Bireyselleştirilmiş Eğitim

Programları ve geçiş planları

Hazırlayan: Öğr. Gör. Hakan METİN
 Tarihsel gelişim
1. Özel eğitimin tarihsel gelişimi
2. Öğretmen yeterlilikleri
3. Bep’in tarihsel gelişimi
 Temel kavramlar
• Program: yapılması öngörülen eylemleri ve alt
basamaklarını kimleri, nasıl yapacağını belirten
ayrıntılı akış planıdır.
• Eğitim programı: bireyler için düzenlenen, milli
eğitim politikalarına ters düşmeyen bütün
etkinlikleri ve politikaları kapsar.
– Öğrencinin yapına ve toplumsal normlara göre,
gösterilmesi gereken bedensel, bilişsel, duygusal ve
toplumsa davranışları kazanması için tüm eğitsel
yaşantıların planıdır.
• Bir eğitim kurumunda ulusal eğitimin amaçları
doğrultusunda o eğitim kurumunun
amaçlarına ulaşmak için saptanmış öğretim
programlarını, ders içi ve dışı etkinlikleri,
içeriğin etkili bir biçimde kazandırılmasını
sağlayan süreç, yöntem ve teknikleri ve
amaçları ne ölçüde kazındığını kontrol etmek
için değerlendirme etkinliklerini kapsar.
 Müfredat programı
• Derslerin düzenli bir şekilde haftalık ve yıllık
dağılımının gösterildiği plandır.
 Öğretim programları:
• Yönetmeliklerle düzenlenen sosyal kol
etkinlikleri, özel günlerin kutlanması, rehberlik
hizmetleri, sağlık etkinlikleri, geziler, yetiştirme
kursları sanatsal etkinlikler, kültürel çalışmalar
vb. etkinlikleri içerir.
• Bir eğitim kurumunu bitirmek için kurumun
amaçları doğrultusunda okunması gerekli ders,
ünite, konuları ve konu gereçlerini içeren
plandır.
 Programın öğeleri
• Toplumsal normların gerektirdiği davranışların
betimlendiği amaçlar, amaçların
gerçekleşmesi için gerekli yaşantılardan oluşan
içerik ve içeriğin etkili bir biçimde öğrencilere
kazandırılması için yararlanılan yöntem, her
türlü araç-gereç, personel ve tekniği kapsayan
öğretim süreci ve normların gerektirdiği
davranışların kazanılıp, kazanılmadığını
anlamak için yapılan değerlendirmedir.
• Amaçlar: eğitim yaşantıları sonucunda öğrencinin
göstereceği en son davranışların betimidir.
• İçerik: amaçların öğrencide gerçekleşmesine hizmet
edecek yaşantıların içerdiği içeriktir.
• Öğretim süreçleri: içeriğin sunumu, öğretim süreçleri,
yöntem, araç-gereç, personel ve organizasyonu kapsar.
Hangi personel, araç-gereç ve düzenlemeyle yaşantıların
nasıl sunulacağı öğretim süreçlerinde belirtilir.
• Değerlendirme: amaçlarda belirlenmiş olan
davranışların, ne ölçüde öğrencilerde gerçekleştiği
değerlendirmeyle belirlenir.
1. Zorunlu eğitim
2. Özel eğitim gerektiren çocukların zorunlu
eğitimi
– Özel eğitim gerektiren bireylerin ayrı eğitim
kurumlarına yerleştirilme nedenleri
– Tıp modeline göre eğitim ortamına yerleştirme
– Eğitsel değerlendirmeye göre eğitim ortamına
yerleştirme
Programları yetersizliği olan çocuklara göre
uyarlama
• Ortamlar ve programlar yetersizliği olan
çocuklara göre düzenlenmediğinde, onların
akranları gibi öğrenebilmeleri için ortamlar,
eğitim programları ve öğretim
uygulamalarında değişikliğe gereksinim vardır.
• Hazırlanan temel eğitim programını ve ders
programını çocuğun yapabildiklerine ve
gereksinimlerine göre uyarlamayı
öğretmenlere kazandırmak gerekir.
 BEP
• ABD 1975 PL.94-142 Sayıl Tüm Eğngelli Çoculra
İçin Eğitim Yasası
– Tüm engelli çocuklara parasız, uygun eğitim hakkı
– Tüm engelli çocuklara engellerine bakmaksızın
zorunlu eğitimden yararlanma hakkı
– Tüm engelli çocuklara fark gözetmeksizin
değerlendirme, hakkı getirmiştir.
– En az kısıtlayıcı eğitim
• İDEA 1990
• BAHP: 3 Yaşına kadar ailelere verilen hizmet
• BEP: okul öncesinden lise sonuna kadar
• BGHP: 14 yaş sonrası öğrenciler için
 573 KHK ve Özel Eğitim Hizmetleri
Yönetmeliği
• 1997 de yayımlanan bu kararname ile BEP
zorunlu hale gelmiştir.
• ÖEHY uygulama yol ve yöntemlerini
açıklamıştır.
 573 KHK
1. Eğitim hakkı getirmiş
2. Normalleştirmeyi öngörmekte
3. BEP programı çocuğa uyarlama
4. Tıp yerine eğitim modeli
5. Etiketlemeden ziyade eğitim fırsatı
6. BEP hazırlama
7. Zorunlu erken çocukluk eğitimi
8. Ailelerin eğitime katılma hakkı
9. Ailelerin BEP ve Değ. Katılması
10. Uygun eğitim programları
11. En az sınırlandırılmış eğitim
12. Profesyonel özel eğitim öğretmenliği
 DEĞERLENDİRME SÜRECİNİN AŞAMALARI
FARKINA
VARMA/TARAMA

