Professional Documents
Culture Documents
BSC Over View
BSC Over View
BSC Over View
Bulchiinsamootummaa
mootummaanaannoo
naannoooromiyaa
oromiyaa
05/13/11 2
Adeemsa walxaxaa addunyaa guyyaa guyyaan
jijjiiramaa deemu kana keessatti rakkoo ijoon
gama kanaan manneen hojii mudatu ergama
maaliif akka dhaabbatan adda baasanii beekuu fi
isa qofaanis hogganamuu dhabuu dha. Kanumaan
walqabatee ergama isaanii galmaan geessuudhaan
itti quufinsa maamilaa fi dhimmamtootaa fiduuf
aarsaa guddaa kaffaluu fi dorgommii cimaa ta’e
injifatanii argamuun dirqama itti ta’a. Injifannoo
kana gonfachuuf akka isaan gargaaru hojii isaanii
karoorsu, hogganuu fi bu’aalee guyyaa guyyaan
dhufaa jiru safaruu fi madaaluun tarkaanfii
sirreeffamaa fudhachaa deemuun murteessaa dha.
3
Waan kana ta’eef, sirna madaallii bu’aa karoora
tarsiimoo haala sochii dinagdee fi hawaasummaa
saffinaan jijjiramaa deemu waliin walsimu,
jijjirama teeknoloojii, fedhii tiraanisfoormeeshinii
mana hojii mootummaa guutuu fi madaalawaa
(balanced) ta’e akkasumas sochii fi tajaajila
kennamu hunda kan to’achuu danda’u qoratanii
diriirsuun murteessaa ta’a. Kanaaf Sirni Madaallii
Bu’aa karoora tarsiimoo (SMBKT /BSC/)
rakkoolee manneen hojii gamaaggamaan raawwii
hojii isaan qunnamaa ture hiikuudhaaf akka
falaatti yaadamee kan jalqabamee dha.
4
Barbaachisummaa Sirna Madaallii Bu’aa Karoora Tarsiimoo
Madaalliin faayinaansii qofa irratti xiyyeeffate
gaggeeffamaa ture, hojiilee bu’aa fiduu danda’an kan akka
ogummaa, dorgomaa ta’uu danda’uu fi kaka’umsa
hojjattootaa, teekinoloojii odeeffannoo, adeemsaalee hojii
gahumsaa fi bu’aa qabeessummaa qaban, kenniinsa
tajaajilaa, walitti dhufeenyaa fi amanamummaa
maamilaatiif qaban, gaggeessummaa siyaasaa fi milkaa’ina
hawaasummaa bu’aa barbaadame fiduu hindandeenye.
Kanaafuu, jaarraa dorggommii beekumsa irratti hundaa’e
keessatti dandeettiin mana hojii qabeenyaa qabatamaan
hinmul’anne (intangible asset) cimsuu fi gabbisanii
sochoosuun murteessaa dha.
05/13/11 5
Hanqinaalee gama kanaan mul’atan hiikuuf akka
furmaataatti yaadamee Sirni Madaallii Bu’aa
karoora tarsiimoo (SMBKT /BSC/) qoratamee hojii
irra oolchuun murteessadha. Faayidaan inni
guddaa jalqaba irratti itti hin yaadamee fi hojii
irraa oolmaa BSCtiin mul’ate Sirni Madaallii Bu’aa
karoora tarsiimoo (SMBKT /BSC/)’n raawwii hojii
madaaluun cinaatti ijaarsaa fi akkaataa hojii irra
oolmaa tarsiimoo haaraatiif gumaachii isaa fi
dhaabbileen tarsiimoo isaanii hojiilee guyyaa
guyyaan adeemsaalee hojii, garee fi nama
dhuunfaa waliin walitti hidhanii itti fayyadamuu
isaanii akkasumas meeshaa hoggansaa fi
qunnamtii ta’uudhaan tajaajiluu danda’u isaati.
05/13/11 6
Kanuma bu’ureeffachuun Bulchinsii Motummaa
Naannoo oromiyaa sanada qorannoo sirna
madaallii bu’a karoora tarsiimoo waggoota shanan
dhufanii qopheessuun olii hanga gaditti hojii irra
olchuuf qophii taasiisaa jira.
Walumaa galatti bu’aa qorannoo kanaa sirna
kenna tajaajilaa saffisaa fi qulqulina qabu diriirsuu
fi ammayyeessuun imaammataa fi tarsiimoo
misoomaa, sirna dimokiraasii fi bulchiinsa gaarii
dhugoomsuudhaaf yaadamee karoorri guddinaa fi
tiraanisfoormeshinii akka biyyaattis ta’e akka
naannootti qophaa’e galmaan geessisuu keessatti
qooda ol’aanaa qaba.
