FTR 2-ROMATOLOJİ

Romatoid Artrit (RA)

 Romatoid Artrit (RA) nedir?
• Nedeni bilinmeyen (Genetik olarak yatkınlık), Otoimmün
• Kronik
• İnflamatuvar olan
• Non-süpüratif (enfekte olmayan)
• Multisistemik
• Multiple dokuları fakat sıklıkla eklem kıkırdağı ve alttaki
kemiği etkileyen,
• Simetrik eklemleri tutan (Poliartrit)
• Eklemlerden özellikle periferik sinovyal eklemleri tutan
• Eklemler üzerinden karakteristik özellikleri: ağrı, şişme,
sabah tutukluğu (katılığı), halsizlik belirtileri olan bir
hastalıktır.
EPİDEMİYOLOJİ
• Dünyada, bütün toplumlarda görülebilir.
• En sık kuzey Avrupa, en az sıklıkla Asya ve Afrika’da görüldüğü
bildirilmiştir.
• En sık görülen inflamatuvar romatizmal hastalıktır
• Prevalans yaşla artar: En sık 30-50 yaş
• Kadınlarda erkeklere oranla daha sık (Ostrojen azalışı ile ilişkili)
 PATOLOJİ VE
EtyoPATOGENEZ
Hastalığın gelişimine etki eden faktörler:
• Genetik faktörler (en önemli risk faktörü)
• Cinsiyet
• Sigara
• Bakteriler ve viruslar

• Enfeksiyöz ajanların aktivitesi ve/veya genetik yatkınlık sebeplerine bağlı

olarak konak doku proteinlerinde antijenik benzerlikler bulunur.
• Patojene karşı oluşan immün yanıt yanlış olarak konak dokusuna karşı
yönelebilir.
•
 PATOLOJİ VE
PATOGENEZ

•Sinovyumdaki inflamasyon ile sinovyal hücrelerin sayısı artar ve bu hücreler karakter

değiştirerek, daha agresif hale gelebilir ve diğer hücrelere zarar verecek çeşitli maddeler
salgılar.
• Normalde hücre ve damar yapısından fakir olan sinoviyum, kanlanmanın fazla olduğu
proliferasyon gösteren, tümör dokusuna benzer destrüktif bir doku haline gelir: pannus
•Bu süreçte büyüyen, çoğalan, saldırganlaşan ve çevre dokulara zarar veren sinovyal dokuya
“pannus” denir.
•Sinovit ile başlayan eklem hasarının, kıkırdak ve ekleme komşu kemik yüzlerine
yayılmasında, sinovyum kökenli pannusun rolü büyüktür.
PATOLOJİ VE
PATOGENEZ
• RA’de eklem hasarı sinovyumun iç tabakasının proliferasyonu ile
oluşan pannusun aşırı büyüyerek komşu kıkırdak ve kemiği istila
etmesi ve yıkıma uğratması ile gelişir.
• Radyografik olarak eklem aralığında daralma ve ekleme komşu
kemikte erozyon şeklinde izlenir.
• Fibroblast benzeri sinoviyositler ve makrofajlar, istila eden
pannusun temel hücresel elemanlarıdır.
• Sinovial yayılma sırasında gelişen hücre dışı matriks hasarında birçok
enzim ailesi sorumludur.
 Evre I(öncül) Evre III(yavaş ilerleyen)
Enflamatuvar hastalık eklem • RF %80 olguda
kapsülünde başlar, birincil
değişimin kıkırdakta görüldüğü (+) Doku proliferasyonu
OA den ayrılır tendonlara ve
•
Sinovyal ı hücre proliferasyonu ligamanlara ilerler
• Sinovyum kalınlaşması Fibrozis
Kontraksiyon süresi
Eksen sapması
Evre II(erken) Subluksasyon
• Sinovyum ve kemiğin birleşme bölgesinde
ve kapsülde pannus büyümesi –kıkırdak Evre IV(ileri)
kaybı • Eklemin tam hareketsizliği
• İnatçı sinovit • Eklem yüzeyi pannus ile örtülür
• Kas atrofisi Fibröz ankiloz
• Nodüller Kemiksel ankiloz
• RF pozitifliği 
 KLİNİK ÖZELLİKLERİ
• Şikayetler sinsi başlar ve zamanla ↑

