T.C.

NUH NACİ YAZHAN ÜNİVERSİTESİ

MESLEK YÜKSEK OKULU
FİZYOTERAPİ PROGRAMI

MESLEK ETİĞİ
Öğr.Gör.Oğuzhan YILMAZ
E-Posta

1.HAFTA- ETİK KAVRAMI VE

TARİHİ
ETİK NEDİR?

■ Etik Yunanca karakter anlamına gelen «ethos» sözcüğünden

gelmektedir ve felsefenin bir koludur.
■ Bu kavram somut ve ideal olana işaret ederek ahlak kurallarının
ve değerlerinin incelenmesi sonucu ortaya çıkmaktadır.
ETİK NEDİR?

■ Ahlaki olanın özünü ve temellerini araştıran ve ayrıca insanın

kişisel ve toplumsal yaşamındaki ahlaki davranışlarla ilgili
sorunları ele alıp inceleyen felsefe dalı olup yaşamı çeşitli
yollarla anlamaya ve açıklamaya ait geniş kapsamlı bir terimdir.

■ İyi nedir?
■ Ne yapmalıyız? (Erdemli hayat için)
ETİK NEDİR?

■ Etik insanın toplumsal ölçekte gerçekleştirdiği ve başkalarını

etkileyen sonuçları olan davranışları/eylemleri/yapıp etmeleri ve
bunları biçimlendiren düşünme süreçleri ile ilgilidir.
ETİK ANLAYIŞINDA
KAVRAMLAR
■ İYİ: İyi ahlak her zaman ulaşılması gereken bir yerde dururken,
insanın iyi olarak anlattığı durumlar kendine yararı dokunan,
neticesinde fayda görülen ve ihtiyaçlarını karşılayan olaylar ve
nesnelere yaklaşımı
■ ERDEM: Bireyin ahlaki gelişimini ve olgunluğa ulaşma
durumunu gösterirken her zaman karakterinin istikrarını
koruyarak iyi olma süreci halidir.
ETİK ANLAYIŞINDA
KAVRAMLAR
■ SORUMLULUK: Bireyin aklını kullanarak kendi iradesiyle
yaptığı eylemlerin sonuçlarını kabul etmesidir.
■ ÖZGÜRLÜK: Tercihler söz konusu olduğunda kişinin iradesini
kullanabilmesi durumudur.
■ VİCDAN: Bireyin davranışlarını ahlaki açıdan değerlendirdiği
ve neticesinde olumlu ve olumsuz duygular hissettiği bir içsel
durum.
ETİK VE AHLAK

■ Etik, ahlak kurallarından daha özel ve felsefidir.

■ Etiğin ortaya çıkmasındaki en büyük sebep zaten var olan ahlak
anlayışının ve sisteminin üzerine, filozofların insan yaşamının
amacı ve erdemli hayatın niteliğinin nasıl olacağı konusundaki
düşüncelerinden kaynaklanmıştır.
ETİK DEĞERLER ve AHLAKİ
DEĞERLER

■ Etik değerler evrenseldir. Irk, renk, din, dil, mezhep ve sınıf

ayrımı yapmadan herkese aynı davranmak insana saygı ve insan
hakları açısından yaklaşmak demektir.
■ Ahlak içinde yaşanan topluma göre değişir.
■ Ahlak, çoğunluk tarafından herhangi bir gerekçe gösterilmeden
doğru kabul edilen gelenek, görenek ve tabular gibi değerler ve
düşüncelerin toplamıdır.
ETİK DEĞERLER ve AHLAKİ DEĞERLER

■ Sonuç olarak etik, kuralları mantıklı olarak yorumlamaya çalışır.

Etiği ahlakın üzerinde yeniden düşünme olarak tanımlamak da
mümkündür.
ETİK DEĞERLER ve AHLAKİ
DEĞERLER

■ Etik temellendirilmiş sonuçlara varmayı hedefler.

■ Ahlakileştirme
■ İdeolojiye dönüştürme
■ Dünya görüşü ortaya koyma gibi bir amacı yoktur.
ETİĞİN DAYANDIĞI TEMEL
KOŞUL:

■ “iyi niyet” tir.