7
Sadarkaalee Sirna Madaallii Bu’aa Karoora Tarsiimoo
Sirna Madaallii Bu’aa Karoora Tarsiimoo
(SMBKT/ BSC) kutaa lama of-keessaa qaba.
Kutaan tokkoffaa, kunis:Ijaarsa Sirna Madaallii
Bu’aa Karoora Tarsiimoo’aa/Balanced Scorecard
Building Phase) yoo ta’u;
kutaan lammaffaan ammoo, Hojii irra oolmaa
Sirna Madaallii Bu’aa Karoora Tarsiimoo
/Balanced Scorecard Implementation Phase)
jedhamee beekkama.
05/13/11 BSC-TQO 8
Kutaa tokkoffaan, sadarkaalee jaha qaba
sakatta’iinsa mana hojii (environmental scan),
Toora xiyyeeffannoo tarsiimo’aa (strategic themes),
kaayyolee tarsiimo’aa (strategic objectives)
maappii tarsiimo’aa (strategic maps)
safartuulee raawwii tarsiimo’aa (strategic performance
measures), fi
tarkaanfilee tarsiimo’aa (strategic initiatives) kan
agarsiisu yoo ta’u;
kutaa lammaffaan: sadarkaalee sadii qaba
Sirna ragaa raawwii diriirsuu (automation),
hojiilee qaamolee raawatuuf gadibuusuu fi
hordoffii, gamaaggama, madaallii fi duub-deebii kan
agarsiisu ta’ee qophaa’eera.
9
Gulantaa Tokkoffaa
/Step One/
1. SAKATTA’IINSA MANA HOJII/ ENVIRONMENTAL SCAN
Xiinxala Aangoo fi Gahee Hojii Mana hojicha
Ergama fi Mula’ta Mana hojicha
Duudhaalee Biiroo( Mana hojicha)
Maamiltoota fi Dhimmamtoota (Customer and
Stakeholder Identification)
Ibsa Sona Maamiltootaa
Kallatiwwan madaallii (strategic Perspectives)
Xiinxala Haala Keessaa fi Alaa (Intrenal and External
Situation Analysis)
10
GULANTAA (STEP)- 2FFAA
2. TOORA XIYYEEFFANNOO (STRATEGIC THEMES)
11
Toorrii xiyyeffannoo tarsimoo’aa galmoota kallattii
madaallii hunda jala ka’aaman dalga, oli fi gadiin walitti
hidhamanii /Horizontal and Vertical integration/ walitti
dhufanii gara bu`aa tarsimo’aatti akka deemuu kan taasisani
dha. Toora xiyyeffannoo Tarsiimoo dursanii murteesuun
kan barbaachiseef:- Tarsimoo qopheessuuf, hojii irra
olchuu fi hojjettoota fi qaama dhimmi ilaalu biratti
hubannoon akka uumamuu fi Mul’ata mana hojii keenya
gara hojii qabatamaa guyyaa guyyaadhaan
raawwatamutti/operation/ jijjiiruudhaaf raawwattoota
biratti hubannoo gahaa ta’e uumame hojiirra akka oolu
gochudhaaf.
12
Ergama Akkamitti Ergamaa fi Mul’ata
keenya gara bu’aa safaramuufi
hiika qabeessa ta’etti jijjiiruu
dandeenya?
Maamila /
Lammii
Tajaajila Maamila
keenyaa akkamitti
guddisuu dandeenya?
Adeemsa
Faayinaansii Tarsiimoo
Keessaa
Qabeenya uummataa Namoota tajaajjillu
akkamitti to’annee bu’aa adeemsa hojii isa kamiin
isaan fidan guddisuu gammachiisuu
dandeenya? dandeenya?
Ijaarsa Dandeettii
05/13/11 14
Kaayyolee tarsoomo’aa filachuu
Ibsa kaayyolee tarsiimo’aa
Galmootni Tarsiimoo’aa (strategic objectives) toora
xiyyeeffannoo filataman milkeessisuuf kan qopha’anii fi hojii
qabatamaatti jijjiruuf kan dandeessisan gochoota gurguddoo
dha. Tokkoon tokkoo toora xiyyeeffannoo fi kallattii madaallii
/perspectives) galma (galmoota) Tarsiimoo’aa ni qabaatu.
Galmootni tarsiimoo’aa safaramuu kan danda’amanii fi bu’aalee
tarsiimoo’aa mana hojii keenya kan milkeessisan itti fufiinsa kan
qaban gochoota fooyya’insaa dha.
