1.

1 Ontstaan
en opbouw
aarde
Hoofdvraag: Hoe kunnen de endogene
processen die samenhangen met de
platentektoniek, worden verklaard?
Deelvragen
● Hoe kunnen wij het verre verleden van de aarde
bestuderen en begrijpen?
● Hoe is de aarde ontstaan en opgebouwd?
Hoe oud is de aarde?
 Religieuze verhalen als bron ouderdom aarde:
 Niet gebaseerd op onderzoek..
 Misschien ook niet bedoeld als feit…

 Wetenschappelijk onderzoek:
 18e eeuw:
 Hutton onderzocht sediment gesteenten:
 Relatieve ouderdomsbepaling:
 Onderliggende gesteentes zijn ouder…
 Hutton zag dat sommige sediment gesteente
nu verticaal lagen
 Aanwijzing voor grote verschuivingen..
Probleem:
• Meerdere geologische vraagstukken in 18e eeuw:
• Hoe zijn continenten/gesteenten/vulkanen ontstaan?
• Wat zijn die gekke fossielen?
• Aarde 6000 jaar oud?!
– Dus eventuele veranderingen in de ligging van continenten moest plotseling en
snel zijn gebeurd.
Twee theorieën:
 Catastrofetheorie:
 Plotselinge catastrofale omwentelingen veranderingen in de geschiedenis van
de aarde / ook natuurkundig…
 Voorbeeld: De aarde is bij de vorming opgeblazen als een ballon…
 Actualisme (actualiteitsprincipe)
 Dat de natuurweten van nu ook vroeger golden:
 Dus dat je door de huidige processen ook verantwoordelijk zijn voor de geologische geschiedenis
4,6 miljard jaar geleden
ontstaan uit samentrekking van
gas en stof, samen met de
andere planeten van ons
zonnestelsel:
De aarde bestaat uit lagen (schillen)
De lagen/schillen hebben:
● chemische eigenschappen
(materialen)
● fysische eigenschappen (hardheid)
Schema
(5)

(4)

(2)

(1)
(3)
 De opbouw van de aarde 1 binnenkern (vast) 6000 graden
• ijzer en nikkel (zware metalen)
• verwarmt buitenkern
2 buitenkern (vloeibaar)
• verwarmt mantel
3 mantel (vast) 2800-1800 graden
• Magnesium en ijzer
Convectiestroming (4) in vast gesteente!!
5 aardkorst (Lithosfeer)
• Dunne laag (10-100km)
• Bestaat uit platen die bewegen
(tektoniek)
• Twee soorten korst
• Oceanisch (Basalt) +/- 7-10 km dik
• Continent (Graniet) +/- 30-70 km

https://schooltv.nl/link/opbouw-van-de-aarde/
 §1.1 Ontstaan en opbouw van de aarde

Hoe weten we dit?? • https://www.youtube.com/watch?v=UD7GHzIRI-s

Huiswerk?

 Maak online:
 vraag 1 tm 5 (1.1)