzistonin

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose 22
të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Modelet e biznesit, modelet e të ardhurave
dhe proceset e biznesit (vazhdim.)
• Në vend të kopjimit të modeleve, kompanitë duhet të
shqyrtojnë elementet e tyre të biznesit dhe të
identifikojnëbiznesiprocese që mund të thjeshtojnë,
përmirësojnë ose zëvendësojnë me proceset e drejtuara
nga teknologjia e internetit

• Modeli i të ardhurave
– Koleksion specifik i proceseve të biznesit që përdoren për të
identifikuar, tregtuar dhe bërë shitje tek klientët
– Klasifikon aktivitetet që gjenerojnë të ardhura për qëllime
komunikimi dhe analize
© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose 23
të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Fokusimi në procese specifike të biznesit
• Një model biznesi përbëhet nga një grup procesesh biznesi
– Blerja e lëndëve të para ose mallrave për rishitje
– Shndërrimi i materialeve dhe punës në mallra të gatshme
– Menaxhimi i transportit dhe logjistikës
– Punësimi dhe trajnimi i punonjësve
– Menaxhimi i financave të biznesit
• Identifikojnë proceset që përfitojnë nga teknologjitë e tregtisë
elektronike
– Jo të gjitha proceset mund të përmirësohen me teknologji
– Firmat mund ta përdorin atë për t'i ndihmuar ata të përshtaten me
ndryshimin
• Ne do të mësojmë se si të përdorim teknologjitë e internetit për të
përmirësuar proceset ekzistuese të biznesit dhe për të identifikuar
mundësi të reja biznesi. 24
 Roli i Merchandising

• Kombinimi i njohurive të dizajnit, paraqitjes dhe

paraqitjes së produktit të dyqanit = Merchandising
• Shitësit kanë aftësi për të identifikuar nevojat e
klientëve dhe për t'i përmbushur ato
• Aftësitë e tregtimit dhe të shitjes personale mund të
jenë të vështira për t'u praktikuar nga distanca
– Kompanitë duhet të jenë në gjendje t'i transferojnë
këto aftësi për të pasur sukses të faqes në internet
– Disa produkte janë më të lehta për t'u shitur në
internet se të tjerët dheanasjelltas

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose të 25
miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Përshtatshmëria e produktit/procesit për
tregtinë elektronike
• Disa produkte janë kandidatë të mirë për tregtinë
elektronike:
– Klientët nuk kanë nevojë të përjetojnë karakteristika fizike
përpara blerjes
– Teknologjia ka bërë më shumë procese të përshtatshme për
tregtinë elektronike
• Artikujt e mallit janë produkte të standardizuara, të
njohura të diferencuara vetëm sipas çmimit
– Duhet të ketë tërheqëse profilin e transportit për të shitur
në internet (një koleksion iatributetqë ndikojnë në sa lehtë
mund të paketohet dhe dorëzohet ai produkt)
– Përfshin libra, veshje, këpucë, aksesorë kuzhine dhe sende
të tjera të vogla shtëpiake 26
 Përshtatshmëria e produktit/procesit për
tregtinë elektronike (vazhdim.)
• Produktet më të lehta për t'u shitur më mirë për tregtinë
elektronike
– Reputacion i fortë i markës
– Apel për grupe të vogla por gjeografikisht të ndryshme
• Tregtia tradicionale është më e mirë për:
– Produkte që mbështeten në aftësitë personale të shitjes
– Transaksionet që përfshijnë shuma të mëdha parash
• Kombinimi i strategjive të tregtisë elektronike dhe
tradicionale më së miri kur:
– Procesi i biznesit përfshin si aspektet e inspektimit të
mallrave ashtu edhe ato personale
© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose të 27
miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Përshtatshmëria e procesit të biznesit me llojin e tregtisë

© Cengage Learning 2017

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose të 28
miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Mundësitë për Tregti Elektronike

• Tregtia elektronike mund të ndihmojë rrisin fitimet duke rritur

shitjet dhe duke ulur kostot e biznesit
• Ndihma për krijimin e uebitKomuniteti virtual (rritja e shitjeve)
– Mbledhja e njerëzve që ndajnë një interes të përbashkët
• Mundësi blerjesh në tregtinë elektronike
– Identifikoni furnitorët dhe partnerët e rinj të biznesit
– Merrni në mënyrë efikase informacionin e ofertës konkurruese
– Rritni shpejtësinë, saktësinë e shkëmbimit të informacionit
– Rzvogëlon kostot në të dyja anët e transaksioneve
– Gama më e gjerë e zgjedhjeve të disponueshme 24 orë në ditë

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht,
me përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim 29
ose të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
Mundësitë për Tregti Elektronike (vazhdim.)