■ İyi olarak kabul edileni fiilen kendi eylemlerinin ilkesi haline

getirmesi anlamına gelmektedir.
Etiğin Somut Olarak Ortaya
Çıkışı Üç Biçimde Olmaktadır
1. Felsefenin bir ana alanı olarak etik, davranışlar bağlamında iyinin ne
olduğu ve nelerin iyi olduğu konusunu ele almakta; insanın ideal
davranışlarını formüle etmeyi amaçlamaktadır.

2. Toplum yaşamında etiğin karşılığı, insanların birbirleriyle ilişkilerinde

neleri yapmaları ve nelerden kaçınmaları gerektiğiyle ilgili bir kurallar
kümesidir.

3. Belli bir alanda etkinlik gösteren kişilerin uymaları gereken kuralların

belirlendiği ve o alana özgü uygulamalardaki istenen davranışların
irdelendiği meslek etikleri ise daha yenidir ve bir bakıma onların bir
sentezidir.
■ Yazılı kuralların bittiği yada ulaşılamadığı durumlarda etik
yardıma yetişir.
■ Etik insanın nasıl davranması gerektiği ile ilgili somut ve
kanıtsal bilgiler sunar.
Etik - Hukuk İlişkisi

■ Genel ahlak ve meslek etiği anlamında etik ile hukukun başlıca

ortak noktası normatif yani kural koyucu sistem olmalarıdır.
■ Bu bağlamda hukukun kuralları arkasında devlet gücünü
bulundurmaktan ve kuvvetli yaptırımla desteklenmiş olmaktan
ötürü daha kuvvetli, ortak aklın gerekleri ve kitle konsensusu
üzerine oluşmuştur.
Etik - Hukuk İlişkisi

■ Etik kuralları ise göreceli olarak daha zayıftır. Belli bir konudaki
bazı kuralların hem etik hem hukuk kuralı olması rastlanan bir
durumdur ve yasa koyucunun toplumun kendini kurala bağlama
iradesine gösterdiği saygının göstergesi olmak bakımından
önemlidir.
■ Etik sıklıkla yasalardan daha yüksek tutum standartları belirler.
Ayrıca yasalar ülkeden ülkeye önemli biçimde farklılık
gösterebilirken, etik tüm ülkeler için geçerli değerlere kaynaklık
edebilir.
 ETİK İLKE

■ Genel anlamda değer “politika, ekonomi, estetik, hukuk,

politika, din, tarih … gibi tematik bir çerçevede, birey, aile,
grup, toplum, insanlık, … gibi belirli bir kitle tarafından, daha
çok olumlu bazen de olumsuz nitelik atfedilmiş bulunan, kişi,
nesne, yer, durum, süreç, kavram, …” biçiminde betimlenebilir.
■ Bu çeşitlilik içinde etik ilkenin belirleyici özelliği, davranışlara
yön gösteren ve onları gerekçelendiren bir öneri veya yönerge
niteliği taşımasıdır.
 ETİK İLKE

■ Etik ilkeler, zihinde davranışı belirleyen düşünme süreçleri için

ölçüt, toplum ölçeğinde davranışı düzenleyen kurallar için
kaynak oluştururlar.
■ İlke kavramı, en genel, temel ve soyut kuralları ifade eden bir
kavramdır.
ETİK KURAL - ETİK KOD

■ Etik kurallar, etik ilkeler gibi davranışlara yön gösteren ve ölçüt

oluşturan, etik ilkelere göre daha özel ve somut olan ve etik
ilkelerden türetilen düzenlemelerdir.
■ Etik kod terimi ise belirli bir konudaki etik kurallar kümesini
ifade eder.
■ Kuralları ilkelerin uygulamaya yansıyan türevleri olarak
nitelemek ve temel işlevlerinin uygulamaların istenir nitelikte
olmasını güvence altında tutma olduğunu söylemek olanaklıdır.
 ETİK SORUN

■ Etik sorunlar, davranışın iyi olmasıyla ilgili tereddütlerin veya itirazların

ortaya çıktığı durumlardır.
-Davranışı belirleyen zihinsel süreçte
-Davranışın sergilendiği toplumsal ortamda söz konusu olabilirler.
ETİK İKİLEM - ETİK İHLALİ

■ Etikte İkilem, kurala bağlanmamış durumlarda karar vericinin

yaşadığı seçim sorunu;

