„აბო თბილელის

Place photo here წამება“

იოვანე საბანისძე
VIII ს.
რა არის საინტერესო ამ ამბავში?

• სიარული
თვითშემეცნების გზაზე
• ჭეშმარიტების ძიება
• თავისუფალი ნება და
არჩევანის უფლება
• გადაწყვეტილების
მიღების უნარი
• დინების
საწინააღმდეგო
მიმართულებით ცურვა
რწმენა vs ძალადობა
რა ვიცით ამ ჰაგიოგრაფიული
ძეგლის ავტორის, იოვანე
საბანისძის, შესახებ?
 „მშჳდობაჲ იყავნ შენ ზედა და ყოველთა სახლისა შენისა
კრებულთა ქრისტჱს მიერ!“ - ასე დალოცა სამოელ კათალიკოსმა
იოვანე საბანისძე

„აბოს წამება“ სამოელ

კათალიკოსის დაკვეთით
დაწერა საბანისძემ;

რას გვატყობინებს კათალიკოსის სიტყვები იოვანე საბანისძის შესახებ?

 რა თვისებების გამო შეარჩიეს იოვანე საბანისძე „აბოს
წამების“ ავტორად?

• „ღმრთივმიმადლებული მეცნიერებაჲ
საღმრთოთა წიგნთაჲ“

• „წადიერებაჲ ღმერთისმსახურებისათჳს და
გულსმოდგინებაჲ კეთილთა საქმეთა
მოღუაწებისათჳს.“

• „შენ თჳთ უწყი სანატრელისა ამის ახლისა

მოწამისა ჰაბოჲსი.“

სამოელ ქართლის კათალიკოსის მიერ

იოვანე საბანისძისადმი გაგზავნილი ეპისტოლედან მეცნიერებაჲ - ცოდნა
წადიერებაჲ - სურვილი
უწყი - იცი
 რა მიზნით უნდა დაწერილიყო წიგნი
აბოს წამების შესახებ?

• „დაიწეროს სანატრელისა ამისცა

მარტჳლობაჲ, ვითარცა პირველთა მათ
ქრისტჱს მოწამეთაჲ, და დაიდვას
იგიცა წმიდასა კათოლიკე ეკლესიასა
შინა მოსაჴსენებელად ყოველთა, ვინ
იყვნენ შემდგომად ჩუენსა“.

სამოელ ქართლის კათალიკოსის მიერ

იოვანე საბანისძისადმი გაგზავნილი ეპისტოლედან

მარტვილობა - წამება
 როგორი პიროვნული თვისებები ჩანს იოვანე
საბანისძის საპასუხო წერილში?
• ვისწავეცა ბრძენთა-მთავრისა
მის სოლომონის მიერ თქმული,
ვითარმედ „ჰბაძევდ
ჯინჭველსა, მედგარო, და იქმენ
მუშაკ მსგავს მისა“.
• მეცა გულს-მოდგინე ვიქმენ
უძლიერჱსსა ჩემსა
აღებად და წადიერებაჲ გულისა
ჩემისაჲ აღავსო უფალმან, და
აღვწერე უღირსისაგან გონებისა
ჩემისა შემოკრებული
მარტჳლობაჲ, ჭეშმარიტი
და უტყუელი, წმიდისა მოწამისაჲ
მადლითა მედგარი - ძვ. ქართულად
და მეოხებითა ნეტარისა ნიშნავს ზარმაცს
ჰაბოჲსითა. სოლომონი- სოლომონ ბრძენი
 თხზულების დაწერის თარიღი - VIII

• 786-790 წლები

• აბოს
გარდაიცვალა
786 წელს.
• სამოელი
კათალიკოსი 790
წლამდე.
კომპოზიციური თავისებურება -
თავებად დაყოფა და დასათაურება,
პოლიჟანრულობა (მრავალჟანრული)

თხზულების კომპოზიცია
• დასაწყისი - ეპისტოლარული ჟანრი
(წერილები სამოელ ქართლის
კათალიკოსისა იოვანე საბანისძესთან
და პირიქით)

• I თავი - ქადაგებითი
(ჰომილეტიკური)

• II-III თავები - ჰაგიოგრაფიული

თხრობა

• IV თავი - ჰიმნოგრაფია (პოეტური,

ლირიკული, ქებითი მიმართვა
წმინდანისადმი)
 თავი I. მოჴსენებაჲ წმიდისა ჱაბოჲსი
მე-8 საუკუნე ქართლში
• ქრისტჱს მიმართ სურვიელითა გულითა
მომიჴჲრენით საჩინონი ეგე სასმენელნი თქუენნი და
უფროჲს-ღა საცნობელნი ეგე ჲურნი გულისა და
გონებისა თქუენისანი განჰმარტენით
სმენად და მასპინძელ ექმნენით სიტყუათა ამათ
ჩემთა,
• ყოველთა ჯერ-არს თქუენდაცა დაკჳრვებად ჩემ თანა, რომელნი
ესე მეშჳდესა დარსა ზედა ვდგათ

