კავკასიის საერთშორისო

უნივერსიტეტი

გენური ინჟინერია

მედიცინის ფაკულტეტი
მე-5 კურსი - I ჯგუფი
პრეზენტატორები: გიორგი ფარულავა, ნინო ციბაძე
ლექტორი: ალექსანდრე შარაშენიძე
 რა არის გენური ინჟინერია?
 გენური ინჟინერია არის ახალი ტექნოლოგია, რომელიც გულისხმობს გენებით
მანიპულირებას. მეცნიერებს შეუძლიათ ერთი სახეობიდან გენები გადაიტანო
ნ მეორე, საერთოდ არამონათესავე სახეობაში კი. კერძოდ, შესაძლებელია
უჯრედებიდან გენების გამოყოფა, მათი შეცვლა და სხვა ორგანიზმებში
შეყვანა.
 რა განსხვავება გენურ ინჟინერიასა და
სელექციას შორის?
 თუ სელექციის დროს ხდება გენების გადაცემა მხოლოდ ერთი სახეობის ინდივიდებს
შორის ან ძალიან მონათესავე ორგანიზმებს შორის გენური ინჟინერიის შემთხვევაში
გენების გადაცემა ხდება სხვადასხვა ორგანიზმებს შორის.
 როგორია გენური ინჟინერიის როლი
მედიცინაში?
 დიაბეტით დაავადებულთა რიცხვმა ისე იმატა, რომ აღარ იყო ყველასთვის სამყოფი
ინსულინის დასამზადებელი ცხოველური მასალა.
 1978 წელს შემუშავდა მეთოდი, რომლის მეშვეობითაც, ადამიანის ინსულინის გენი
გადატანილ იქნა ადამიანის ნაწლავის ბაქტერიაში, რომელმაც მისთვის უჩვეულო
ნივთიერების - ადამიანის ინსულინის მიღება "ისწავლა
 ინტერფერონი კარგად გვიცავს მრავალი ვირუსული დაავადებისგან,
მაგრამ ამისთვის არაერთი ლიტრი დონორის სისხლია საჭირო.
მეცნიერებმა მისი სინთეზიც ბაქტერიებს მიანდეს და შედეგად
ანტივირუსული პრეპარატი - ინტერფერონი მივიღეთ.
 რა არის გენმოფიცირებული
ორგანიზმი?
 გენმოდიფიცირებული ორგანიზმი- ცოცხალი ორგანიზმია, რომლის გენიც ხელოვნურად,
გენური ინჟინერიის საშუალებითაა შეცვლილი
 გენმოფიცირებული ორგანიზმის მაგალითი
 მაგალითად, პომიდორში შესაძლებელია თევზის გენის გადაყვანა. ეს ხდება
იმიტომ, რომ პომიდორი გახდეს უფრო ყინვაგამძლე. შესაბამისად, თევზის
გენის პომიდორში გადატანით, გენი რომელიც პომიდორშია იწყებს ცილების
გამომუშავებას და ხდება უფრო ყინულისადმი მდგრადი
რამ განაპირობა გენმოფიცირებული პროდუქტის შექმნა?
გენური ინჟინერია ისეთი დიდი პრობლემების მოგვარების საშუალებას იძლევა,
როგორიცაა სურსათის გაზრდა, ენერგოშემცველების და ეკოლოგიური
პრობლემების მოგვარება.
მოსახლეობის ინტენსიური ზრდა იწვევს საკვებზე მოთხოვნის მატებას. დედამიწაზე
არსებული რესურსები კი არასაკმარისია მსოფლიო მოსახლეობის გამოსაკვებად.
ამიტომ, მეცნიერებმა შეიმუშავეს ეს "უნიკალური" ხერხი, რომლის საშუალებითაც
შესაძლებელია მოსახლეობის სასურსათო მოთხოვნილებების დაკმაყოფილება
 რა არის კლონირება?
 გენური ინჟინერიის განვითარების პიკად შეიძლება კლონირება
ჩაითვალოს. კლონირება არის გარკვეული ინდივიდუმის ზუსტი
კვლავწარმოება თუმცა, ეს ეთიკური თუ სხვა ნორმების
გათვალისწინებით აკრძალულია.
 კლონირებული ცხოველები
 ბევრმა არ იცის,რომ სხვა კლონირებული ცხოველებიც არსებობენ.მართალია
ისინი ნაკლებად ცნობილები არიან,მაგრამ საკმაოდ ბედინერი და ჯამრთელნი
არიან.

