APARATURA

RENTGENOWSKA
W STOMATOLOGII

PATRYCJA LIGĘZA
TE 55
 Pierwsze zdjęcia rentgenowskie
zaczęto wykonywać w USA w
OD CZEGO latach 30. ubiegłego wieku. Ich
WSZYSTKO nazwa pochodzi od nazwiska
Wilhelma Röntgena,
SIĘ niemieckiego fizyka, który odkrył
promieniowanie X i w 1901 roku
ZACZĘŁO ? otrzymał za to dokonanie
Nagrodę Nobla.
 RTG zębów, nazywane także prześwietleniem,
CO TO JEST jest to podstawa w diagnostyce oraz leczeniu
stomatologicznym. Polega on na poddaniu
działaniu promieniowaniu rentgenowskiego
RTG ZĘBÓW jamie ustnej. Jest to krótkie badanie, a samo
wykonanie zdjęcia trwa kilkadziesiąt
I NA CZYM sekund. Wyniki są przedstawione na specjalnej
kliszy. Na tej podstawie lekarz jest w stanie

ONA określić uszkodzenia zębów lub patologiczne

zmiany. Podczas badania emitowana jest
pewna ilość promieniowania, jednakże nie
POLEGA ? wpływa negatywnie na zdrowie leczonej
osoby.
 Ze względu na technikę
wykonywania zdjęć możemy je
RODZJE podzielić na:
RTG • Wewnątrzustne
ZĘBÓW • Zewnątrzustne
 Metoda ta polega na umieszczeniu w jamie
ustnej pacjenta niewielkiego detektora. W ten
METODA sposób można wykonać zdjęcie RTG 1-4
zębom. Do tego badania zalicza się zdjęcia:
WEWNĄTRZUST • RTG punktowe
NA • RTG skrzydłowo-zgryzowe
APARAT
WEWNĄTRZUSTNY
RTG RTG punktowe zęba to zdjęcie tworzone przy
wykorzystaniu promieni rentgenowskich,
służące do oceny stanu konkretnego,

PUNKTO
pojedynczego zęba. To najczęściej
wykonywana procedura radiologii
stomatologicznej. Dawka promieniowania przy
takim badaniu wynosi do 5

WE µSv (mikrosirwertach), co czyni badanie

obojętnym dla zdrowia pacjenta.
 Zdjęcie rentgenowskie najczęściej wykonuje
się u pacjentów w takich przypadkach, jak:

KIEDY • leczenie próchnicy

• leczenie stanów zapalnych (zapalenie zęba,

ZROBIĆ
zapalenie miazgi zęba, zapalenie tkanek
okołowierzchołkowych)
• planowanie ekstrakcji zęba

RTG • podejrzenie zmian chorobowych

• leczenie kanałowe

ZĘBA ?
• diagnoza po wystąpieniu objawów
bólowych i objawów niewywołujących bólu
RTG ZĘBA
RTG
SKRZYDŁO Pozwalają ocenić ściany styczne sąsiadujących
ze sobą zębów łuku górnego oraz dolnego i
WO- widoczne na nim są wyłącznie korony zębów.
Tego typu zdjęcia są wykonywane stosunkowo

ZGRYZOW rzadko.

E
RTG
SKRZYDŁOWO-
ZGRYZOWE
JAK Do jego wykonania niezbędny jest pozycjoner,
pozwalający na objęcie w polu obrazowania
WYGLĄDA zarówno zębów górnych, jak i dolnych. Pacjent
zagryza pozycjoner, w którym umieszczony jest
BADANIE detektor. Lampa skierowana jest pod kątem
zerowym, prostopadle do detektora. Zdjęcie
SKRZYDŁOWO ma zastosowanie w stomatologii
zachowawczej oraz protetyce.
-ZGRYZOWE ?
 Do zdjęć zewnątrzustnych należą zdjęcia:
METODA • Cefalometryczne

