Kruszywa do betonu

KRUSZYWO – ziarnisty materiał

stosowany w budownictwie. Może być
naturalne, sztuczne lub z recyklingu.

KRUSZYWO NATURALNE –
kruszywo pochodzenia mineralnego, które
poza obróbką mechaniczną nie zostało
poddane żadnej innej obróbce.
KRUSZYWO SZTUCZNE – kruszywo
pochodzenia mineralnego, uzyskane w
wyniku procesu przemysłowego
obejmującego termiczną lub inną
modyfikację.

KRUSZYWO Z RECYKLINGU –
kruszywo powstałe w wyniku przeróbki
nieorganicznego materiału zastosowanego
uprzednio w budownictwie.
KRUSZYWO WYPEŁNIAJĄCE –
kruszywo, którego większość przechodzi
przez sito 0,063 mm, które może być
dodawane do materiałów budowlanych w
celu uzyskania pewnych właściwości.

PYŁY – frakcja kruszywa o wymiarach

ziaren przechodzących przez sito
0,063 mm
WYMIAR KRUSZYWA – oznaczenie
kruszywa poprzez określenie dolnego (d) i
górnego (D) wymiaru sita wyrażone jako
d/D

KRUSZYWO DROBNE – kruszywo o

wymiarach ziarn D ≤ 4 mm

KRUSZYWO GRUBE – kruszywo o

wymiarach ziarn D  4 mm i d  2 mm
KRUSZYWO O CIĄGŁYM UZIARNIENIU
– kruszywo będące mieszanką kruszyw
grubych i drobnych
 Granulometryczna
charakterystyka kruszyw:
- uziarnienie kruszywa – rozkład wymiarów ziarn
wyrażony jako procent masy przechodzącej przez
określony zestaw sit
- frakcja – zbiór ziaren kruszywa o wymiarach
zawartych między dwoma sitami (górnym i
dolnym)
- nadziarno – ziarna większe od przewidywanych;
ziarna pozostające na górnym sicie
- podziarno – ziarna mniejsze od przewidywanych;
ziarna przechodzące przez skrajne dolne sito
danej frakcji
 Granulometryczna
charakterystyka kruszyw:

- punkt piaskowy – procentowo określona

zawartość ziaren do 2,0 mm w stosie
okruchowym,
- punkt pyłowy - procentowo określona
zawartość ziaren do 0,063 mm w stosunku
do ogólnej ilości ziaren do 2,0 mm
 PRODUKCJA KRUSZYWA
SKALNEGO
Produkcja kruszywa naturalnego (niepoddanego
obróbce mechanicznej) polega na wydobyciu
kruszywa ze złoża i przygotowaniu go do stanu, w
którym może zostać wysłane do betonowni; na
przygotowanie kruszywa składa się:

- klasyfikacja – ma na celu rozdział urobku według

wielkości ziaren na frakcje lub grupy frakcji o
ustalonych granicach
- uszlachetnienie – przemywanie, odwodnienie oraz
zabezpieczenie właściwego uziarnienia mieszanek
piaskowo-żwirowych i żwirowo-piaskowych
 PRODUKCJA KRUSZYWA
SKALNEGO
Produkcja kruszywa naturalnego (poddanego
obróbce mechanicznej) ma na celu uzyskanie
możliwie krępego kształtu ziarn; w tym celu
stosuje się 2 i 3-krotne łamanie.
Widok ogólny Zakładu Produkcji Grysów i Mieszanek Drogowych.
Uszlachetnianie kruszyw
- sortowanie,
- rozdrabnianie,
- płukanie,
- odpylanie,
- wzbogacanie,
- odwadnianie.
KRUSZYWO RECYKLINGOWE
 SKŁADOWANIE KRUSZYWA
- musi zapewniać zabezpieczenie przed
zanieczyszczeniem i przed łączeniem się dwóch
różnych kruszyw ze sobą;
-