დედალი ცხვარი, პირველი

ძუძუმწოვარი, რომლის
კლონირებაც წარმატებით
განხორციელდა ზრდასრული
სომატური უჯრედისგან. მისი
კლონირება მოხდა შოტლანდიის
დედაქალაქ ედინბურგში,
როსლინის ინსტიტუტში, სადაც
ცხვარი ცხოვრობდა 6 წელი
(სიკვდილამდე). მისი დაბადება
1997 წლის თებერვალს
გამოცხადდა.
 მინი ვინი
 29 წლის ბრიტანელმა რებეკა სმიტმა თავისი ტაქსას ჯიშის ძაღლის ვინის
ზუსტ ასლს მინი-ვინი დაარქვა. იგი გახდა დიდ ბრიტანეთში ძაღლის და
მისი გენეტიკური ასლის პირველი მფლობელი.

მინი-ვინის კლონი 12 წლის ტაქსა

ვინის კანის უჯრედისგან სამხრეთ
კორეაში მდებარე
ლაბორატორიაში შექმნეს.
კლონირების პროცედურა
დაახლოებით 100 ათასი დოლარი
დაჯდა.
საინტერესო ფაქტია, რომ ორივე
ტაქსა იმდენად ერთნაირად
იქცევა, რომ ძილის პერიოდიც
ერთნაირი აქვთ და დილით
ერთდროულად იღვიძებენ.
 პირველი კლონირებული აქლემი - პოლიციელი ძაღლების კლონირება
ინჯაზი დაიბადა დუბაიში 2009 წელს. მოხდა 2009 წელს იაპონიაში
 გენური ინჟინერიის
დადებითი მხარეები:
 გენმოდიფიცირებული მცენარე უფრო დიდი, უფრო
გემრიელია,
 უძლებს ტრანსპორტირებას,ყინვას,გვალვას,
 მდგრადია და არანაირი მავნებელი არ ეკარება.
 შედარებით იაფია
 ვიზუალურად უკეთესი შესახედია,
 იგი ერთადერთი გზაა, რომელიც მოსახლეობას
შიმშილისგან იხსნის
 უარყოფითი მხარეები
 ძირითადი გართულება, რომელიც გენმოდიფიცირებული პროდუქტსის ხშირ
მიღებას ახლავს ალერგია, უშვილობა და ასევე მისი ხშირი მოხმარება ზრდის
სიმსუქნის პრობლემებისა და ონკოლოგიურ დაავადებებს განვითარების რისკს.
 მაგალითად, გენეტიკურად შექმნილი ელ-ტრიპტოფანის (საკვებდანამატი) გამო
ათასობით ადამიანი გარდაიცვალა ან მძიმედ დაავადდა სისხლის დაავადებით
(ეოზინოფილია-მიალგიის სინდრომი).
როგორი დამოკიდებულება აქვთ გენმოფიცირებულ
საკვებზე მსოფლიოში
 1990 წელს ევროპის ხუთმა ქვეყანამ გენმოდიფიცირებულ მცენარეებზე გარკვეული
აკრძალვები დააწესა
 გენმოფიცირებული პროდუქტი ჩვენს
ქვეყანაში
 საქართველოში გენმოდიფიცირებული საკვების შემოტანა 1996 წლიდან დაიწყო. 1996 წელს
საქართველოში კომპანია “მონსანტომ” 148 ტონა ტრანსგენური კარტოფილი
შემოიტანა.დღეს, საქართველოს ბაზრის 2/3 გენმოდიფიცირებულ პროდუქციას მოიცავს.
 სამწუხაროა ის, რომ საქართველოში შეუძლებელია გაიგო შემოტანილი საკვები პროდუქტის
რა ნაწილია გენმოდიფიცირებული. რადგან აქ არ არსებობს შესაბამისი ლაბორატორია...
 საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტრომ, 2009 წლის დეკემბერში სავალდებულო
გახადა სურსათის ეტიკეტირება.
 როგორ უნდა დავიცვათ თავი
გენმოფიცირებული პროდუქტისგან?
 აუცილებელია ეტიკეტზე მითითებული იყოს პროდუქტის წარმომავლობა
 სჯობს მივირთვათ ვიზუალურად არასასიამოვნოდ შესახედი საკვები
 გავამკაცროთ საზღვრის კონტროლი
მადლობა ყურადღებისთვის