LEGJISLACION

ARKITEKTONIK DHE
URBAN
Dr.Anisa Qorri
2022-2023
 SHQIPERIA
NGA URBANISTIKA NE PLANIFIKIM
 1945 1950 1960 1970 1980 1990
Planifikimi në nivel Kombëtar në Shqipëri - vështrimi Ekonomia Rritje e ekonomisë Rritje e Fillimi i rënies Ulje e mëtejshme
historik shpejtë, por e
çrregullt
ekonomike

Agrar e Agraro- industrialo-agrar / industrializimit Sistemi tallonëve

gjysmëfeudal industrial socialist ushqimorë
Planifikimi i lidhur me: Ndikimi BRSS Kinez Izolim

- institucionalizimin – shtetformimin - Reforma agrare radikale “Toka i takon atij që - Rritja e nivelit të
Vizioni e punon” autonomisë ekonomike
- trashëgimia kulturore e juridike e Shtetit të pavarur - Kollektivizimi dhe krijimi i fermave të mëdha
shtetërore
“mbështetjes vetëm në
forcat e brendshme”
- Industria kontribuonte me më shumë se 50% - zhdukja e dallimeve
Shqiptar në PBB fshat-qytet

Lidhja midis planifikimit kombëtar dhe mendimit politik në Shqipëri

Ndërtimi Bonifikime të tokës Kombinati siderurgjik Elbasan
Rilindja Republike- Regjimi Totalitar Pluralizmim politik bujqësore Hidrocentralet mbi lumin Drin Një rafineri
Kombëtare Monarkia Demokraci- e madhe nafte
Socializëm Zhdukje e analfabetizmit; Zhvillimi i industrisë nxjerrëse e
Vite 16 45 20 7 përpunuese të kromit, hekur-nikelit dhe
Plane ekonomike bakrit;
3-5 vjeçare Uzina për prodhimin dhe përpunimin e
Dok Shqipëria ç’ka Plane Rregulluese- Strategji plehrave kimike,bitumit,çimentos,tullave,
Plane PPK
ume qenë, ç’është e Urbane ne nivel Sektoriale etj.;
Rregulluese për 2030
nte çdo të bëhet Qyteti Uzina të industrisë së lehtë e përpunuese
zonat Urbane të
shpalluraQytet
2013-
Viti 1890 1922-1938 1945-1991 1992-2013
2020
Territori Qytetet Ideale – Satelite të Punëtorëve Planet rregulluese për të
Ndertimi i qyteteve të reja industriale gjitha qytetet
Plane zhvillimi urban për
teritoret brenda Vijës së
Verdhë
 1930-1939 – corografia- orografia - Hidrografia
Mini-atlas d’Albania-1939

Source:http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=1450797&page=20
 1930-1939 – gjeologji – klima – densiteti popullsise

Source:http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=1450797&page=20
1930-1939 – prodimi bujqesor– sherbimet
1945- 1990 – regjimi totalitar

-Sistemi i planifikimit mbi bazen e planeve 5

vjecare;

-Planifikimi i qyteteve te reja per zhvillimin

industrial;

-Parimi i veteqendrueshmerise; 1. Zona bujqesore Maliq

2. Zona industriale Fier
3. Traktori i pare
-Puna vullnetare
1990 –2009
Sistemi i planifikimit pas vitit 1990- marredheniet midis aktoreve dhe komponenteve
Burimi: Manuali I Planifkikimit te Territorit
Viti 1991: Ligji Nr. 7491 “PerUrbanistiken” ndryshuar me Ligji me Nr.7491 date 29.4.1991,

Viti 1993: - Ligji Nr.7693, “Per Urbanistiken” ndryshuar , 3 herë me : Dekretin nr. 772, datë 14.2.1994, Ligjin nr. 8015, datë 19.10.1995,
datë 6.4.1993 Ligjin nr. 8249, datë 7.10.1997