Gönderme öncesi Başvuru/

süreç Gönderme

TANILAMA

ÖZEL EĞİTİME
UYGUNLUK

PROGRAMI PLANLAMA/
BEP GELİŞTİRME

GELİŞİMİ İZLEME

PROGRAMI
DEĞERLENDİRME
• BEP: Kişinin gereksinimlerine göre yapması
gereken eylemleri ve alt basamaklarını nasıl ve
kiminle yapacağını gösteren bir akış planıdır.
• BEP, öğrenciyle işbirliği yaparak çalışacak olan
aileler ve uzmanlar ile birlikte geliştirilen,
değiştirilen ve koordine edilen bir dökümandır.
 ÖEHY (2012)
• MADDE 69 : Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin gelişim
özellikleri, eğitim performansları ve ihtiyaçları
doğrultusunda hedeflenen amaçlara yönelik hazırlanan
ve bireylere verilecek destek eğitim hizmetlerin de
içeren özel eğitim programıdır.
• MADDE 6: Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin bireysel
yeterlilikleri ve tüm gelişim alanlarındaki özellikleri ve
akademik disiplin alanlarındaki yeterlilikleri dikkate
alınarak, bireyselleştirilmiş eğitim planı geliştirilir ve
eğitim programları bireyselleştirilerek uygulanır.
 Bireyselleştirilmiş Eğ itim Programı (BEP); rehberlik araştırma
merkezlerinde “Eğ itsel Değ erlendirme ve İzleme Ekibi”
tarafından gerçekleştirilen “Ayrıntılı Değerlendirme Sü reci”
sonunda, “Ö zel Eğ itim Hizmetlerinden Yararlanması Uygun
Gö rü len” ö zel gereksinimli ö ğ renciler için “ekip” tarafından
hazırlanan programdır.

 BEP; özel gereksinimli öğrencinin zihinsel, duygusal, sosyal dil ve

iletişim alanlarında yapabildiklerini dikkate alarak, kazandırılacak
davranışların neler olduğu, bu davranışların nerede, nasıl, kimler
tarafından hangi yöntemlerle ve ne kadar sürede kazandırılacağını
belirten, gerekli destek eğitim hizmetlerini içeren, içinde ailenin de
yer aldığı bir ekip tarafından hazırlanan yazılı bir programdır.
• Bep özel eğitim gereksinimi olan öğrencilerin
(ÖGOÖ)eğitsel performans düzeylerine dayalı
olarak ölçülebilir yıllık amaç ve kısa dönemli
amaçlar, belirli eğitsel yerleştirme ortamı ve
ilgili hizmetleri ve belirli eğitim programından
yararlanması için öğrenciye gerekli olan
destekleri içerir.
• Eğitim programından hareketle, bireyselleştirilmiş
eğitim programı, anne baba, özel eğitim öğretmenleri,
okul yöneticileri ve diğer ilgili uzmanların oluşturduğu
ekibin denetiminde bedensel, toplumsal, duyuşsal ve
bilişsel alanlarda yapabildiklerini dikkate alarak,
yetersizliği olan kişinin yaşına göre göstermesi
beklenen toplumsal normların gerektirdiği bedensel,
toplumsal, duyuşsal ve bilişsel davranışları göstermesi
için gerekli ek eğitsel yaşantıların, ortamların ve görev
alacak kişilerin ve çalışmaların sürelerin gösterildiği
plandır.
 BEP Hangi Öğrenciler İçin Hazırlanır?
 BEP, değ erlendirme sü recinin basamaklarını oluşturan gönderme öncesi,
gönderme ve ayrıntılı değerlendirme sü reçleri sonunda ö zel eğ itim
hizmetlerinden yararlanması uygun gö rü len çocuklar için hazırlanır.

