Scholen Gemeenschap

Nickerie
Maatschappijleer
1ste kwartaal leerstof 2022-2023
Enkele punten
• Beste studenten ik heb van de leerstof een samenvatting gemaakt,
• Deze begrippen moet u beheersen voor de rep,
• Om u zoveel mogelijk te helpen heb ik deze samenvatting samengesteld
zodat u niet het heel stencil moet bestuderen,
• Het enige dat ik van u vraag is dat u zich zal inzetten en in de rust de
begrippen zal bestuderen,
• Ik zal dit alles ook nog in de spraak berichten uitleggen en dat via de app
groep sturen, dus u heeft dan genoeg materiaal om zich goed voor te
bereiden,
• Ik wens u dan heel veel succes voor de rep en bid dat u uw best zal doen en
een voldoende zal scoren
De methodische opbouw van de leerstof
• Inleiding van de mens als sociaal wezen
• De mens als sociaal wezen
• Wat is een maatschappij?
• Cultuur en Natuur
Inleiding de mens als sociaal wezen
• De mens is een wonderbaarlijk geschenk van God dat bestaat uit:
Lichaam, ziel en geest.
• Een sociaal wezen: is de mens die andere mensen nodig heeft om zich
te ontwikkelen op het gebied van: taal, gedrag, denken en het
omgaan met anderen.
• Het kind is het product van drie belangrijke actoren, namelijk:
1. Het gezin
2. De omgeving
3. De school
De bevruchting en ontwikkeling van de
foetus
De ontwikkelingsfasen van de mens
De ontwikkelingsfasen en de ontwikkeling
van de vaardigheden.
• Vertrouwen (0-1,8 jaar): in de prille kinderjaren ontstaat de hechting
met onze moeder. Als die goed verloopt, durven we later in ons leven
anderen te vertrouwen.
• Autonomie (1,8-4 jaar): in deze fase leren we onszelf beheersen en
zelf dingen voor elkaar te krijgen. Wanneer onze ouders ons te veel
beschermen en we te weinig zelf mogen doen, of als we belachelijk
worden gemaakt wanneer ons iets niet lukt, krijgen we later in ons
leven de neiging snel aan onszelf te gaan twijfelen, en durven we
minder autonoom te opereren.
Vervolg van de vaardigheden
• Initiatief (4-6 jaar): in deze fase leren we zelf initiatief nemen, een doel
stellen en daar naartoe werken. Als onze ouders ons hier niet in
aanmoedigen of ons ontmoedigen, zullen we later in ons leven moeite blijven
houden met initiatief nemen.
• Competentie (6 jaar-puberteit): in deze periode leren we allerlei
vaardigheden die we nodig hebben om succesvol te kunnen zijn in de
maatschappij: niet alleen basale zaken als lezen en schrijven, maar ook
verantwoordelijkheid nemen en met anderen opschieten.
• Identiteit (adolescentie): bij de overgang van kind naar volwassene gaan we
door een identiteitscrisis: wie ben ik, wat wil ik? Als we geen duidelijk
antwoord vinden op deze vragen, zullen we steeds op zoek blijven naar welke
rol we nu eigenlijk hebben in het leven.
Vervolg van de vaardigheden
• Intimiteit (jongvolwassen): in deze fase gaan we betrokkenheid voelen bij
ons werk en ontwikkelen we duurzame, intieme relaties. Als we daar niet in