Viti 1998 - LIGJ Nr.8405, “Per Urbanistiken” i ndryshuar 12 herë me: Ligjin Nr. 8453, datë 04/02/1999, Ligjin Nr. 8501, datë
datë 17.9.1998 16/06/1999, Ligjin Nr. 8682, datë 07/11/2000, Ligjin Nr. 8991, datë 23/01/2003, Ndreqje
Gabimi, Fletore Zyrtare Nr.59, datë 18.07.2003, Ligjin Nr. 9632, datë 30/10/2006, Ligjin Nr.
9743, datë 28/05/2007, Ligjin Nr.9843, datë 17/12/2007, Ligjin Nr.10 078, datë
16.02.2009, Ligjin Nr.10 097, datë 19.03.2009, Ligjin Nr.10 137, datë 11.5.2009, Ligjin Nr.
10 319, datë 16.9.2010

Viti 2009: Ligji Nr. 10 119, datë 23.4.2009 ndryshuar 5 herë me: Ligjin Nr. 10 258, datë 25.03.2010, Aktin Normativ Nr.4, datë
“PËR PLANIFIKIMIN E 25.8.2010 (miratuar me ligjin nr.10 315, datë 16.9.2010), Ligjin Nr.10 360, datë
TERRITORIT” 16.12.2010, Ligjin Nr. 22/2013, Ligj Nr. 110/2013, datë 01.04.2013

Viti 2014 Ligji Nr. 107/2014, “PËR ndryshuar 4 herë me: Ligjin Nr.73/2015 “Për disa shtesa dhe ndryshime në Ligjin
PLANIFIKIMIN dhe zhvillimin e Nr.107/2014“Për Planifikimin dhe Zhvillimin e Territorit”; Ligjin Nr.28/2017 “Për disa
TERRITORIT” ndryshime dhe shtesa në Ligjin Nr.107/2014“Për Planifikimin dhe Zhvillimin e Territorit”,
të ndryshuar. Ligjin Nr.42/2019 “Për disa shtesa dhe ndryshime në Ligjin Nr.107/2014“Për
Planifikimin dhe Zhvillimin e Territorit”, të ndryshuar. Ligjin Nr. 119/2020 “Për disa
ndryshime dhe shtesa në Ligjin nr. 107/2014 “Për Planifikimin dhe Zhvillimin e Territorit”,
të ndryshuar.
Problematika lidhur me instrumentat planifikues dhe ata zbatues

Dy janë faktorët kryesorë të cilët ndikuan në problematikat e zbatimit te planeve

urbane ‘93-2009:

(i) mangësitë e boshllëqet e ligjit “Për Urbanistikën” si dhe

(ii) zhvillimet në praktikë lidhur me këta instrumenta.

Gjatë një konference kombëtare “Për planifikimin në Shqipëri”, zhvilluar në datë

26.06.2006, ekspertët e fushës gjatë diskutimeve identifikuan problematikat dhe
mangësitë e sistemit aktual të planifikimit në Shqipëri sipas temave të ndryshme të
diskutimit në nëngrupe pune.
Në parashikimet ligjore lidhur me instrumentat e planifikimit ekspertët indentifikuan
si problematika kryesore mungesën e qartësisë dhe koherencës së tyre. Shpeshherë
parashikimet ligjore nuk perputhen me realitetin dhe nevojën për planifikim.
Gjithashtu, theksi u vu në boshllëqet dhe paqartësitë që paraqet kuadri ligjor
aktual si dhe në mungesën e hierarkisë midis instrumentave të ndryshëm
planifikues.

Këto paqartësi të rëndësisë themelore vërehen në përkufizimet, hierarkinë

dhe forca normative dhe/ose orientuese të instrumentave të tillë si strategji,
masterplane, plane rregulluese, studime pjesore, etj.