AYRINTILI
GÖNDERME ÖNCESİ GÖNDERME SÜRECİ
DEĞERLENDİRME
Yetersizliğ i olduğ u
Akranlarından farklı RAM’da ekip tarafından
dü şü len ö ğ renci
olan ö ğ renciler çok yö nlü bir
yapılan uyarlamalara
belirlenir. RAM’a değ erlendirme yapılır.
rağ men başarısız ise
gö nderilmeden ö nce Ö zel eğ itime uygun
yapılan çalışmalar
çeşitli uyarlama ve olup olmadığ ına karar
rapor haline getirilir ve
dü zenlemelerle ö ğ renci verilir. Daha sonra
ö ğ renci RAM’a
değ erlendirilir. eğ itsel değ erlendirme
gö nderilir.
yapılır. BEP hazırlanır.
Özel eğitim işlemleri kapsamında yapılacak
olanlar
• Şüphelenilmiş olan öğrencinin gelişimsel özellikleri
tanımlanmalıdır.
• Okulda başarılı olmasını engelleyen problemleri
belirlemek için öğrenci değerlendirilmelidir.
• Öğrencinin yetersizlik türü belirlenmelidir.
• Yetersizlik türü için en az sınırlandırılmış ortamın hangisi
olduğu belirlenmelidir.
• Destek hizmet türleri belirlenmelidir.
• Gereksinimlerine uygun uyarlamalar belirlenmeli
• Okulda fiziksel düzenlemeler yapılmalı
• Bep hazırlanırken öğrenci gereksinimleri göz
önünde bulundurulmalı ve mevcut program bu
gereksinimler doğrultusunda uyarlanmalıdır.
• Özel eğitime gereksinim duyan bireyler için
sadece müfredat programında yer alan ve
okulda gereksinim duyacağı becerileri değil
ayrıca programda yer almayan çocuğun
gereksinim duyduğu gelişim alanlarına da yer
verilmelidir.
• Öğrenciye sağlanacak olan müfredat
uyarlamaların ve desteklerin ne kadar
olacağına öğrencinin bireysel öğrenme
özelliklerine göre karar verilir.
• Çok sayıda ve daha karmaşık gereksinimleri
olan öğrencileri için önemli eğitsel değişiklikler
gerekebilir (NCSE, 2006) (ulusal özel eğitim
konseyi)
 Bu eğitsel değişiklikler
• BEP çocuğun devam ettiği programdan ne kadar
yararlanacağı, uyarlama ve değişiklik yapılacağını
içermelidir.
• Müfredata devam edebilen öğrenci için bep
gerekmez
• Öğrenci gereksinimine göre bep’in kapsamı değişir.
• Karmaşık gereksinimi olan öğrenciler için çeşitli
gelişim alanlarındaki amaçların kazandırılması
gerekebilir.
• Bep geilişim süreci bir öğrencinin özel eğitime
gereksinimi olduğu tanımlandığı anda başlar
ve her öğretim yılı başında yeniden geliştirilir.
Bazı bilgiler aynı kalacak olmasına rağmen,
birçok bileşen değerlendirme verileri, mevcut
performans düzeyi, yıllık ve kısa dönemli
amaçlar, geçiş hizmet planları ve yıl sonu
özetleri bir öğretim yılından gelecek öğretim
yılına değişebilecektir.
 BEP ne?
• ÖGOÖ belirli özel eğitim gereksinimlerini karşılamak için geliştirilir.
• Öğrenci, aileler, öğretmenler ve diğer personelin birlikte çalışmasını
gerektiren bir ekip çalışmasıdır. Ekipte yer alan bireyler öğrencini
ihtiyaçları doğrultusunda zam içerisinde değişebilir.
• Öğrencinin eğitim programındaki ilerlemişini izlenmesi v
değerlendirilmesine yardımcı olmak için planlanan bir dokümandır.
• Öğrencinin gelişim ve ilerlemesi için aileler, öğrenciler ve personelin
birbiriyle iletişim kurmalarını sağlayan bir dokümandır.
• Öğrencini öğretim yılı boyunca çalışacağı ölçülebilir yıllık amaç ve kısa
dönemli amaçların bir özetidir.
• Örcinin daha etkili öğrenesini sağlayacak olan öğrenciye uygun eğitim
programının belenmesi için alınacak olan yerleştirme karar için bir özettir.
• Geçiş hizmetlerinin planlanması için bir rehberdir.
 BEP’in amaçları ve işlevi
• Bireyselleştirilmiş amaçlar
• Bu amaçların nasıl başarılacağı
• Ek hizmetler ve bu hizmetlerin nasıl
sağlanacağı
• BEP’in çeşitli beklentileri için sorumluluk
• BEP öğrenci gelişiminin ve ilerlemesinin izlenmesinde
öğretmene yardımcı olur.
• BEP program geliştirme ve geçiş hizmetlerini planlama
sürecinde sürekli olarak yardımcı olur.
• BEP öğrencinin gereksinimleri doğrultusunda eğitim
programı hazırlamak için sınıf içi ve sınıf dışı destek
hizmetlerinin sağlanmasına rehberlik eder.
• BEP in geliştirilmesi, öğrencinin ihtiyaçlarının
karmaşıklığına bağlı olarak küçük yada büyük bir grup ve
aileler ile görüş alışverişinde bulunularak bir öğretmen
tarafından üstlenilebilir.
 BEP ilkeleri
1. Bireyselleştirilmiş ve öğrenci merkezlidir
2. Kapsamlıdır
3. Bütünseldir
4. İşbirliğine dayalıdır
5. Ulaşılabilir (NCSE 2006)
 Bep neden geliştirilir.
• Yazılı hale getirilmiş olan bep, ÖGOÖ öğretimine
nereden başlayıp, sırasıyla nelerihn öğretilmesi ve
nasıl öğretilmesine ilişkin bir dizi eğitsel kararı
yönlendirir. Bep’deki eğitsel ölçümlemeyle
öğrencinin yapabildiklerinin düzeyi belirlenir.
Öğrencinin yapabildikleri, öğretim amaçlarından
yıllık amaçlara, öğr. Uyarlamalarından
yerleştirmeye, programın hazırlanmasından
hizmetlere, araç-gereçlere ve sorumlu kişilerin
kimler olacağına rehberlik eder.
• Eğitsel ölçümleme sonucu öğrencinin
yapabildiklerine dayalı geliştirilen bep, çocuğa
hizmet verelerin kendi aralarındaki iletişimini
de kolaylaştırır. Ayrıca, çocuğun eğitim
gereksinimleri ve ilerlemelerine ilişkin anne
babayı bilgilendirmek içinde bep ten
yararlanılır.
BEP Geliştirmek İçin Yapılması Gerekenler

