SHERBIMI KORREKTUES I KOSOVES

QENDRA E PARABURGIMIT PEJE

Trajnim I brendshem
Perdorimi I forcës

Ligjerues: Jeton MEHMETAJ

Berat VISOQI

QP,Peje
11/03/2023
 Qëllimi I mësimit
Që të sigurohet një qasje sa më profesionale dhe e sigurt
për përdorimin e forcës ndaj të burgosurve të cilët
mundë të shkaktojnë incidente që rrezikojnë sigurin e
institucionit, jeten e njerzve apo demtimin e pronës.

11/03/2023
 Baza ligjore
1. Ligji 05/L-129 për plotësimin dhe ndryshimin e Ligjit 04/L-
149 për Ekzekutimin e Saksoneve Penale;

2. Udhëzimi Administrativ MD/Nr. 06/2015 Për Perdorimin e

Forcës, Lejimin dhe Përdorimin e Mjeteve Shtrënuese dhe
Lejimin, Perdorimin dhe Ruajtjën e Armeve të Zjarrit në
Institucionet Korrektuese;

3. Udhëzimi Administrativ MD-NR.07/2015 Për Rëndin Shtepiak

në Institucionet Korrektuese

11/03/2023
 Pse wshtw i nevojshme perdorimi I forcws
Gjatë ekzekutimit të dënimit dhe zbatimit të paraburgimit të
burgosurit bëjnë shkelje dhe paraqesin rrezik për sigurinë e:

 Të burgosurve të tjerë,
 Për stafin, (stafin Korrektues, social, medicional etj)
 Për vizitorve dhe publikut.

Më qellim të menaxhimit të incidenteve në Institucionet

Korrektuese dhe Qëndrat e Paraburgimit në raste të caktuara
është e nevojshme edhe perdorimi I forcës proporcionale për
ta vënë nën kontroll të burgosurin apo të burgosurit.

11/03/2023
 Me rastin e perdorimit tw forcws qka duhwt tw kemi parasyesh

Cilët janë të burgosurve ndaj të cilve duhët

pasur kujdes shtes në perdorimin e forcës?
 Me rastin e perdorimit të
forcës zyrtari Korrektues
duhët të ketë parasyesh
rrethanat specifike, shkallën e
rrezikut ndaj personave të
pranishëm dhe gjëndjën
fizike, mentale dhe
emocionale të personit ndaj
të cilit duhët përdorur forca.

11/03/2023
 Parimet themelore për perdorimin e forcës

Domosdoshmërija,

Propercionaliteti, perdorimi minimal I forcës,

Ligjëshmeria dhe llogaridhënja

11/03/2023
 Parimet

 Domosdoshmëria,
 Vetëm pas shterrjes se të gjitha mjeteve jo të dhunshme mundë të perdoret forca. Stafi I
burgut duhët të përdor aq forcë sa është e nevojshme, më qëllim të mirë dhe mbi baza
të arsyeshme që është e nevojshme që të zgjidhet një incident.

 Proporcionaliteti, perdorimi minimal I forcës – percakton se sa here

që perdorimi I forcës është I nevojshëm, zyrtarët për zbatimin e ligjit do të duhët të
perdorin vetëm forcën e cila kerkohët për ta ndaluar sjelljën e shfaqur.

 Ligjëshmeria dhe llogaridhënja – percakton se zyrtarët e zbatimit të

ligjit nuk duhët të veprojnë jashtë legjislacionit që rregullon atë. Prandaj
përdorimi I forcës nga zyrtarët Korrektues duhët të adresohët brënda LESP-it,
ku asnjëhere forca nuk duhët perdorur jashtë kornizës ligjore dhe gjith forca e
përdorur duhët të jetë në përputhje më normat dhe standardet për të drejtat e
njeriut.
11/03/2023
 Parimet e të drejtave të njeriut në menaxhimin e
burgjeve
 Parimet kryesore të Rregullave
të Nelson Mandelës
Të respektohet dinjiteti dhe vlera e
pandashme si qenie njerëzore e të
burgosurve

