Müəllim-Musayev Müsavər

Tələbə-Məhəmməd Cəbrayılov
Qrup-631.22
İxtisas-Proseslərin avtomatlaşdırılması
mühəndisliyi
Fənn-Fizika

Mövzu-Qazlarda daxili sürtünmə

PLAN

Qazlarda daxili Daxili sürtünmə

Düsturu,vahidi və s.
sürtünmə əmsalı
Fərz edək ki, qazın laminar axınında sürət OX istiqamətində azalır. Bu qazın bərk sədd
(divar) yaxınlığında axan zaman ola bilər.

Qazın iki qonşu layının toxunduğu S səthindən məsafəsindəki sürətin

qiymətini və (V3) işarə edək. Aydındır ki, bu sürət molekulların xaotik
hərəkəti ilə toplanacaqdır və üst layın molekullarınin impulsu alt layın
molekullarınkından çox olacaqdır.
Üst layın molekulları xaotik
hərəkət prosesində aşağı, alt
layın molekulları isə yuxarı öz
hərəkət miqdarını
daşıyacaqdır ki, nəticədə üst
layın axın layı azalacaq, alt
layınki isə artacaqdır. Nəticədə
laylar arasında daxili sürtünmə
yaranır. Bu sürtünmə qüvvəsi
F, səthinə eləcədə axın sürəti
boyunca yönəlir.
Bu halda daşınan fiziki kəmiyyət, molekulun istilik miqdarıdır, yəni:

Onda molekulların konsenrasiyasını qazın bütün həcmində sabit

hesab etmək olduğundan :

Köçürmə tənliyindən alırıq ki,

Bu daxili sürtünmə tənliyi və ya Nyutonun

qanunu (tənliyi) adlanır. Burada
mütənasiblik əmsalı n - daxili sürtünmə
əmsalı (özlülük) adlanır.
Ancaq təqdimatımızda qazların daxili sürtünməsindən bəhs etməliyik
 olduqda olur

olduğundan, istilik keçirmə

əmsalı kimi,
- daxili sürtünmə əmsalı da
təzyiqdən asılı deyil,
seyrədilmiş qaz halından başqa
(onda qabın ölçülərindən
böyük olur)
Normal şəraitdə oksigen üçün

Yekunda köçürmə əmsalları

olan D, , (diffuziya, istilik
keçirməsi və daxili sürtünmə
əmsalları) arasındakı
münasibəti uyğun ifadələrin
müqayisəsindən alarıq
Ədəbiyyat

Abaszadə A. Molekulyar fizika və istilik. Bakı, Maarif, 1967,

346 s. 4. Кикоин А.К., Кикоин И.К. Молекулярная
физика. Москва, Наука, 1976, 478 с.