Gjithashtu, kufijtë ndarës të interesit kombëtar, rajonal dhe vendor nuk

dalin qartë nga kuadri ligjor ekzistues dhe procedurat e zbatimit janë
shpeshherë të ndërlikuara, të tepërta dhe jo të mirëpërcaktuara. Përsa i
përket standardeve dhe normave të përgjithshme janë në rastin më të mirë
të papërshtatshme.
Këto mangësi ligjore kanë patur një sërë pasojash praktike në lidhje me instrumentat e
planifikimit.
SUR, dhe ne ato raste qe janë hartuar kanë përfshirë hapesira te vogla dhe nuk kanë
arritur te paraprijne kërkesat e tregut sidomos në zonat me zhvillim intensiv te
ekonomisë.
Shumica e qendrave të banuara kanë P.P.Rr të hartuara para viteve 90 që janë të
papërdorshme dhe vetëm qyteti i Krujës dhe Orikumit kanë P.P.Rr të hartuar në 10 vitet
e fundit.
Instrumenti i cili, në më të shumtën, ka prodhuar ka prodhuar gjendjen abusive aktuale
në zonat urbane është SUP pasi pjesa më e madhe e tyre
• shkelin kerkesat e parashikuara të Rregullores së Urbanistikës dhe
• shumë prej tyre hartohen në madhësinë e sheshit të ndërtimit pa kryer asnjë funksion
planifikues. Për më tepër SUP nuk zgjidhin
• problemet e infrastrukturës së domosdoshme (kapacitetin e furnizimit me ujë dhe
energji elektike, ne rrjetin e kanalizimeve dhe në qarkullimin rrugor) dhe krijojnë
probleme pasi nuk marrin në konsideratë sipërfaqet e domosdoshme të planifikuara
për
• objekte publike dhe social-kulturore dhe hapësirat e gjelbëra.
Përsa i përket lejeve të sheshit dhe të ndërtimit ligji i Urbanistikës parashikon se leja
e sheshit është materiali grafik që nxirret nga studimi urbanistik pjesor dhe i
bashkëngjitet vendimit për miratimin e sheshit të ndërtimit dhe kushteve urbane të
tij. Në qoftë se SUP do t’i paraprinin kërkesave për leje sheshi dhe leje ndërtimi, duke
përcaktuar kritere të qarta urbanistike të zhvillimit të qytetit, do të shmangeshin
vonesat në kohë dhe do të mundësohej konkurenca e pastër midis firmave. Volumi
që ndërtohet në një truall do të përcaktohej nga kërkesat ligjore dhe jo nga interesat
individual.

Vonesat për marrjen e një leje ndërtimi shkaktohen kryesisht nga

• regjistrimi i pronave,
• mungesa e P.P.Rr. dhe e detajimit të tyre,
• azhornimet e gjendjes ekzistuese dhe të infrastrukturës.
Për të shmangur vonesat me dokumentin e pronësisë, ZRPP duhet të bëjë
regjistrimin fillestar të pasurive. Gjithashtu, azhornimet janë të domosdoshme, por
duke qënë se janë ndërmarrje të ndryshme ndërtuesit i duhet të shkojë te secila.
 Territori dhe reformat: ligjore - politike- territoriale

REFORMA ligjore ne Sistemin e Planifikimit:

•Integrimi ne EU- multidimensional
•Lidhja strategjike me fqinjët per nje klime stabiliteti politik qe nxit
rritjen ekonomike
•Qeverisja territoriale e koordinuar

Reforma Administrative Territoriale:

- Planet e reja Vendore jane guida per zhvillimin vendor
- Nevoja e Planifikimit per nivelin e mesem Rajonal

SFIDA:
- Integrimi i politikave territoriale
- Harmonizimi I Instrumentave te Planifikimit
 Rendesia e reformes ne Planifikim

EKONOMIK | zhvillim i qendrueshem_territori eshte burim (i fundem)

• Territori si baza dhe reflektim i zhvillimit të sektorëve
• Pasojat e krizës dhe rreziku i krizave të ardhshme
• Qëndrueshmëri, përshtatshmëri dhe ripërtëritje
• Struktura dhe balancat urbane/rurale
• Klime te besueshme per investime afatgjata
LIGJOR | detyrim ligjor
• Dokumentat Europiane- Agenda 21 (nuk kane detyrim ligjor por udhezimet e tyre jane obligim per
transpozim si kusht per anetaresim)
• Ligji 107 Per Planifikimin dhe Zhvillimin e Territorit
• Reforma administrative territoriale
POLITIK | si prioritet i programit politik dhe teknik të qeverisë
• Integrimi ne EU- multidimensional
• Perthithja e fondeve te BE
• Lidhja strategjike me fqinjët per nje klime stabiliteti politik qe nxit rritjen ekonomike
• Modeli ekonomik, territorial dhe qeverisës në shumë nivele
Burimet natyrore, duke përfshirë tokën, janë një element themelor në zhvillimin e
çdo shoqërie dhe vendi. Këto janë të kufizuara, delikate dhe të pakësueshme. Ato
jane shpesh subjekt i kërkesave konkurruese që mund të jene ne konflikt dhe të
papajtueshme me njëra-tjetrën.

