BINARNI ZAPIS

BROJA
Šta je podatak?
Šta je informacija?
Šta je informatika?
Koje su generacije računara?
Zadaci
1.Šta je brojevni sistem i za šta služi?
2. Vrste brojevnog sistema ?
3.Način zapisa broja u brojevnoom sistemu?
 BROJEVNI SITEM
Za zapisivanje programa u računaru ili podataka koje
unosimo, koristimo tzv. eksternu azbuku, koja može biti bilo
koja azbuka prirodnog jezika (najčešće je to engleski ili
srpski). U samom računaru međutim, svi podaci se beleže u
internoj azbuci – binarnoj azbuci. Ona koristi samo dva
znaka: 0 i 1. Razlog ovome je činjenica da se ova dva znaka
lako mogu predstaviti kao dva stanja na različitim medijima
(nosiocima informacija): ima-nema struje, ima-nema
magnetnog polja, ima-nema rupice, udubljenje-ispupčenje...
Brojni sistem koji ima samo ove dve cifre naziva se binarni
brojni sistem. Slovo binarne azbuke tj. cifra binarnog
brojnog sistema naziva se BIT (Binary digIT). Niz od 8 bita
naziva se BAJT (byte).
... Brojni sistem koji ima samo ove dve cifre naziva se binarni
brojni sistem.
Slovo binarne azbuke tj. cifra binarnog brojnog sistema naziva
se BIT (Binary digIT). Niz od 8 bita naziva se BAJT (byte).
U računarskim sistemima se, osim dekadnog, najčešće koriste
sledeći brojni sistemi:
binarni (r = 2, skup cifara {0,1}),
oktalni (r = 8 , skup cifara {0,1, ..., 7}) i
heksadekadni (r = 16, skup cifara {0,1, ... , 9, A, B, C, D, E,
F}).
PREVOĐENJE BROJEVA IZ DEKADNOG
U BINARNI BROJNI SISTEM

Kako se ceo broj iz standardnog dekadnog brojnog sistema

zapisuje u binarnom brojnom sistemu?

opis postupka (algoritam): Dati broj se celobrojno podeli

sa 2. Zapišu se ceo deo ovog deljenja i ostatak. Postupak
se ponovi sa celim delom prethodnog deljenja, i ponavlja
se sve dok taj ceo deo ne postane 0. Dobijeni ostaci
pročitani obrnutim redosledom daju traženi binarni zapis
broja.
Ilustrujmo ovaj postupak sa nekoliko primera: Treba
prevesti brojeve 34, 71, 187, 208 i 254.

34 71 187 208
ceo deo

ceo deo

ceo deo

ceo deo
ostatak

ostatak

ostatak

ostatak
17 0 35 1 93 1 104 0

8 1 17 1 46 1 52 0

4 0 8 1 23 0 26 0

2 0 4 0 11 1 13 0

1 0 2 0 5 1 6 1

0 1 1 0 2 1 3 0

[34]10=[100010]2 0 1 1 0 1 1

[71]10=[1000111]2 0 1 0 1

[187]10=[10111011]2 [208]10=[11010000]2
[34]10=[100010]2
[71]10=[1000111]2
 Prevođenje razlomljenih
brojeva
Primer: (0.125)10 = (?)2
0.125  2 = 0.250 0
0.25  2 = 0.50  0
0.5  2 = 1.0  1

(0.125)10 = (0.001)2
 PREVOĐENJE BROJEVA IZ BINARNOG U
DEKADNI BROJNI SISTEM
(Kako pročitati broj zapisan u binarnom brojnom
sistemu?)
opis postupka (algoritam): Označe se redom pozicije cifara polaznog binarnog
broja, s desna u levo, počevši od nulte (0,1,2,3...). Svaka cifra se pomnoži sa 2
dignuto na stepen koji odgovara poziciji te cifre. Tako dobijene vrednosti se zatim
saberu.

Ilustrujmo ovaj postupak sledećim primerom: Treba prevesti binarni broj

11010101.
 pozicija cifre: 7 6 5 4 3 2 1 0
cifra: 1 1 0 1 0 1 0 1
1 * 2 0 + 0 * 2 1 + 1 * 2 2 + 0 * 2 3 + 1 * 2 4 + 0 * 2 5 +1 * 2 6 +
1*27=
1 + 0 + 4 + 0 +16 + 0 + 64 +128 = 213

Za vežbu sve dobijene binarne brojeve iz gornjeg primera prevesti na ovaj

način u dekadne brojeve (treba kao rezultat ponovo dobiti polazne brojeve 34, 71,
187, 208 i 254) .

Pretvorimo broj (236)10 u binarni broj:

Pretvorimo broj (19159)10 u oktalni broj: