Pokraj rijeke Raše

krava repom maše.

Jerbo gdje je Raša
tu je dobra paša,
tu je takva trava
da bi svatko bio krava.
Zvonimir Balog „Raša”

Raša - paša
/r/, /a/, /š/, /a/ - /p/, /a/, /š/, /a/
 30 slova abecede
+ otvornik ie
+ samoglasno r

najmanja jezična jedinica koja sama

nema značenje, ali ima razlikovnu ulogu
 škol-a škol-ov-anj-e

škol-ar-ac-Ø škol-ov-a-ti

škol-ar-ic-a škol-sk-i

škol-ar-in-a škol-stv-o

škol-ar-sk-i pred-škol-a

škol-ic-a pred-škol-ar-ac-Ø

škol-ov-an-ost-Ø pred-škol-sk-i
grč. morphē
= oblik
najmanja jezična
jedinica koja ima značenje

škol-a
temeljno N, ž. r., jd.
značenje riječi
IZRAZ (označitelj) = MORF

SADRŽAJ (označenik)
 ALOMORF
nog-a
nog
noz-i
noz
nož-ni
nož
varijanta morfema, tj. djelomično različiti izrazi
morfema
 VJEŽBA

Odredi ALOMORFE.

RIJEČI ALOMORFI
ploviti, isplivati, poplava plov-, -pliv-, -plav-
napisan, pišem -pis-, piš-
odsanjati, otploviti od-, ot-
blizu, blisko, približiti bliz-, blis-, bliž-
htjeti, htio htje-, hti-
 A
E M
R F
O
M
LA
J E
OD
P
 KORIJENSKI - sadrži temeljno značenje škol-a
MORFEM riječi
prefiksalni morfemi od-lom-i-ti

Podjela sufiksalni morfemi crt-ač

morfema između osnove i

prema AFIKSALNI MORFEMI nastavka* (dom-ov-i)
(AFIKSI) između dvije osnove
POLOŽAJ infiksi ili interfiksi (stroj-o-pis-Ø)
U nastavci škol-a

1. Kod duge množine imenica muškoga roda (dom-ov-i)

RJEČOTVORNI - služe za tvorbu novih grad- (značenje većega
Podjela
2. Kod nejednakosložne
(DERIVACIJSKI, promjene imenica
riječi srednjega roda (ram- en-a)mjesta)
naseljenog
 VJEŽBA
1. Podjela morfema prema POLOŽAJU.

P K S infiks nastavak
pradjed pra- djed -Ø
izrada iz- rad -a
ovratnik o- vrat -nik -Ø
nesanica ne- san -ic -a
srednjoškolac srednj, škol -ac -o- -Ø
nagluh na- gluh -Ø
jabučni jabuč -n -i
neplodan ne- plod -an -Ø
pričuvati pri- čuv -a -ti
nalijepiti na- lijep -i -ti

2. Podjela morfema prema FUNKCIJI. Odredi stupce koji se odnose na rječotvorne

i one koji se odnose na oblikotvorne morfeme.
 Č I
IJ E
R
VA
N O
O S
 VRSTE OSNOVE
- osnova na koju
RJEČOTVORNA dodajemo sufiks ili puž-ić
(TVORBENA) prefiks i tako tvorimo pro-hladan
novu riječ
OSNOVA
- dobijemo je kada riječi
maknemo oblikotvorni
(relacijski, gramatički)
morfem hladnoć-a
OBLIKOTVORNA
prohladan-Ø
OSNOVA
- P+K+S=
oblikotvorna osnova