• Përfitimet shtrihen në shoqërinë e përgjithshme

– Kosto më të ulëta për emetim dhe siguri
• Pagesat elektronike të rimbursimit të taksave
• Pensioni publik
• Mbështetja e mirëqenies
– Ofron transmetim më të shpejtë
– Ofron mbrojtje nga mashtrimet, humbjet nga vjedhjet
• Pagesat elektronike janë më të lehta për tu audituar
dhe monitoruar
– Telekomunikacioni redukton trafikun, ndotjen
– Produkte dhe shërbime të disponueshme në zona të
largëta
© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose të 30
miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Tregtia Elektronike: Barrierat aktuale

• Zgjedhje të dobëta për tregtinë elektronike

– Ushqime që prishen dhe artikuj unikë me kosto të
lartë
• Katër barriera
– Nevoja për masë kritike të klientëve me teknologji të
përshtatshme
– Paparashikueshmëria në kosto dhe të ardhura
– Mjete të pamjaftueshme për integrimin e harduerit
dhe softuerit
– Barrierat kulturore dhe ligjore

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose 31
të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
Forcat Ekonomike dhe Tregtia Elektronike

• Ekonomik
– Studioni se si njerëzit shpërndajnë burimet e pakta
• Tregjet
– Shitësit e mundshëm vijnë në kontakt me blerësit
– Mjeti i këmbimit i disponueshëm (monedhë ose
shkëmbim)
• Organizatat hierarkike të biznesit
– Firmat apo kompanitë
• Kostot e transaksionit
– Motivimi për lëvizjen e aktivitetit ekonomik drejt
firmave të strukturuara në mënyrë hierarkike
© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht,
me përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim 32
ose të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Kostot e transaksionit

• Kostot totale që i bëjnë blerësi dhe shitësi gjatë

mbledhjes së informacionit dhe negocimit të
transaksionit të blerjes dhe shitjes

• Kostot përfshijnë:
– Tarifat e brokerimit dhe komisionet e shitjeve
– Kostoja e kërkimit dhe marrjes së informacionit

• Shembull i tregtarit të trikove (Figura 1-6)

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht,
me përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim 33
ose të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 © Cengage Learning 2017
FIGURA 1-6 Forma e tregut të organizimit ekonomik

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht,
me përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim 34
ose të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Tregjet dhe hierarkitë

• Analiza e Coase për kostot e larta të transaksionit

– Organizatat hierarkike zëvendësojnë transaksionet e
negociuara nga tregu
– Elementet e mbikëqyrjes dhe monitorimit të
punonjësve
– Shembull i trikove me integrim vertikal (Figura 1-7)
• Oliver Williamson (zgjeroi analizën e Coase)
– Prodhim kompleks, operacione montimi
• Të organizuar në mënyrë hierarkike, të integruar
vertikalisht
– Inovacionet e prodhimit rritën efikasitetin dhe
efektivitetin e aktiviteteve të monitorimit
© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht,
me përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim 35
ose të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 © Cengage Learning 2017
FIGURA 1-7 Forma hierarkike e organizimit ekonomik

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht,
me përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim 36
ose të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Tregjet dhe hierarkitë (vazhdim.)

• Njësia strategjike e biznesit (njësia e biznesit)

– Pjesë e një kompanie mjaft të madhe për të
menaxhuar veten
– Mjaft i vogël për t'iu përgjigjur shpejt ndryshimeve të
mjedisit të biznesit

• Përjashtim nga tendenca e hierarkisë

– Mallrat

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose 37
të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
Përdorimi i Tregtisë Elektronike për të ulur
kostot e transaksionit

• Tregtia elektronike mund

– Përmirësoni rrjedhën e informacionit
– Rritja e koordinimit të veprimeve
– Ndryshoni atraktivitetin e integrimit vertical

• Shembull: transaksion punësimi

– Telecommuting redukton ose eliminon kostot e
transaksionit

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht,
me përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim 38
ose të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Strukturat Ekonomike të Rrjetit
• As tregu dhe as hierarkia
• Aleancat strategjike (partneritetet strategjike)
– Koordinoni strategjitë, burimet, grupet e aftësive duke
krijuar marrëdhënie afatgjata bazuar në qëllime të
përbashkëta
– Partnerët strategjikë bashkohen për projekte specifike
• Organizatat e rrjetit të përshtatshme për industritë e
teknologjisë intensive të informacionit
– Tregtia elektronike i bën rrjetet më të lehta për t'u
ndërtuar dhe mirëmbajtur
– Castells parashikon se rrjetet ekonomike do të bëhen
struktura organizative për ndërveprimet sociale
© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose 39
të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 © Cengage Learning 2017
FIGURA 1-8 Forma e rrjetit të organizimit ekonomik

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht,
me përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim 40
ose të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Efektet e rrjetit

