Ატომის აღნაგობა

• ერ კიდევ ძველი ეგვიპტელები ამ ნივთიერებას იყენებდნენ სარეცხ საშუალებად და მინის

დასამზადებლად. მისი სახელწოდება მცენარის Sal-sola soda სახელიდან მოდის. რომლის ნაცრიდანაც
ღებულობდნენ მას. ეს ნივთიერება შედგება 4 ელემენტისაგან A, B, C და D;

• · A ელემენტის ატომური ნომერია 11;

• · B ელემენტის სუბატომური ნაწილაკების ჯამური რაოდენობაა 2;

• · C ელემენტის ატომბირთვში 6 პროტონია;

• · D ელემენტის ატომბირთვის გარშემო მოძრაობს 8 ელექტრონი;

• ამ მონაცემების გათვალისწინებით შეადგინეთ მოცემული ნივთიერების ფორმულა, შექმენით A, B,C, D

ელემენტების ატომთა მოდელები. ნაშრომი წარმოადგინეთ პოსტერის სახით.

• ნაშრომში/ნაშრომის პრეზენტაციისას ხაზგასმით წარმოაჩინეთ:

• · A,B,C,D ელემენტების შესახებ მოცემულ ინფორმაციაზე დაყრდნობით, რომელი ელემენტებისაგან

შედგება საძიებელი ნივთიერება?

• · A, B, C და D ელემენტების ატომთა მოდელები და გამოიყენე ისინი ატომის აღნაგობებს შორის

მსგავსება /განსხვავების საჩვენებლად;

პირობა
• · მოცემული ელემენტებიდან რომელი ამჟღავნებს მეტალურ/არამეტალურ

• თვისებებს და რატომ?

• · როგორი იქნება ამ ნივთიერების ფორმულა, თუ ნაერთში A, B, C და D ელემენტების ატომთა

თანაფარდობაა 1:1:1:3?(ნივთ:

• · საკვანძო შეკითხვა

• · როგორ დაადგენთ და წარმოაჩენთ თვალსაჩინოდ ნივთიერების შედგენილობას სუბატომური

ნაწილაკების საფუძველზე?

• · როგორ შექმნით პოსტერს? · http://mastsavlebeli.ge/?p=7931 ·

https://www.living-democracy.ge/textbooks/volume-2/students-manual-10/tool-2/toolbox-6/ ·
https://www.canva.com/ · https://www.youtube.com/watch?v=R-CHOwORQYU

• · რესურსი/აქტივობა: · https://learningapps.org/1656272

• ნაბიჯი 2

• · რესურსი/აქტივობა:

• · სახელმძღვანელო, პერიოდულობის ცხრილი; ·

https://phet.colorado.edu/en/simulations/filter?subjects=chemistry&type=html&sort=alpha&view=grid ·
https://phet.colorado.edu/sims/html/build-an-atom/latest/build-an-atom_en.html
 Ბოლო მეოთხე
Მესამე ელემტი ელემენტი ჟანგბადი
Მეორე ელემტი
Პირველი ელემენტი ნახშირბადი აღმოჩნდა ეს მისი
წყალბადი აღმოჩნდა
ნატრიუმი აღმოჩნდა აღმოჩნდა ეს ატ ომბირთვის
ეს მისი სუბატომური
ეს მისი ატომური მისი ატომბირთვში გარშემო მოძრავი
ნაწილაკების ჯამური
ნომერით პროტონების ელექტრონების
რაოდენობით
გავარკვიეთ რაოდენობით რაოდენობით
გავარკვიეთ
გავარკვიეთ გავარკვიეთ

Ელემენტების პოვნა
Როგორ გავარკვიეთ?
Z-არის ატომური ნომერი

A-არის მასური რიცხვი

Np+-არის პროტონი(დადებითად დამუხტული)

Ne--არის ელექტრონი(უარყოფითად დამუხტული)

Nn0-არის ნეიტრონი(ნეიტრალური)

ორმულა:

Z=Np+=Ne-

A=Np++Nn0

Nn0=A-Np+
 • Მეტალური:

არამეტალური:
• 1.Na
Რომელი ელემენტი 1.O
გამოირჩევა
მეტალური/არამეტალუ • 2.C;O
რი თვისებებით 2.C
• 3.H
3.H;Na
ივთიერების
ფორმულა
• Ელემენტები ერთმანეთს
შეეფარდება როგორც;
1:1:1:3 ანუ
• Na+H+C+O3->NaHCO3
• Ეს ნივთიერებაა სოდა
 • ოდა — ნახშირმჟავას ნატრიუმის
მარილების ტექნიკური სახელწოდება.
განასხვავებენ სოდის შემდეგ სახეებს:

სოდა ნატრიუმკარბონატს (Na2CO3), სასმელს NaHCO3 (

ნატრიუმის ჰიდროკარბონატი) და
კრისტალურს. კაუსტიკურ სოდას ტექნიკასა და
ყოფაცხოვრებაში უწოდებენ მწვავე ნატრს
NaOH. სოდა ცნობილი იყო უძველესი
დროიდან. ჯერ კიდევ ძველი ეგვიპტელები
ბუნებრივ სოდას იყენებდნენ სარეცხ
საშუალებად და მინის სახარშავად.
სახელწოდება სოდა 1736 წელს ნივთიერებას
დაარქვა დიაუმელ დიუ მონსომ, მცენარის
სახელიდან Sal-sola Soda რომლის ნაცრიდანაც
სოდას ღებულობდნენ.
• ბუნებაში გვხვდება სოდის შემდეგი
მინერალები: ტრონა და თერმონატრიტი. XIX ს-
ის დასაწყისამდე სოდის მოპოვების მთავარ
წყაროს ზოგიერთი ზღვის წყალმცენარისა და
მცენარის ნაცარი წარმოადგენდა.
Გმადლობთ
ყურადღებისთვის
Ავტორი:თემურ ძიძიფური