AI - આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટે લિજન્સ

શું છે AI - આર્ટિફિશિયલ
ઇન્ટે લિજન્સ ?
• ઈશ્વરે આ ધરતી પર ઘણી વસ્તુઓનું સર્જન કર્યું છે, એમાં સૌથી શ્રેષ્ઠ સર્જન મનુષ્યને માનવામાં
આવે છે. જેનું કારણ મનુષ્યમાં આવેલું મગજ છે. માનવીએ પોતાના મગજનો ઉપયોગ કરીને
અનેકગણી ઉંચાઈઓ પ્રાપ્ત કરી છે, અને પોતાની જીવનશૈલીને ઉચ્ચતમ સ્થાને લઈ ગયો છે.
• માણસોએ પોતાની અને સમાજની ઉન્નતિ માટે મગજને કામે લગાડી મોબાઈલ, કમ્યુટર, મિસાઈલ,
સબમરીન, ક્રાફટ જેવા સાધનો વિકસાવ્યા છે, માણસ આજે અવકાશ સુધી પહોંચી ગયો છે. દરેક
અશક્ય વાતોને માણસે પોતાના મગજ દ્વારા શક્ય કરી બતાવી છે.
• આ જ મગજનો ઉપયોગ કરી એણે કુ ત્રિમ મગજ પણ બનાવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. એ દિશા તરફનું
એક સજ્જડ પગલું એટલે આજે સૌના મોઢે ચડેલું AI આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટે લિજન્સ.
• શું છે આ AI ?
AI - આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટે લિજન્સ એટલે એક પ્રકારની કુ ત્રિમ બુદ્ધિ.

આ કુ ત્રિમ બુદ્ધિમતાનો ઉપયોગ કરીને એક સિસ્ટમ બનાવવામાં આવે છે જે સિસ્ટમ તદ્દન માનવીના
મગજની જેમ જ અથવા તો તેના કરતાં વધારે સારી રીતે કાર્ય કરવા માટે સક્ષમ હોય છે.
કોઈપણ પ્રક્રિયાને માનવરહિત બનાવવા માટે AI ખૂબ જ મહત્વનો ભાગ ભજવે છે.
આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટે લિજન્સ દ્વારા એવી સિસ્ટમ તૈયાર કરવામાં આવે છે કે જેના દ્વારા મશીનો માણસની જેમ
જ સરળતાથી કાર્ય કરી શકે , સાચા ખોટાને સમજી શકે , માણસોને ઓળખી શકે , માણસોની જેમ જ
વિઝયુલાઈઝેશન કરી શકે .
ટૂં કમાં કહીએ તો અદ્દલ માણસની જેમ જ નિર્ણય લઈ શકે તેવી બધાજ પ્રકારની જાણકારી તેનામાં ફીડ
કરવામાં આવે છે. હાલ આપણી આસપાસ ઘણા મશીનો કાર્ય કરે છે પણ તે માણસોની જેમ નિર્ણય લઈ શકતા
નથી, તેમને જેટલી સૂચના આપવામાં આવે છે તેટલું જ કામ કરે છે.
• AI ની શરૂઆત કઇ રીતે થઇ ?
• વર્ષ 1955 માં જ્હોન મેકકાર્થી દ્વારા આ શબ્દની શોધ કરવામાં આવી હતી.
• જહોન મેકકાર્થીને કુ ત્રિમ બુધ્ધિનાં સંશોધક પણ ગણવામાં આવે છે, તેમણે તેમના મિત્રો માર્વિન
મિન્સકી હર્બટ સિમોન અને એલન નેવલ સાથે મળીને આ કુ ત્રિમ બુદ્ધિનું સંશોધન કર્યું હતું.
• વર્ષ 1956માં ડાર્કમાઉથ કોલેજમાં યોજાયેલી એક વર્કશોપમાં આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટે લિજન્સ શબ્દનો
પ્રથમ વખત ઉપયોગ થયો હતો.
• વૈજ્ઞાનિકો દ્વારા AI ના વિચાર પર કાર્ય ચાલુ રાખવામાં આવ્યું, જે તે સમયે એટલી કુ શળ
ટે કનોલોજી નહોતી પરંતુ આજે ટે કનોલોજીના અલ્ગોરિધમમાં અધ્યતન સુધારા પછી સફળતાની
સાથે લોકપ્રિયતા પણ મળી છે
• જ્હોન મેકકાર્થી
• AI નો ઉપયોગ ક્યાં ક્યાં સુધી પહોંચી ગયો છે ?