• Ligji i të ardhurave në rënie

– Aktivitetet japin më pak vlerë me rritjen e sasisë së
konsumit
• Shembull: konsumimi i hamburgerit

• Efekti i rrjetit
– Përjashtim nga ligji i kthimit në rënie
– Ndërsa më shumë njerëz ose organizata marrin pjesë
në rrjet, vlera për secilin pjesëmarrës rritet
– Shembuj: telefona fiks, e-mail

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose 41
të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Identifikimi i mundësive të tregtisë
elektronike
• Përqendrohuni në proceset specifike të biznesit
– Prish biznesin
– Një seri aktivitetesh me vlerë të shtuar që kombinohen
për të përmbushur qëllimet e firmës
• Aktivitetet e biznesit të kryera nga firma të të gjitha
madhësive
• E fortë
– Njësi të shumta biznesi në pronësi të një grupi të
përbashkët aksionerësh
• Industria
– Firma të shumta që shesin produkte të ngjashme
klientëve të ngjashëm
© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose 42
të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
Zinxhirët e vlerës së njësive strategjike të
biznesit
• Zinxhiri i vlerës
– Organizimi i aktiviteteve strategjike të njësisë së
biznesit për të hartuar, prodhuar, promovuar, tregtuar,
ofruar dhe mbështetur produktet ose shërbimet
– Michael Porter përfshin aktivitete mbështetëse si
menaxhimi i burimeve njerëzore dhe blerja
• Aktivitetet primare të njësisë strategjike të biznesit
– Dizajnoni, identifikoni klientët, blini materiale dhe
furnizime, prodhoni produkt ose krijoni shërbim,
tregtoni dhe shisni, dorëzoni, ofroni shërbime dhe
mbështetje pas shitjes

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht,
me përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim 43
ose të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
Zinxhirët e vlerës së njësive strategjike të
biznesit (vazhdim)
• Rëndësia e aktiviteteve parësore varet nga:
– Produkt ose shërbim
– Klientët

• Aktivitetet mbështetëse të organizatës qendrore të

korporatës
– Financë dhe administratë
– Burime Njerzore
– Zhvillimi i teknologjisë

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht,
me përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim 44
ose të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 © Cengage Learning 2017
FIGURA 1-9 Zinxhiri i vlerës për një njësi strategjike biznesi

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht,
me përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim 45
ose të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Zinxhirët e vlerës së industrisë

• Shqyrtoni se ku përshtatet njësia strategjike e biznesit

brenda industrisë
• Sistemi i vlerave të Porterit
– Përshkruan rrjedhën e aktiviteteve më të mëdha në të cilën
është përfshirë zinxhiri i vlerës së një njësie të veçantë
biznesi
– Zinxhiri i vlerës së industrisë i referohet sistemeve të vlerave
• Ndërgjegjësimi i aktiviteteve të zinxhirit të vlerës së
bizneseve
– Lejon identifikimin e mundësive të reja
– Mënyra e dobishme për të menduar për strategjinë e
përgjithshme të biznesit
© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht,
me përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim 46
ose të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 © Cengage Learning 2017
FIGURA 1-10 Zinxhiri i vlerës së industrisë për një njësi strategjike biznesi

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose 47
të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
Analiza SWOT: Vlerësimi i Mundësive të
Njësisë së Biznesit
• Përcaktoni SWOT (përparësitë, dobësitë, mundësitë
dhe kërcënimet)
• Fillimisht shikoni njësinë e biznesit
– Identifikoni pikat e forta dhe të dobëta
• Pastaj rishikoni mjedisin e funksionimit
– Identifikoni mundësitë dhe kërcënimet e paraqitura
• Përfitoni nga mundësitë
– Ndërtoni mbi pikat e forta
– Shmangni kërcënimet
– Kompensoni dobësitë
© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose 48
të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 © Cengage Learning 2017
FIGURA 1-11 Pyetjet e analizës SWOT

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose të 49
miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 © Cengage Learning 2017
FIGURA 1-12 Rezultatet e analizës SWOT të Dell

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose të 50
miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Natyra Ndërkombëtare e Tregtisë
Elektronike
• Interneti lidh kompjuterë në mbarë botën
• Kur kompanitë përdorin Web-in për të përmirësuar
procesin e biznesit, ato funksionojnë automatikisht
në mjedisin global
• Vala e tretë
– Përqindja në rritje të shpejtë jashtë SHBA-së
– Kina, India dhe Brazili kanë parë një rritje të
jashtëzakonshme kohët e fundit
• Çështjet kryesore në tregtinë ndërkombëtare
përfshijnë besimin, kulturën, gjuhën, qeverinë dhe
infrastrukturën
© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht,
me përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim 51
ose të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 © Cengage Learning 2017
FIGURA 1-13 Përqindja e shitjeve online B2C sipas rajonit gjeografik, 2014