Planifikimi që kërkon të optimizojë përdorimin e burimeve të tilla ne baza të

qëndrueshme është, pra, një funksion dhe një mjet me rendësi kritike i çdo qeverie.

• Planifikimi territorial i referohet metodave të përdorura gjerësisht nga sektori

publik për të influencuar ne shpërndarjen e ardhshme të aktiviteteve ne një
territor të caktuar. Ai ndërmerret me synimin e krijimit të një organizimi
territorial me racional të përdorimeve të tokës dhe të lidhjeve ndërmjet tyre për të
balancuar kërkesat për zhvillim me nevojën për të mbrojtur ambientin dhe për të
arritur objektiva sociale dhe ekonomike. Vende të ndryshme kane miratuar
rregulla dhe procedura të ndryshme për drejtimin e planifikimit dhe të kontrollit
territorit. Nuk ka asnjë model unik të sakte dhe, madje, as të preferuar.
Përkundrazi, çdo vend duhet të përcaktojë atë që i përshtatet më së miri nevojave,
karakteristikave dhe prioriteteve të tij në një moment të caktuar kohor.
 Ligji i planifikimit është hartuar mbi bazën e disa parimeve të
rëndësishme të të cilat konsistojnë në:

• 1. zhvillimi i qëndrueshëm;
• 2. bashkërendimi mes autoriteteve të çdo niveli;
• 3. shumëllojshmëria e instrumenteve;
• 4. planifikimi i detyrueshëm;
• 5. vazhdimësia e instrumenteve;
• 6. transparenca, pjesëmarrja dhe aksesi në informacion;
• 7. shërbimi me një ndalesë dhe pranimi në heshtje;
• 8. përshtatshmëria e instrumentit ndaj specifikave të vendit;
• 9. delegimi dhe kontraktimi;
• 10. subsidiariteti;
• 11. harmonizimi dhe përshtatja ndaj sistemeve apo standardeve europiane;
• 12. zhvillimi gjithëpërfshirës dhe me shance të barabarta i territorit
• Pjesemarrjen e gjere te qytetarit, cdo pale te interesuar dhe autoriteti te interesuar te
planifikimit ne te gjitha fazat e planifikimit te territorit ne nivel vendor e kombetar;

• Transparence maksimale te procesit dhe instrumente per garantimin e saj;

• Administrimin bashkekohor te planifikimit e zhvillimeve te territorit nepermjet

institucionalizimit te regjistrit te planifikimit te territorit;

• Perfshirjen e parimit te “miratimit te heshtur” i cili rrit pergjegjesine e autoriteteve te

administrates publike dhe vlereson ne nje shkalle te larte te drejtat e qytetarit;
 LIGJI 107/2014
PER PLANIFIKIMIN DHE ZHVILLIMIN E TERRITORIT
ELEMENTËT PËRMBAJTËSOR