• სასტიკებისაგან და სივერაგისა, მანქანებითა მით

საცთურებისაჲთა, ზედამდგომელთა ამათ
ჩუენთა, მფლობელთა ამის
ჟამისათა, ზაკულებითა მოძღურებისაჲთა, თჳთ
თავით თჳსით შჯულისდებისაჲთა, განდგომილთა
ქრისტჱსგან, მრავალნი
შეაცთუნნეს და გარდადრიჳნეს გზისაგან
სიმართლისა
 ქართლის მდგომარეობა არაბთა ზედამდგომელობისას

„... მიერითგან და ვიდრე აქამომდე ნაშობნი

ქრისტეანეთანი გარდაგულარძნნეს: რომელნიმე
მძლავრებით, რომელნიმე შეტყუვილით, რომელნიმე სიყრმესა
შინა უმეცრებით, რომელნიმე მზაკუვარებით. და სხუანი,
რომელნი ესე ვართ მორწმუნენი, მძლავრებასა ქუეშე
დამონებულ[ნი] და ნაკლულევანებითა და სიგლახაკითა
შეკრულნი, ვითარცა რკინითა, ხარკსა ქუეშე მათსა გუემულნი
და ქენჯნილნი, ძჳრ-ძჳრად ზღვეულნი, შიშითა განილევიან და
ირყევიან, ვითარცა ლერწამნი ქართაგან ძლიერთა, არამედ
ქრისტჱს სიყუარულითა და შიშითა, ჩუეულებისაებრ მამულისა
სლვისა, ჭირთა მოთმინებითა არა
განეშორებიან მხოლოდშობილსა ძესა ღმრთისასა.“...
 ეროვნულ-სარწმუნოებრივი
თვითმყოფადობის განმამტკიცებელი ოთხი
მოტივი:
1. ხუთასის წლისა ჟამთა და უწინარჱს-ღა შჯულ-დებულ
ყოფილ (ვართ) წმიდითა მადლითა ნათლის-ღებისაჲთა.

2. ესე ვართ ყურესა ამას

ქუეყანისასა
3. არა ხოლო თუ ბერძენთა სარწმუნოებაჲ ესე ღმრთის-
ამიერი მოიპოვეს, არამედ ჩუენცა, შორიელთა ამათ მკჳდრთა.

4. აჰა ესერა ქართლისაცა მკჳდრთა აქუს სარწმუნოებაჲ და

წოდებულ არს დედად წმიდათა*, რომელთამე თჳთ აქა
მკჳდრთა და რომელთამე უცხოთა და სხჳთ მოსრულთა
ჩუენ შორის ჟამად-ჟამად, მოწამედ გამოჩინებითა ქრისტე
იესუჲს მიერ.
„ღირსების შეგრძნება კი არ წარმოაჩენს ნაკლოვანებას,
არამედ ნაკლოვანებათა შეგრძნება წარმოაჩენს ღირსებას“
• ამ ღირსებათა დაკარგვის საფრთხის წინაშე რა და როგორ
გვიშველის?
• აბოს მაგალითი
• სიკეთის ჩამხშობი ძალა სიკეთის
გამაღვივებელ ძალისხმევად გადაიქცა;
• უბედურების შეგრძნებამ გონიერება
უნდა შეგვმატოს;
• მტერთან საბრძოლვევლად გვჭირდება
ბრძოლა საკუთარ თავთთან. საჭიროა
ერის სულიერი განწმენდა,
თვითსრულყოფა.
• ახლობელი და მაგალითის მომცემი
დღევანდელობისათვის
რას ნიშნავს „მამულისა ჩვეულებრისაებრ სლვაი“?

„აღვერიენით ერსა უცხოსა“ - ვის ვბაძავთ?