• Var olan programda çocuğun yapabildiklerini

belirleme
• Yapabildiklerine göre gereksinimleri
doğrultusunda programı uyarlama ve destek
eğitim hizmeti sağlama
• Çocuğun yetersizliği, yapabildiklerine ve ortam
seçeneklerine göre devam edeceği ortama
karar verme
• BEP uygulanması için gerekli önlemler alma
 BEP de Bulunması Gereken Temel Bilgiler
1. Çocuğun mevcut eğitsel performans ve başarı düzeyine yer verilmeli
2. Performansı doğrultusunda güçlü yanlarının ve gereksinimlerinin belirtilmesi
3. Gereksinimleri doğrultusunda yıllık ve kısa dönemli amaçlar
4. Bu yıllık amaçların nasıl ve ne aralıklarla ölçüleceği
5. Sağlanacak özel eğitim, gerekli sınıf düzenlemeleri, ek yardımlar ve desteklere
6. Ders dışı etkinliklerin neler olduğu ve nerede yapılacağı
7. Merkezi sınavlarda ne tür uyarlamalara yada hangi alternatif değerlendirme
süreçlerine katılacağı
8. Sağlanacak ek hizmetlerin ne zaman başlayıp biteceği
9. Geçiş hizmeti planlarının belirtilmesi
10. Önceki bep in gözden geçirilmesi ve rapor hazırlama dönemlerinin belirtilmesi
gerekir.
11. Gözden geçirme ve değerlendirmenin nasıl yapılacağı, değerlendirme araçlarının
neler olacağı
12. Destek hizmeti sağlayacak olan personelin ismi
13. Öğretim yılı sonunda öğrencinin göstereceği gelişim ile ilgili özet bilginin verilmesi
14. Ailenin uygun bulduğuna dair imzası gerekir.
 Eğitsel
performans
Ölçümleme düzeyi
işlem
Yıllık amaçlar
süreçleri ve
zamanları

Sorumlu
olan kişiler BEP KDA

Normal eğt. Özelleştirilm

Prog. Katılım iş eğitim
düzeyi hiz.
Hiz.
Başlama
bitiş tarihi
 Öğrenci

Alan
Okul müdürü
öğretmenleri

BEP
EKİP
Sınıf ÜYELERİ Gezici
öğretmeni öğretmen

Eğt. Prg. Haz.

Gör. Aile
Öğretmen
 Programın kapsadığı alanlar
• Yıllık yada altı aylık plan yazma
• Bep
– Nasıl bir yol izleneceği
– Öğr. İlerleme göstermediğinde öğr. Uyarlamaların
nasıl yapılacağı
– Aile ve çalışan arasında iletişim
– Yasa gereği
• Program neleri içerir
– Öğr. Yetersizliğinin betimi
– Öğr. Özrünün betimi
– Öğr. Top. Normların gerektirdiği davranışları
yapabilme düzeyi
– Öğr. Gereksinimlerini
– Yıllık amaçları
• KDA
• Özel eğt. Ve diğer hizmetleri
• En az sınırlandırılmış ortama yönelik olarak çocğun
normal okullara katılma süresini
• Değerlendirme ölçütleri, yöntemleri ve zamanlamasını
• Bep uygulamaktan sorumlu kişileri
 VAKA
İNCELEME
ÖZETİ