• આજના યુગમાં હે લ્થ કે ર, મેન્યુફે ક્ચરિંગ, રિટે લ, સ્પોર્ટ્સ, સ્પેસ સ્ટે શન, બેન્કિં ગ જેવા દરેક
ક્ષેત્રમાં આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટે લિજન્સ જરૂરી છે.આ તમામ કાર્યક્ષેત્રોમાં આવા મશીનોની ખૂબ માંગ
છે.
• કૃત્રિમ બુદ્ધિમત્તાની મદદથી મશીનો એવી રીતે બનાવવામાં આવે છે કે તેઓ પણ બુદ્ધિશાળી બની
શકે અને માણસોને તેમના કામમાં મદદ કરી શકે .
• જે કામ માણસો દ્વારા કરવામાં ઘણા મહિનાઓ લાગે છે તે કામ આ મશીનો દ્વારા ઝડપથી કરી
શકાય છે.જ્યાં માનવ મન એક જગ્યાએ વિચારવાનું બંધ કરી દે છે, તે આર્ટિફિશિયલ
ઈન્ટે લિજન્સ સાથે નથી.આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટે લિજન્સવાળી મશીનો થાક્યા વિના સરળતાથી કામ
કરે છે.
• તબીબી સંશોધનમાં તેનું મહત્વ
(તબીબી ક્ષેત્રે આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટે લિજન્સ)

• મેડિકલ રિસર્ચમાં આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટે લિજન્સનો ઉપયોગ કરીને ઘણા કામ સરળતાથી થઈ રહ્યા
છે.આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટે લિજન્સ એપ્લીકે શનની મદદથી એક્સ-રે રીડિંગ, સમયાંતરે તમારા કામ
વિશે તમને યાદ અપાવવા અને રિસર્ચમાં મદદ કરવા જેવા કાર્યો કરવામાં આવે છે.આટલું જ નહીં,
આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટે લિજન્સનો ઉપયોગ કરીને એવું મશીન બનાવવામાં આવ્યું છે જે માણસો પર
પણ કામ કરી શકે છે.આટલું જ નહીં, આ પ્રકારનું મશીન વ્યક્તિને કઈ બીમારીથી પીડિત છે તે
શોધવામાં ખૂબ મદદરૂપ થાય છે
• રમતગમતમાં

• દવાના ક્ષેત્રની જેમ, તેઓ રમતગમતમાં પણ ઉપયોગમાં લેવાય છે.

• આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટે લિજન્સનો ઉપયોગ ગેમ પ્લેની ઈમેજ કે પ્ચર કરવા, ફિલ્ડ પોઝીશન અને
સ્ટ્રેટે જી ઓપ્ટિમાઈઝ કરવા માટે થાય છે.
• આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટે લિજન્સની મદદથી કે વી રીતે રમતને વધુ સારી રીતે રમી શકાય તેના રિપોર્ટની
સાથે સાથે કોચને રમતની વ્યૂહરચના વિશે પણ સૂચનો આપવામાં આવે છે
• ઉત્પાદન (ઉત્પાદન અને અવકાશમાં કૃત્રિમ બુદ્ધિ)

