Professional Documents
Culture Documents
Filipinoretorikatayutayatidyoma 171005183005
Filipinoretorikatayutayatidyoma 171005183005
WIKA
WIKA
WIKA
WIKA
WIKA
WIKA
WIKA
WIKA
WIKA
⚫Makapangyariha
n ba ang wika sa
buhay
mo?
Sa paanong paraan?
Gramatika sa Proseso ng Mabisang
Pagpapahayag
A. Bumaba ng
(Mahina)
bahay ang mga bata.
LIPUNAN
PILOSOPIYA
PANAHON AT SITWASYON
⚫ May sampung bahagi ng pananalita. Ang mga ito
ay:
1. Pangngala 6.Pantukoy
n 7.Pangatnig
2. Panghalip 8.Pang-ukol
3. Pandiwa 9.Pang-
4. Pang-uri angkop
5. Pang-abay
1. Mga
Nominala.Pangngalan (noun) - mga salitang nagsasaad ng
pangalan ng tao, hayop, bagay, pook, katangian, pangyayari.
b.Panghalip (pronoun) - mga salitang panghalili
sa pangngalan.
-Panao, Pamatlig, Panaklaw at Pananong
2. Pandiwa (verb) - mga salitang nagsasaad ng kilos o
nagbibigay-buhay sa isang lipon ng mga salita.
Pokus, aspekto
3.Mga panuring (mga modifier)
a.Pang-uri (adjective) - mga salitang
nagbibigay-turing o naglalarawan sa pangngalan at
panghalip.
b.Pang-abay (adverb) - mga salitang
nagbibigay-turing sa pandiwa, pang-uri at kapwa
nito pang-abay.
Mga Uri ng Pang-abay :
1. pang-abay na kataga o ingklitik
2. pang- na pamanahon
abay
3. pang- na panlunan
abay
4. pang- na pamaraan
abay
5. pang- na panggaano
abay
6. pang- na pang-agam
abay
Pang-abay na kataga o ingklitik
- mga katagang laging sumusunod sa unang salita
ng kayariang kinabibilangan.
• ba daw/raw pala man
• kasi din/rin tuloy
muna
• kaya naman nga pa
• na yata lamang/lang
• sana
Halimbawa :
-Nailigtas daw ang mga minerong nadaganan
sa minahan.
-Alam pala ng kanyang nanay ang
nangyaring sakuna.
-Kumain muna sila bago umalis.
-Alangan naman yata na sila pa ang lumapit
sa atin.
Pang-abay na Pamanahon
⚫ ay nagsasaad kung kailan naganap o
magaganap ang kilos na taglay ng
pandiwa. Mayroon itong tatlong uri: may
pananda, walang pananda, at nagsasaad
ng dalas.
Halimbawa:
Ang kanyang buhay ay isang
bukas na aklat.
3. Pagbibigay-katauhan (personification)
⚫ Pagsasalinng mga katangian ng tao sa
isang bagay. Naipahayag ito sa
pamamagitan ng paggamit ng pandiwa.
Halimbawa:
Sumasayaw ang mga alon sa
karagatan.
4. Pagmamalabis (hyperbole)
Halimbawa:
Nagliliyab ang mga mata ng lalaki dahil sa galit.
5. Pagtawag (apostrophe)
⚫ Isang pagbulalas ng pagkausap sa isang
tao (karaniwang patay o wala sa isang
tiyak na pook) o isang bagay o bahagi ng
kaligtasan na binibigyan ng katangiang
pantao.
Halimbawa:
Tukso, layuan mo ako.
6. Pagpapalit-tawag (metonymy)
⚫ Paggamit ng isang salitang panumbas o
nagpapahiwatig ng kahulugan ng di
tinutukoy na salita; ang pagpapalit ng
katawagan sa bagay na tinutukoy.
Halimbawa:
Igalang natin ang mga
maputing buhok.
7. Pagpapalit-saklaw (synecdoche)
⚫ Pagbanggit
ng bahagi bilang pagtukoy sa
kabuuan; maaari namang nag-iisang tao
ang kumakaktawan sa ibang pangkat.
Halimbawa:
Isang kayumanggi ang
pinangaralan sa larangan ng
8. Paghihimig (onomatopoeia)
⚫ Paggamitng tunog o himig ng salita
ay nagagawang maihatid ang
kahulugan nito.
Halimbawa:
Kumabog sa matigas na lupa
ang bumagsak na kargamento
trak.