05/13/11 BSC-BGO 15
Galmootni tarsiimoo bara tarsimichaa keessatti maal
hojjechuun bu’aa toora xiyyeeffannoo irra geenya gaaffii
jedhu kan deebisanii dha. Galmootni tarsiimaa’oo Meeshaa
ijaarsa (Building blocks) tarsiimichaa waan ta’aaniifis
burqaa sanyii (utubaa ykn DNA) tarsiimichaa ni jedhamu.
Galmootni Tarsiimoo’aa Jechoota gocha ibsaniin kan
qophaa’anii fi bu’aan tarsiimichaa akka argamuuf maaltu
raawwatamuu qaba gaaffii jedhu kan deebisani dha.
Akkasumas, gahumsa fooyya’insaa itti fufiinsaa kan
argaisiisanii fi fedhii haala salphaan ibsuuf kan
dandeessisan, hubannoofis kan salphatanii fi tarsiimichaa fi
Safartuu Raawwii gidduu riqicha ta’anii ni tajaajilu
05/13/11 BSC-BGO 16
GULANTAA (STEP)-4 FFAA
MAAPPII TARSIIMOO’AA
(STRATEGIC MAPS)
Kaayyolee bu’aa fi sababaan walitti hidhuu
Kallattiiwwan madaalliin
17
Waan ta’eefis, maappiin tarsiimoo’aa, tarsiimicha sirriitti
ibsuu fi hubachisuuf akkasumas, raawwattootni hundi
beekumsa isaanii akka godhatan meeshaa gargaaruudha.
18
Galmootni kallattii madaallii barnootaa fi misoomaa jalatti
kaa’aman walitti hidhamuu fi walsimuun hojimaata keessaa
irratti si’ayina, qulqullina, qusannoo baasii fi kkf
barbaadamu argamsiisuu ni danda’au. Kanaafuu, xiinxalli
fakkichaa cimina keessaa keenyaa bu’aalee alaa barbaadnu
akkamitti mirkaneessina gaaffii jedhu deebisu irratti
xiyyeeffata.
19
GULANTAA (STEP) – 5FFAA
05/13/11 BSC-BGO 22
GULANTAA (STEP) – 8FFAA
Sadarkaa 8ffaa- SBMKT Gareedhaaf gadi buusuu
Sadarkaa 9ffaa- Hordoffii, Gamaggamafi Madallii
Raawwii
05/13/11 BSC-BGO 23
Cont’ed…
24
Barbaachisumma Sirna Kana
Ergama mana hojiichaa Eenyu? Akkamitti? Maaliif?
Akka hojjetu karoorsuuf gargaara.
Mul’ata, Tarsiimoofi Adeemsa hojii walitti hidhuun
walitti dhufeenya isaanii cimsuufi.
Hojiiwwan hojjetamuu qaban adeemsota hojii ijoofi
deggersaaf gadi buusuun (Cascading) itti
gaafatamummaa jabeessudha.
Hojiiwwan sadarkaa akkamitti hojjetamaa akka jiran
beekuun hooggansaa mana hojiifi qaama ilaalu
hundaaf gabaasa dhugaa dhiyeessudhaan tarkaaniflee
raawwi akka fudhatamu gochuu.
Jijjiiramoota gaarii JBAH dhufan raawwii isaanii
sirritti madaluuf gargaara.
05/13/11 BSC-BGO 25
Tarsiimoofi Hojii madaluu
05/13/11 BSC-BGO 26
Tarsiimoofi Hojii madaluu
Ergama
Mul’ata
Bu’aa
Tarsiimoo
Safartuu Raawwii
Kaayyolee
Duub
deebii
Tarsiimoo
Safartuu
Duubdeebii
Tarkaanfilee
hojiiwwanii
Adeemsa
Galtee Bu’aa
hojiiwwa Bu’aa
/ input dhumaa
Baajeta n
Automationin Maali?
Automeeshinii jechuun Moosaajii / Software
gargaaramuun odeefffannoo sassaabuu, xiinxaluufi
bifa barbaachisaa ta’een gabaasuu jechuudha.
Daataa raawwii safartuu gara odeeffannoo hiika
qabeessa fi bu’a qabeessa ta’eetti jijjiira.
Odeeffannoo raawwii bifa giraafii fi gabateen
namoota murtee kennan ykn hooggantootaaf
dhiyeessa.
Odeefannoon raawwii safartuu murtee bu’a qabeessa
kennuu akka dandeenyufi kallattii gara fuula duraa
murteessuu akka dandeenyu godha.