- wskazane jest chronienie przed opadami

atmosferycznymi i przed podciekaniem wody
opadowej;
-

- wyróżnia się składowanie otwarte (zasobnikach

pryzmach, usypiskach lub zasiekach) i w
zasobnikach zamkniętych
TYPY KSZTAŁTU ZIAREN
1. kuliste 7. krępe

2. owalne 8. wydłużone

3. nieregularne 9. płaskie

4. wydłużone 10. kanciaste

5. płaskie 11. kanciaste o

stępionych
6. płaskie narożach
wydłużone
TYPY KSZTAŁTU ZIAREN
TYPY TEKSTURY ZIAREN KRUSZYWA

Określenie Najczęściej Uwagi

wykazuje
Gładka Żwir otoczone w wodzie
Szorstka Bazalt typ papieru ściernego
Krystaliczna Granit sterczące kryształki
Ziarnista Piaskowiec ziarna zaokrąglone
Porowata Keramzyt zagłębienia
Szklista Żużel układ muszlowy
 TYPY TEKSTURY ZIAREN
KRUSZYWA
Gładka
Szorstka
Krystaliczna
Ziarnista
Porowata
Szklista
Podział kruszyw:

a) naturalne, łamane, sztuczne,

b) lekkie, zwykłe, ciężkie,

c) do betonów, zapraw, budowlane, drogowe,

kolejowe, specjalne (filtracyjne, podsadzkowe),
przemysłowe (masy formierskie, szkło).
Przydatność kruszywa do betonu jest
uwarunkowana pozytywnym wynikiem:

- badań podstawowych (opis petrograficzny),

właściwościami geometrycznymi (skład ziarnowy, kształt
ziarn, zawartość i jakość pyłów, punkt piaskowy, uziarnienie
wypełniaczy, zawartość ziarn przekruszonych i muszli),
- właściwościami mechanicznymi i fizycznymi (odporność
na rozdrabnianie, na ścieranie, gęstość objętościowa
i nasypowa, nasiąkliwość, jamistość, polerowalność,
reaktywność alkaliczno-krzemionkowa, promieniotwórczość
naturalna),
- właściwościami cieplnymi i odpornością na działanie
czynników atmosferycznych (mrozoodporność, skurcz
przy wysychaniu, odporność na szok termiczny, zgorzel
bazaltowa),
- właściwościami chemicznymi (m.in.: zawartość chlorków,
siarczków, siarki, węglanu wapnia,
Dobór uziarnienia
Przy doborze uziarnienia kruszywa należy kierować się
zasadą, aby kruszywo było możliwie grube. Zbyt duży udział
frakcji drobnych (piasek) w mieszaninie kruszyw prowadzi
do nieuzasadnionego wzrostu zapotrzebowania na cement
(pogorszenie ekonomicznych warunków produkcji betonu)
oraz wodę. Powoduje to także pogorszenie wielu cech
stwardniałego betonu. W praktyce, należy jednak
uwzględnić dodatkowo pewne ograniczenia, wynikające z
grubości elementu betonowego i stosowania zbrojenia.
Należy dążyć do tego, aby w całej mieszance kruszyw
obecne były (w odpowiednich proporcjach) wszystkie frakcje
ziarnowe. Brak lub niedobór pewnych frakcji ziarnowych
prowadzi do wyraźnego pogorszenia urabialności świeżej
mieszanki oraz obniża jakość stwardniałego betonu.

