SİNİR SİSTEMİNE GİRİŞ

Dönem II Öğrenci Amfisi

5 Eylül 2017

Özkan OĞUZ
 Vücudumuz, Sinir sistemi ve Endokrin sistem
tarafından kontrol edilir.
 Sinir sisteminin mikroskopik yapısı içinde nöron
ve glia adlı iki farklı hücre bulunur.
 Nöron ;

Dendrit Akson

Hücre cismi
Aksonun kolleteral dalları

 Nöron;
 Duyuların algılanması
 Motor ve emosyonel cevapların oluşturulması
 Öğrenme ve hafıza gibi fonksiyonları yerine getirir
 Nöronlar, uzantılarının sayı
ve şekillerine göre üçe ayrılırlar
Unipolar nöronlar (pseudounipolar) Dorsal kök ganglionları

Bipolar nöronlar Retina, olfaktor mukoza ve iç kulak

Multipolar nöronlar Merkezi ve periferik sinir sisteminin motor ganglionları

 Unipolar (pseudounipolar) nöronlar; Tad duyusu ve tüm genel duyular

 Bipolar nöronlar; Tad dışında tüm özel duyular
 Multipolar nöronlar; Motor nöronlar
Nöronlar fonksiyonlarına göre üçe ayrılırlar

 Primer duyu nöronları

 Motor nöronlar
 Ara nöronlar
Primer duyu nöronları üç grupta incelenir;

 Somatik duyu nöronları

 Özel duyu nöronları
 Visseral duyu nöronları
 Somatik duyu nöronları
«Deriden gelen ağrı, ısı, dokunma ve basınç duyularını alır»
 Özel duyu nöronları
«Görme, koku alma, işitme ve tat alma duyularını alır»
 Visseral duyu nöronları
«Organlardan, salgı bezlerinden ve damarlardan gelen duyuları alır»
 Motor nöronlar iki grupta incelenir;

 Somatik motor nöronlar

 Visseral motor nöronlar

 Somatik motor nöronlar
«İskelet kaslarını innerve eden nöron grupları»
 Visseral motor nöronlar
«Organlar, bezler ve damarlar gibi istek dışında çalışan yapıları düzenler»
 Ara nöronlar

 Merkezi sinir sistemindeki nöronların çoğunluğunu oluşturur

 Aldıkları impulsları genel olarak MSS içerisinde bir
nörondan diğerine taşır
 Duyu ve motor nöronlar arasındaki duyu analizini yaparak
motor cevabı koordine eder
 Ara nöronların uzantıları MSS dışına çıkmaz
 Nöron toplulukları

 MSS içinde nükleusları oluştururlar

 MSS dışında ise ganglionları oluştururlar
Nöronlar akson uzunluklarına göre ikiye ayrılırlar

 Golgi tip I nöronlar; Aksonları uzundur

 Golgi tip II nöronlar; Aksonları kısadır
 Sinaps
«Bir nöronun uzantılarının, diğer nöronun uzantıları veya hücre gövdesi ile kurduğu bağlantıdır»

 Aksodentritik, aksosomatik ve aksoaksonik sinapslar görülür

 Nöronlar, üstündeki sinapslardan gelen inhibitör ve fasilitatör etkilerin
toplamına göre davranır
 Nöron doktrini
 Anatomik
 Genetik
 Fonksiyonel
 Polarize
 Patolojik
 Rejeneratif bir birimdir

«Santiago Ramon Cajal»

Sinir sisteminin mikroskopik yapısı içindeki
destek hücreleri 1

 Glia hücreleri adı verilen destek hücreleri iki gruba ayrılır;

 Mikroglia
 Makroglia
 Sinir sisteminin mikroskopik yapısı içindeki
destek hücreleri 2

 Mikroglia hücreleri, sinir sisteminde hasar görmüş hücreleri

fagosite etme özelliğine sahiptir
 Sinir sisteminin mikroskopik yapısı içindeki
destek hücreleri 3