05/13/11 BSC-BGO 28
Barabachise?
Automeshinii jechuun Moosajii hunda galeessa sirna
madaalli bu’aa karoora tarsiimoo fayyadamuun
guutummatti bu’a qabeessummaa sirna kana
dabaluudha.
Bu’a qabeessumman ykn milkaa’ini sirna madallii
bu’aa karoora tarsiimoo jabaatee dhaabachuu kan
danda’u sirni ragaa diriire kun yoo cimaafi amansiisaa
ta’e qofaadha.
Sirni Madaalli Bu’aa Karoora Tarsiimoo duubdeebii /
feedback fi raawwii / Performance hojii karoora
tarsiimoo qaama olaanaa kena kun immoo akka
yaadametti galma ga’uu kan danda’u sirni ragaa
diriisuu yoo cimeedha.
05/13/11 BSC-BGO 29
Automeshinin Structure / Caaseffamafi kallattii
discipline SMBKT kun itti hojiirra oolu uuma. Itti
dabalataanis daataalee sadara gadii jira gara
odeeffannootti jijjiiramanii murteef akka gargaaran
taassisa.
Sirni ragaa diriirsuu gariin yoo hojiirra oole akka
meeshaa odeeffannoo / communication tool cimaatti
tajajila itti dabalees meeshaa duubdeebii raawwi /
Perforrmance feedback fi odeeffannoo sadarkaa
garagaraatti argamu waliin gargaaramuuf fayyada.
SMBKT rakkoo dursanii beekuu / proactive
communication fi furmaata hatattamaa kennuu
irratti xiyyeefata kun galama ga’uuf odeeffannoon
barbaachisaadha.
Gabaabadhumatti Sirna ragaa diriisuun daata
odeeffannoo BSC-BGO
05/13/11
raawwii bifa ifaafi salphaa ta’een waan30
What Is The Balanced Scorecard?
6/5/2003 31
Benefits of BSC System
Understand Customer Needs and Customer Value
Focus on Strategic Results and Strategy
Align Vision, Strategy, Processes, Projects and People
Build employee Accountability
Produce a Balanced Strategic Plan
Evaluate Strategy performance
32
05/13/11 BSC-BGO 33
Pirinsipiloota BSC
I. Tarsiimoo gara hojiitti jijjiiruu
II. Mana hojii tarsiimoo walii galaa wajjin wal
qabsiisu
III. Tarsiimoo hojii guyya guyyan hojjettotaan
raawwatamu gochuu
IV. Tarsiimoo yeroo yeroon gamaggamuun kan itti
fufiinsa qabu taasisu. (Make a strategy a continual
Process)
V. Jijjiiramicha adda durummaa hooggantootatiin
geggeessuu.
Ergama Akkamitti Ergamaa fi Mul’ata
keenya gara bu’aa safaramuufi
hiika qabeessa ta’etti jijjiiruu
dandeenya?
Maamila /
Lammii
Tajaajila Maamila
keenyaa akkamitti
guddisuu dandeenya?
Adeemsa
Faayinaansii Tarsiimoo
Keessaa
Qabeenya uummataa Namoota tajaajjillu
akkamitti to’annee bu’aa adeemsa hojii isa kamiin
isaan fidan guddisuu gammachiisuu
dandeenya? dandeenya?
Ijaarsa Dandeettii
Customer
How do we maximize
benefits to our
customers?
Strategic Operational
Initiative Plan feedback
Kaayyolee
Duub
deebii
Tarsiimoo
Safartuu
Duubdeebii
Tarkaanfilee
hojiiwwanii
Adeemsa
Galtee Bu’aa
hojiiwwa Bu’aa
/ input dhumaa
Baajeta n
Sadarkalee BSC(BSC Steps)
Step 1:Haal dureefi Sakata’a Mana hojii( Assessment)
Step 2: Tarsiimoo Mana hojii Qopheessuu (Strategy )
Step 3: Galmoota Tarsimo’aa Qopheessuu (Strategic
Objectives)
Step 4: Maappii Tarsiimo’aa Qopheessuu (Strategic
Mapping )
Step 5: Safartuulee raawwiifi kaayyoo argame
qopheessuu( Performance Measures)
Step 6: Tarkaanfiwwan Tarsimo’aa qopheessu (Strategic
Initiatives )
Step 7: Sirna Ragaa raawwii dirirsuu (Automation )
Step 8: Hojii gadi busuu(Cascading)
( Evaluation) 41
05/13/11 BSC-BGO 42