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose të 52
miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Çështjet e besimit në ueb

• Është e rëndësishme që të gjitha bizneset të krijojnë

marrëdhënie besimi me klientët
• Kompanitë mund të mbështeten në emrat e markave të
vendosura
• Sfiduese për kompanitë e reja sepse ekziston
anonimiteti kur përpiqeni të krijoni një prani në internet
– Plani për krijimin e besueshmërisë është thelbësor
– Shitësit nuk mund të supozojnë se vizitorët e faqes do ta
dinë se janë të besueshëm
• Biznesi duhet të kapërcejë mosbesimin ndaj "të huajve"
në ueb
© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht,
me përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim 53
ose të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Çështje gjuhësore

• Biznesi duhet të përshtatet me kulturat lokale

– “Mendo globalisht, vepro në nivel lokal”
– Jepni versione në gjuhën lokale të faqes së internetit pasi
klientët kanë më shumë gjasa të blejnë nga faqet në gjuhën
e tyre
• Faqet e internetit të disponueshme vetëm në anglisht kanë
rënë në mënyrë dramatike në rreth 25% të totalit të faqeve
• Gjuhët mund të kërkojnë përkthime të shumta për dialekte
të veçanta
– Lokalizimi do të thotë që një përkthim merr në konsideratë
elemente të shumta të mjedisit lokal
© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose 54
të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Çështjet Kulturore

• Një element i rëndësishëm i besimit të biznesit është

parashikimi se si do të veprojë pala tjetër në një transaksion
në rrethana specifike
• Kultura është ndërthurja e gjuhës dhe zakoneve
– Ndryshon midis kufijve kombëtarë, rajoneve brenda kombeve
• Duhet pasur kujdes në zgjedhjen e paketimit, emrave të
produkteve, ikonave që përdoren për të përfaqësuar veprimet
e zakonshme dhe madje edhe ngjyrat
• Blerësit japonezë i rezistuan faqeve amerikane për vite me
radhë për shkak të rezistencës së tyre ndaj përdorimit të
kartave të kreditit

© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose të 55
miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Kultura dhe Qeveria

• Disa zona kanë mjedise kulturore jo mikpritëse për

diskutimet në internet që ndodhin në internet
– Mund të çojë në kontrolle të qeverisë që kufizojnë
zhvillimin e tregtisë elektronike
– Shumë vende filtrojnë përmbajtjen e disponueshme të
internetit dhe disa e kanë denoncuar internetin
• Vende të tilla si Republika Popullore e Kinës dhe
Singapori tradicionalisht kontrollojnë aksesin në
informacion, por duan të korrin përfitimet e tregtisë
elektronike
– Rezultati ka qenë shumë rregullore dhe kërkesa
© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose 56
të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Çështjet e Infrastrukturës

• Kompjuterë dhe softuer të lidhur me internetin dhe

rrjetet përkatëse të komunikimit
• Jashtë SHBA, industria e telekomunikacionit është
ose në pronësi të qeverisë ose e rregulluar
– Pengon zhvillimin ose kufizon zgjerimin
• Kostot e larta të lidhjes telefonike lokale ndikojnë në
sjelljen në internet
• Mbi gjysma e të gjitha faqeve të internetit refuzojnë
porositë ndërkombëtare për shkak të mungesës së
procesit për t'i trajtuar ato
– Problemi po rritet globalisht
© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht,
me përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim 57
ose të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 Çështjet e infrastrukturës (vazhdim)

• Transportuesi i mallrave organizon transportin dhe

sigurimin e transaksioneve ndërkombëtare
• Ndërmjetësi doganor rregullon pagesën e tarifave dhe
pajtueshmërinë me ligjet ndërkombëtare të transportit
• Magazina e lidhur është një vend i sigurt që mban
dërgesat ndërkombëtare derisa kërkesat doganore ose
pagesat të plotësohen
• Trajtimi i dokumenteve të transaksioneve
ndërkombëtare ka një kosto vjetore prej 700 miliardë
dollarësh
– Softueri automatizon disa dokumente
© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose të 58
miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.
 © Cengage Learning 2017
FIGURA 1-14 Palët e përfshira në një transaksion tipik
tregtar ndërkombëtar
© 2017 Cengage Learning®. Nuk mund të skanohet, kopjohet ose kopjohet ose postohet në një faqe interneti të aksesueshme nga publiku, tërësisht ose pjesërisht, me
përjashtim të përdorimit siç lejohet në një licencë të shpërndarë me një produkt ose shërbim të caktuar ose ndryshe në një faqe interneti të mbrojtur me fjalëkalim ose 59
të miratuar nga shkolla sistemi i menaxhimit të mësimit për përdorim në klasë.