SOSIOLINGUISTIK MELAYU

(ALS451)

KELAINAN DIALEK II
 OBJEKTIF PEMBELAJARAN
Pada akhir pembelajaran, pelajar dapat
1. memahami penggunaan kelainan dialek sosial
2. memahami fungsi dan formaliti bahasa
 PEMAKAIAN BAHASA
Fungsi: Funsiolek
• Laras ialah variasi yang berlainan berdasarkan fungsi dan ia sentiasa berubah-
rubah mengikut fungsi.
• Apabila pengamatan dibuat pada perlakuan bahasa yang wujud dalam pelbagai
konteks, akan didapati kelainan jenis bahasa yang digunakan yang disesuaikan
dengan situasi yang berlainan.
• Contohnya: teks klasik, novel, cerpen, teks ekonomi, teks sejarah, teks undang-
undang dan sebagainya adalah berbeza antara satu sama lain dari segi bahan,
susunan ayat, pilihan kata, jalinan fikiran dan sebagainya.
• Penggunaan bahasa seperti ini adalah dihasilkan oleh laras bahasa yang berbeza.
 Laras

• Laras bahasa boleh didefinisikan sebagai gaya atau cara

penggunaan sesuatu bahasa.
• Sesuatu laras bermaksud variasi yang ada pada tiap-tiap penutur.
Laras bahasa biasanya berubah-berubah mengikut situasi.
• Ciri-ciri laras yang penting ialah perbendaharaan kata, susunan
ayat, dan frasa yang digunakan.
• Sesuatu laras tertentu digunakan untuk keadaan atau situasi
tertentu.
 Definisi Konsep
• Reid (1956), menyatakan seorang penutur dalam situasi berbeza-beza akan
menggunakan laras mengikut situasi sosial yang berlainan iaitu istilah teknik
untuk menyatakan perlakuan bahasa (linguistic behavior) seseorang
individu. Reid juga telah membezakan laras bahasa dan gaya bahasa. Laras
bahasa merujuk khusus kepada bidang penggunaan, manakala gaya
merujuk kepada cara pengungkapan fikiran, matlamat yang hendak dicapai,
suasana yang hendak ditimbulkan, dan suasana yang menjadi latar
penggunaan bahasa berkenaan.
• Halliday (1968), mendefinisikan laras bahasa sebagai variasi bahasa yang
berlainan berdasarkan fungsi. Beliau menyatakan laras bahasa berubah-
ubah mengikut situasi. Jika diamati perlakuan bahasa yang ada dalam
pelbagai konteks, didapati faktor kelainan dan jenis-jenis bahasa yang
digunakan disesuaikan dengan situasi yang berlainan
• Ure dan Ellis ( 1977), menganggap laras bahasa sebagai pola
bahasa yang lazim digunakan mengikut keadaan tertentu. Hal ini
bermakna, sesuatu situasi akan menentukan bentuk bahasa yang
digunakan oleh pengguna bahasa itu dan pemilihannya berdasarkan
konvensi sosial masing-masing.

