WSTRZYKNIĘCIA DOMIĘŚNIOWE

(i.m.)
Wstrzyknięcia domięśniowe powinny być
wykonywane w mięśnie o dużej masie, w
bezpiecznej odległości od pni nerwowych i
naczyniowych
Igłę wprowadzamy pod kątem 90° w
stosunku do powierzchni ciała napinając
skórę między palcem wskazującym a
kciukiem (u osób wychudzonych ujmujemy w
fałd tkankę mięśniową – igła nie oprze się
wtedy o kość)
Wprowadzamy na głębokość ¾ długości igły
Przed podaniem leku zawsze aspirujmy, aby
upewnić się czy koniec igły nie tkwi w
naczyniu krwionośnym
W czasie iniekcji nie można zmieniać
położenia igły w tkankach
Jeżeli zachodzi potrzeba podania 2 leków,
to przygotowujemy je w dwóch
strzykawkach i podajemy oddzielnie w
oddzielne miejsca
Zaleca się podawanie z zachowaniem
odpowiednich przedziałów czasowych
(niejednoczasowo)
Zaleca się podawać domięśniowo nie
więcej niż 5ml
Szybkość wchłaniania 10 – 15 min.
Domięśniowo można podać
◦ roztwory wodne
◦ leki oleiste
◦ zawiesiny
Wskazania do podania leku
domięśniowo (i.m.)
Chory nie może przyjąć leku doustnie
Ochrona/odciążenie przewodu
pokarmowego
Szybkie i silne zadziałanie leku
Miejsca wstrzyknięć domięśniowych
M. pośladkowy średni
M. pośladkowy wielki
M. czworogłowy uda
M. naramienny
Sposoby wyznaczania miejsca
wstrzyknięcia i.m.
Iniekcja w m. pośladkowy średni
Metoda brzuszno-pośladkowa
(von Hochstettera)
Pozycja pacjenta – na plecach/na boku,
lekko zgięte kolana, kończyna górna
ułożona na brzuchu
Iniekcja w m. pośladkowy średni
metoda brzuszno-pośladkowa
(von Hochstettera)
Iniekcja w prawy pośladek – palec
wskazujący układamy na prawym kolcu
biodrowym przednim górnym, palec
środkowy odsuwamy do tyłu wzdłuż
grzebienia biodrowego (palce max
rozsunięte) - wkucie w dolna 1/3
wyznaczonego przez palce trójkąta
Iniekcja w m. pośladkowy średni
metoda brzuszno-pośladkowa
(von Hochstettera)
Iniekcja w lewy pośladek – palec
środkowy układamy na lewym kolcu
biodrowym przednim górnym, palec
wskazujący odsuwamy do tyłu wzdłuż
grzebienia biodrowego (palce max
rozsunięte) - wkucie w dolna 1/3
wyznaczonego przez palce trójkąta
Iniekcja w m. pośladkowy średni
metoda Sachtlebena
Pozycja pacjenta – jak w poprzednim sposobie
Pielęgniarka stoi przed pacjentem – palec
wskazujący prawej ręki kładzie na grzebieniu
biodrowym tak, by kolec biodrowy przedni górny
leżał w „C” utworzonym przez palec wskazujący i
kciuk – wkucie na linii między środkowym stawem
palca wskazującego i krętarzem większym poniżej
grzebienia kości biodrowej na szerokość:
◦ 1 palca (ok. 2,5 cm) u dzieci o wzroście do 0,75 cm
◦ 2 palców (ok. 5 cm) u dzieci o wzroście do 1,25 m
◦ 3 palców (ok. 7,5 cm) u dorosłych
Iniekcja w m. pośladkowy wielki
okolica pośladkowa tylna
metoda kwadrantów
Pozycja pacjenta
Na brzuchu, palce stóp skierowane do
siebie
lub
Na boku – kończyna po stronie iniekcji
zgięta w kolanie, druga wyprostowana
Iniekcja w m. pośladkowy wielki
okolica pośladkowa tylna
metoda kwadrantów
Od grzebienia kości biodrowej prowadzimy
pionową linię przez środek pośladka - linię
poziomą prowadzimy od końca szpary
pośladkowej do kolca biodrowego
przedniego górnego - powstają 4 kwadranty
Wkucie wykonujemy w górny zewnętrzny
kwadrant
Iniekcja w m. czworogłowy uda
w okolicę uda
Pozycja pacjenta – na plecach/boku/siedząca
Jedną rękę kładziemy na szerokość dłoni
poniżej krętarza większego, drugą na
szerokość dłoni powyżej kolana -
odwiedzione kciuki wyznaczają linię
pomiędzy nimi
Wstrzyknięcia dokonuje się w środkowej 1/3
linii po zewnętrznej stronie uda
Iniekcja w m. naramienny
w okolicę ramienia
Pozycja chorego na plecach/boku/siedząca
Ramię powinno być rozluźnione
Wstrzyknięcia dokonuje się w mięsień
naramienny po zewnętrznej stronie ramienia
(ramie nie powinno być skręcone)
Miejsce wkłucia wyznaczamy 2 – 3 palce
poniżej wyrostka barkowego łopatki
Wstrzyknięcia w mięsień naramienny
powinny być wykonywane WYJĄTKOWO!