ZEWNĄTRZUS • Panoramiczne
• Tomografia komputerowa
TNA
 Cefalometria (teleradiogram) to jedna z
odmian zdjęć zewnątrzustnych. Zdjęcie
cefalometryczne jest robione z profilu. Oprócz
RTG zębów obrazuje także kości czaszki, a na jego
podstawie możliwa jest analiza rysów twarzy. Z
CEFALOMETRY tego względu cefalografię wykonuje się w
ramach planowania leczenia ortodontycznego,
CZNE przed założeniem aparatu na zęby.W
przypadku tego rodzaju badania dawka
promieniowania wynosi zaledwie 7-12 µSv
RTG
CEFALOMETRYCZN
E
 Aby wykonać zdjęcia cefalometryczne, konieczne
jest zamontowanie specjalnej przystawki, dzięki
której głowa pacjenta zostaje unieruchomiona
podczas badania. Jest to niezbędne, aby zdjęcie
było czytelne i wyraźne. Cefalometria pozwala
wykryć przyczyny wad zgryzu. W gabinecie, tuż
JAK WYGLĄDA przed wykonaniem zdjęcia, konieczne będzie
usunięcie wszelkich elementów metalowych. Na
BADANIE czas wykonywania zdjęcia zakładany jest specjalny
CEFALOMETRYCZ fartuch ochronny, którego zadaniem jest
ograniczenie do minimum przenikania
NE ? promieniowania do wnętrza organizmu. Bardzo
ważne, aby podczas wykonywania zdjęcia stać
nieruchomo i zacisnąć zęby. Konieczne jest
wcześniejsze przełknięcie śliny. Do badania głowa
umieszczona jest w tzw. kraniostacie, czyli sieci
specjalnych uchwytów, zakładanych na nasadę nosa
i uszy po to, by zapewnić stabilność i ograniczyć
ryzyko poruszenia głową w trakcie badania.
Wykonanie zdjęcia cefalometrycznego jest
całkowicie bezbolesne.
APARAT
CEFALOMETRYC
ZNY
 Pantomogram to panoramiczne zdjęcie rtg.
Umożliwia jednoczesne zobrazowanie zębów,
RTG szczęki i żuchwy, większej części zatoki
szczękowej, podniebienia twardego i stawów
PANORAMICZ skroniowo-żuchwowych. Dawka
promieniowania wykorzystywana podczas
NE tego badania, jest niewiele większa od dawki
wykorzystywanej podczas zwykłego rtg
punktowego i wynosi zaledwie od 7 do 12 µSv
RTG
PANORAMICZNE
ZĘBÓW
 Zdjęcie rentgenowskie najczęściej wykonuje się u
pacjentów w takich przypadkach, jak:
• planowanie leczenia próchnicy lub zapaleń przyzębia
• ocena stanu uzębienia, zazwyczaj w przypadku, gdy
pacjent nie był od dawna na przeglądzie u dentysty
KIEDY • planowanie leczenia ortodontycznego
• planowanie leczenia protetycznego – szczególnie w
ZROBIĆ RTG przypadku planów mocowania implantów i mostów
• ocena efektów i przebiegu leczenia, np. leczenia
PANORAMICZ kanałowego
• planowanie ekstrakcji zęba
NE? • kontrola rozwoju uzębienia u dzieci (pozwala na szybkie
wykrycie ewentualnych zaburzeń rozwoju)
• kontrola po przebytym urazie szczęki lub żuchwy
• leczenie i diagnoza kamicy ślinianek
• wykluczenie stanów zapalnych
 Samo badanie trwa około 15 sekund. Przed
badaniem elektroradiolog podaje pacjentowi
specjalny, jednorazowy zagryzak i instruuje, by
pacjent dopasował do tych wgłębień swoje
JAK górne i dolne zęby. Później pacjent powinien
wyprostowany sięgnąć rękoma przed siebie i
WYGLĄDA chwycić aparat we wskazanym miejscu.
Elektroradiolog poprosi o szeroki uśmiech,
BADANIE który należy nieruchomo utrzymać na czas
badania, "przyklejenie" języka do
PANORAMICZ podniebienaia, przełknięcie śliny. Przez cały
czas badania, czyli około 15 sekund pacjent
NE? powinien pozostać nieruchomy. Już po kilku
minutach od badania pacjent otrzymuje wynik
na płycie CD.
APARAT
PANORAMICZNY
 Tomografia komputerowa zwana również tomografią

RTG CBCT od angielskich słów "Cone-Beam Computed

Tomography" to nowoczesne, nieinwazyjne i bardzo
precyzyjne badanie, pozwalające na zobrazowanie
TOMOGRAFI wszystkich struktur głowy: szczęki, żuchwy, stawów
skroniowo – żuchwowych, twarzoczaszki oraz zatok. W

A badaniu tego rodzaju wykorzystywane jest

promieniowanie rentgenowskie w postaci wiązki
stożkowej. Wykorzystanie tylko jednego źródła
KOMPUTERO promieniowania pozwala zminimalizować dawkę
promieniowania nawet do 20 µSv w przypadku
badania wycinka łuku zębowego i do maksimum 150
WA µSv przy badaniach większych struktur np.
twarzoczaszki.
RTG
TOMOGRAFII
ZĘBOWEJ
 Najczęściej pacjenci kierowani są na tomografię CBCT w
takich przypadkach, jak:
• leczenie periodontologiczne (periodontologia to
dziedzina stomatologii, zajmująca się chorobami dziąseł
i błony śluzowej)

KIEDY • leczenie kanałowe

• diagnoza, leczenie oraz planowanie działań z zakresu

ZROBIĆ dziedziny ortodoncji; np. w przypadku schorzeń stawu

skroniowo-żuchwowego
• leczenie zaburzeń rozwojowych w obszarze czaszki
TOMOGRAF • chirurgia szczękowa i ortognatyka
• planowanie i kontrola przebiegu leczenia
IĘ? implantologicznego, mocowania mostów, stałych protez
itp.
• laryngologia - diagnoza, planowanie i kontrola
przebiegu leczenia; ocena struktur zatok, jam
nosowych, ucha środkowego
 W zależności od badanego obszaru, przebieg
badania może się zmieniać. W przypadku
tomografii wycinkowej szczęki/żuchwy pacjent
JAK WYGLĄDA otrzyma jednorazowy zagryzak, który
powinien umieścić wewnątrz jamy ustnej
BADANIE zgodnie z instrukcjami elektroradiologa.
Następnie zostanie poproszony o
TOMOGRAFICZ wyprostowanie się, wyciągnięcie rąk przed
NE ? siebie i chwycenie za aparat we wskazanym
miejscu. Badanie trwa kilkadziesiąt sekund i
przez ten czas istotne jest utrzymanie się w
nieruchomej pozycji.
APARAT
TOMOGRAFICZN
Y STOŻKOWY
DZIĘKUJĘ ZA
UWAGĘ :)
 • Jak wygląda RTG zęba i jakie są rodzaje? | I
mpladent Warszawa Wola

ŹRÓDŁ • Historia rozwoju radiologii polskiej i światow

ej (xray.pl)
• Cefalometria co to jest? | Kiedy należy wyko

A
nać (medicover.pl)
• Tomografia CBCT (diagdent.pl)
• RTG zęba skrzydłowo-zgryzowe | MediStore
• Aparaty panoramiczne i cefalometryczne dla
stomatologii - Biomedix.pl
• RTG punktowe (diagdent.pl)