રમતગમતની જેમ, તેનો ઉપયોગ ઉત્પાદનમાં પણ વ્યાપકપણે થાય છે અને તેના દ્વારા ઉત્પાદનને કે વી રીતે સુધારવું અને ઉત્પાદન
પ્રક્રિયામાં મદદ કરવી.આ સિવાય અવકાશ સંબંધિત સંશોધનમાં પણ આ ટે કનિકનો ઉપયોગ કરવામાં આવી રહ્યો છે
• બુદ્ધિશાળી રોબોટ્સ બનાવવામાં આવી રહ્યા છે (રોબોટ્સમાં કૃત્રિમ બુદ્ધિ)

• કૃ ત્રિમ બુદ્ધિમત્તાની મદદથી હવે આવા રોબોટ તૈયાર કરવામાં આવી રહ્યા છે.જે સામાન્ય માણસોની જેમ વાત કરે છે.આટલું જ નહીં,
માણસ જે પ્રકારના ચહે રાના હાવભાવ વ્યક્ત કરે છે.
• તે જ રીતે, તેઓ રોબોટમાં તેમના ચહે રાના હાવભાવ વ્યક્ત કરે છે.તે જ સમયે, વર્ષ 2016 માં બનાવવામાં આવેલ સોફિયા નામનો રોબોટ
આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટે લિજન્સનું શ્રેષ્ઠ ઉદાહરણ છે.
• આ રોબોટ લોકો સાથે વાત કરે છે અને ઘણા ઈન્ટરવ્યુ પણ આપે છે.તે જ સમયે, તમે લોકો પણ દરરોજ આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટે લિજન્સ
ટે કનિકનો ઉપયોગ કરો છો.હા, તમારા iOS, Android અને Windows Mobile આ ટે ક્નોલોજીના ઉદાહરણો છે.
• આ ટે ક્નિકની મદદથી તમે તમારા વૉઇસ દ્વારા નેટમાં કં ઈપણ ટાઈપ કર્યા વિના સર્ચ કરી શકો છો.આ ઉપરાંત, તમને યુટ્યુબ, સ્માર્ટ હોમ
ડિવાઈસ, સુરક્ષા મોનિટરિંગ અને સ્માર્ટ કાર પર મ્યુઝિક અને મૂવી ભલામણો મળે છે, આ બધું આ ટે ક્નોલોજીને આભારી છે.તે જ સમયે, તે
ઉપર જણાવેલ તેના કાર્યોથી સ્પષ્ટ થઈ ગયું છે કે આપણને આ તકનીકની કે ટલી જરૂર છે.આ ટે ક્નોલોજી આવનારા સમયમાં આપણા માટે
ખૂબ જ ફાયદાકારક સાબિત થવાની છે
સોફિયા રોબોટ
• આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટે લિજન્સ ના પ્રકાર
• આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટે લિજન્સનાં મુખ્ય ચાર પ્રકાર છે.
• પ્રતિક્રિયાશીલ મશીનો
• મર્યાદિત મેમરી
• મનનો સિદ્ધાંત
• સ્વ- જાગૃતિ.
• પ્રતિક્રિયાશીલ મશીનો
પ્રતિક્રિયાશીલ મશીનોને આપવામાં આવેલા કાર્યો ફક્ત તે જ ફરજો કરવા સક્ષમ છે .આપેલ
કામ સિવાય આ મશીનો અન્ય કોઈ કામ કરી શકતા નથી.જ્યારે ડીપ બ્લુ, IBM ના ચેસ રમતા
સુપર કોમ્પ્યુટર અથવા ગેમ રમતા રોબોટ્સ પ્રતિક્રિયાશીલ મશીનોના ઉત્તમ ઉદાહરણો છે.આ
તમામ મશીનો વર્તમાન પરિસ્થિતિઓ પર જ પ્રતિક્રિયા આપી શકે છે.તે જ સમયે, જ્યારે કોઈ
પરિસ્થિતિ વારંવાર આવે છે ત્યારે આ મશીનો તે જ રીતે વર્તે છે
• મર્યાદિત મેમરી
• મર્યાદિત મેમરી તેનું કાર્ય પૂર્વ-પ્રોગ્રામ કરેલ જ્ઞાન અને અવલોકન દ્વારા કરે છે.તે જ સમયે,
મર્યાદિત મેમરીના ઉદાહરણ તરીકે , તમે 'ઓટોનોમસ (ઓટોમેટિક) કાર' લઈ શકો છો.સૂચનાઓ કે
જે આ પ્રકારની કારમાં મૂકવામાં આવે છે.તેના આધારે તેઓ નિર્ણયો લે છે.બીજી તરફ, સૂચનાઓ
સિવાય, આ કાર્સ આસપાસની વસ્તુઓ અને અન્ય વાહનોને જોઈને આ નિર્ણય લે છે
• થિયરી ઓફ માઇન્ડ