BEP
FORMLARI

BİREYSEL TÜM
ÖĞRETİM HİZMET
PLANI PLANI
Başvurma
Ölçümleme
Yetersizliğin değerlendirilmesi
Yetersizliğin betimi
Özrün değerlendirilmesi
Özrün betimi
Vaka inceleme özeti
• Gereksinimler ve öncelik sırasına koyma
• Yıllık amaç koyma ve sıralama
• KDA oluşturma

BEP: Tüm hizmet planı

• Öğretim amaçları
• Ortam
• Davranış yönetimi
• Öğretim teknikleri
• Öğretim malzemeleri

BÖP: Bireysel öğretim planı

 Vaka inceleme özeti
• Değerlendirme ve ölçümleme sonuçlarına
dayalı olarak öğrencinin toplumsal normların
gerektirdiği davranışları yapabilme kapasitesi
ve toplumsal normların gerektirdiği
davranışlardan yaptıkları özetlendiği gibi
yerleştirme önerilerine de yer verilir.
• Bep’i geliştirmenin ilk basamağı öğrencinin
toplumsal normların gerektirdiği davranışları
yapabilme düzeyini (kapasite) kestirmek için
yapılan değerlendirmedir.
– Yetersizliğin varlığı
– Özel eğitim hizmetlerine uygunluğu
 Özel eğitimden yararlanma
• Değerlendirme sonucuna bağlı olarak
öğrencinin özel eğitim hizmetlerinden
yararlanıp yararlanamayacağına karar verilir.
– SBT (ÖEH UYGUNLUK İÇİN)
– ZEKA TESTLERİ
– İŞİTME-GÖRME RAPORLARI
– ÖBT (PLANLAMA İÇİN)
• Bağıl testler yetersizliğin değerlendirilmesinde
• ÖBT özrün değerlendirilmesinde uygundur.
• Nitelikli değerlendirme çocuğun alacağı
hizmetin kalitesini belirler.
• Değerlendirme sadece yerleştirmede değil
eğitim programı ve hizmetlerin sağlanmasında
da kullanılır.
 Özel eğitime uygunluğunu belirleme
• Çocuğun yetersizliği ve kapasitesi,
yönetmeliklerde belirtilen uygunluk ölçütünü
karşılıyor mu?
• Kurul ve bep oluşturma
Hangi alanlar değerlendirilecek?
 • Zihinsel işlevde bulunma, uyumsal davranış, akademik başarı,
Zihinsel yetersizlik tıbbi/gelişimsel özgeçmiş ve dil.

• İşitme, dil, konuşma, akademik, sosyal ve duygusal gelişim ve

İşitme yetersizliği algısal devimsel alanlarında değerlendirme

Görme yetersizliği • Görme, akademik başarı, zihinsel, sosyal/duygusal

• Tıbbi, devimsel, uyumsal davranış, zihinsel, akademik başarı ve

Ortopedik ve diğer sağ. Pr. sosyal/duygusal

• İşitme, eklemleme, akıcılık, ses, dil, akademik başarı ve

Konuşma bozuklukları sosyal/duygusal

• Tıbbi, zihinsel, devimsel, uyumsal davranış, sosyal/duygusal,

Çok özürlü akademik başarı, dil, konuşma, işitme ve görme

• Zihinsel, akademik performans, dil, sosyal/duygusal ve sınıf içi

Özel öğrenme güçlükleri davranışlar.

• Zihinsel, sosyal/duygusal, uyumsal davranış, akademik başarı,

Duygusal bozukluklar tıbbi/gelişimsel özgeçmiş.

Üstün zekalı • Zihinsel, akademik başarı, yaratıcılık, sosyal/duygusal.

 Yaptıklarını özetleme
• BEP geliştirirken ilk iş, öğrencinin toplumsal
normların gerektirdiği davranışları yapabilme
düzeyinin özetlemektir.
• Yapabildiklerine göre eğitsel bildirimler
oluşturulurken dikkat edilir.
 Dikkat edilmesi gerekenler
• Öğrencinin yaptıkları açık ve belirgin şekilde betimlenmelidir.
• Öğrencinin yaptıkları özetlenirken kazanmış olduğu
davranışlar ve kazanması gereken davranışlar, gereksinimler
olarak birlikte yazılmalıdır.
• Zayıf ve güçlü alanları birlikte belirtilmeli
• Etiket kullanılmamalı
• Davranışlardan yapabilme düzeyini özetlerken yetersizliğin
eğitim alanlarından hangilerini etkilediği açıkça betimlenmeli
• Değerlendirme sadece başta değiş süreç içerisinde de devam
ettirilmelidir.
 Vaka inceleme özet formu doldurma
• Görüşme, gözlem ve ölçü araçlarında elde
edilen bilgilerin özet olarak yazıldığı formdur.
• Hekim raporları yetersizliğin betiminde
• Yetersizliğin öğrenme üzerine etkileri
yetersizliğin işlevsel betiminde
• Toplumsal normlara göre yapıp yapamadığı
davranışlar ise özür başlığı altında yer
almalıdır.
• Başvurma nedeni:
• Özgeçmiş bilgileri:
• Gelişimsel özgeçmiş:
• Görme ve işitmesine ilişkin bilgiler:
• Eğitimsel özgeçmiş ve alınan özel eğitim:
• Yetersizliğin betimi:
• Yetersizliğin işlevsel betimi:
• Eğitsel işlevde bulunma düzeyi yada toplumsal
normların gerektirdiği davranışlardan yaptıkları
• Özrün işlevsel betimi
 Gelişim dönemlerine göre toplumsal
normların gerektirdiği davranışlar