USHTROJNE PERGJEGJESITE E KOMPETENCAT E PLANIFIKIMIT PER CESHTJE TE RENDESISE KOMBETARE TE PLANIFIKIMIT TE TERRITORIT
1. KESHILLI I MINISTRAVE
2. KESHILLI KOMBETAR I
TERRITORIT
FUNKSIONON PRANE KM.
KRYEMINISTRI ESHTE KRYETAR
3. AGJENSIA KOMBETARE E
PLANIFIKIMIT TE TERRITORIT
VARET NGA KM.
4. CDO MINISTRI SI ORGAN
QENDROR QE KA DETYRA TE
PLANIFIKIMIT TE TERRITORIT,
OSE ORGAN NE VARESI ME
PERGJEGJESI TE DELEGUARA
AUTORITETET E PLANIFIKIMIT
AUTORITETET KOMBETARE TE PLANIFIKIMIT
• MIRATON RREGULLORE NDERTIMI,
• MERR MASA PER ZBATIMIN E INSTRUMENTAVE KOMBETARE TE PLANIFIKIMIT,
• NXIT MBESHTET POLITIKAT E PLANF. DHE ZHVILLIM PROFESIONAL
 MIRATON INSTRUM. KOMB. PLAN.
 MIRATON PERCAKTIMIN E REND KOMB. TE NJE CESHTJE TE PLAN TERR.
 MIRATON PERPUTHSHMERINE E INSTRUM VENDOR ME INSTRUMENTIN NE FUQI
 NXIT HARTIMIN E PLANEVE KOMBETARE E VENDORE
• BASHKERENDON, KOORDINON VERTIKAL - HORIZONTAL
 PERGATIT PROPOZON AKTE NENLIGJORE
 MBESHTET TEKNIKISHT NJQV
 MBESHTET ZHVILLIMIN PROFESIONAL
 KRYEN STUDIME PER ZHVILLIMIN NE TERRITOR
 HARTON MANUALE
 INFORMON PUBLIKUN
 REGJISTRON DHE MIREMBAN NE REGJISTRIN E PT
 SEKRETARI PER KKT
• HARTOJNE INSTRUM KOMB PLANIF., RREGULLORE NDERTIMI,
• MBESHTESIN HARTIMIN E PLANEVE VENDORE
• INSPEKTOJNE ZHVILLIMET, REGJISTROJNE,
• SIGUROJNE BURIMET NJEREZORE PER PLANIFIKIM, NXISIN NGRITJEN PROFESIONALE
KONTROLLI, MENAXHIM DHE ADMINISTRIM TE REGJISTRIT.
•
 AUTORITETET E PLANIFIKIMIT
AUTORITET VENDORE TE PLANIFIKIMIT – caktojne organin pergjegjes per planifikimin dhe
kontrollin te zhvillimit te territorit
BASHKIA • HARTOJNE DHE MIRAT INST. VENDOR te PLAN. NE PERPUTHJE ME INSTRUMENTAT
KOMBETARE TE PT
• PERCAKTOJNE STANDARTE NE RREGULLORET VENDORE TE KONTROLLIT TE ZHVILLIMIT
• USHTROJNE KONTROLLIN E ZHVILLIMIT PER ZBATIMIN E IKPT DHE IVPT
• REGJISTROJNE, ADMINISTROJNE DHE MIREMBAJNE REGJSTRIN E PLANIFIKIMIT TE
TERRITORIT
• NXISIN VEPRIMTARINE PROFESIONALE
• INFORMOJNE PUBLIKUN
• SIGUROJNE BURIMET NJEREZORE PER PLANIFIKIM

QARKU • HARTON DHE MIRATON INSTRUMENTA TE PLANIFIKIMIT DHE KONTROLLIT TE ZHVILLIMIT

NE NIVEL QARKU PA PREKUR AUTONOMINE E BASHKIVE/KOMUNAVE
• USHTRON PERGJEGJESITE E PLANIFIKIMIT, SIPAS MENYRES DHE SHTRIRJES QE I ESHTE
DELEGUAR NGA AKP DHE NJQV,

ORGANE NE VARESI TE VEPROJNE SIPAS DETYRAVE TE DELEGUARA

BASH/QARK
 INSTRUMENTA TE PLANIFIKIMIT
* SIPAS LLOJIT: i PERGJITHSHEM, SEKTORIAL ,i DETAJUAR
* SIPAS NIVELIT: QENDROR, VENDOR
INSTRUMENTA DETYRUESE- IP ose ato pjese INSTRUMENTA ORIENTUESE- ose ato pjese te tij
te tij qe percaktojne rregulla te detyrueshme qe nuk kane natyre detyruese
( rregulloret ndertimit) (politikat, planifikimi kombetar )

1 STRATEGJIA TERRITORIALE VIZIONI, OBJEKTIVAT, POLITIKAT

VEPRIMTARITE/PLAN VEPRIMET
2 ANALIZA E THELLUAR E TERRITORIT

TEKST SHPJEGUES, GRAFIKE

3 PLANI ZHVILLIMIT
HARTA

RREGULLORJA RREGULLAT E ZHVILLIMIT,

4
PASAPORTAT E ZHVILLIMIT PER
CDO NJESI TERRITORIALE

5 PLANI I INVESTIMEVE KAPITALE

RREGULLAT E ZHVILLIMIT,
PASAPORTAT E ZHVILLIMIT PER
CDO NJESI TERRITORIALE
6 VLERESIMI STRATEGJIK MJEDISOR
NDËRVARËSIA DHE MARRËDHËNIA MES INSTRUMENTEVE TË PLANIFIKIMIT
 PERMBAJTJA E PLANEVE