• Periferik eklemlerde kızarıklık, ısı artışı, şişlik, ağrı ve

sabah tutukluğu
• Ağrı, eklem çevresinde, gece ve istirahat ↑
• Sabah tutukluğu-Sertlik(1 sa den fazla ve sonra
kaybolan)
• Deformite
• Ellerde yumruk yapmada, kavramada güçlük
• Sürekli veya zaman zaman, kısmi düzelmeler-
alevlenmelerle dalgalı bir seyir
KAS İSKELET SİSTEMİNDE (KİS)
GÖRÜLEN DEFORMİTELER
KİS’DE DEFORMİTELERİN SEYRİ
• Kasların atrofisi
• Agonist-Antagonist kas dengesizliği
• Zayıflayan ya da kopan bağlar
• Subluksasyon, luksasyon ve deviasyonlar
 ÜST EKSTREMİTE TUTULUMLARI
EL ve EL BİLEĞİ

• El ve el bileği eklemlerinde sürekli ve progresif

bir tahribat yapar.
• Hastalığın tüm özelliklerini en iyi yansıtan
bölge
• Eklem şişliği en çok el bileği,
MCP(metakarpofalengeal ) ve
PIP(proksimal interfalengeal ) eklemlerde
görülür.
• Fusiform şişlik
• Bouchard nodülleri
 Baş parmak Z deformitesi
(trapezometakarpal eklem)
• Ulnanın stiloidinde şişlik
• El bileği ekstansiyon kısıtlanması
Başparmak z deformitesi

• Bir diğer erken dönem bulgusu, karpal tünel

sendromudur (parmaklarda,yanma, karıncalanma).
• Karpal supinasyon subluksasyon deformitesi
• Miyalji bu eklem ağrılarına eşlik edebilir.
• Dorsal interossözlerde atrofi ve güçsüzlük sıktır.

Psiforme kemiğin
subluksasyonu
• Otonomik disfonksiyon kaynaklı
terleme artışı, ödem ve ciltte nemlenme
görülür.
• Basınç ve nem ağrı ve şişliği arttırır.
• Tırnaklarda uzunlamasına çıkıntılar,
beyaz renk değişiklikleri ve palmar eritem
gözlenir.
Deformite Nedeni Biçimi

Kuğu Boynu Lateral bantların dorsalde MKF fleksiyon

Deformitesi subluksasyonu PİF hiperekstansiyon
(Swan DİF hiperfleksiyon
Neck)
Düğme İliği Lateral bantların palmar yönde PİF hiperfleksiyon
(Butonniere) subluksasyonu DİF hiperekstansiyon

Ulnar Deviasyon MKF eklemlerin volar yüzde

subluksasyonu
dirsekler
• Dirsek eklemi
• fleksiyon deformitesi
• olekranon bursiti
• romatoid nodüller

• Omuz (sık tutulmaz)

• abdüksiyon ve rotasyonda kısıtlanma
• humerusta superior ve laterale migrasyon
 ALT EKSTREMİTE TUTULUMLARI
Kalça
• fleksiyon kontraktürü, adduktor kaslarda zayıflık

Dizler
• instabilite
• genu varum ve valgum
• fleksiyon deformitesi
• kuadrisepslerde atrofi (Özellikle medial parçası)
• Ayak bilekleri
• posterior tibial tendon tutulumu veya ruptürü ile
subtalar subluksasyon
• Ayak
• normal ark bozulabilir
• Ayak baş parmağı
• haluks valgus
• Parmaklar
• çekiç parmak
• Laterale
deviasyon
 AY
AK
• RA’de Alt ekstremitenin en sık
tutulan eklem bölgesidir.
• DIP eklemler
• Talonaviküler ve subtalar eklem
tutulumu sık (subtalar
dislokasyon)
• Topuk ağrısı (subaşil veya
retrokalkaneal bursit!!!)