■ Etik ihlali ise mesleki eylemi düzenleyen standart kuralların

çiğnenmesi olarak tanımlamak mümkündür.
ETİK İKİLEM - ETİK
İHLALİ
■ Etik ikilemlerde farklı ilkelerin veya kuralların, yol gösterici
olarak eş zamanlı ve birbirine yakın ağırlıklı olarak devreye
girmesi, her birinin farklı bir davranış seçeneğinin yeğlenmesini
gerektirmesi söz konusudur.
■ Bu durumda bir ilkeye uygun davranmak bir diğerine aykırı
olmayı; bir başka deyişle bir değeri korumak bir diğerini
harcamayı zorunlu kılmaktadır.
ETİK İKİLEM - ETİK
İHLALİ
■ Etik ihlali ise davranışın belli bir / birkaç ilkeye veya kurala,
tereddüde yer bırakmayacak biçimde aykırı olmasını ifade eder.
■ Genellikle ilkeler arasında ikilemlere düşüldüğünü, ihlal edilenin
ise daha çok kurallar olduğunu söylemek olanaklıdır.
Örn: Dürüstlük ilkesi X zarar vermeme ilkesi
Etik Boyut - Etik Duyarlılık - Etik
Kaygı
■ İnsan ilişkileri çerçevesinde gerçekleşen karmaşık süreçler, analitik bir
yaklaşım benimsendiğinde sosyal, psikolojik, ekonomik, politik, tarihi,
felsefi, … unsurlara ayrılabilir. Farklı bir açıdan bakarak sıralanan unsurların
süreç bütününün birer parçası veya boyutu olduğunu söylemek de olanaklıdır.

■ Bu bağlamda etik boyut, insan ilişkilerinin iyi davranışı belirlemek ve

gerçekleştirmekle ilgili veya bağlantılı kısmıdır.

■ Etik duyarlılık ve etik kaygı ifadeleri insan ilişkilerinin bu boyutuna yönelik

bilinçli bir ilgiyi gösterir. Bu ilgi duyarlılıkta etik boyut konusunda bilinçli
olma ve ona önem vermenin bileşkesidir; kaygıda ise bu ikisine etik sorun
bulunduğu yönünde bir endişe eşlik etmektedir.
MESLEK ETİKLERİ

Meslek etiği kavramını,

Bütün mesleki etkinliklerin iyiye yönlendirilmesi konusunda
düzenlemeler getiren,
Meslek üyelerinin kişisel arzularını sınırlayıp belli bir çizginin
dışına çıkmalarını önleyen, mesleki idealleri geliştiren,
İlkesiz üyeleri meslekten dışlayan bir ilkeler ve kurallar sistemi
olarak tanımlanmaktadır.
MESLEK ETİKLERİ

■ Çağdaş dünyada her mesleğin kendisine özgü bir etiği olması,

böylelikle meslek üyelerinin davranışları konusunda, toplum
içinde güvence oluşturan, bir otokontrol sistemi ortaya çıkması
istenen bir durumdur.
■ Mesleklerin evrensel birer alt kültür oluşu bağlamında, meslek
etiklerinin de temel özelliklerinden biri sadece meslek üyeleri
için geçerli olup farklı toplum kesimlerini bağlamamak diğeri
ise dünya ölçeğindeki tüm meslek üyeleri için geçerli olmaktır.
MESLEK ETİKLERİ

■ Meslek etikleri bir meslek grubunun eseri olarak kabul

edilebileceğine göre, bir grup ne denli güçlü kurulmuş ise, etik
ilkeleri de o denli etkili olmaktadır.
Meslek Etiği Kodlarının Genel Olarak Üç
Temel İşlevi Yerine Getirmesi
Beklenmektedir
1- Mesleğin ideallerinin toplum ve meslek elemanları arasında
paylaşılmasını sağlamak,
2- Meslekteki etik davranışlara rehberlik yapmak,
3- Beklenen standartların altındaki davranışları disipline etmek ve
kabul edilir davranış standartlarının geliştirilmesini sağlamaktır.
TIP ETİĞİ

■ Tıbbi ilişkiler çerçevesinde sağlık profesyonellerinin iyi

davranmak adına neleri yapmaları ve nelerden kaçınmaları
gerektiği hakkındadır. Bu çerçevedeki hem soyut düşünme, akıl
yürütme hem de konulmuş kurallara uyma etkinliklerini kapsar.
- Tıbbi eylemi düzenleyen kurallarla ve
- Tıbba özgü değerler dünyası ile ilgilenir.
Tıp Etiği 4 Temel İlkesi:

■ Yarar sağlama,
■ Özerk olma ve başkalarının özerkliğine saygı gösterme ,
■ Zarar vermeme ,
■ Adil olma.
Sağlık Alanında Benimsenen
Temel İlkeler
■ Yaşama saygı duyma,
■ Aydınlatma ve onam alma,
■ Sır saklama,
■ Mahremiyete saygı gösterme,
■ Dürüstlük,
■ Özgecilik, ayrımcılıktan kaçınma,
■ İhtisasa saygı duyma,
■ Dayanışma,
■ Yasallık ilkesi.
TIP ETİĞİ

■ Tıp (sağlık) etiği sorunlarının çözümünde çağdaş yaklaşım, katı

ve değişmez kuralları aynı kategoriden her olayda uygulamak
değil, temel ilkeler doğrultusunda her bir olay için en uygun
yaklaşımı belirleyip onu gerçekleştirmektir.
■ Etik ikilemleri aşmaya yönelik karar alma süreçlerinde tıp etiği
temel ilkelerinden birinin ya da birkaçının gözetilmesi, diğer
bazılarının ise ihmal / ihlal edilmesi söz konusu olmaktadır.
Tıp Etiği Kodları:

■ Tıbbi eyleme yol göstermek üzere ulusal ya da uluslararası

ölçekteki resmi ya da gayrı resmi otoriteler tarafından
hazırlanmış olan kural dizgeleridir.
■ Etik kodların geçerli olmasının temel nedeni bir gereksinimi
gidermelerinden ötürü yol gösterdikleri kitle tarafından
benimsenmeleridir.
■ T.C. Sağlık Bakanlığı’nın ilaç araştırmaları ve hasta hakları
konusundaki yönetmelikleri ulusal ve resmi birer tıp etiği
kodudur.
Klinik Etik - Araştırma Etiği

Sağlık mesleklerinin, tıp dallarının ve kendine özgü tıbbi

uygulamaların her birinin ayrı ve diğerlerininkinden farklılıkları
bulunan etik boyutu vardır.
■ Klinik etik-hasta hekim ilişkisi ve koruyucu tıp uygulamalarını
ve (ilkeler ve ikilemler ön plandadır),
■ Araştırma etiği-klinikte, laboratuvarda ve alanda yürütülen tıbbi
bilgi birikimini arttırmaya yönelik çalışmaları kapsar (kurallar
ve kural ihlalleri).
Etik Değerlendirme - Etik Karar
Verme
■ Etik değerlendirme, yaşanmakta olan ya da geçmişte yaşanmış
olayları-durumları ve süreçleri, etik boyutlarına odaklanmış
çözümleyici bir yaklaşımla ele almayı; o somut durumlarda
hangi etik ilkelerin ve kuralların, hangi gerçekleşmiş ya da
potansiyel etik sorunların gündemde olduğunu saptamayı ifade
eder.
■ Etik karar verme ise, prospektif değerlendirmeyi takiben en
uygun eylemin ne olduğunu belirleyip onu gerçekleştirme ya da
retrospektif değerlendirme yapıp somut olayda gerçekleştirilmiş
bulunan eylemin uygun olup olmadığına hükmetmedir.
Etik Değerlendirme - Etik Karar
Verme
■ Etik değerlendirme ve karar verme süreçleri, günlük sağlık
hizmetleri uygulamaları sırasında adı konulmayarak da olsa
sürekli yaşanmaktadır. Sağlık profesyonellerinin bunlar
hakkında bilinçli olması, yaşanan süreçlerin daha sağlıklı ve
verimli olarak gerçekleştirilmesini sağlayacaktır.
Etik Kurul

■ Etikle ilgili durumları süreçleri-olayları geniş açılı bir bakışla

gözden geçirip değerlendiren, heterojen üye profiline sahip
oluşumlardır.

Etik kurulların iki temel görevi:

-Danışmanlık
-Denetleme yapmaktır.
Danışman Etik Kurullar

■ Hastane,
■ Tıp Fakültesi,
■ Meslek örgütü bünyesinde faaliyet gösterirler.

