Bireysel öğretim teknikleri daha çok

sınıf dışı öğrenmelerde yararlıdır ancak

sınıf içinde de kullanılabilir.
• Bireysel öğretim teknikleri
A.Bireyselleştirilmiş öğretim tekniği
B.Programlı öğretim tekniği
C.Bilgisayar destekli öğretim tekniği
 Bireysel öğretim teknikleri
A.
Bireyselleştirilmiş Öğretim Tekniği

• Öğrenciler arasındaki bireysel farklılığın

giderilmesi, her öğrencinin öğrenme hızına
uygun düşecek bir öğretimin yapılması öğretimin
bireyselleştirilmesiyle mümkün olabilir.
• Öğrenci merkezli bir öğretimdir.
• Öğretmen sınıfın tümüne değil 3-4 kişiden
oluşan gruplara açıklama yapar.
• Öğrenciler de öğretim etkinliklerine aktif
olarak katılma, nasıl öğreneceklerini
kararlaştırma, sınav tarihini saptama gibi
pek çok sorumluluğu yüklenir.
Grup çalışmaları;
• Okuma parçalarıyla ilgili tartışmalı
soruların cevaplandırılması,
• Kompozisyon yazma ve
• Kısa konuşmalar hazırlamaya dönük
olmalıdır.
Bireysel gereksinmelere yönelik grup
çalışmalarında değişik etkinliklere yer
verilebilir
Bunun için;
1. Dönüşümlü günlük çalışmalar
2. Beceri geliştirme çalışmaları
3. Planlı grup çalışmaları
4. Düzey geliştirme çalışmaları yapılabilir.
1. Dönüşümlü günlük çalışmalar:
• Sınıfta değişik etkinlikler için yeter sayıda
gruplar oluşturulur.
• Her grubun başında konuyu iyi bilen
öğrenciler grup lideri olarak konur.
• Her öğrenci kendini yetersiz bulduğu
konularda sınıf içi öğretim etkinliklerine
katılır.
 2. Beceri geliştirme çalışmaları:
• Sınıf içinde 5 küme oluşturulur
• Bu kümelerden dördü beceri geliştirme
amacına, beşinci küme de öğrencileri
yönlendirmeye dönük olarak çalışır.
• Örneğin; Eğitimde temel beceriler,
• Dinleme, Konuşma, Okuma, Yazma üzerinde
çalışılabilir.
• Gerekirse 4 temel beceriyi ölçen tanılayıcı
testler verilebilir.
 3. Planlı grup çalışmaları:
• Öğrenciler, bir akademik yılda ya da
sömestrde kazanmaları gereken becerileri
belli bir plan ve sıra içinde grup
çalışmalarına katılarak tamamlarlar.
• Örneğin; 6 hafta okuduğunu anlama,
5-6 hafta konuşma becerisi vs.
• Bu sıralama öğrencinin gereksinimine göre
yapılır.
 4. Düzey geliştirme çalışmaları:
• Öğretimde başlangıç-orta-ileri gibi düzeyler
vardır.
• Öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeylerini
ölçen yeterlilik testi (proficiency test) verilir.
• Bu testteki başarı durumlarına göre
sınıflandırılarak uygun programlardan
başlamaları sağlanır.
• Örneğin; dinlediğini anlama: orta düzey,
okuduğunu anlama: ileri düzey olabilir
 Bireysel öğretim teknikleri
B.
Programlı Öğretim Tekniği
Psikolog Skinner’in pekiştirme ilkeleri esas
alınarak ortaya atılmış bir bireysel öğretim
tekniğidir.
 Skinner’in pekiştirme ilkeleri
şunlardır
1.Küçük Adımlar İlkesi:
• Bilgi üniteleri, adım adım öğrenciyi
ilerlemeye yöneltecek şekilde düzenlenir.
• Her adım ünitenin öğrenilecek en küçük
birimidir.
2.Etkin Katılım İlkesi:
• Her ünite bir ilerleme aşamasıdır.
• Her aşamada alıştırma ya da soru bulunur.
• Sorular bilgiyi ölçmekle kalmaz, bilgi
kazanılması ve özümseme de araç
olmaktadır.
• Böylece soru, bir işlemi ve bir eylemi
başlatmaktadır.
• Öğrenme işi öğrencinin kendisi tarafından
yapılmaktadır.
3.Başarı İlkesi:
• Sorular öğrencilerin başarı düzeyinde
olmalı.
• Güçlüğü aşmak bir sonraki öğrenmeler için
gerekli olan güdüyü oluşturur
4.Anında Düzeltme İlkesi:
• Öğrenci soruyu cevapladıktan sonra
anında düzeltme yapılması, kendi kendini
kontrol edebilir.
• Anında kontrol pekiştirmenin temel
öğesidir.
5.Dereceli (kademeli) İlerleme İlkesi:
• Yapılacak işlemlerin düzeyi;
basitten- karmaşığa,
bilinenden- bilinmeyene,
kolaydan- zora doğru olmalı.
6.Bireysel Hız İlkesi:
• Öğrenci zamanı kendine uygun olarak
ayarlar.
• Böylece başarısızlık ya da sınıfta kalma
söz konusu olmaz.
• Sınıf ortamında öğrenci düzey farklılığı
ortadan kalkar.
• Sınıf geçmede belirli süre kuralı ortadan
kalkar.
 C. Bilgisayar Destekli Öğretim
Tekniği:

• …
 Sınıf Dışı Öğretim Teknikleri
• Çağdaş anlamda eğitim programı;
öğrenene okulda ve okul dışında planlı
etkinlikler yoluyla sağlanan öğrenme
yaşantıları düzeneğidir.
 Sınıf dışı öğretim teknikleri
1. Gezi: Okul ve sınıf içinde yapılan eğitsel
faaliyetleri tamamlamak ve yaşamla
bağlantısını kurmak amacıyla yapılan
planlı ziyaretlerdir.
2. Gözlem: Bir nesnenin, olayın ya da bir
gerçeğin niteliklerini bilmek amacıyla
dikkatli ve planlı olarak alınıp izlenmesine
olanak sağlayan bir tekniktir. Belli bir
gözlem formuna göre yapılmalıdır.
3. Görüşme: Bir konu ya da bir sorunla ilgili,
bir kişinin ya da bir uzmanın görüşlerini
alma işidir. Güdümlü görüşmede sorular
önceden belirlenir, görüşme sonrası rapor
hazırlanır ve sınıfa sunulur.
4. Sergi: Bireylerin gezip görmesi, tanıması
için uygun biçimde yerleştirilmiş cisimlerin
ve sanat eserlerinin tümüdür. Görme
yoluyla öğrenmeyi sağlayan bir öğretim
tekniğidir.
5. Proje: Öğrencilere yaratıcılık ve bilimsel
çalışma alışkanlığı sağlayan bir tekniktir.
Bireysel veya grup olarak, düşünme
araştırma ve incelemeye yönlendirir.

6. Ödev: Ödev; yapılması, yerine getirilmesi

gereken iş ya da davranıştır.
• Hepimiz çatlak
kovalarız.
Ve
• Herkesin kendine özgü
kabiliyetleri ve
kusurları vardır.
 Tilki iyi Kartallar yüksek
koku alır. uçar.

• Kartalları iyi koku alamadığı için

• Tilkiyi ise uçamadığı için suçlamak mümkün mü ?
Suçlamak ne kadar insaflıca ise; Matematikte
ya da sözel alanda başarılı olamayan birini
eleştirmek ve suçlamak da o kadar
insaflıcadır.
• Çünkü zekâ çok yönlüdür.
• Çoklu Zekâ Teorisindeki anahtar
sözcük;

