AKIŞKANLAR MEKANİĞİ

1 .HAFTA
PROF.D R.ABD ULCELİL BUĞ UTEKİN

AKIŞKANLARA GİRİŞ

© Adıyaman Üniversitesi Uzaktan Eğitim ve Araştırma Merkezi

 DERS İZLENCESİ

1.Öğrenim amaçları
2.Bir cisme kuvvet uygulanırsa?
3.Akışkan nedir?
4.Akışkanın genel özellikleri
5.Akışkan çeşitleri

© Adıyaman Üniversitesi Uzaktan Eğitim ve Araştırma Merkezi

 GİRİŞ

Öğrenim Amaçları
•Akışkanlar mekaniğinin temel kavramlarını öğrenmek
•Uygulamada karşılaşılan farklı akış problemlerini ayırt edebilmek
•Mühendislik problemlerini modellemek ve sistematik bir yaklaşımla çözmek
•Doğruluk, kesinlik ve anlamlı basamak kavramları hakkında bilgi sahibi olmak ve mühendislik
hesaplarında boyut uyumunun önemimi kavramak

© Adıyaman Üniversitesi Uzaktan Eğitim ve Araştırma Merkezi

 GİRİŞ

Akışkanlar mekaniği mühendislik bilimlerinde önemli bir konudur. Hemen bütün fabrika uygulamaları
sıvı ve gazların depolanması ve hareketini kapsamaktadır. Bu bilim dalı, depolama ve hareket gibi
kullanım prensiplerinin öneminin anlaşılması; tasarımcılar, tesisatçılar, operatör ve fabrika bakımcıları
için gereklidir. Maalesef konu çoğunlukla ihmal edilmektedir ve bir çok durumlarda personel akışkanlar
mekaniği eğitimine sahip olmamaktadır. Sıklıkla pompası yanlış yerleştirilmiş ve verilen uygulama için
optimum değerden daha küçük pompa seçimi yapılan, yanlış boyutlandırılmış boru ve bağlantı
elemanlarıyla ve eksik tasarlanmış sistemlere rastlamak mümkündür.

Geçmişte sistemin çalışıyor olması ihtiyaçları karşılayabilmiş olabilir, bu küçük sorun ileride istenmeyen
yüksek enerji kullanımına neden olabilir. Bu durum enerji fiyatları birkaç kat ucuz ve bol olsaydı önemli
olmayabilirdi.

Bununla birlikte ucuz ve bol enerji devri geçti ve günümüzde enerjiyi korumak suretiyle harcamalara
daha çok dikkat edilmektedir. Sonuç olarak en uygun (optimum) akışkan sisteminin seçimi önem
kazanmaktadır ve sadece ucuz bağlantı elemanları, pompalar ve sistemlerle oluşan geçmişteki problem
yavaşça gerçeğe giden yolu ortaya çıkarmakta olup sistemin tamamı toplam işletme fiyatına göre
optimize edilmelidir ve bu işlem tesisatın ilk kuruluş maliyeti kadar basit değildir.

© Adıyaman Üniversitesi Uzaktan Eğitim ve Araştırma Merkezi

 GİRİŞ

© Adıyaman Üniversitesi Uzaktan Eğitim ve Araştırma Merkezi

 GİRİŞ

© Adıyaman Üniversitesi Uzaktan Eğitim ve Araştırma Merkezi

 GİRİŞ
Akışkanlar en küçük kayma gerilmesinde dahi direnç göstermezler. Böylece akışkan partikülleri
sürekli olarak birbirlerine göre pozisyonlarını değiştirirler. Diğer taraftan katılar karşı direnç
gösterirler ve sürekli bir deformasyon söz konusu olmaz. Şekil 1 de görüldüğü gibi katının
deformasyonu küçüktür ve açısal deformasyon (θ) zamanın sürekli fonksiyonu değildir.
Akışkanlarda ise herhangi bir kayma gerilmesi sonucu oluşan deformasyon zamanın sürekli
fonksiyonudur.

© Adıyaman Üniversitesi Uzaktan Eğitim ve Araştırma Merkezi

 GİRİŞ

© Adıyaman Üniversitesi Uzaktan Eğitim ve Araştırma Merkezi

 GİRİŞ

© Adıyaman Üniversitesi Uzaktan Eğitim ve Araştırma Merkezi

 GİRİŞ

© Adıyaman Üniversitesi Uzaktan Eğitim ve Araştırma Merkezi

 GİRİŞ

© Adıyaman Üniversitesi Uzaktan Eğitim ve Araştırma Merkezi

 GİRİŞ

© Adıyaman Üniversitesi Uzaktan Eğitim ve Araştırma Merkezi

 GİRİŞ

Katı maddeler uygulanan kayma gerilmesine şekil değiştirerek direnebilir.

Buna karşın uygulanan kayma gerilmesi ne kadar küçük olursa olsun akışkanlar sürekli
olarak şekil değiştirir
Katılarda gerilme; şekil değiştirme, sıvılarda ise şekil değiştirme hızı orantılıdır.
Sabit bir kayma kuvveti etkisinde katıdaki şekil değiştirme belirli bir şekil değiştirme
açısında son bulurken, bir akışkandaki şekil değiştirme hiçbir zaman durmaz ve belirli
bir şekil değiştirme hızına yaklaşır.