Erken çocukluk Çocukluk Ergenlik Gençlik

• Öz bakım • Okuma, • Günlük yaşım • Günlük
iletişim, yazma, becerileri, yaşam
sosyal aritmetik ve meslek becerileri ve
beceriler ve diğer disiplin öncesi meslek
okula hazırlık alanları, becerileri, öncesi
beceri iletişim, iletişim becerileri,
günlük yaşam iletişim.
becerileri
Öğrenci gereksinimlerini belirleme
• Gereksinim öğrencinin toplumsal normlara
bağlı olarak gerçekleştirmesi gereken
davranışlarla sahip olduğu davranışlar
arasındaki farkla belirlenir.
• Akranlarının davranışları
• Ders rehber kitapları
• Kontrol listeleri
• Gereksinimler listelenerek önem sırasına göre
sıralanmalıdır.
 Eğitim ortamı seçme
• Özel eğitim ortamları ve hizmetleri çeşitli ve esnek olmalıdır.
• Normal sınıf
• Özel eğitim sınıfı
• Özel eğitim okulu
• Evde
• Hastanede
• Kurumlarda öğretim
• Kaynak oda
• Gezici öğretmen
• EN AZ SINIRLAYICI ORTAMDA EĞİTİM
Vaka inceleme özeti örneği
 Tüm hizmet planı
• Gereksinim listesi
• Yıllı amaçlar (Top. Gereksinim doğrultusunda)
• KDA
• Ortamlar
• Sorumlu personel
• Hizmetin verileceği ortam
• Ek hizmet ve süresi dahil olmak üzer planlanır.
• Tüm hizmet planının etkililiğini, var olan
personel, ortam ve hizmetler etkiler.
• Hizmetlerin sağlanması, personel, ortam, mali
kaynaklar v yetersizlikten etkilenme derecesi
bahane edilmeden, çocuğun gereksinimlerine
göre gerçekçi eğitim planlarının
hazırlanmasına bağlıdır.
Gereksinimler listelenir
(Top norm)

Yıllık amaçlar (ger.

Doğrultusunda)

KDA

Hizmet nerede, ne süreyle,

kim ve nasıl verilcek?
• Tüm hizmet planı yerleştirme ekibinin ürettiği
bilgilere dayalı geliştirilir.
• Genel bir plan olup, çocuk için konulan yıllık
amaçları ve ilişkili kısa dönemli amaçları içerir.
 TÜM HİZMET PLANI

Öğrencinin Adı Soyadı: Tarih:

İl-ilçe: Okul:
Öncelik Sırasına Konulmuş Gereksinimler Öncelik Sırasına Konulmuş Yıllık Amaçlar
1 1
2 2
3 3

Kısa Dönemli Amaçlar:

Özel Eğitim Yada Destek Hizmetler

Nasıl? Nerede? Kim ? Ne süreyle?

1. Birebir 1. Kaynak Odada 1. Fizyoterapist 1. Haftada üç gün
2. Küçük Grup 2. Özel Eğitim Okulu 2. Özel Eğt. Öğr. 2. Her gün