“ÇOKLUKTUR”
 ZEKÂ
Ne yapacağımızı bilmediğimiz anda
kullandığımız şeydir.
J. PIAGET
 ÇZT’ ye göre
• Zekâ sözel ve sayısal becerilerin çok ötesinde bir
kavramdır.
• İnsanların sahip oldukları yetenekleri, becerileri ve
potansiyelleri birer zekâ alanı olarak tanımlanmıştır.
• 8 değişik zekâ alanı tanımlamış ama her zaman
daha fazlası olabilir.
 Zekâ Alanları
1-Sözel-Dil Zekâsı
2-Mantıksal -Matematiksel Zekâ
3-Görsel-Uzaysal Zekâ
4-Müziksel -Ritmik zekâ
5-Bedensel -Kinestetik zekâ
6-Kişilerarası -Sosyal zekâ
7-Kişisel -İçsel zekâ
8-Doğacı zekâ
 1-Sözel-Dil Zekâsı
Bir bireyin; kendi diline ait kavramları bir masalcı, bir
konuşmacı veya bir politikacı gibi sözlü olarak ya da
bir şair, bir yazar, bir editör veya bir gazeteci gibi yazılı
olarak etkili bir şekilde kullanabilme kapasitesidir.
 2-Mantıksal-Matematiksel Zekâ
Bir bireyin; bir matematikçi, bir vergi memuru veya bir
istatistikçi gibi;
Sayıları etkili bir şekilde kullanabilmesi ya da
Bir bilim adamı, bir bilgisayar programcısı veya bir
mantık uzmanı gibi;
Sebep-sonuç ilişkisi kurarak olayların oluşumu ve işleyişi
hakkında etkili bir şekilde mantık yürütebilme kapasitesidir
 3- Görsel- Uzaysal Zekâ
Bir insanın; bir avcı, bir izci ya da bir rehber gibi görsel ve
uzaysal dünyayı doğru bir şekilde algılaması veya

Bir dekoratör, bir mimar ya da bir ressam gibi dış dünyadan

edindiği izlenimler üzerine değişik şekiller uygulayabilme
kapasitesidir.
 4- Müziksel- Ritmik Zekâ
Bir kişinin; bir besteci, bir müzisyen ya da bir şarkıcı
gibi müzik formlarını algılaması, ayırt etmesi ve ifade
etmesi kabiliyetleridir.
Müziksel-ritmik zekâsı güçlü olan insanlar, sadece
müziksel eserleri kolayca hatırlamazlar, aynı zamanda
olayların oluşumunu ve işleyişini müziksel bir dille
düşünmeye, anlamaya, yorumlamaya ve ifade etmeye
çabalarlar.
 Zekâ
Zekâ, hem öğrenme sürecinden ayrı hem de dış
dünyadan gelen algıların insana verdiği bilgiyi
öğrenmeyle ortaya çıkar.

İbn-i Sina
 5-Bedensel- Kinestik Zekâ
Bedensel-kinestik zekâ ile bir kişinin; bir aktör, bir atlet
ya da bir dansçı gibi düşünce ve duygularını anlatmak
için vücudunu kullanmadaki ustalığı veya
bir heykeltıraş, bir cerrah ya da bir tamirci gibi ellerini
kullanma ve elleriyle yeni şeyler üretme kabiliyetleri
kastedilir.
 6- Kişilerarası-Sosyal Zekâ
Bir insanın; bir öğretmen, bir terapist ya da bir
pazarlamacı gibi çevresindeki insanların duygularını,
ilgilerini, isteklerini ve ihtiyaçlarını anlama, ayırt etme
ve karşılama kapasitesidir.
Sosyal zekâsı güçlü olan kimselerin bir grup içerisinde
grup üyeleri ile işbirliği yapma, onlarla uyum içinde
çalışma ve bu kişilerle sözlü ve sözsüz iletişim kurma
gibi yetenekleri söz konusudur.
Kişilerarası-Sosyal Zekâ’ya

En İyi Örnek:
Mustafa Kemal ATATÜRK
Kişiler arası – sosyal zekâya en iyi örnek

Mustafa Kemal ATATÜRK

 7-Kişisel-İçsel Zekâ
Bir kişinin kendisini tanıması ve kendisi hakkında
sahip olduğu bu bilgi ve anlayış ile çevresinde
uyumlu davranışlar sergilemesi yeteneğidir.