• આવનારા સમયમાં આ પ્રકારના મશીનો ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ હશે.આવા મશીનોને એવી રીતે
ડિઝાઇન કરવામાં આવશે કે તે વિશ્વના લોકોની લાગણીઓ અને વર્તનને સમજી શકે
• સેલ્ફ-અવેરનેસ ( સેલ્ફ-અવેરનેસ )

• અત્યાર સુધી વૈજ્ઞાનિકોએ આવું કોઈ મશીન તૈયાર કર્યું નથી.ત્યારે જ આવી મશીન બનાવવામાં
આવશે.તેથી તે આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટે લિજન્સનાં અદ્યતન પ્રકારનાં મશીનોમાંનું એક હશે.આ
પ્રકારના આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટે લિજન્સ મશીનો પોતાની અંદર રહે લી લાગણીઓને ઓળખી
શકશે.જેમનામાં સ્વ-જાગૃતિ હશે અને તેઓ પણ માણસોની જેમ લાગણીઓને સમજી શકશે
• કૃત્રિમ બુદ્ધિમત્તાની નકારાત્મક અને હકારાત્મક
અસરો ( કૃત્રિમ બુદ્ધિ સારી કે ખરાબ છે )

• દુનિયામાં દરેક વસ્તુના કે ટલાક ફાયદા અને કે ટલાક ગેરફાયદા છે.એ જ રીતે આર્ટિફિશિયલ
ઇન્ટે લિજન્સનાં પણ ઘણા ગેરફાયદા અને ઘણા ફાયદા છે.તે જ સમયે, આ પ્રશ્ન વારંવાર આપણા
મનમાં આવે છે કે શું આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટે લિજન્સ આપણા માટે સારું છે કે ખરાબ.તે જ સમયે, આ
પ્રશ્નનો જવાબ જાણવા માટે , આપણે કૃ ત્રિમ બુદ્ધિમત્તાના ફાયદા અને ગેરફાયદા વિશે જાણવું
પડશે.કૃત્રિમ બુદ્ધિમત્તાની નકારાત્મક
• કૃત્રિમ બુદ્ધિમત્તાની નકારાત્મક અસરો / જોખમ /
ગેરલાભ
• નોકરીઓમાં ઘટાડો થશે ( નોકરીઓ પર આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટે લિજન્સ ઈફે ક્ટ્સ)

• આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટે લિજન્સથી આપણા જીવન પર સૌથી મોટી નકારાત્મક અસર નોકરીઓ સાથે સંબંધિત છે.જો
એવું મશીન બનાવવામાં આવે, જે આપણી જેમ વિચારવાની ક્ષમતા ધરાવે છે અને થાક્યા વિના કોઈપણ કામ કરી
શકે છે.તો આવી સ્થિતિમાં આ મશીનોને લોકોની જગ્યાએ કામ કરવા માટે રાખવામાં આવશે.આમ કરવાથી આ
મશીનો આપણું સ્થાન લેશે.