PLANET PERMBAJNE:

•KUFIJTE E TERRITORIT/VISIONIN/OBJEKTIVAT E PERDORIMIT

•BAZEN E TE DHENAVE. ANALIZEN E GJENDJES EKZISTUESE
•PARASHIKIMET E ZHVILL DEMOGRAFIK/PUNESIMIN/ KOMODITETET PER TO
•STUDIMI I VLERESIMIT STRATEGJIK MJEDISOR
•RELACIONI SHPJEGUES
•RREGULLAT DETYRUESE
•TE DREJTAT/KUFIZIMET LIGJORE , PRIVATE, PUBLIKE
•PROGRAMET E INVESTIMEVE PUBLIKE
•PERDORIMI I TOKES EKZIST. DHE I ARDHSHEM
•PROGRAMI I RIHABIL TE PERSONAVE TE ZHVENDOSUR NGA PLANI
AUTORITETET E PLANIFIKIMIT DHE ZHVILLIMIT SIPAS NIVELEVE
QEVERISËSE DHE PËRGJEGJËSITË PËRKATËSE
 PROCESI I PLANIFIKIMIT

INSTRUMENTAT E PERCAKTIMI I NISMA E HARTIMIT MIRATIMI I MIRATIMI I BASHKREND/

PLANIFIKIMIT CESHTJES NISMES INSTRUMENTIT BASHKEPUN/DEGJIM
RENDESI KOMB PUBLIK/
REGJISTRIM
PPK - PLANI X MNISTRI PERGJ. I KKT KM pas miratimit ne
INSTRUMENTAT KOMBETARE

KOMBETAR CESHTJES KKT

PKS - PLANI X MNISTRI PERGJ. I KKT KKT PROCESE QE KRYHEN NE

KOMBETAR CESHTJES FILLIM GJATE HARTIMIT
SEKTORIAL DHE PAS MIRATIMIT TE
INSTRUMENTIT TE
PDZRK - PLANI DETAJUAR X AUTOR. PLAN KKT KKT PLANIFIKIMIT
ZONAT E RENDESISE KOMBETARE
KOMBETARE KETO PROCESE MUND TE
KRYHEN EDHE ME
RREGULLORE E MINISTRI PERGJ. KM PROCEDURE TE
NDERTIMIT NDERTIMIT THJESHTUAR, (perjashtimi
I miratimit te nismes,
PLANIFIKIMI SEKTORIAL KRYETARI I NJQV KESHILLI I KESHILLI I NJQV (mund perjashtimi I
VENDOR NJQV te jete edhe fillestar) ndermjetsimit,
(QARK, BASHKI) pergjysmimi I proceseve
te tjera)
PLANIFIKIMI KRYETARI I NJQV KESHILLI I KESHILLI I NJQV
PERGJITHSHEM VENDOR NJQV
(BASHKI)
PLANIFIKIMI I DETAJUAR X AUTORITET PLAN. KOMB KKT KKT
VENDOR OSE KRYETARI I NJQV
(BASHKI)
Procesi për hartimin e PSNQ dhe PPV Procesi për hartimin e PDZRK Procesi për hartimin e PPK
 ETAPAT PER MIRATIMIN E PLANEVE

Miratimi i planit te veprimeve

Kryerja e studimeve/analizave/parashikimeve
Studimi i vleresimit startegjik mjedisor
Keshillimet me publikun
Hartimi e miratimi i politikave ( ku do te mbeshtetet plani, nese keto nuk jane)
Hartimi i projekt planit
Bashkerendimi i project-planit me autoritetet e interesuara
Keshillimi me publikun
Miratimi i planit
 RREGJISTRI I PLANIFIKIMIT TERRITORIAL

 Ka keto funksione:
 Regjistrimi i informacionit ligjor e fizik te te drejtave apo kufizimeve private mbi
token

 Njoftimi i projektakteve e akteve, te lidhura me planifikimin dhe

 kontrollin e zhvillimit
 (Botimi i projekt akteve dhe akteve behet menjehere)
 TRANSPARENCA

 Cdo autoritet pergjegjes per planifikimin duhet te zbatoje standartet e transparences

 Pjesmarrja e publikut ne shqyrtimin e projekteve te IPT

 Aksesi i publikut ndaj dokumentave te planifikimit

PLANIFIKIMI HAPËSINOR
CFARE ESHTE PLANIFIKIMI HAPESINOR?