Przeciwwskazania
do podania leków i.m
Stan zapalny, ropny w miejscu wstrzyknięcia
Zmiana patologiczna na skórze, np. wysypka
Zwłóknienie w tkance mięśniowej/podskórnej
Skłonność do krwawień lub leczenie środkami
przeciwzakrzepowymi
Podejrzenie zawału serca (ze względu na
ewentualne leczenie fibrynolityczne)
Wstrząs
Powikłania i zagrożenia i.m.
Ropień poiniekcyjny
Miejscowa reakcja alergiczna na podany lek
Jałowa martwica mięśni, zwłaszcza przy
stosowaniu kortykosterydów
Zwłóknienie i stwardnienie tkanki podskórnej,
zanik tkanki podskórnej, upośledzone
wchłanianie, bolesność wskutek częstych
wstrzyknięć w to samo miejsce
Szybsze wchłanianie i działanie leku wskutek
podania go do naczynia krwionośnego
Powikłania i zagrożenia i.m.
Krwiak podskórny wskutek przekłucia
naczynia krwionośnego
Podanie leku oleistego do naczynia
krwionośnego, co wiąże się z
niebezpieczeństwem zatoru tłuszczowego
Podanie leku w postaci kryształków lub
zawiesiny do naczynia krwionośnego →
niebezpieczeństwo wstrząsu anafilaktycznego,
zespołu Hoigne’a lub zespołu Nicolau
Powikłania i zagrożenia i.m.
Podanie leku do tkanki tłuszczowej, co
powoduje zbyt długie wchłanianie leku →
martwica i jałowy naciek
Uszkodzenie nerwu kulszowego
Zadania i kompetencje pielęgniarki -
wstrzyknięcia
Pielęgniarka wykonuje zabieg na zlecenie
lekarza - jest odpowiedzialna za
◦ Przygotowanie pacjenta
◦ Przygotowanie sprzętu i jego zabezpieczenie po
wykonaniu zabiegu
◦ Wykonanie zabiegu
◦ Opiekowanie się pacjentem w trakcie
i po wykonaniu zabiegu
Zestaw do wykonania wstrzyknięcia
domięśniowego
 Środek do dezynfekcji ampułek/fiolek
 Gaziki jałowe do odkażania ampułek/fiolek
 Plaster z opatrunkiem
 Pojemnik na odpady
 Pojemnik na zużyte igły i strzykawki
 Rękawiczki jednorazowego użytku
 3 igły – jedna do rozpuszczenia i/lub nabrania leku, druga do
wstrzyknięcia, trzecia zapasowa
 Strzykawka dostosowana do dawki leku
 Zlecony lek
 0,9 % NaCl lub woda destylowana do rozpuszczania leku w
proszku w zależności od zaleceń producenta
Zestaw do iniekcji d-m
Etapy wykonywania wstrzyknięcia
domięśniowego
Sprawdzenie zlecenia lekarskiego
Poinformowanie pacjenta o celu, istocie,
przebiegu wstrzyknięcia domięśniowego
Uzyskanie zgody pacjenta lub jego opiekuna
na wykonanie wstrzyknięcia domięśniowego
Umycie higieniczne rąk
Etapy wykonywania wstrzyknięcia
domięśniowego
Przygotowanie zestawu do wstrzyknięcia
Sprawdzenie kompletności zestawu
przeciwwstrząsowego (gdy podajemy lek w
postaci zawiesiny)
Przygotowanie leku do podania
◦ Sprawdzenie wyglądu ampułki/fiolki i daty ważności
leku i rozpuszczalnika
◦ Nabranie igłą zleconej dawki leku/rozpuszczenie leku
◦ Zmiana igły na strzykawce
Higieniczne mycie rąk
Etapy wykonywania wstrzyknięcia
domięśniowego
Polecenie przyjęcia pacjentowi pozycji
leżącej na boku lub brzuchu; pozycja
uwarunkowana jest stanem lub wiekiem
pacjenta
Założenie rękawiczek jednorazowego
użytku
Etapy wykonywania wstrzyknięcia
domięśniowego
Przygotowanie miejsca wkucia:
◦ ocena palpacyjna i wzrokowa miejsca wkucia
◦ odkażenie miejsca wstrzyknięcia domięśniowego
Przygotowanie suchego jałowego gazika w
zasięgu ręki
Etapy wykonywania wstrzyknięcia
domięśniowego
Naciągnięcie skóry w miejscu wkucia między
kciukiem a palcem wskazującym lewej ręki
Uprzedzenie pacjenta o momencie wkucia