Bu zekâ türü ile bir kişinin kendisini objektif

olarak başkalarının gözüyle görebilme
kabiliyetinden söz edilir.
İçsel zekâ, kişinin zayıf ve güçlü olduğu yönlerini
anlaması, kim olduğunu, ne yapmak istediğini ve
neyi yapmak istemediğini bilmesidir.
İlim, ilim bilmektir,
İlim kendin bilmektir.
Sen kendin bilmezsen,
Ya bu nice okumaktır.
 8-Doğacı Zekâ (Gardner-1995)
Doğacı zekâ ile bir kişinin;
Bir biyolog yaklaşımıyla hayvanlar ve bitkiler gibi
yaşayan canlıları tanıma, onları belli karakteristik
özelliklerine bağlı olarak sınıflandırma ve onları
diğerlerinden ayırt etme kabiliyeti veya
Bir jeolog yaklaşımıyla dünya doğasının bulutlar, kayalar
veya depremler gibi çeşitli karakteristiklerine karşı aşırı
ilgili ve duyarlı olması kastedilmektedir.
Doğacı zekâsı kuvvetli olan bireyler,
doğa olaylarına karşı çok hassastırlar ve
toprakla uğraşmayı, hayvan beslemeyi veya
bitki yetiştirmeyi çok severler.
Bu sadece bir iş. Çimenler büyür, kuşlar
uçar, dalgalar sahile vurur, ben de insanları
döverim.

Muhammet Ali
 ÇZT önemi
• Öğrenme güçlüğü
denen bir şeyin
olmadığını; sadece
farklı yollarla
öğrenen bireylerin
olabileceğini ortaya
koymuştur.
 Önemli bir nokta;
• İnsanlar kesinlikle bir
zekâ bölümü ile
etiketlenmemeli.
• Çünkü teorinin en önemli
ilkelerinden biri
zekâların sürekli bir
gelişim dinamizmine
sahip olmasıdır.
 Çoklu Zekâ Alanlarının Gelişimini
Etkileyen Faktörler
Armstrong zekâların gelişmesinde avantaj ya
da dezavantaj yaratan çevresel etkenleri şu
şekilde sıralamıştır:

1- Kaynaklara ulaşım şansı: Örneğin aile fakirse

ve keman, piyano gibi müzikal zekâyı
geliştirecek enstrümanlar yoksa bu zekânın
güçlenmesi zorlaşabilir.
2-Tarihsel- kültürel etkenler: Okulda
matematik ve fen’e dayalı programlar
varsa ve bunlar önemseniyorsa, mantık,
matematik zekâ gelişir.
Görüldüğü gibi, bu etkileşimlere bağlı
olarak zekânın değişik boyutları
artırılabilir.

Zekânın farklı boyutları olmakla birlikte bu

boyutlar birbirlerinden çok ayrı yapılar ya
da özellikler değildir.
Bir futbol oyuncusu;
Bedensel zekâyı koşarken, yakalarken ve
vururken;
Mekansal (şekil-uzay) zekâyı, sahayı, diğer
oyuncuların pozisyonlarını düşünürken;
Dil ve sosyal zekâyı oyun kurallarını
öğrenirken ve takım arkadaşlarıyla
paylaşırken;
Kişisel-içsel zekâyı kendini değerlendirirken
kullanmaktadır.
 Okullar; zekâ göstergesi olarak sözel
ve matematik yetenekler üzerinde
yoğunlaşmıştır.

Her bireyin çeşitli yetenekleri ve bir

zekâ kapasitesi vardır.
Öğretmenlerin görevi her öğrencinin
kendine özgü güçlü yanlarını, daha az
gelişmiş becerilerini güçlendirmek için
kullanmalarına yardım etmek olmalıdır.
 Eğitim felsefesi
• Bir kişinin hangi yetenekleri, potansiyelleri
doğal ve gizli güçleri varsa…
• Bulup, onları geliştirmeyi vurgulayan bir
eğitim felsefesi ortaya atmaktadır.
 Okulda uygulanışı
• Her insanın zekâ bölümünü (kolay
öğrendiği öğrenme yolunu) kullanarak o
insana öğrenmede zorlandığı pek çok şey
öğretilebilir.
Tek tip öğretim şekli bir çok öğrencinin
öğrenmesine engel olmaktadır.
• Kişilere özgü nasıl bir eğitim verilebilir?