 Görevleri; kurumsal olarak klinisyenlerin yaşadığı etik

ikilemlerde yol gösterici olma ve almak durumunda kaldığı zor
kararlara manevi destek verme, personelin hasta hakları ve tıp
etiği konusundaki duyarlılıklarını arttırma yönünde çalışmalar
yapmaktır.
Denetlme İşlevini Üstelenen Araştırma Etik
Kurulları

■ Tıbbi araştırmaların yürütüldüğü merkezlerde gerçekleştirilen

çalışmaları proje aşamasından tamamlanma aşamasına kadar,
standartlara uygunluk bakımından takip ederler. Uygun
bulmadığı çalışmaları başlatmama ya da durdurma yetkisine
sahiptirler.
Deontoloji

■ Deontos (görev)
■ Logos (bilim)
■ Deontoloji=Görev Bilim
■ Her mesleğin bir deontolojisi vardır.
Tıp Deontolojisi

■ Sağlık profesyonellerinin görevlerini belirleyen kuralları ifade

eder. Söz konusu kuralların bazıları yazıya dökülmüş bazıları ise
sözlü gelenek içinde yaşatılmaktadır.
■ Tıp deontolojisi ya da kısaca deontoloji terimi, ülkemizde yakın
geçmişe kadar tıp etiğinin tam karşılığı olarak kullanılmıştır.
Günümüzde ise tıp etiğinin kurallardan oluşan alt kümesinin adı
olarak kabul edilmesi eğilimi ağır basmaktadır.
Tıp Deontolojisi

■ Tıp etiği, deontolojiden fazla olarak tıbbi ilişkiler çerçevesinde

sağlık profesyonellerinin iyi davranmak adına neleri yapmaları
ve nelerden kaçınmaları gerektiği hakkındaki düşünme akıl
yürütme etkinliklerini kapsamaktadır
Sağlık Mevzuatı

■ Tıbbi ortamları ve ilişkileri düzenleyen; bu bağlamda sağlık

profesyonelinin yerine getirmesi ve kaçınması gereken
eylemleri belirleyen, anayasa maddesi, kanun, ulusal mevzuata
dahil edilmiş uluslararası sözleşme, tüzük, yönetmelik ve daha
alt düzeydeki idari düzenlemeler şeklindeki resmi kuralların
tümüdür.
■ Sağlık mevzuatının profesyonellerinin eylemlerini düzenleyen
metinleri ve hükümleri, tıp deontolojisinin bir alt kümesi olarak
değerlendirilebilir.
Tıbbi Malpraktis

Tıbbi eylemin kabul edilmiş standartlara uygun biçimde

gerçekleştirilmemesini; kısaca hatalı tıp uygulamasını ifade eder.
■ Hata genellikle uygulamanın medikal, teknik boyutlarında
olmakla birlikte, hukuki, etik, ekonomik boyutlarında da ortaya
çıkabilir.
■ Sağlık profesyonelinin yaptığı hatanın hesabını vermek
durumunda olması sorumluluk olarak adlandırılır.
■ Sorumluluğun saptanmasına ve gerekirse yaptırım
uygulanmasına yönelik olarak, ceza ve tazminat yargılamaları,
idari soruşturma, meslek örgütü disiplin kurulunda
değerlendirme gibi mekanizmalar vardır.
BİYOETİK

■ Yeni ve yeni olmaktan ötürü karşılığı netlik kazanmamış bir

kavramdır.
■ Kimilerince tıp etiğiyle eş anlamlı gibi değerlendirilmekle birlikte
genel kabul daha geniş bir anlam yüküne sahip olduğu merkezindedir.
■ Bu genişleme içerik bağlamında tıbbi eylemlerin yanı sıra canlı,
doğayla ve çevreyle olan etkileşmelerdeki eylemleri de ele almayı
getirmekte; çalışmacıların kökeni de sağlık mesleklerinin yanı sıra
felsefe, ilahiyat, hukuk, insan ve toplum bilimleri, doğa ve çevre
bilimleri, … gibi farklı alanlar olabilmektedir.
■ Biyoetik çerçevesinde yürütülen çalışmalarda, tıbbi ilişkiye yol
göstermeye yönelik düzenlemeler yapma kaygısının önemli ve
öncelikli bir unsur olmadığı saptamasını yapmak olanaklıdır.
Biyomedikal Etik