Të mos torturohen ose të keqtrajtohen në

forma tjera

Të burgosurit të trajtohen sipas nevojave të

tyre, pa diskriminim

Qëllimi i burgut është të mbrojë shoqërinë

dhe të zvogëlojë përsëritjen e krimit

Të mundësohet siguria e të burgosurve,

stafit, ofruesve të shërbimeve dhe vizitorëve
gjatë tërë kohës

11/03/2023
 Kushtet për përdorimin e forcës
 Neni 116 I LESP-it
 1. Kundër personit të dënuar mund të përdoret forca vetëm nëse është e domosdoshme për parandalimin e:

 1.1. arratisjes;

 1.2. sulmit fizik ndaj ndonjë personit tjetër;

 1.3. vetëlëndimit;

 1.4. shkaktimit të dëmeve materiale;

 1.5. rezistencës aktive, apo pasive gjatë ekzekutimit të urdhrave ligjorë nga zyrtari korrektues.

 2. Forca e përdorur duhet të jetë në masë sa më të vogël dhe në proporcion me sulmin.

 3. Forca mund të përdoret vetëm kur ajo lejohet nga drejtori i institucionit korrektues, përveç nëse zyrtari korrektues me
arsye beson se drejtori do ta lejonte përdorimin e forcës dhe se vonesa e marrjes së lejes do të rezultonte në mosarritjen e
qëllimit.
 4. Nëse forca është përdorur pa leje në pajtim me paragrafin 3. të këtij neni, zyrtari korrektues e njofton drejtorin e
institucionit korrektues për veprimin e ndërmarrë sa më parë që të jetë e mundur.
 5. Kur përdoret forca, personi i dënuar në fjalë menjëherë i nënshtrohet kontrollit mjekësor dhe trajtimit të rekomanduar
përkatës.
 6. Pas përdorimit të çfarëdo force, pa vonesë përpilohet raporti për arsyen e përdorimit të forcës.

 Pyetje: Cilat do të ishin pasojat e mosrespektimit të ligjëshmeris në perdorimin e forcës?

11/03/2023
 Mjetet shtërnguese përdorën në pajtim më
Nenin 117 të LESP-it
1. Mjetet shtrënguese mund të përdoren nga zyrtari korrektues pas lejimit nga drejtori i institucionit
korrektues nëse zyrtari korrektues është i aftësuar për përdorimin e mjeteve të tilla.

2. Mjetet shtrënguese përfshijnë pajisjet që përdoren për kufizim të përkohshëm të lirisë së lëvizjes të
personit të dënuar. Ndalohet përdorimi i zinxhirëve dhe prangave.

3. Mjetet shtrënguese nuk zbatohen si dënim dhe mund të përdoren vetëm:

3.1. për të mundësuar transferimin, apo shoqërimin;

3.2. për shkaqe mjekësore nën udhëheqjen dhe mbikëqyrjen e personelit mjekësor;
3.3. kur personi i dënuar nuk e lëshon armën, ose sendin tjetër të rrezikshëm pasi të jetë urdhëruar që ta
bëjë këtë;
3.4. me urdhër të drejtorit të institucionit korrektues, si mjet i fundit për mbrojtjen e personit të dënuar për
të parandaluar lëndimin e të tjerëve, ose për parandalimin e dëmtimit të rëndë të pasurisë;
3.5. për parandalimin e arratisjes.

4. Përdorimi i mjeteve shtrënguese raportohet me shkrim.

11/03/2023
Llojet e mjeteve shtërnguese
1. Prangat
2. Shufra zyrtare
3. Sprej dhe
4 Arma zyrtare

Do të ndalemi të shufra
dhe sprej

11/03/2023
 Neni 5 I U.Administrativ MD.NR 06/2015
Përdorimi I shufrës zyrtare
 1. Zyrtari korrektues mund të përdor shufrën zyrtare në rastet kur përdorimi i
saj është i domosdoshëm për të parandaluar sulmin fizik dhe rezistencën aktive
të personit të dënuar.

 2. Zyrtari korrektues duhet ta ndërpres përdorimin e shufrës zyrtare pas vënies

së situatës nën kontroll.