Program/Yerleştirme

Programa Giriş Tarihi Gözden Geçirme Tarihi

Bütünleştirme Süresi Komite Üyeleri

 Yıllık ve kısa dönemli amaçlar
• Eğitimin genel amaçları tüm öğrenciler için
aynı olmasına karşın öğrenci yeterliliklerinden
kaynaklı olarak bu amaçların öğrencilerde
gerçekleşme düzeyleri farklıdır.
• Özel eğitim gerektiren bireylerin
yeterliliklerine uygun olarak yıllık ve KDA
konulmalıdır.
 Amaçların nitelikleri
• MEB genel amaçları
• Okuma, yazma ve okuduğunu anlama, matematik
becerileri, tarih, siyaset, bilim yabancı dil, felsefeyle
ilgili amaçların kazandırılması
• Her çocukta bu amaçların gerçekleşme düzeyi farklı
olabilir.
• Çocuk için amaçları belirleyip oluşturma eğitsel
anlamda yapacaklarının ve göstereceği davranışların
kesin olarak betimlenmesi süreci olarak açıklanabilir.
 Amaçlar yazılı olmalıdır!
• Öğretim düzensizliği
• Etkililiği
• Verimsiz
• Nesnel değerlendirme?
• Amaçların yazılı olmasının yararları:
• Öğretmen amaçlara odaklanır
• Öğretimin yönü tayin edilir
• Kazandırılacak kavramlar beceriler bellidir
• Öğrenmeler tesadüfi değildir
• Etkili ve verimli öğrenme olur.
• Bep ekibi sorumluluk alıp takip edebilir.
• Gerektiğinde düzenlenir
• Öğrenci amacın farkında olarak gayret eder.
• Aile öğretmen iletişimini arttırır.
• Hizmet ve yerleştirmelerin uygunluğu değerlendirilebilir.
 Amaçların uygunluğu
1. İşlevsel
2. Gerçekçi ve uygulanabilir
3. Öğrencinin yararına olmalı
4. Edinimli sınırlı olmamalı
5. Öğrenci katılımıyla belirlenmeli
6. Yaşa uygun olmalı
7. Nasıl yapıldığından ziyade davranış üzerine
odaklanılmalıdır.
 Yıllık amaçlar
1. Eğitsel ölçümlemeyle, öğrencinin var olan toplumsal
normların gerektirdiği davranışları yapabilme düzeyi
belirginleşir.
2. Öğrencinin yaşı ve zorunlu eğitim için kalan süresi dikkate
alınarak yıllık amaçlar oluşturulmalıdır.
3. Öğrencinin özel eğitim programında geçireceği süre göz
önünde bulundurularak yıllık amaçlar oluşturulmalıdır.
4. Öğrencinin bir yıl sonunda neleri yapabileceği kestirilerek
yıllık amaçların belirlendiği hatırda tutulara, yıllık
amaçların gerekirse değiştirileceği göz önünde tutularak
oluşturulmalıdır.
 Liste yapılarak yıllık amaçlar seçilir.
Okuma Aritmetik İletişim Sosyal Mesleki ve
becerileri becerileri becerileri beceriler meslek öncesi
beceriler
Okumaya Sayma. Dinleme. Yazı yazma. Mesleğe
hazırlık. Dört işlem. Söyleneni Dikte etme. hazırlık.
Harflerden Ölçme. anlama. Dilbilgisi. İşte çalışma.
yene sözcük Saati söyleme İsteklerini Konuşma.
okuma. Sözcük Problem çözme belirtme.
dağarcığı Komutları
yerine getirme.
YA oluştururken yaşanabilecek problemler

a. Çok ayrıntılı yazılmış olabilir (5 sn okur).