■ Tıp etiğinden biyoetiğe geçişin bir ara kademesi olarak

değerlendirilebilir. İnsan üzerinde gerçekleştirilen tıbbi
eylemlerin yanı sıra hayvanlar üzerinde yürütülen tıp
araştırmalarını da ilgi alanı içine alması, bir ölçüde insan
merkezlilikten canlı merkezliliğe kaymış olması söz konusudur.
Sağlık, Etik ve Fizyoterapi
■ Etiğin sağlık alanına uyarlanması ile ilgili en eski kaynaklardan
biri Hipokrat’ın öğütleridir.
Hipokratın Öğütleri
■ Vücut temizliğine özen göstermek,
■ Güzel ahlak sahibi olmak,
■ Sözünde doğru olmak,
■ Yalancı olmamak,
■ Kötülerle ilişki kurmamak,
■ Fena davranışlarda bulunmamak,
■ Sarhoş olmamak,
■ Hastaya çağrıldığında zamanında gitmek,
■ Hastaya nazik olmak,
■ Sır tutmak,
■ Yenilikleri takip etmek,
■ Kimseye hakaret etmemek,
■ Hasta haklarını gözetmek,
Fizyoterapi Etiği

■ Doğru davranışı yanlış davranıştan ayırmak amacıyla ahlak

kavramının doğasını anlamaya çalışan etik, evrensel insani
değerlere dayanan kurallar bütünüdür.
■ Fizyoterapi Teknikerlerinin de mesleklerini icra ederken bu
kuralları göz ardı etmeleri mümkün değildir.
■ Fizyoterapi Teknikerlernin meslekleri ile ilgili etik karar alırken,
Kohlberg’in Ahlaki Gelişim Kuramının son iki aşamasını
hatırlamasında fayda vardır.
■ Evrensel Ahlak İlkeleri
■ Kutsallıktan kaynaklanan Ahlak anlayışı
Evrensel Ahlak İlkeleri

‘’Bu aşamada bireyin düşünüşünü temel ahlak ilkeleri belirler.

Ahlak ilkeleri ile yasalar arasında çoğu kez bir çelişki olmadığı için
ahlak ilkelerine uyan birey kendiliğinden yasaya uygun davranmış
olur. Ne var ki, yasa ve ahlak ilkeleri arasında bir çelişki
olduğunda, bireyin ahlak ilkelerine uyması beklenir.’’
Kutsallıktan Kaynaklanan
Ahlak Anlayışı
‘’ Bu aşamada birey kendini, içinde yaşadığı toplumu, insan ırkını
aşan evrensel bir düzen kurmaya çalışır ve bu kutsal düzenin bir
parçası olarak her şey ile uyum içinde yaşamaya yönelir.’’
Fizyoterapi Ve Rehabilitasyon
Sürecinde Paydaşların İki Yönlü
Etkileşimi