slagen, kampen we met gevoelens van afzondering en eenzaamheid.
• Productiviteit (middelbare leeftijd): dit is onze meest productieve periode:
we brengen kinderen groot, maken carrière en helpen anderen. Het is de
fase waarin we onze levensdoelen waarmaken. Slagen we hier niet in, dan
raken we in onszelf gekeerd en stagneren we in onze ontwikkeling.
• Tevredenheid (ouderdom): we hebben het gevoel dat ons leven betekenis
heeft gehad, kijken er met tevredenheid op terug en accepteren de
naderende dood. Kijken we echter met spijt terug en blijven we treuren om
mislukkingen en gemiste kansen, dan zullen we de dood niet kunnen
accepteren.
De persoonlijke ontwikkeling van het
individu
Wat is persoonlijke ontwikkeling?
• Persoonlijke ontwikkeling is een
breed concept dat bestaat uit
verschillende elementen,
waaronder:
de ontwikkeling van jouw
zelfbewustzijn(zelfbesef, je
beseft en je bent je bewust van
jouw ZELF)
De behoeftenpyramide van Maslow
De zelfontwikkeling van het individu
• Met zelfontwikkeling maak je een
bewuste keuze om op zoek te
gaan naar hetgeen dat jou het
meest gelukkig maakt en jou in
jouw kracht laat staan.
• Wanneer je werkt aan je mentale
en fysieke gezondheid en een
balans vindt tussen werk en
privé, maakt jou dat als persoon
effectiever en gelukkiger op
zowel zakelijk als persoonlijk vlak.
• We willen ons ontwikkelen in ons
carrière pad, en willen dit het liefste
doen bij een organisatie die daarbij
past.
• Daarom wordt persoonlijke
ontwikkeling steeds belangrijker: door
meer inzicht te krijgen in:
 wie je bent,
waar je naartoe wilt en
hoe je dit concreet bereikt,
kan je bewustere stappen zetten in de
ontwikkeling van je carrière.
De verschillen in uitgangspunten van de
drie wetenschappers
J.Rousseau( Nativisten) J.Locke ( Empiristen) W.Stern (Convergentie wet)
Aanleg is belangrijk voor de Milieu (omgeving) is belangrijk Aanleg en milieu zijn belangrijk
ontwikkeling van de mens voor de ontwikkeling van de voor de ontwikkeling van de
mens mens
Uitleg:
Aanleg komt vanzelf tot Uitleg: UItleg:
ontwikkeling naarmate het Omgeving (het gezin, familie, De mens word
individu opgroeit, vrienden en de buurt) en geboren met aanleg en de
samenleving is hierbij samenleving zijn omgeving is nodig voor de
niet nodig; belangrijk bij de ontwikkeling ontwikkeling
(aanleg zijn aangeboren v/d mens van de aanleg
persoonsgebonden
eigenschappen/talenten die
een mens instaat stelt om een
handeling te verrichten)
Het verschil tussen een man en een vrouw
Lichamelijk opzicht
Mannen zijn anders gebouwd dan vrouwen
Dit verschil komt door hun verschil in taak bij de
voortplanting en is als zodanig geboren
Maatschappelijk opzicht
Mannen gedragen zich anders dan vrouwen.
Ze verschillen in maatschappelijk opzicht op de
volgende manieren van elkaar, in rol (gedrag)
in positie en afhankelijk van de eisen die de
samenleving stelt.
Het verschil tussen macht en gezag