 3. Zyrtari korrektues nuk duhet të përdor shufrën zyrtare në pjesë vitale të trupit
të të dënuarit

 4. Përjashtimisht nga paragrafi 1 i këtij neni, zyrtari korrektues shufrën zyrtare

nuk mund ta përdor ndaj personit të mitur, moshuar, me aftësi të kufizuar, të
sëmur dhe grave shtatzëna. Ndaj personave të përcaktuar në ketë paragraf,
zyrtari korrektues, shufrën zyrtare mund ta përdor vetëm në rastet ekstreme
dhe të rrezikimit të jetës së zyrtarit korrektues dhe personave tjerë.
11/03/2023
 Neni 6 I U,Administrativ MD-NR – 06/2015
Përdorimi I sprejt
1. Zyrtari korrektues sprejin mund të përdoret nëse është e
nevojshme dhe atë në pjesën e jashtme të trupit, me qellim të
shmangies së presionit apo shpërndarjes së turmës që
kundërshton apo refuzon urdhëratë e ligjshëm të zyrtarit
korrektues.

 2. Përjashtimisht nga paragrafi 1 i këtij neni, zyrtari korrektues

sprejin nuk mund ta përdor ndaj personit të mitur, moshuar,
me aftësi të kufizuar, të sëmur dhe grave shtatzëna. Ndaj
personave të përcaktuar në ketë paragraf, zyrtari korrektues,
shufrën zyrtare mund ta përdor vetëm në rastet ekstreme dhe
të rrezikimit të jetës së zyrtarit korrektues dhe personave tjerë.
11/03/2023
 Shëmbull praktik të përdorimit të forcës
Në dhomën e të burgosurve (D-1), rreth orws; 10;30, I burgosur NN,
ka sulmuar të burgosur, BB, më grushta dhe në vazhdimësi po e
sulmon edhe perkunder urdhërit nga zyrtari Korrektues që të
ndaloj sulmin. Sulmi dhe grushtimi janë aq të forta sa I burgosuri I
sulmuar po merr lendime dhe po rrezikohët që në rast të mos
ndaljes të sulmit të merr lendime edhe më të rënda. Zyrtari
Korrektues detyrohët që për ndaljën e ketij sulmi të perdorë forcën.
Perdorimi I forcës nga zyrtari Korrektues do të jetë I drejt pasi që
gjdo vones për të kerkuar lejen nga drejtori për përdorimin e forcës
do të pamundësonte arritjen e qëllimit (ndaljen e sulmit). Gjatë
përdorimit të forcës nga zyrtari Korrektues I burgosuri është
lënduar në kokë dhe si rezultar po I rrjedh gjak.

Pyetje - Cili do të jetë veprimi I parë I oficerit që ka përdor forcen

dhe cili do të jetë veprimi I dytë?
11/03/2023
 Ushtrim në klasë

Perpiloni një raport në lidhje më shëmbullin e më

parshëm të përdorimit të forcës.

Raporti duhët të jetë I qartë dhe të ketë arsyeshmerin e

perdorimit të forcës nga zyrtari Korrektues bazuar në
parimet themelore të përdorimit të forcës siq janë:

Domosdoshmërija,
Proporcionaliteti dhe
Ligjshmërija
11/03/2023
  Materiali referues:

 Ligji për Ekzekutimin e Sanksioneve Penale

 UA. Për perdorimin e forcës, lejimin dhe përdorimin e mjeteve shtërnguese dhe lejimin
dhe përdorimin dhe ruajtjën e armëve të zjarrit në Institucionët Korrektuese
 UA-Kodi Etikes per zyrtaret korrektues
 Kodi i procedurës penale.
 Ligji për parandalimin e konfliktit të interesit
 Ligji kunder diskriminimit
 Ligji Per Proceduren e Përgjithshme Administrative
 Criminal Justice Ethics: Theory and Practice (Etika e sistemit te drejtësisë: teoria dhe
praktika)

 Rendi Shtëpiak i përgjithshëm, (udhëzimi administrativ)

 Delaklarata Univerzale për të drejtat e njeriut, shpallur nga Asambleja e Përgjithshme e
Kombeve të Bashkuara me 10 dhjetor të vitit 1948,
 Konventa Europiane për parandalimin e torturës ose trajtimeve çnjerëzore ose
poshtruese,
11/03/2023
 Faliminderit për vëmëndje!!
Pyetje…..

11/03/2023