Wprowadzenie igły do tkanki pod kątem 90⁰
w stosunku do powierzchni skóry, na
głębokość równą 3/4 długości igły
Wykonanie aspiracji
◦ odciągnięcie tłoka strzykawki lub odłączenie
strzykawki od nasady igły
Etapy wykonywania wstrzyknięcia
domięśniowego
Podanie zleconej dawki leku z zastosowaniem
jednakowego nacisku na tłok i właściwej
szybkości podawania leku
Utrzymywanie stałego kontaktu z pacjentem,
obserwowanie jego stanu
Usunięcie igły z tkanek, uciśnięcie miejsca
wkucia suchym gazikiem
Wyrzucenie igły, strzykawki, rękawiczek do
odpowiednich pojemników na odpady
medyczne
Etapy wykonywania wstrzyknięcia
domięśniowego
Założenie drugiej pary rękawiczek,
uporządkowanie zestawu zgodnie z
zasadami
Higieniczne mycie rąk
Udokumentowanie wykonania i.m. w
indywidualnej karcie zleceń lekarskich
Obowiązujące zasady
Przestrzeganie zasad postępowania
aseptycznego i antyseptycznego:
◦ używanie jałowego sprzętu
◦ zachowanie jałowości leku
◦ zdezynfekowanie miejsca wkłucia
Wybranie miejsca wkłucia:
◦ dokładne określenie, np. w okolicy pośladkowej
tylnej
◦ ocena palpacyjna i obejrzenie miejsca wkucia,
ominiecie zmian patologicznych
Obowiązujące zasady
Sprawdzenie zgodności leku ze zleceniem
lekarskim
Przestrzeganie godzin podawania leku
Przygotowanie i podanie leku przez tę samą
osobę
Sprawdzenie położenia igły przez
aspirowanie
Wprowadzenie leku powoli
Stosowanie zasady reżimu sanitarnego
Zespół Hoignè
Rzadko występujący zespół objawów
neurologicznych takich jak paniczny lęk z
uczuciem zagrożenia życia, halucynacje
(np. falujące i przeinaczone otoczenie,
szum, dzwonienie w uszach), pobudzenie
psychoruchowe
Zespół Hoignè
Jest następstwem wprowadzenia leku w
postaci kryształków zawiesiny do
naczynia żylnego i powstania
mikrozatorów w naczyniach mózgowych
Napad następuje w kilkanaście sekund do
3 minut po iniekcji i może trwać 15-60
min.
Postępowanie – Relanium 10 mg i.m.
Zespół Nicolau
Wstrzyknięcie kryształków zawiesiny (np.
penicyliny) do tętnicy pośladkowej górnej-
nagły ból kończyny, zmiana zabarwienia skóry,
obrzęk; występuje głównie u dzieci
Objawy:
◦ Niedokrwienie w miejscu wstrzyknięcia –
zblędnięcie, sinomarmurkowe zabarwienie skóry,
obrzęk
◦ Zator tętnic kkd – bladość, obrzęk, ochłodzenie,
brak tętna na tętnicach, martwica tkanek
◦ Postępowanie – p/wstrząsowe, chirurgiczne
1g  1000 mg
0,1 g  100 mg
0,01 g  10 mg
0,001 g  1 mg
1mg  0,001 g
10 mg  0,01 mg
100 mg  0,1 g
1000 mg  1 g
Kolory “igieł”
Brązowa – 0,45 mm – śródskórne
Pomarańczowa – 0,5 mm – śródskórne
Niebieska – 0,6 mm – podskórne
Czarna – 0,7 mm – podskórne
Zielona – 0,8 mm – domięśniowe
Żółta – 0,9 mm – domięśniowe, dożylne
Beżowa – 1,1 mm – dożylne
Zasady obowiązujące przy wstrzyknięciach
domięśniowych - jeszcze raz
Poinformowanie pacjenta o wstrzyknięciu i
uzyskanie zgody na wykonanie, stały kontakt z
pacjentem w czasie iniekcji
Sprawdzenie zlecenia i leku
Wybór optymalnego miejsca (mięsień) – ocena
wzrokowa i palpacyjna
Wybór odpowiedniego sprzętu (igła, strzykawka)
Wykonanie wstrzyknięcia zgodnie z techniką
◦ Naciągnięcie skóry, wprowadzenie igły pod kątem 90°
na ¾ długości, aspiracja, wolne podanie leku,
uciśnięcie miejsca wkucia, nie zmienianie pozycji igły
Przestrzeganie
zasad aseptyki i antyseptyki
Udokumentowanie wykonania wstrzyknięcia