■ Fizyoterapi Teknikeri →hasta/hasta yakınları

■ Fizyoterapi Teknikeri → fizyoterapist
■ Fizyoterapi Teknikeri →ekip üyeleri
■ Fizyoterapi Teknikeri →sağlık profesyonelleri
Lizbon Hasta Hakları Bildirgesi ve
Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Alanına
Uyarlanması
■ Hastanın fizyoterapistini özgürce seçme hakkı,
■ Hastanın tedavi ile ilgili planlanan değerlendirme ve uygulamalar
ile ilgili yeterli bilgiyi aldıktan sonra, bunların kendisi üzerinde
uygulanmasını kabul ya da reddetme hakkı.
Lizbon Hasta Hakları Bildirgesi ve
Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Alanına
Uyarlanması
■ Fizyoterapi Teknikeri tarafından bilinen, hastanın kendisi ile ilgili
tıbbi ve kişisel bilgilerin gizliliğine gereken saygının gösterilmesini
bekleme hakkı
■ Hastanın dışarıdan herhangi bir karışma olmadan klinik ve ahlaki
yargılara özgürce varabilen profesyonel tarafından bakılma hakkı
■ Hastanın, bir din adamının yardımı da içinde olmak üzere, ruhsal
ve ahlaki teselliyi isteme ya da yadsıma hakkı,
■ Hastanın «saygın biçimde ölme hakkı».
Fizyoterapi Etiği ile İlgili
Temel Tanımlar
■ Bir meslek etiği olan fizyoterapi etiği; Fizyoterapi Teknikerinin
mesleğini icra ederken hastasına iyi davranma ve kötü
davranıştan kaçınma adına neler yapabileceği ile ilgili kurallar
bütünüdür.
■ Fizyoterapi Teknikeri kullandığı değerlendirme ve
müdahalelerini uygularken, sadece bilimsel ve klinik boyutuyla
değil aynı zamanda etik boyutu da dikkate almalıdır.
Fizyoterapi Etiği ile İlgili
Temel Tanımlar
■ Etik bilinç, etik duyarlılık kavramları etik sorunların tanınması
yanında çözüme kavuşturulması ve ortaya çıkışının
engellenmesinde de rol oynamaktadır.
■ Fizyoterapi Teknikeri meslek yaşamında hem var olan etik
kurallara uymakla yükümlüdür, hem de bu kuralların doğrudan
kapsamadığı durumlarda akıl yürüterek, karar vermek
durumundadır.
Fizyoterapi Etiği ile İlgili
Temel Tanımlar
■ Karar verme sürecinde, fizyoterapistin sahip olduğu bilimsel ve
klinik bilgi, bu bilginin hastasına olan faydası ile ilgili görüş
bildirme görevi nedeniyle, tedavi süreci hakkında hastaya göre
daha detaylı bilgiye sahiptir. Bu durum hasta adına karar verme
yerine, hastayı aydınlatma ve nihai kararı ona bırakma yönünde
kullanılmalıdır.
Tıp Etiğinin Temel Kuralları ve
Fizyoterapi Alanına Uyarlanması
■ Klinik ve araştırma amaçlı çalışmalarda esas alınan dört temel
etik kural vardır:
 Yarar sağlama
 Özerkliğe saygı
 Zarar vermeme
 Adil olma
Tıp Etiğinin Temel Kuralları ve
Fizyoterapi Alanına Uyarlanması

Dürüstlük: Fizyoterapi Teknikeri hastasını aldatamaz.

■ Bu kural fizyoterapist hasta ilişkisinde, hem maddi ve yasal
sözleşmeleri hem de değerlendirme ve müdahale süreçlerini
içerir.
Yaşama Saygı: Fizyoterapi Teknikeri bütün insanlara ve kültürlere
saygı duymalıdır.
Tıp Etiğinin Temel Kuralları ve
Fizyoterapi Alanına Uyarlanması
Zarar vermeme: Fizyoterapi Teknikeri öncelikle hastasına zarar
vermemelidir.
■ Fizyoterapi Teknikeri uygulayacağı değerlendirme ve
müdahaleler hakkında bilgi ve beceri sahibi olamalıdır. Ayrıca
bu değerlendirme ve müdahale sonucunda karşılaşabileceği
ihtimaller ve risk faktörleri hakkında gerçekçi akıl
yürütebilmelidir.
Tıp Etiğinin Temel Kuralları ve
Fizyoterapi Alanına Uyarlanması
Adalet: Fizyoterapi Teknikeri hastalarına karşı adil olmalıdır.
■ Fizyoterapi Teknikeri uygulamalarında hastalarını, ırk, dil, din,
cinsiyet, sosyal sınıf gibi ayrım yapmadan eşit görmelidir.
Özerklik: Fizyoterapi Teknikeri hastayla ilgili değerlendirme ve
müdahaleleri seçerken hasta özerkliğini göz önüne almalıdır.
Yasallık: Fizyoterapi Teknikeri yürürlükteki yasa ve
yönetmeliklere uymak zorundadır.
HAKLAR

■ Fizyoterapi Teknikerlerinin yaptığı değerlendirme ve

müdahalelerden faydalanan hastalar bazı haklara sahiptir.
Fizyoterapi Teknikerliği mesleğini icra ederken bu haklara
saygılı olmalıdır.
1981 yılında Dünya Hekimler Birliği tarafından Lizbon’da açıklanan bu haklar
fizyoterapi alanına aşağıdaki gibi uyarlanır;
1- Fizyoterapi hizmetine ulaşma hakkı.
2- Gizlilik hakkı
3- Değerlendirme ve tedavilerden haberdar olma hakkı
4- Planlanan tedaviler hakkında aydınlatıcı bilgi verildikten sonra rıza (onam) verme
hakkı
Hasta Haklarından
Yararlanmada Öncelik
■ Çocuklar,
■ Kadınlar,
■ Yaşlılar,
■ Psikiyatrik hastalar,
■ Mahkumlar.
Amerikan Fizyoterapi Cemiyeti
(APTA) Etik İlkeleri