b. Sınırlı alanda yazılmış olabilir (kerevit).
c. Öğretimsel programla sınırlı olabilir
(KÜEÇMP).
d. Geniş alanda yazılabilir (iyi olma).
e. Uygulayıcının yapacağın belitme (DDP uygula)
f. Sınıf düzeyindeki başarı belirtilebilir (3. sınıf
düzeyi)
 Yıllık amaç örnekleri
Toplumsal normların gerektirdiği davranışları
yapabilme düzeyi:
Tüm heceleri, sesli ve sessiz harfleri okur ve
fişlerden dakikada 18 sözcük okur; kişilerle
iletişim kurarken iki yada üç sözcüklü
cümlelerle iletişim kurar. Çizgiler çizer. Tek
basamaklı sayılarla toplama ve çıkarma
işlemlerini parmaklarını sayarken yapar.
Bağımsız çalışırken sürenin yaklaşık üçte
birinde dikkate der; (yaklaşık ün kez)
arkadaşlarına vurur, çelme takar ve onlarla
alay eder.
Yıllık amaçlar
1. Sesli okuma hızını ve cümleleri doğru
okumayı arttırır.
2. Cümlelerle konuşur.
3. Doğru ve hızlı bir şekilde eldeli toplar ve
deste bozarak çıkarır.
4. Bağımsız çalışma sırasında uygun ders
çalışma davranışları gösterir.
5. Arkadaşlarıyla uygun bir şekilde (onları
rahatsız etmeden ve engellemeden) oynar
ve çalışır.
 KDA Örnekleri
Dil ve İletişim
Yıllık Amaçlar
Dört v daha fazla kelimeden oluşan
yönergelere uygun şekilde davranır.
Evde, okulda, arkadaşlarıyla yaptıklarını,
ihtiyaçlarını, isteklerini cümleler kurarak (tek
yad iki kelimelik) anlatır.
Kendisine sorulan soruya cevap verir.
KDA
1. E. Günlük yaşantıda söylenen 2-3 kelimelik
yönergeleri yerine getirir.
2. E. 2-3 kelimeden oluşan akademik
yönergeleri yerine getirir.
3. E. Günlük yaşantıda söylenen 4 ve daha
fazla kelimelik yönergeleri yerine getirir.
4. E. 4 ve daha fazla kelimeden oluşan
akademik yönergeleri yerine getirir.
5. E. Evde ve okulda karnının acıktığını,
tuvaleti geldiğini, su içmek istediğini (tek-
iki) basit cümleler kurarak anlatır.
6. E. Okulda yaptıklarını, yeni öğrendiği şeyleri
basit cümleler kurarak anlatır.
7. E. evde yaptıklarını, basit cümleler kurarak
anlatır.
8. E. Günlük yaşantısı ile ilgili sorulan sorulara
tek yada iki kelimelik cümlelerle yanıt verir.
9. E. Derslerle ilgili sorulan sorulara cevap
verir.
 Yıllık amaç, KDA ve Öğretim Planı arasındaki farklar
Yıllık Amaç KDA Öğretim Planı
Beklenen sonuçlara Çocuğun halihazırda toplumsal normların Günlük yada haftalık
ilişkin genel gerektirdiği davranışlardan yaptıklarıyla, amaçlardan oluşur. Daha
bildirimler belirsizdir. yaptıklarına göre oluşturulan yıllık belirgin amaçlar olup,
Kısa dönemli amaçlar arasında ölçülebilir ara öğretim planında
öğretimsel amaçların basamaklardır. uygulamaya geçirilir. Öğretim
geliştirilmesinin Yıllık amaçların mantıklı bir şekilde planı bireyselleştirilmiş
dayanağını oluşturur. ayrıştırılması ve sıraya konulmasıyla eğitim programından daha
BEP’in bir bölümü ve geliştirilir. ayrıntılandırılmıştır. Öğretim
gereğidir. Yıllık amaçlara dönük ilerlemeler için planında amaçların
mihenk taşı olarak hizmet eder. gerçekleşmesinde
Belirlenen sürede öğrencinin yapması kullanılıan8 teknik, stratejik
beklenenleri betimlemek için ve araç gereçlerin
kullanılabilir. listelenmesini içirir.
Üç aylık öngörülerde bulunularak ayrıntılı Öğretim planı yasanın gereği
öğretim planlarının geliştirilmesinin değildir. Yönetmeliklerin
temelini oluşturur. gereğidir.
 Ölçümleme ve zamanlamasını planlama

Amaçların değerlendirilmesi:

Değerlendirme Davranış Ölçüt Değerlendirmenin Amacın

İşlem Süreci Zamanlaması Kazanılması

Tek basamaktı 30 Yanıtları Dakikada 20 doğru Her gün Kazanıldı

çıkarma işlemi yazar yanıtı, yanlışsız ard arda
yazılı verilir beş kere yazar.

Üç basamaklı 20 Yanıtları Dakikada 10 doğru Her gün Kazanıldı

toplama işlemi yazar yanıtı, yanlışsız ard arda
verilir beş kere yazar.
 Özel eğitim hizmetleri ve ilişkili hizmetler

• Yetersizliği olan çocuğun yapması beklenen

davranışları, kimler, nerelerde ve nasıl
kazandıracakları özel eğitim ve diğer hizmetler
başlığı altında planlanır.
 Hizmetleri belirlerken
1. Çocuğun yeterlilikleri ve amaçlar sıralandıktan
sonra hizmetlere ilişkin karar alınmalıdır.
2. Yeterlilikleri dikkate alınarak özel eğitime
yerleştirme kararı verilmeli ve hizmetler
sağlanmalı
3. Bep’te gerekli olan hizmetlere yer verilmelidir.
(hizmeti sağlamada çaba için)
4. Ekibin uygun göreceği hizmetlere yer verilmeli
BEP’in Geliştirilmesinde ve uygulanmasında
öğretmenin rolü
• Özel eğitim öğretmeninin sorumlulukları ve
rolleri
– Ölçümleme becerileri
– Planlama becerileri
– Sağaltım becerileri
– İzleme becerileri
– Yasa ve yönetmelikleri bilme
– Aileyle iletişim kurabilme
– Danışma becerileri
• Normal sınıf öğretmeninin sorumlulukları ve
rolleri
– Farkına varma
– Gözlem ve ölçümlemede yardımcı olma
– Bep için işbirliği
– Çocuktan sorumlu olabilir
– Öğretme ve koordinasyon
• Diğer özel eğitim hizmetleri
– Beden eğitimi
– Mesleki eğitim
– Özel özel eğitim kurumları
• Diğer ilişkili hizmetlerin belirlenmesi
– Odyoloji
– Danışmanlık hizmetleri
– Uğraşı terapisti
– Aile eğitim
– Psikolojik hizmetler
– Dil ve konuşma sağaltımı
– Ulaşım
 Hizmetin zamanlanması
• BEP te mutlaka hizmetin başlama ve bitiş
tarihleri yer almalıdır.
Tüm hizmet plan örnekleri