1976- CEMATrolin qendror te SP

1983- Torremolinos Charter-objektivat dhe aktivitetet

1950-koha kur vendet e Europes veriore fillojne perafrimin e

planifikimit hapesinor

1999- Potsdam, ESDP ministrat pergjegjes per planifikimin

Jo detyrues,por percaktues ne zhvillimine politikave sektoriale ne axhenden politike.

2007-2009 Traty of Lisbon, ESPON programe, "The Territorial State and

Perspectives of the European Union"

2007Leipzig, Territorial Agenda

2011 Godollo, rishikuar Territorial Agenda

 CFARE ESHTE PLANIFIKIMI HAPESINOR?
EUROPEAN REGIONAL/SPATIAL PLANNING Konteksti politik
TORREMOLINOS CHARTER
" Planifikimi rajonal/hapësinor i jep shprehje
gjeografike politikave ekonomike, sociale,
kulturore dhe ekologjike të shoqërisë. Është në të
njëjtën kohë një disiplinë shkencore, një teknikë
administrative dhe një politikë e zhvilluar si një
qasje ndërdisiplinore dhe gjithëpërfshirëse e
drejtuar drejt një zhvillimi të balancuar rajonal
dhe organizimit fizik të hapësirës sipas një
strategjie të përgjithshme."
Dimensioni Europian
Planifikimi hapësinor kontribuon në një organizim më të mirë
hapësinor në Evropë dhe në gjetjen e zgjidhjeve për problemet
që shkojnë përtej kornizës kombëtare dhe në këtë mënyrë synon
të krijojë një ndjenjë të identitetit të përbashkët, duke pasur
parasysh marrëdhëniet Veri/Jug dhe Lindje/Perëndim.
OBJEKTIVAT
Zhvillimi i balancuar socio-ekonomik i rajoneve
Përmirësimi i cilësisë së jetës
Menaxhimi i përgjegjshëm i burimeve natyrore dhe mbrojtja e
mjedisit
Përdorimi racional i tokës
 Pse eshte i rendesishem planifikimi hapesinor?
Ekonomike
Klime te besueshme per investime afatgjata
Percakton vendin dhe token e pershtatshme per zhvillimin e pershtatshem
ekonomik
Sigurohet qe kjo toke per zhvillim te jete ne nje vend te persht. Ne lidhje me
transportin dhe forcen punetore.
Promovon perdorime te resurseve te rinovueshme
Vendim marrje eficiente dhe kosidtente

Sociale
Konsideron nevojat e komunitetit ne politikat per zhvillim
Permireson aksesin kur konsideron vendosjen e nje zhvillimi te ri
Promovon riperdorimin e tokes djerre apo dhe vakante sidomos ne rastet kur ka
impakt negativ ne cilesine e jetes urbane. Ofron kornizen per nje zhvillimi afatgjate e te qendrueshem.
Siguron pajisjen me faciliteteve lokale kur ato mungojne.()uje transport rruge etj
Klime dhe kushte te parashikueshme e te qendrueshme per
Mjedisore investime.
Promovon riperdorimin e “brown fields” dhe minimizon perdorimin e “green fields”
Ruan asetete me vlere historike, mjedisore dhe kulturore Promovon perdorim te kujdesshem te tokes duke siguruar
Adreson zgjidhjen e rreziqeve potenciale ambjentale(permbytjet, cilesia e ajrit..) cilesine e jeteses dhe zhvillim te qendrueshem.
Promovon zhvillimin e aksesit nepermjet diversifikimit te transportit, jo vetem me
makine, por transportin publik, bicikletat, ecjet etj. Siguron nje vizion te perbashket per zhvillimin e politikave te
Mbron dhe perforcon zonat me vlera natyrore sektoreve t e ndryshem duke shmangur dyfishimin e
perpjekjeve nepermjet koordinimit te tyre.
 SFIDAT DHE QELLIMI (UNECE2000)
SFIDAT

GLOBALIZIMI

ZHVILLIMI I QENDRUESHEM

INTEGRIMI EUROPIAN DHE

REFORMAT NE EKONOMI

NDRYSHIMET DEMOGRAFIKE

Europe: future leader or eternal laggard?