X-ray of Foot. Erosions (arrows) are visible in the

metatarsal heads and in some of the phalanges in this
roentgenogram of the foot of a patient with classic
seropositive rheumatoid arthritis.
Deformite Nedeni Biçimi

Çekiç Parmak Metatars başlarında dorsale MCP ve DIP ext, PIP flex
doğru subluksasyon

Pençe Parmak Metatars başlarında dorsale doğru MCP hiperext, DIP ve PIP flex
subluksasyon

Pes Planus- Tarsal eklemin ve subtalar eklemin tutulumu

Kalkaneovalgus
 VERTEBRA TUTULUMLARI
• C1-C2 önemli bir hedef.
• Odontoid prosesde erosif değişiklikler
• Boyun ağrısı
• Hareket kısıtlanması
• Lordozda kayıp
• Baş ağrısı ve baş dönmesi
• Nörolojik bozukluklar
Radyol
oji
1) Periartiküler yumuşak doku şişliği
2) Periartiküler osteoporoz
3) Eklem aralığında daralma, kalsifikasyon
4) Marjinal erozyonlar
5) Şekil bozuklukları
RADYOLOJİK
BULGULAR
ERKEN DÖNEM GEÇ DÖNEM

• Yumuşak doku şişliği • Eklem yüzeyinde aşırı düzensizlik

• Osteoporoz • Subluksasyonlar
• Periostit • Genel osteoporoz
• Eklem deformiteleri
• Eklem aralığında daralma
• Dejeneratif değişiklikler
• Erozyonlar
• Destrüktif değişiklikler
• Kemik ankilozlaşma
 KONVANSİYONEL
RADYOGRAFİK
BULGULAR

Edwarsds JCV, Edwards SE, Huskisson EC. The

value of radiography
in the management of rheumatoid arthritis.
Clinical Radiology 1983, 34: 413-416.
 Ulnar deviation of fingers
Subluxation of the finger MCPJ
 Erosion of joint surfaces in
MCPJ and carpus with
destruction of joint
architecture
 Scapho-lunate disassociation
and rotation of the scaphoid
 Carpal collapse
 Ulnar translocation and radial
deviation of the carpus
 Pseudocyst formation in the
radius
Ulnar + variance
Diğer Şikayetler ve Eklem Dışı
Bulgular
Organ Tutulumları
Diğer Şikayetler ve Eklem Dışı Bulgular
• Zayıflama • Romatoid nodüller (Subkutan romatoid nodüller)

• Aşırı yorgunluk, güçsüzlük, halsizlik, bitkinlik • Kas ağrısı

• Miyalji
• İştah kaybı,
• Ödem
• Depresyon, el ve ayaklarda üşüme
• Düşük ateşle seyreden grip benzeri semptomlar
• Ağızda kuruluk
• Uzun süre dinlendikten sonra meydana gelen ağrı
• Göz salgılarında azalma
• Belirtilerin alevlenmesi
• Ev eşyalarını kullanmada güçlük çekme
 Organ Tutulumları
Gözler
Akciğer • Sklerit
• Akciğer fibrozu (Fibrinöz) • Episklerit
• Plevrit (Plöritis) • Ulcus Kornea(ülser)
• Plevral effüzyonlar • Üveit (gözün vasküler membranı olan uvea'nın
• Kaplan sendromu (yaygın interstisyel pulmoner fibrozis) inflamasyonu)
• Keratokonjuktivit (Sjögren send)
Kalp
• Perikardit Tükürük ve göz yaşı bezleri
• Perikardiyal effüzyon • Ağız ve gözde kuruluk belirtili kronik iltihap (Sicca-
Syndrom)
• Myokardit
• Endokardit
Cilt
• İleti bozuklukları
• Granülamatoz aortit (ödemli, içinde çok sayıdakapiler • Romatoit nodül
damar içeren yuvarlak şekildeki yeni oluşum benign • Vaskülit (özellikle alt baldır ile ayak sırtı)
tümör) • Palmar eritem
• Kapakta ve kapak çevresinde nodüller • Reynoud Fenomeni
• Atrofi
 Organ Tutulumları

Nörolojik sistem
Romatoid artritte santral sinir sistemi genel olarak tutulmaz.
*Tuzak nöropatileri(sinir sıkışmaları)
• Servikal myelopati
• Mononöritis mültipleks(vasa nervosumların vaskülitine bağlı düşük el ve ayak)
• Periferal nöropati
Kas-iskelet sistemi
• Atrofi
• Myopati
• Osteopeni
• Kistik değişiklikler
• Destrüksiyon
Hematolojik sistem
• Anemi
• Trombositoz
• Lenfadenopati

Böbrek ve Gastrointestinal sistem

• İlaç yan etkisi
• Amiloidoz(Uzun süren hastalığı olan ve
inflamasyonun etkin bir şekilde baskılanamadığı
hastalarda proteinüri varlığı öncelikle amiloidozu
düşündürmelidir.)
• Vaskülit