NLP bu konuda çeşitli seçenekler sunmaktadır.

Bir şey daha var bütün yaptıklarından başka
Bir ışık daha var bütün ışıklardan başka
Hiçbir yaptığınla yetinme, geç öteye
Bir şey daha var mutlaka yaptıklarından başka
• NLP mükemmellik psikolojisidir.
• NLP zihinsel bir devrimdir.
• NLP kişinin kendisini yönetme imkânı veren
bir bilim dalıdır.
• NLP yaşadığınız duyguları istediğiniz yönde
değiştirme sanatıdır.
• NLP çıkmaz sokaklardan çıkaracak yoldur.
Kişilerin bazı temel özelliklerini dikkate alarak
daha bilinçli ve verimli bir öğretim yöntemi
geliştirilebilir.
 “Yağmur” sizin için ne anlama geliyor?
İnsanların aynı uyaranlara farklı
cevaplar vermeleri beynin görsel,
işitsel ve kinestetik merkezlerinin
her insanda farklı olmasından
kaynaklanır.
 Çay sözcüğü size neyi hatırlatıyor ?
• Kıpkızıl sıvı görüntüsü gelmiş ise muhtemelen
resimlerle düşünüyorsunuz ve düşüncelerinizi
belleğinizle görüntüleyerek depoluyorsunuz.
• Çayın fokurdaması ve bardağa dökülürken
çıkardığı sesler gelmişse; siz muhtemelen seslerle
düşünüyorsunuz.
• Çayın hoş kokusu ve tadı aklınıza gelmişse; siz
muhtemelen dokunsalsınız. Duygular sizin için
önemli.
1- Düşünürken ya da iletişim kurarken bu
sistemlerini birini ağırlıklı olarak tercih
ediyoruz.
2- Güçlü ve zayıf yanların tanınmasına
yardımcı olur.
3- Gelişmek ve geliştirmek istiyorsanız
kendinizin ve başkalarının temsil
sistemlerini bilmeniz faydalı olabilir.
• Görseller gördüklerini,
• İşitseller işittiklerini,
• Dokunsallar yaptıklarının unutmazlar.
 Önemli olan nokta;

• Her öğrenciye öğreneceği stille öğretmektir.

• NLP; Tembel olarak bildiğimiz pek çok
öğrencinin, sadece stilinin bilinmediği ve
dikkate alınmadığı için öğrenemediğini iddia
eder.
• Öğrenme özürlü öğrenci yoktur. Farklı
metotlarla öğrenen öğrenci vardır.
 Çevreleri tarafından anlaşılmayan
yüzlerce yetenekli ve zeki çocuk vardır:
• Albert Einstein pek
çok kez matematik
dersinden kalmış.
• Öğretmeni onu hayalci
ve ağırkanlı olmakla
suçlamıştır.
Hayal etmek, bilgiden daha önemlidir.

EİNSTEİN
 Önemli nokta;
Güçlü oldukları yönleri bulmak
Bunun avantajları
1-Derse daha iyi konsantre olurlar.
2-Unutmuyorlar ve daha yüksek not alırlar.
3-Daha aktif olurlar.
4-Nasıl öğrenmeleri gerektiğini öğrenirler.
 TEMSİL SİSTEMLERİNİN TESPİT
EDİLMESİ
Görseller
• İlkeleri: Anlatamam, görmem
lazım.
• Özel yaşamlarında genellikle
düzenli tertiplidirler.
• Resim yapmayı severler.
• Karmaşık ve plansız işlerden
huzursuz olurlar.
 Ve…
• Sözlü talimatları takip etmekte zorlanırlar.
• Hızlı düşündüklerinden hızlı konuşurlar.
• Çok iyi bir görsel hafızaya sahiptirler.
• TV ve sinemayı severler.
 En iyi öğrenme yolları:

• Düz anlatımdan yeterince

yararlanamazlar.
• Tam olarak dersi anlayabilmeleri
için dersin görsel malzemelerle
desteklenmesi gerekir
• (Harita, poster, şema grafik, video,
VCD, Bilgisayar)
• Öğretmenin tahtaya
herhangi bir bilgi yazmadan
hızlı bir şekilde söyleyip
geçmesi bu tür
öğrencilerin öğrenmesini
engeller.
 İşitsellerin Özellikleri ?
Parolası: Gelin Konuşalım
• Sese ve müziğe duyarlıdır.
• Genellikle ahenkli ve güzel konuşurlar.
• Sessiz okuma konusunda sıkıntı çekerler.
• Yabancı dil öğrenmeye yatkındırlar.
• Sözlü talimatları kolay takip ederler.
• Duygularını ses tonu ve kelimelerle
gösterirler.
• İş yaparken radyo dinlemeyi severler.
 En iyi öğrenme yolları:

• Derse motive olmaları için sessiz

bir ortama gerek duyarlar.
• En iyi işiterek öğrenirler ve
işittiklerini unutmazlar.
• Grup çalışmalarında daha
iyi öğrenirler.
• Daha çok konuşarak
tartışarak öğrenirler.
• Problem çözerken sesli
düşünmelerine izin
verilmelidir.
• Ses kayıtları ile daha iyi
öğrenirler.
 Kinestetik/Dokunsallar
Parolası: aktif olmaktır.
1- Tahta-tebeşir anlatımından en
az yararlanan grupturlar
2-Dünyayı adeta vücutları ile
hissederler.
Konuşurken el ve kollarını kullanmayı
severler.
3- Okuldaki sportif faaliyetlere
katılımda öncüdürler
4- Oldukça hareketlidirler.
Hiperaktif oldukları söylenmektedir.
Uzun süre hareketsiz kalarak ders
dinlediklerinde dikkatleri dağılır yeterince
verim alamaz.
 En iyi öğrenme yolları
1-Daha somut şeyleri
kavrarlar. Dersi dinlerken
hareket etmelerine izin
verilmelidir.
2- Dersi anlatan kişinin
mimik, drama ve abartılı
ağız hareketleri, dokunsalların
anlamalarına yardımcı olur.
3-Ne söylendiğinden ve ne
okunduğundan ziyade ne
yapıldığını iyi hatırlar.
 Bizim tembel olarak
nitelendirdiğimiz çocuklar;
Aslında;
• Bizim kullandığımız öğrenme stilinden ayrı
bir öğrenme stilleri olabilir.
• Zekâ alanına uygun bilgi aktarmıyor
olabiliriz.
“Bu çocuklar dinlemeyi bilmiyorlar, bu
yüzden de öğrenemiyorlar”
• Niyet: Hocanın çocukları susturmak istemesi
gibi iyi bir niyeti var.
• NLP Ön varsayımı: İletişimin arkasındaki niyet
onun anlamı değildir. Onun anlamı aldığınız
yanıttır.
• Sonuç : Öğretici çocukları dinletecek uygun
stratejiyi kullanmıyor.
• Esnek olarak (öğrencinin öğrenme stillerini
de dikkate alarak) farklı stratejiler
kullanmalı
• Sorumluluk öğretim faaliyetini
başlatanındır (hocanındır )
 Ben bu kemanı çalamam!

NLP Varsayımı: Bir insan bir işi yapabiliyorsa

tüm insanlar yapabilir.
Sonuç: Öğrenci izleyeceği yöntemi öğrenebilirse
kemanı çalabilir.
İyi bir öğretmen bulup ilkenin doğruluğunu
varsayması ve esnek olması yeterli.
Ben bu işi başaramayacağım!

NLP Varsayımı: Başarısızlık

yoktur sadece sonuçlar vardır

Sonuç: Başarısızlık yoktur. Ya

kazanmak vardır ya da öğrenmek.
Sonuç olarak:
• Öğretmenler sınıftaki farklı öğrenme tarzlarının
farkında oldukları,
• Anne babalar çocuklarının güçlü yönlerini
anladıkları ve onlara bu güçlerini nasıl
sermayeye çevireceklerini gösterdikleri zaman
çocukların öğrenme potansiyelleri artar.