NHÓM 9

Tung - Cong - Thuong - Giang

THỰC HÀNH MỘT SỐ

PHÉP TU TỪ NGỮ ÂM
NỘI DUNG
 I.TẠO NHỊP ĐIỆU VÀ
ÂM HƯỞNG CHO CÂU
I.TẠO NHỊP ĐIỆU VÀ ÂM HƯỞNG CHO CÂU
1.Bài tập 1

Sự phối hợp nhịp ngắn và nhịp dài :

'Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn 80 năm nay”
3 - 3 - 11

“một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng Minh chống phát xít
mấy năm nay” 3 - 3 - 11

“ dân tộc đó phải được tự do ! “ 3-4

“ Dân tộc đó phải được độc lập ! “ 3-4

I.TẠO NHỊP ĐIỆU VÀ ÂM HƯỞNG CHO CÂU
1.Bài tập 1

Nhận xét về sự phối hợp sự phối hợp nhịp ngắn với nhịp dài , sự thay đổi thanh bằng, thanh
trắc cuối mỗi nhịp , tính chất mở hay đóng của âm tiết kết thúc mỗi nhịp trong ví dụ sau :

Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn 80 năm nay, một dân tộc đã gan góc
đứng về phe Đồng Minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do! Dân tộc đó
phải được độc lập !
I.TẠO NHỊP ĐIỆU VÀ ÂM HƯỞNG CHO CÂU
1.Bài tập 1

Sự thay đổi thanh bằng trắc cuối mỗi nhịp :

'Một dân tộc (T) đã gan góc (T) chống ách nô lệ của Pháp hơn 80
năm nay”

“một dân tộc (T) đã gan góc (T) đứng về phe Đồng Minh chống phát
xít mấy năm nay”

“ dân tộc đó (T) phải được tự do (B) !“

“ Dân tộc đó (T) phải được độc lập (T) ! “

I.TẠO NHỊP ĐIỆU VÀ ÂM HƯỞNG CHO CÂU
1.Bài tập 1

Tính chất đóng mở của âm tiết kết thúc mỗi nhịp :

'Một dân tộc (đóng) đã gan góc (đóng) chống ách nô lệ của Pháp
hơn 80 năm nay”

“một dân tộc (đóng) đã gan góc (đóng) đứng về phe Đồng Minh
chống phát xít mấy năm nay”

“ dân tộc đó (đóng) phải được tự do (mở) !“

“ Dân tộc đó (đóng) phải được độc lập (đóng) ! “

I.TẠO NHỊP ĐIỆU VÀ ÂM HƯỞNG CHO CÂU
2.Bài tập 2

Phân tích tác dụng của âm thanh, nhịp điệu (có sự phối hợp với phép lặp từ ngữ và
kết cấu cú pháp) trong việc tạo nên sắc thái hùng hồn, thiêng liêng của lời kêu gọi
cứu nước (trích) sau :

“Bất kì đàn ông, đàn bà, bất kì người già, người trẻ, không chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc. Hễ
là người Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp cứu Tổ quốc. Ai có súng dùng súng. Ai
có gươm dùng gươm, không có gươm thì dùng cuốc thuổng, gậy gộc. Ai cũng phải ra sức
chống thực dân Pháp cứu nước”
I.TẠO NHỊP ĐIỆU VÀ ÂM HƯỞNG CHO CÂU
2.Bài tập 2

Để tạo ra sự hùng hồn, thiêng liêng trong lời kêu gọi cứu nước, đoạn văn sử dụng:

• Đoạn văn sử dụng phối hợp vần bằng và vần trắc tạo sự hài hòa về thanh điệu cuối mỗi nhịp và sắc thái
thiêng liêng trang trọng cho lời văn

• Phép điệp phối hợp với phép đói . Không chỉ điệp từ ngữ mà cả lặp kết cấu ngữ pháp và nhịp điệu

• Ở câu đầu được lặp lại 4/2/4/2, tạo ra sự đối xứng về từ ngữ, nhịp điệu, kết cấu ngữ pháp

• Nhịp 3/2, 3/2 ( Ai có súng / dùng súng . Ai có gươm / dùng gươm )

• Câu văn xuôi nhưng có vần ở một vị trí (bà và già, súng và súng)

Sự phối hợp giữa những nhịp ngắn (đầu câu 1,2,3) với những dịp dàn trải (vế cuối câu 1,4) tạo nên
âm hưởng khi khoan thai, dồn dập mạnh mẽ phù hợp với lời kêu gọi
I.TẠO NHỊP ĐIỆU VÀ ÂM HƯỞNG CHO CÂU
3.Bài tập 3

Nhịp điệu và âm hưởng trong đoạn văn sau thích hợp với việc khẳng định, ngợi ca
sức mạnh, ý chí kiên cường của cây tre, hình ảnh tượng trưng cho con người Việt
Nam. Hãy phân tích để làm sáng tỏ điều đó.

Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre
giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo hệ con người.
Tre, anh hùng lao động. Tre, anh hùng chiến đấu.
I.TẠO NHỊP ĐIỆU VÀ ÂM HƯỞNG CHO CÂU
3.Bài tập 3

Về từ ngữ , đoạn văn đã sử dụng phép nhân hóa đồng thời sử dụng nhiều động từ. Những biện pháp đó phối
hợp với các yếu tố ngữ âm sau :

Sự ngắt nhịp ( dấu phẩy ở ba câu đầu ) khi cần liệt kê

Câu 3 ngắt nhịp liên tiếp kể từng chiến công của tre

Hai câu cuối ngắt nhịp tạo âm hưởng mạnh mẽ dứt khoát khẳng định ý chí kiên cường và chiến công vẻ
vang của cây tre
NỘI DUNG
II.ĐIỆP ÂM , ĐIỆP VẦN
ĐIỆP THANH
II.ĐIỆP ÂM , ĐIỆP VẦN , ĐIỆP THANH
1.Bài tập 1

Phân tích tác dụng tạo hình tượng của phép điệp phụ âm đầu trong các câu
thơ sau:
a)
"Dưới trăng quyên đã gọi hè
Đầu tường lửa lựu lập loè đơm bông".
b)
"Làn ao lóng lánh ánh trăng loe"
II.ĐIỆP ÂM , ĐIỆP VẦN , ĐIỆP THANH
1.Bài tập 1

"Dưới trăng quyên đã gọi hè

Đầu tường lửa lựu lập loè đơm bông".

Phụ âm đầu "l" được lặp lại 4 lần, gợi ra những hình tượng bông hoa lựu đỏ trên
cành như những đốm lửa lập lòe lúc ẩn, lúc hiện.
II.ĐIỆP ÂM , ĐIỆP VẦN , ĐIỆP THANH
1.Bài tập 1

"Làn ao lóng lánh ánh trăng loe"

Câu thơ cũng xuất hiện 4 lần phụ âm “l". Diễn tả được trạng thái của ánh trăng
phản chiếu trên mặt nước ao: ánh trăng như phát tán rộng hơn, loang ra và choán
lấy khắp bề mặt không gian trên mặt ao.
II.ĐIỆP ÂM , ĐIỆP VẦN , ĐIỆP THANH
2.Bài tập 2

Lá bàng đang đỏ ngọn cây

Sếu giang mang lạnh đang bay ngang trời
Mùa đông còn hết em ơi
Mà con én đã gọi nguời sang xuân !

- Vần “ang“ là một nguyên âm rộng vàTrong

âm tiết thuộc
đoạn thơloại
saunửa
, mở
vần (kết thúc bằng phụ âm).
nào
Trong đoạn thơ của Tố Hữu, vần
- Vần “ang“ vì gợi cảm giác rộng mởđược lặp lại
và"ang"
chuyển nhiều
động,
xuất nhất?
hiệnthích
7 lần: Nêu
hợp tácthái miêu tả sự chuyển mùa, từ mùa
sắc
Bàng,
đông sang mùa xuân, gợi không gian dụng
đàng,biểu
mênh mang,hiện
giang, sắcmở
rộng
mang, thái ý nghĩa
của
đang, bầu trời, của lòng người khi mùa đông
ngang,
đến. của phép điệp
sangvần đó.
II.ĐIỆP ÂM , ĐIỆP VẦN , ĐIỆP THANH
3.Bài tập 3

Phân tích các yếu tố từ ngữ, phép lặp cú pháp, nhịp điệu trong các dòng thơ
trong bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng:
Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây súng ngửi trời
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi.
II.ĐIỆP ÂM , ĐIỆP VẦN , ĐIỆP THANH
3.Bài tập 3

Các yếu tố từ ngữ:

Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây súng ngửi trời
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi.
• Từ láy (khúc khuỷu, thăm thẳm, heo
hút)
• Phép nhân hóa (súng ngửi trời)
• Phối hợp biện pháp lặp và đối (ngàn
thươc lên cao/ngàn thước xuống)

• Lặp từ ngữ (dốc lên khúc khuỷu

/dốc thăm thẳm)
II.ĐIỆP ÂM , ĐIỆP VẦN , ĐIỆP THANH
3.Bài tập 3

Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm

Heo hút cồn mây súng ngửi trời
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi.

• Phép lặp cú pháp (câu 1 và câu 3).

• Ngắt nhịp: 4-3 ở ba câu thơ đầu.
II.ĐIỆP ÂM , ĐIỆP VẦN , ĐIỆP THANH
3.Bài tập 3

Thanh điệu
Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây súng ngửi trời
• 3 câu thơ đầu dùng nhiều thanht trắc xen kẽ thanh bằng,
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
cuối toàn thanh bằng tạo ấn tượng về một viễn cảnh rộng
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi.
mở ra trước mắt khi đã trải qua nhiều hiểm trở, khó khăn

• Cuối khổ thơ toàn vần B gợi tả không khí thoáng đãng, Tác dụng
rộng lớn trải trước mặt khi vượt qua con đường gian lao. Tất cả các yếu tố trên đã phối hợp taọ dựng
khung cảnh núi rừng hiểm trở, tính khốc liệt
của cuộc hành quân.