 მოქმედების გეოგრაფია (აბოს
მოგზაურობის მარშრუტი)
ბაღდადი
(არაბეთი)

თბილისი

ხაზარეთი

აფხაზეთი
(დას.
საქართველო)

თბილისი
მნიშვნელოვანი მოქმედი პირები:

• ნერსე ერისთავი;
• ქართლის ამირა (არაბი მსაჯული)

რა ძალას წარმოადგენენ ისინი

ტექსტში?
 მოვლენათა თანმიმდევრობა:
მეორე თავი
• ნერსეს პყრობილობა ბაღდადში
• აბოს ვინაობა
• ქართლში ჩამოსვლა და ქრისტიანული წესით ცხოვრების
დასაწყისი
• ლტოლვილად ნერსესთან ერთად ხაზარეთში გადასვლა
• მონათვლა
• ქრისტეს სარწმუნოებით სავსე აფხაზეთში ყოფნა
• დაბრუნება თბილისში გაცხადებულ ქრისტიანად.
მესამე თავი
• აბოს პირველი შეპყრობა
• კვლავ დაბეზღება და მსაჯულის წინაშე რწმენის
აღიარება
• ცხრა დღე საპყრობილეში (ქველმოქმედება
გადაბირების მცდელობები)
• უკანასკნელი ღამე ციხეში, მზადება
აღსასრულისთვის
• გამოთხოვება თბილისელ ქრისტიანებთან
• დაკითხვა და დასჯა
• ცხედრის დაწვა
 ვინაობა
• და ესე იყო ყრმა, ჭაბუკ, ვითარ Click icon to add online
ათრვამეტის წლის, გინა image
უკნინჱს - აჩჳდმეტის წლის. ამან
ინება წარმოსლვაჲ თჳსი აქა
ერისმთავრისა მის ნერსჱს
თანა და შეეყო იგი მსახურად
მისა. და იყო იგი ჴელოვან,
კეთილად შემზავებელ
სულნელთა მათ
საცხებელთა, და სწავლულ იყო
მწიგნობრებითა
სარკინოზთაჲთა, ძეთა
ისმაელისთა, ძეთა
აბრაჰამისთა, ნაშობთა
აგარისთა.
 სიტყვით გამოთქმული სიყვარული?

დაღათუ ბევრეული ოქროჲსაჲ და ვერცხლისაჲ მომცენ

მე, გინათუ ტანჯვითა და გუემითა განმიკითხონ მე,
ვერ განმაშორონ მე სიყუარულსა უფლისა ჩემისასა.
„არავინ აღანთის სანთელი და შედგის იგი
ქუეშე ჴჳმირსა, არამედ ზედა სასანთლესა გადგიან,
რაჲთა ჰნათობდეს ყოველთა; ეგრე
ბრწყინევდინ ნათელი თქუენი წინაშე კაცთა”. და აწ მე
რაჲსათჳს დავფარო ჭეშმარიტი ესე ნათელი, რომლითა
განმანათლა მე ქრისტემან?
- მე არა ხოლო ტანჯვად განმზადებული ვარ
ქრისტჱსთჳს, არამედ სიკუდიდცა.
 „- ოქროჲ და ვეცხლი შენი შენ თანავე იყავნ
წარსაწყმედელად თავისა შენისა; მე პატივსა კაცთაგან არა
ვეძიებ, რამეთუ მაქუს მე ნიჭი ქრისტჱსმიერი, გჳრგჳნი
ცხორებისა და უხრწნელებისაჲ და პატივი საუკუნოჲ ცათა
შინა.“
„ჯერ-არს ჩემდაცა დღესა ამას, რაჲთა განვიძარცო შიში
ჴორცთა ამათ ჩემთაჲ, რომელნი სამოსელ არიან სულისა
ჩემისა...“
„- ნუ სტირთ ჩემ ზედა, არამედ გიხაროდენ, რამეთუ
მე უფლისა ჩემისა მივალ, ლოცვით
წარმგზავნეთ და მშჳდობამან უფლისამან დაგიცვენინ
„- უკუეთუ გნებავს ცნობადთქუენ!“
სიტკბოებაი მისი, შენცა
გრწმენინ ქრისტე და ნათელ-იღე მისა
მიმართ და მაშინღა ღირს იქმნე ცნობად სიტკბოებისა
მისისა!“
 წმინდა აბოს მხატვრული
სახისათვის
• ქართველთა მეოხი, სულიერად მხსნელი;
• ახალი მოწამე- აბოს წამებით იწყება განახლება,
გაცნობიერება ეროვნული ღირსებებისაც, დღევანდელი
უბედურებისაც და სამომავლო გზებისაც;
• „სანატრელი მოწამე“, „ჭეშმარიტად საქებარი“, „სათნო
ღვთისა“, „მშვენიერებითა შემკული უფლისა მიერ“,
• „უკანაისკნელი ესე მუშაკი მაცხოვრისა ჩვენისაი
მეათერთმეტე ჟამისაი“, „სანთელი ზედა სასანთლესა“
• „ვითარცა უხორცო, უშიშარი“
• „მარჯვენით ავაზაკსა ემსგავსა“
• „ვარდი ეკალთაგან გამორჩეული“
 ტექსტი:
http://www.nplg.gov.ge/civil/statiebi/saskolo/abos_wameba.htm