Saygı
■ Fizyoterapi Teknikerleri kişinin yaşı, ırkı, milleti, dini etnik
kökeni, sosyal ya da ekonomik statüsü, cinsel yönelimi, sağlık
durumu veya sakatlığı her ne olursa olsun herkese karşı saygılı
şekilde davranmalıdır.
Amerikan Fizyoterapi Cemiyeti
(APTA) Etik İlkeleri

Özgecilik
■ Fizyoterapi Teknikerleri mesleklerinin temel kurallarına uymak
zorundadırlar, kendi çıkarlarının ötesinde hastalarının yararına
hareket ederler.
Amerikan Fizyoterapi Cemiyeti
(APTA) Etik İlkeleri

Hasta Özerkliği
■ Fizyoterapi Teknikerleri hastadan izin almak amacıyla ya da
örneğin hastanın cerrahına fizyoterapi uygulamaları veya klinik
araştırmaya katılım ile ilgili bilinçli karar verebilmek için bilgi
sağlar.
Amerikan Fizyoterapi Cemiyeti
(APTA) Etik İlkeleri

Profesyonel Yargı
■ Fizyoterapi Teknikeri etkili karar vermekle sorumludur.
(mükemmellik, bütünlük)
■ Fizyoterapi Teknikerleri bütün uygulama şartlarında hastanın
yararına bağımsız ve objektif mesleki karar sergilemelidir.
■ Fizyoterapi Teknikerleri mesleki standartları, kanıtları, kendi
deneyimlerini ve hasta haklarını göz önünde bulundurarak
mesleki karar vermelidirler.
Amerikan Fizyoterapi Cemiyeti
(APTA) Etik İlkeleri

İlişkilerde Dürüstlük
■ Fizyoterapi Teknikerleri hastalarına, hastaların ailelerine,
meslektaşlarına, öğrencilerine, araştırmaya katılan gönüllülere,
diğer sağlık çalışanlarına, işverenlere karşı ve halkla olan
ilişkilerinde dürüst bir yaklaşım sergilemelidir.
Bildirme
■ Fizyoterapi Teknikerleri sağlık çalışanlarının suistimallerine
karşı, caydırıcı tavır almalı ve yasadışı ya da etik olmayan
davranışları gerektiğinde ilgili makama bildirmelidir.
Amerikan Fizyoterapi Cemiyeti
(APTA) Etik İlkeleri

Meslektaş Kusuru
■ Fizyoterapi Teknikerleri meslektaşlarına, mesleki
sorumluluklarına olumsuz etkisi olabilecek fiziksel veya
psikolojik durumlarda destek olur.
■ Fizyoterapi Teknikerleri bir meslektaşının mesleki
sorumluluklarını yeterli ve güvenli şekilde yerine
getiremeyeceği ile ilgili bilgiye sahipse, bunu uygun amirine
bildirmelidir.
Amerikan Fizyoterapi Cemiyeti
(APTA) Etik İlkeleri

Mesleki Yeterlilik
■ Fizyoterapi Teknikerleri mesleki yetkinliğini elde etmek ve
korumak zorundadırlar.
Mesleki Gelişim
■ Fizyoterapi Teknikerleri mesleki gelişimini, yaşam boyu
öğrenme ve mükemmelliği destekleyen uygulama ortamını
geliştirmelidir.
Amerikan Fizyoterapi Cemiyeti
(APTA) Etik İlkeleri

Ücretleme ve Kodlama
■ Fizyoterapi Teknikeri değerlendirme ve tedavi ücretlerini
bilmeli ve verilen hizmetin mahiyet ve miktarını doğru
yansıtacak şekilde kodlama yapmalı ve belgeleri sağlamalıdır.
Karşılıksız Verilen Hizmetler
■ Fizyoterapi Teknikerleri karşılıksız olarak fizyoterapi hizmeti
vermeli, dar gelirli, sigortasız veya eksik sigortalı kişilerin
sağlık ihtiyaçlarını karşılayan kuruluşları desteklemektedir.
ÖDEV: https://www.youtube.com/watch?v=ObusrhTuL9w