• મશીનો પર વધુ નિર્ભર રહેશે ( આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટે લિજન્સ પર નિર્ભરતા)

• તેમાં કોઈ શંકા નથી કે નવી ટે ક્નોલોજીના આગમનથી આપણી અંદર આળસ આવી ગઈ છે.અમે આ મશીનો પર
વધુ આધાર રાખવાનું શરૂ કર્યું છે.તે જ સમયે, વિચાર અને સમજી શકે તેવા મશીનોના આગમન સાથે, આપણે
વિચારવા અને સમજવા પર વધુ ભાર આપી શકીશું નહીં.કામ સરળતાથી અને ઝડપથી કરવાના ઈરાદાથી અમે આ
મશીનો પર જ નિર્ભર રહીશું.જેના કારણે આપણા લોકોની વિચારવાની ક્ષમતા પર અસર થશે
• આવનારી પેઢી માટે હાનિકારક

• આ ટે ક્નોલોજી આવનારી નવી પેઢી પર ખૂબ જ ખરાબ અસર કરશે.જ્યાં અમે અમારી શાળાના કામ માટે
પુસ્તકોનો ઉપયોગ કરતા.સાથે જ, આજના વિદ્યાર્થીઓ પાયાના પ્રશ્નો માટે પણ કોમ્પ્યુટર પર આધાર રાખે
છે અને મહે નત કર્યા વિના કોઈપણ પ્રશ્નના જવાબ સરળતાથી મેળવી શકે છે.એ જ રીતે ભાવિ પેઢીને વધુ
નવી ટે કનિક મળશે.જેથી તેઓ પોતાના મનનો ઉપયોગ બિલકુ લ ન કરી શકે .

• આ મશીનો છે મોંઘા.

• માણસોની જેમ મશીનો તૈયાર કરવી મોંઘી સોદો સાબિત થાય છે.આટલું જ નહીં, આ મશીનો બનાવવા સિવાય
તેની સંભાળ રાખવી પણ ખૂબ ખર્ચાળ સાબિત થાય છે
• આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટે લિજન્સ ની સકારાત્મક અસરો
અથવા ફાયદા
• યોગ્ય નિર્ણય લેવાની ક્ષમતા ( નિર્ણય લેવામાં કૃત્રિમ બુદ્ધિની ભૂમિકા)

• માણસો જેવી આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટે લિજન્સ મશીન કે રોબોટની અંદર મૂકી શકાય છે.પરંતુ આ મશીનોની અંદર
લાગણીઓ મૂકવી માત્ર અશક્ય છે.તે જ સમયે, મશીનોની અંદર કોઈપણ પ્રકારની લાગણીની ગેરહાજરીને કારણે.આ
મશીનો કોઈ પણ લાગણી વગર પોતાનું કામ કરશે અને આવી સ્થિતિમાં તે કામમાં કોઈ ભૂલ થવાની શક્યતા નહિવત
રહે શે.

• અથાક કામ કરવામાં મદદરૂપ

• આ મશીનો થાક્યા વિના સતત કોઈપણ કામ કરી શકે છે.આવી સ્થિતિમાં, કોઈપણ કાર્ય શક્ય તેટલું જલ્દી કરી શકાય
છે.એટલું જ નહીં, જ્યાં આપણે મનુષ્ય માત્ર 8 કલાક જ આપણું કામ કરી શકીએ છીએ.તે જ સમયે, આ મશીનો
દિવસથી રાત સુધી નોન-સ્ટોપ કામ કરી શકશે
• જોખમી કામમાં ઉપયોગ

• આવા ઘણા કામો છે જે મનુષ્ય કરવા માંગે છે.પરંતુ તે કામો કરવામાં સામેલ જોખમને કારણે તેઓ
તે કામો કરી શકતા નથી.તે જ સમયે, આવા મશીનોના આગમનથી, આવા તમામ કાર્યો થઈ શકે છે,
જે આપણા માટે જોખમી છે.આ સિવાય પણ એવી ઘણી જગ્યાઓ છે જ્યાં આપણે જઈ શકતા નથી
પરંતુ આ મશીનો એ જગ્યાઓ પર સરળતાથી જઈ શકે છે
Thank You.