 SFIDAT DHE QELLIMI

QELLIMET

•Promovimi I nje sitemi qeverises democratik qe I pergjigjet nevojave te

komunitetit lokal;

•Te permiresoje cilesine e ambjentit urban;

•Te siguroje kohezionin social;

•Te promovoje reforma ne trekun e strehimiti dhe te sektorit urban;

•Te promovoje tregun e tokes dhe te pasurise se paluajtshme duke

siguruar te drejtat private mbi token.
 PARIMET

1. Democratik - qeverisje e mire –planifikim I mire

2. Subsidaritetit – vendimarrje me kompetenca te ndara midis niveleve
administrative ose qeverisese
3. Pjesmarrjes- transparent
4. Integrimit – duhet te siguroje koherencen dhe integrimin e politikave dhe
strategjive sektoriale
5. Proporcionalitetit- ruajtja e balances mes perkushtimit(ne permbushjen
e politikave pasi krijon klime te sigurt per investime) dhe fleksibilitetit (per tju
pershtatur ndryshimeve ekonomike sociale e teknologjike)
6. Parandalues – politika parandaluese aty ku ka nje risk per zhvillime qe
mund te shkaktojne deme te pakthyeshme
 ROLI DHE PERGJEGJESIA
-Alokimi I kompetencava- celsi eshte aplikimi I parimit te subsidaritetit
-Niveli kombetar
-Niveli rajonal
-Niveli lokal/vendor
-Agjencite

SISTEMI I PLANIFIKIMIT HAPESINOR

-Instrumentat e planifikimit
-Korniza ligjore
- Procesi I vendim marrjes
- Deklaratat politike
-Strategjite hapesinore
-Spatial framework plans
-Rregulloret e perdorimit te tokes ose menaxhmi I zhvillimit
-Fuqizimi
-Vleresimi Mjedisor
-Instrumentat ekonomike
-Evidentimi dhe monitorimi
-Te paguash per planifikimin hapesinor-eshte costeffectiv
 POLITIKAT EUROPIAN ME NDIKIM HAPESINOR
(ESDP 2.2)

Community Competition Policy

Trans-European Networks (TEN)
Structural Funds
Common Agricultural Policy
Environment Policy
Research and Technological Development (RTD)
Loan Activities of the European Investment Bank
 POLITIKAT EUROPIAN ME NDIKIM HAPESINOR (ESDP)
A. Hartimi I politikave hapesinore

B. Zhvillimi Policentrik dhe nje marredhenie e re Rural-Urban

- Zhvillim hapesinor I balancuar dhe policentrik ne EU

-Qytetet Dinamike, terheqese dhe konkuruese ne rajone te urbanizuara

-Zhvillimi Indigjen, Zonat Rurale të Shumëllojshme dhe ProduktivePartneriteti Urban-Rural

C. Barazia e Aksesit në Infrastrukturë dhe Njohuri

- Një qasje e integruar për lidhje të përmirësuara të transportit dhe akses në njohuri
- Modeli i zhvillimit policentrik: Një bazë për akses më të mire
- Përdorimi efikas dhe i qëndrueshëm i infrastrukturës
- Perhapje e Njohurive dhe Inovacionit
POLITIKAT EUROPIAN ME NDIKIM
HAPESINOR (ESDP)

D. Wise Management of the Natural and Cultural Heritage

-Natural and Cultural Heritage as a Development Asset

-Preservation and Development of the Natural Heritage

-Water Resource Management – a Special Challenge for

Spatial Development

-Creative Management of Cultural Landscapes

- Creative Management of the Cultural Heritage

 Faleminderit.

Teksti I detyrueshem I leksionit: :

• Ligji 107/2014 “Per Planifikimin dhe Zhvillimin e Territorit” : Si kalsifikohen Planet, Cfare permban secili prej tyre?
• Si kalsifikohen autoritetet e planifikimit, Cilat jane kompetencat e tyre ne hartimin dhe miratimin e planeve territoriale
• Cilat jane parimet e ligjit “Per planifikimin dhe Zhvillimin e Territorit”
• Ckuptoni me planifikimi hapesinor, kur ka lindur, cfare perfaqeson, cilat jane qellimet dhe objektivat e tij.
ESD Europian Spatial Development Perspective, Europian Comission

http://www.espon.eu/main/