• Hudson (1980) iaitu satu istilah teknik untuk menerangkan perlakuan

bahasa (linguistik behaviour) seseorang individu apabila bahasa
digunakan.
• Brian Seaton (1982) berpendapat laras bahasa ialah satu variasi yang
wujud daripada situasi yang berlainan seperti umur, jantina atau tajuk
perbualan. Laras juga terdapat dalam sesuatu bidang seperti
kewartawanan, perubatan, sains, perniagaan dan sebagainya berbeza
sama ada dalam bentuk penulisan atau tulisan. Oleh itu kita akan dapati
seseorang itu akan memiliki laras bahasa yang berlainan.
• Asmah Haji Omar (1987), menyatakan laras bahasa mempunyai ciri-ciri
khusus dalam penggunaan bahasa menurut bidang penggunaannya.
Kelainan atau variasi bahasa yang digunakan mempunyai disiplin ilmu
yang berbeza-beza.
• Nik Safiah Karim (1989), laras bahasa berdasarkan penggunaannya, iaitu
variasi bahasa digunakan oleh penutur dalam situasi tertentu. Dia
menganggap laras bermaksud variasi bahasa yang boleh dipilih daripada
sekumpulan variasi yang ada pada setiap penutur. Penggunaan bahasa
berubah mengikut konteks, bidang dan juga peringkat sosial.
Model Identiti Perlakuan (Halliday, 1978)
Ada 3 perkara:
1. tajuk wacana (field of discourse)
• Bidang atau tajuk(Apa)
• Berkaitan dengan tujuan atau perkara komunikasi tersebut
• Isi yang menjadi topik perbincangan
• Topik yang berbeza menyebabkan gaya penyampaian yang
berbeza
2. Cara penyampaian wacana (mode of discourse)
• Cara atau bentuk perhubungan
• Tulisan
• Lisan
• Setiap cara penyampaian mempunyai bentuk penggunaan
bahasa yang tersendiri
• Contoh: Berbual/Bersemuka berbeza dengan bertelefon
3. gaya wacana (style of discourse).
• Pertalian antara peserta
• Perhubungan antara yang terlibat
• Bersifat peribadi atau tidak bersifat peribadi
Contoh: adik dan abang, penulis dan pembaca
 FORMALITI
Menurut MartinJoos(1972:
Qualitatively language style can beclarified into five levels formality, which
is the standard language style, formal style, style consultative, casual
style,a style familiar.”
• i.Gaya beku(frozen)
• ii.Gaya rasmi(formal)
• iii.Gaya usaha(consultative)
• iv.Gaya santai(casual)
• v.Gaya akrab(intimate)
Gaya Beku
• is the most formal style that usually used in respectful situation or
formal ceremony.
• It is also called oratorical style which characterized by the very careful,
has fixed form, and has symbolic or historical nature.
• Paling formal
• Susunan ayat panjang-panjang, kaku dan lengkap
• Penutur dan pendengar serius.
• Situasi perkhidmatan, upacara kenegaraan.
Gaya Rasmi
• It is used in the formal events, talks about the serious problem such as in the
formal speeches and official meeting.
• The characteristics of formal language are its careful and standard speech,
low tempo speech, technical vocabulary, complex and divergence
grammatical structure, use of fullname address, avoidance of main word
repetition and its use of synonyms.
• Formal
• Mengikut sistem morfologi dan mengikut sebutan standard.
• Digunakan dalam urusan rasmi dan pentadbiran.
Gaya Usaha
• is used in some group discussion, regular conversation at school, companies, trade speech
conversation,etc.
• It was the most operation among the other styles.
• One of the characteristics of consultative language is its tendency of average speed, which
is higher than formal style.
• The sentence tend to be shorter(resemble or indeed, phrase) and less well planned( tend to
spontaneous).
• Since it is spontaneous,people tend to repeat some unnecessary words, choose the wrong
word choice or use many slang or jargon.
• Separuh formal
• Tidak terlalu terikat dengan tatabahasa seperti ayat yang lengkap.
• Perbualan biasa di tempat-tempat rasmi
• Urusan di pejabat-pejabat, perbincangan, mesyuarat dan sebagainya
• Gaya Santai
• usually applied in daily conversation, in relaxed time such as when
they picnic or sport, etc.
• It also uses colloquial words (informal words, and usually apply in
daily conversation). In this style people often use slang language
where the sentences tend to be shortened and the disappearing
word.
• Situasi tidak rasmi
• Penggunaan ayat yang pendek-pendek
• Tidak mengikut hukum morfologi dan leksikal yang sebenar
• Makna ujaran disokong unsur-unsur suprasegmental
Gaya Akrab
• is a style among intimate members of a family or friends that do not
need a complete language with clear articulation.
• It is enough to use short utterances.
• Another characteristic of this style is grammar unnecessarily used
here, because it can bring disorder to this intimate style.
• Santai dan bersifat peribadi
• Penggunaan kata yang pendek dan minimum.
• Penutur mempunyai hubungan yang akrab; seperti kawan baik, ahli
keluarga
 Latihan Berpasangan:

Kelainan Bahasa dalam Masyarakat (Kawasan tempat tinggal anda)

1. Nama tempat/lokasi
2. Jenis masyarakat- multilingual/monolingual
3. Kelainan bahasa/dialek/variasi bahasa