MACHT GEZAG
Het vermogen die een persoon/ bedrijf of Wanneer macht rechtvaardig bevonden wordt
organisatie heet om invoed op anderen uit te door anderen
oefenen (acceptatie van macht)

Anderen doen wat hen wordt opgedragen De mate waarin iemand die macht heeft
ze zijn afhankelijk van de persoon, bedrijf of gedragen of ondersteund wordt door de groep
organisatie die macht bezitten

Op basis van lichaamskracht, kennis, wapens,

prestige, bezit, rechtspositie, achterban of
andere bronnen die de mogelijkheid geven een
ander te dwingen iets te doen of n ate laten
Het verschil tussen opvoeding en vorming

Opvoeding vorming
Het geven van leeftijdspecifieke informatie en het De persoon wordt gevormd op een manier zoals
toestaan van leeftijdspecifieke die door de samenleving wordt gewenst.
(bij elke leeftijd passende dingen leren, niet te vroeg , niet De persoon moet zich aanpassen aan de
te laat) gedragingen samenleving.

Het begeleid worden in groei en ontwikkeling Hij moet de normen en waarden van de
maatschappij in zich opnemen
Het verschil tussen normen en waarden
Waarden
Uitgangspunten en principes die mensen belangrijk
en nastrevenswaardig (wenselijk) vinden .bv
eerlijkheid,vrijheid, gezondheid
Verschilt per individu of per groep of per
samenleving
Normen
Regels (opvattingen) die aangeven hoe mensen zich
moeten gedragen.
(een waarde die mensen duidelijk beinvloedt bijv.
eerlijkheid (waarde) - zowel jij als anderen mogen niet stelen
(een norm)
Een sociale verplichting waaraan een ieder zich moet
houden.
De twee vormen van socialisatie
Intentionele socialisatie
Doelgericht informatie verstrekt aan het kind en
gedragingen bijgebracht.
Bijvoorbeeld op school waar iets wordt voorgedaan en de
leerling het moet nadoen.
Thuis waar aan het kind geleerd wordt hoe te eten (met
vork en mes), moet spreken met twee woorden,
huishoudelijke taken (afwassen, planten) en zorgdragen
voor godsdienstige vorming).
Dit proces vergt inspanning om een bepaald resultaat te
bereiken.
Incidentele socialisatie
Toevallige socialisatie zonder duidelijke intentie.
Het kind neemt neemt ongemerkt allerlei dingen
over.
Imitatie van het gedrag van anderen is daarbij
belangrijk. Bijvoorbeeld hoe taal wordt aangeleerd en
andere gedragingen via de massamedia (m.n.de krant, de
tv en radio)
Dit proces wordt moeiteloos aangeleerd.
Het verschil tussen progressief en
conservatief
Progressief (vooruitstrevend)
Bereid zijn om over cultuur te praten en de
veranderingen te accepteren
Conservatief (behoudend)
Het niet direct bereid zijn om van standpunt te
willen veranderen. Niet geneigd veranderingen
in de cultuur te accepteren en liever vast te
houden aan de vertrouwde waarden en
normen die men heeft aangeleerd Bijv. Niet
durven om met de pc te werken
Het verschil tussen cultuur en natuur

Aangeboren (natuur) Aangeleerd (cultuur)

Wat jij van nature bezit bijvoorbeeld sexe Ontstaan door invloeden van buitenaf ( door
Kan niet veranderd worden. Het is zoals het is . mensen,de omgeving of media) bijvoorbeeld mode,
Aangeboren gedrag klein beetje genetisch bepaald. religie, criminaliteit
De verschillende soorten cultuurgroepen
• Dominante cultuur: de cultuur die binnen de samenleving door een grote groep mensen wordt gebruikt en
overheersend is.
mensen kunnen deeluitmaken van meerdere culturen tegelijkertijd bijvoorbeeld
• Subculturen: niet elke persoon past in de dominante cultuur. Doordat waarden, normen en andere cultuurkenmerken
afwijken ontstaan subculturen.
subculturen komen voor bij adolescenten, omdat zij nog opzoek zijn naar zichzelf (identiteit) vb skaters, groep jongens
die op hun yamaha rijden,
• Tegencultuur: wordt meestal gedragen door mensne die zich verzetten tegen de dominante cultuur en daarbij een
bedreiging vormen. Zij creëren meestal conflict situaties. Bijvoorbeeld LGBT-cultuur, protestanten, etc.
• Bedrijfscultuur: Alle waarden, normen en gewoonten die er in een bedrijf gelden. Elk bedrijf heeft vaak een eigen
cultuur .Je kan denken aan de manier van kleden, hoe men met elkaar en klanten praat en omgaat, vrijdag is casual day
(vrijetijdskleding) of borrelmiddag, de uitstraling het logo, stempel
• Jeugdcultuur: Eigen leefstijl die jongeren willen, die anders is dan de leefwijze van hun ouders. Meestal ontwikkelen
jeugdculturen zich ook omdat jongeren behoefte hebben aan geborgenheid van een groep. Ze zoeken andere jongeren
op met dezelfde smaak en ideeen en waar ze zich thuisvoelen.
Ze willen meer vrijheid in het nemen van besluiten (tav. Uitgangsleven, vrienden, films,muziek) ergens bij horen. Omdat
deze leefstijl meestal afwijkend is er meestal sprake van een generatiekloof tussen kinderen en ouders.
Enkele begrippen die belangrijk zijn bij het
vak: Maatschappijleer
• Een persoonlijke problemen is wanneer jij alleen, of misschien een paar anderen, last van dit
probleem hebben.
Voorbeeld v/e persoonlijk probleem: Iedereen heeft wel eens problemen. Denk bijvoorbeeld
aan ruzie met je beste vriend of slechte cijfers op school.
• Een maatschappelijk probleem is wanneer iedereen, of in ieder geval veel mensen, binnen
een bepaald gebied ermee te maken hebben.
Dit gebied kan bijvoorbeeld een land zijn, of de hele wereld.
Daarnaast moet er ook sprake zijn van aandacht voor het probleem.