 Makroglia hücreleri;
 Merkezi sinir sisteminde(MSS);
 Astrosit (nöron beslenmesi ve kan-beyin bariyerini oluşması)
 Oligodendrosit (aksonları saran miyelin kılıfını yapar)
 Epandim hücreleri (ventrikül ve canalis centralis duvarını döşeyen epitel
tabakasını oluşturur)

Periferik sinir sisteminde(PSS);

 Schwan (aksonları saran miyelin kılıfını yapar)
 Satellit hücreleri (ganglionlar içerisindeki nöronlara yapısal destek oluşturur)
 Sinir sisteminin bölümleri

 Anatomik olarak, Merkezi ve Periferik sinir sistemi

 Fonksiyonel olarak, Somatik ve Otonom sinir sistemi
olarak iki bölümde incelenir
Sinir sistemi anatomik olarak iki grupta incelenir;

 Merkezi sinir sistemi

 Periferik sinir sistemi
 Merkezi Sinir Sistemi(MSS)
«Kranialden kaudale doğru düzenlenmiştir»

 Prosencephalon;
 Telencephalon (Beyin hemisferleri)
 Diencephalon (Epithalamus, thalamus, hypothalamus, subthalamus)
 Mesencephalon (mesencephalon)
 Rhombencephalon;
Metencephalon (Pons, cerebellum)
Myelencephalon (Medulla oblongata)
 Medulla spinalis
 Periferik Sinir Sistemi(PSS)
« 31 çift spinal sinir, 12 çift kranial sinir bulunur »

 Efferent sinirler
 Afferent sinirler
 Ganglionlardan oluşur
Periferik Sinir Sistemi(PSS)’inde Efferent sinirler iki ana grupta
incelenir;

 Somatik efferent sinirler

 Visseral efferent sinirler
Periferik Sinir Sistemi(PSS)’inin Somatik Efferent bölümü;

 Somatik efferent sinirler

 Genel somatik efferent sinirler
 Özel visseral efferent sinirler
«Arcus branchiales orjinli kaslara özel»
Periferik Sinir Sistemi(PSS)’inin Visseral Efferent bölümü;
Periferik Sinir Sistemi(PSS)’inde Afferent Sinirler İki ana grupta incelenir;

 Somatik afferent sinirler

 Visseral afferent sinirler
Periferik Sinir Sistemi(PSS)’inin Somatik Afferent bölümü;

 Somatik afferent sinirler

 Genel somatik afferent sinirler
 Özel somatik afferent sinirler
 İşitme, görme, denge duyusu
Periferik Sinir Sistemi(PSS)’inin Visseral Afferent bölümü;

 Visseral afferent sinirler

 Genel visseral afferent sinirler
 Özel visseral afferent sinirler
 Koku ve tat duyusu
 Ganglionlar

 Ganglionlar, MSS dışında bulunan nöron topluluklarıdır

 Duyu ve otonomik olmak üzere iki tip ganglion vardır;
 Duyu ganglionları; bipolar ve unipolar(pseudounipolar) nöronlar
 Otonomik ganglionlar, multipolar nöronlar içerir
Fonksiyonel sınıflamada sinir sistemi iki grupta incelenir;

 Somatik sinir sistemi

 Otonom sinir sistemi
 Somatik sinir sistemi
«Tractus corticospinalis - Efferent yol»
 Somatik sinir sistemi
«Tractus spinothalamicus lateralis - Afferent yol»
Otonomik ve Enterik sinir sistemi

 Otonomik sinir sistemi

 Parasempatik
 Sempatik
 Enterik sinir sistemi
Reseptörler fonksiyonlarına göre üç gruba
ayrılır;

Exteroseptörler Proprioseptörler Interoseptörler

Reseptörler algıladıkları duyulara göre
gruplara ayrılırlar

 Mekanoresptörler
 Fotoreseptörler
 Termoreseptörler
 Kemoreseptörler
 Nosiseptörler
 Osmoreseptörler