9. Pagtatambis (oxymoron)
⚫ Paglalahadng mga bagay na magkasalungat
upang higit na magkatingkad ang bisa ng
pagpapahayag. Ito ay kadalasang mahaba.
Halimbawa:
Siya’y isang taon napanday ng panahon.
Naranasan niya ang maghirap at yumaman,
di-napansin, lapitan ng mga kaibigan sa
mayroon siya at itakwil sa kawalan niya. Kaya
naniyang harapin ang pakikibaka sa buhay.
10. Paglulumanay (euphemism)
⚫ Paggamit ng mga salitang nagpapaganda ng
pangit na pahayag.
Halimbawa:
Ang lalakeng naglalaro ng apoy ay
humantong sa isang makabagbag
tagpo sa harap ng kapitbahay.
11. Pag-uyam (Irony o Sarcasm)
⚫ paggamitng mga salitang kabaligtaran na
kahulugan at taliwas sa katotohanan.
Halimbawa:
Siya ay may magandang mukha
na kung saan tanging ina niya lang
humahanga.
15. Pagtanggi (Litotes)
⚫ Gumagamit ng panangging HINDI upang
maipahayag ang makabuluhang pagsang-
ayon.
Halimbawa:
Hindi ko sinasabing ayaw
ko sa kanya pero suklam na
suklam ako sa
18. Tanong Retorikal
⚫ Ito
ay isang tanong na hindi naman talaga
kakailanganin ng sagot kundi ang layunin
ay maikintal sa isipan ng nakikinig ang
mensahe.
Halimbawa:
Pag-ibig nasaan ka, angkinin mo
ang lahat ng emosyong mayroon ako!
18. Pag-uulit (Alliteration)
⚫ Pag-uulit ng mga tunog-katinig o magkatulad
na titik o pantig sa inisyal na bahagi ng
salita.
Halimbawa:
Luminga si Romy sa kapaligiran, lumakad ng
ilang hakbang, lumingon sa pinanggalingan at
nagdudumaling lumabas sa lumang gusaling
mahabang panahon na ring naging bilangguan ng
kanyang yayat na katawan.
Uri ng Tulang Pasalaysay
⚫ EPIKO
-mahabang tula tungkol sa pakikipagsapalaran at kabayanihan
ng isang taong may pambihirang katangian.
⚫ AWIT
-tulang romansa kung saan nakaharap sa mga pakikipagsapalaran
ng mga tauhan at hango sa tunay na buhay. Halimbawa: Florante at Laura
⚫ KORIDO
Epiko ng Muslim
BIDASARI
BANTUGAN
INDARAPAT
RA at
SULAYMAN
Epiko ng Tagalog
KUMINTAN
G
Epiko ng Tagalog
KUMINTANG
Epiko ng Bikolano
IBALON at
ASLON
Epiko ng Ilokano
BIAG NI
LAM-ANG
⚫ EMILIO AGUINALDO
- Rosalia Magdalo,Magdalo
⚫ VIRGILIO ALMARIO
- Rio Alma
⚫ CECILIO APOSTOL
- Catulo, Calipso, Calypso
⚫ FRANCISCO BALTAZAR
- Balagtas
⚫ ANDRES BONIFACIO
- Agapito Bagumbayan, Magdiwang
Maypagasa,
⚫ FELIPE CALDERON
-Simoun, Elias
⚫ JOSE CORAZON DE JESUS Luksang
-Huseng Batute, Pusong
Hapis, Paroparo
⚫ JOSE DELA CRUZ
-Huseng Sisiw
⚫ EPIFANIO DELOS SANTOS
- G. Solon
⚫ NESTOR VICENTE MADALI
GONZALES
- N.V.M. Gonzales
⚫ SEVERINO REYES
- Lola Basyang
⚫ MARCELO H. DEL PILAR
- Ana-haw, Esteban
Estebanes, Gan Hantik
⚫ PASCUAL H. POBLETE
- Anak-Bayan
⚫ MARIANO PONCE
- Nanding, Tikbalang,
Kalipulako
⚫ JOSE GARCIA VILLA
⚫ LOPE K. SANTOS
- Anak-Bayan, Doktor Lukas, Lakandalita
⚫ Dr. PIO VALENZUELA
- Madlang-Away
⚫ Dr. JOSE PROTACIO RIZAL MERCADO y ALONZO
REALONDA
-Jose Rizal, Dimas-alang, Laong-Laan,
Agno, Calambeño