• Maatschappijen zijn dynamisch (veranderlijk). Ze worden door mensen gemaakt en kunnen

ook door mensen worden veranderd of hervormd.
Meestal verlopen maatschappelijke veranderingen geleidelijk aan, hoewel in tijden zoals de
moderne tijd kunnen die sneller gaan.
De drie fundamentele redenen voor het
samenleven van mensen
• Praktisch: de mogelijkheid tot samenwerken, samen iets doen wat een
individu niet alleen kan bijvoorbeeld de zorg voor zieken
• Veiligheid zoeken bij elkaar: Beschermen van zwakke of jongere leden
van de maatschappij
• Prettig, het is emotioneel noodzakelijk: Samen iets doen, samen aan
iets werken, praten, feesten.
Het individu heeft andere individuen nodig om zich mee te vergelijken
om samen aangename dingen te doen. Dat wil niet zeggen dat er geen
sociale spanningen (verschil in mening, ruzie etc.) zijn. Wil het
samenleven in een maatschappij prettig en nuttig zijn, dan zullen er vele
conflicten moeten worden opgelost.
De omschrijving van het begrip: vooroordeel
• Een vooroordeel is een mening, meestal van negatieve aard, die we
van tevoren en zonder de nodige kennis over iets of iemand hebben
gevormd . In die zin is vooroordeel de actie en het effect van
vooroordelen. Vooroordelen betekent als zodanig dingen beoordelen
vóór het juiste moment. Het woord komt uit het
Latijnse praeiudicium .
• Vooroordelen impliceren verdachte of vijandige attitudes ten opzichte
van een persoon die deel uitmaakt van een groep (sociaal,
economisch, raciaal, etnisch, enz.) En aan wie dezelfde negatieve
eigenschappen worden toegekend die aan de groep worden
toegeschreven vanwege het simpele feit dat ze behoren aan hem.
De beschrijving van sociale positie
• De plaats die iemand in de maatschappij of in een groep inneemt in
verhouding tot andere posities
Voorbeelden:
positie van man (t.o.v vrouw)
Positie van chinees (t.o.v. indiaan, ….)
Positie van student (t.o.v docent, dekaan…)
Directeur (t.o.v ondergeschikte, ..)
De beschrijving van sociale status
• Mensen worden door anderen gewaardeerd op grond van de sociale
positie(s) die zij innemen (=sociale status)
• Waardering die door anderen wordt gegeven aan de sociale positie,
en wel los van de persoon die de positie op gegeven moment
bekleedt
• ELKE POSITIE heeft een status !!!!
• Sociale status is relatief: meer/minder in vergelijking met andere
posities
De omschrijving van een statussymbool
• Een statussymbool is een pronkstuk dat symbool staat voor de sociale
status die een persoon of organisatie bezit of nastreeft.
Voorbeelden:
 Een zakenman die een creditcard heeft
Een minister die een lijfwacht heeft
Een artiest die een grammyaward wint
De omschrijving van de volgende begrippen
• Antisemitisme: discriminatie tegen joden
• Acculturatie: wanneer twee culturen met elkaar in contact komen,
vindt altijd een wederzijdse beïnvloeding plaats, die leidt tot
overneming van bepaalde elementen uit elkaars cultuur.
• Sociale controle: is een sociologisch begrip dat betrekking heeft op
het gedrag van leden van een samenleving.
• Door sociale controle wordt bewerkstelligd dat mensen zich
aanpassen aan gedrag dat van hen in de groep verwacht wordt.