İki paralel levha arasına yerleştirilen lastik takozun

kayma kuvveti etkisiile şekil değiştirmesi. Şekilde lastik
takoz üzerindeki kayma gerilmesi gösterilmiştir. Buna
eşit ancak zıt yönde bir kayma gerilmesi ise üstteki
levhanın alt yüzeyine etkimektedir.

© Adıyaman Üniversitesi Uzaktan Eğitim ve Araştırma Merkezi

 GİRİŞ

Gerilme: Birim alana gelen kuvvet.

Normal gerilme: Bu kuvvetin dik bileşenine denir.
Kayma gerilmesi: Bu kuvvetin teğetsel bileşenine denir.
Basınç: Durgun bir akışkandaki normal gerilme.
Sıfır kayma gerilmesi: Durgun haldeki bir akışkanda kayma gerilmesi gelişmez.
Kabın çeperleri ortadan kalktığında, ya da kap eğildiğinde, sıvı yatay bir serbest yüzey
oluşturmak üzere harekete geçer ve bu esnada kayma gerilmesi meydana gelir.

Bir akışkan elemanının yüzeyindeki

normal gerilme ve kayma gerilmesi.
Durgun akışkanlarda kayma
gerilmesi sıfırdır ve basınç sadece
normal gerilmeden ibarettir.

© Adıyaman Üniversitesi Uzaktan Eğitim ve Araştırma Merkezi

 GİRİŞ

© Adıyaman Üniversitesi Uzaktan Eğitim ve Araştırma Merkezi

 GİRİŞ

© Adıyaman Üniversitesi Uzaktan Eğitim ve Araştırma Merkezi

 GİRİŞ

© Adıyaman Üniversitesi Uzaktan Eğitim ve Araştırma Merkezi

 GİRİŞ

Bir sıvıda, molekül grupları bağıl hareket yapabilir, ancak moleküller arasındaki
güçlü çekim kuvvetleri hacim sabit kalır. Sonuç olarak bir sıvı içerisinde bulunduğu
kabın şeklini alır ve geniş bir kabın içerisinde yerçekiminin etkisiyle serbest yüzey
oluşturur.
Bir gaz ise kabın çeperlerine kadar genişler ve sonunda tüm kabı doldurur . Bunun
nedeni gaz molekülleri arasındaki mesafelerin fazla olması ve bu yüzden
aralarındaki çekim kuvvetinin çok zayıf olmasıdır. Sıvıların aksine üzeri açık bir kaba
konulan gazlar serbest yüzey oluşturamaz.

Sıvıların aksine gazlar serbest yüzey oluşturmaz ve

genişleyerek mevcut hacmin tamamını doldurur..

© Adıyaman Üniversitesi Uzaktan Eğitim ve Araştırma Merkezi

 GİRİŞ

Moleküller arası çekim kuvveti katılarda en fazla, gazlarda ise en zayıftır.

Katı: Katılarda moleküller yapı boyunca tekrarlayan bir düzende dizilir.
Sıvılarda: Moleküllerin birbirlerine göre konumları sabit olarak kalmaz ve bunlar
serbestçe dönüp yer değiştirebilir.
Gaz: Moleküller birbirlerinden oldukça uzaktadır ve moleküller arasında bir düzenden söz
edilemez

Maddenin farklı fazlarındaki atom düzenleri: (a) katılarda moleküllerin konumları sabit, (b) sıvılarda
molekül grupları halinde, (c) gazlarda ise moleküller gelişigüzel hareket eder.

© Adıyaman Üniversitesi Uzaktan Eğitim ve Araştırma Merkezi

KAYNAKLAR:
- Akışkanlar Mekaniği Ders Notları Prof. Dr. Davut KARAYEL
-https://tr.khanacademy.org/science/physics/fluids/fluid-dynamics/a/what-is-bernoullis-equation
- UYGULAMALI AKIŞKANLAR MEKANİĞİ Roger KINSKI ÇEVİREN Yrd.Doç.Dr. Hüseyin BULGURCU
-https://docplayer.biz.tr/44323280-Akiskanlarin-dinamigi.html
- Akışkanlar Mekaniği : Temelleri ve Uygulamaları 3. Baskıdan Çeviri Yunus A. Cengel , John M. Cimbala McGraw - Hill, 2014, Bölüm 8 iç A
Kışlar Doç. Dr. İ.Gökhan AKSOY
- Akışkanlar Mekaniği : Temelleri ve Uygulamaları 3. Baskıdan Çeviri Yunus A. Cengel , John M. Cimbala McGraw - Hill, 2014, Bölüm 5 Kütle
Bernoulli ve Enerji Denklemleri Mustafa UTKU YILMAZ
- Akışkanlar Mekaniği 5. Kütle Bernoulli ve Enerji Denklemleri Yrd. Doç. Dr. Özlem ÖZDEN ÜZMEZ Ekim 2016
- http://mkemerli.sakarya.edu.tr/tr/duyuru/goster/38303/akiskanlar-mekanigi-cozumlu-sorulari
- http://www.altunkaynak.net/public/upload/Uygulama_7ca_03052013_231933.pdf
- https://ders.im/dokuman/akiskanlar-mekanigi-final-sinav-soru-ve-cevaplari-16.1.2008
- Akışkanlar Mekaniği Cumhuriyet Üniversitesi, Doç.Dr. Ali PINARBAŞI,
https://www.vizefinalsorupaylasimi.com/vizefinalsorulari/cumhuriyet-universitesi/akiskanlar-mek-cum/page/3/

© Adıyaman Üniversitesi Uzaktan Eğitim ve Araştırma Merkezi