Maksymalny wymiar ziaren kruszywa

nie może być większy niż:
a 1/3 najmniejszego wymiaru
przekroju poprzecznego elementu
b 3/4 odległości między prętami
zbrojenia
 100

90

80
Suma mas przechodzących przez sita (%)

70

60

50

40

30

20

10

0
0 0,063 0,125 0,25 0,5 1 2 4 8 16 31,5 63

Sita o kwadratowych otworach (mm)

Przykładowa tabela do graficznego przedstawiania

wyników przesiewu kruszywa
Przykładowy formularz do zapisywania i obliczania
wyników przesiewu kruszywa

Frakcja Przesiew Przesiew Przesiew

Lp. Średnio % %
(mm) 1 2 3
1 0 – 0,063
2 0,063 – 0,125
3 0,125 – 0,25
4 0,25 – 0,5
5 0,5 – 1
6 1–2
7 2–4
8 4–8
9 8 – 16
10 16 – 31,5
11 31,5 – 63
12 63 – 125
100 100 100
95,6
85
80 krzyw a przesiew u

granica górna uziarnienia w g PN/B-06712

60 dla żw iru 2-8mm 60
granica dolna
47,3
40
Frakcja (mm) % %
25
20 0 – 0,063 – –
15 15 15 15 15 15
11,1 0,063 – 0,125 – –
0 0 0 0 0 0,1
0 0,6
0 0 0,125 – 0,25 – –
0 0,063 0,125 0,25 0,5 1 2 4 8 16 0,25 – 0,5 0,1 0,1
0,5 – 1 0,5 0,6
1–2 10,5 11,1
100 95,6
100
2–4 36,2 47,3
4–8 48,3 95,6
80
8 – 16 4,4 100,0
60
47,3
40

20
11,1
0 0 0 0 0 0,1 0,6
0 0,063 0,125 0,25 0,5 1 2 4 8 16
Skład ziarnowy poszczególnych asortymentów kruszywa wymagany przez normę
Asortyment Granice przesiewu (% masy)
przechodzi przez sito o boku oczka kwadratowego (mm)
gatu-
rodzaj frakcja 125,
nek 0,125 0,25 0,5 1,0 2,0 4,0 8,0 16,0 32 63,0
0

0–2 1 0–8 0–25 10–40 30–60 85–100 100

uszlachetniony
0–2 2 0–10 5–25 20–60 25–80 85–100 100
Piasek i piasek
łamany
zwykły 0–2 – – – – – 85–100 100

2–4 – – – – – 0–15 85–100 100

100
4–8 – – – – – – 0–15 85–100 100
85–100 100
jednofrakcyjny 8–16 – – – – – – – 0–15 85–100 100
0–15 85–100
16–32 – – – – – – – – 0–15
–
32–63 – – – – – – – –
Żwir, grys
i grys z
otoczaków 2–8 – – – – – 0–15 25–60 85–100 100
100
2–16 – – – – – 0–15 20–50 50–80 85–100
85–100 100
2–32 – – – – – 0–15 15–40 35–65 55–80
wielofrakcyjny 100 100
4–16 – – – – – – 0–15 17–40 85–100
85–100 100
4–32 – – – – – – 0–15 7–25 25–60
85–100
8–32 – – – – – – – 0–15 40–70

0–4 1 0–10 5–20 20–60 – 70–85 100

drobna 100
0–4 2 0–8 0–20 10–50 – 40–80 85–100

Mieszanka
kruszywa 0–8 1 – 0–15 – – 36–50 61–74 85–100 100
naturalnego, 0–8 2 – 0–25 – – 36–71 61–85 85–100 100 100
łamanego 0–16 1 – 0–10 – – 20–45 – 60–76 85–100 100 100
sortowana 0–16 2 – 0–20 – – 20–65 – 60–88 85–100 85–100 100 100
gruba
i z otoczaków 0–32 1 – 0–10 – – 14–37 – 38–62 – 85–100 85–100 100
0–32 2 – 0–20 – – 14–53 – 38–77 – 50–80 85–100
0–63 1 – 0–8 – – 8–35 – 35–58 – 50–90
0–63 2 – 0–15 – – 8–45 – 35–70 –
POWIERZCHNIA WŁAŚCIWA
STOSU KRUSZYWA

suma powierzchni wszystkich ziaren

 JAMISTOŚĆ STOSU

stosunek objętości jam do objętości

kruszywa:

o    n 
jk  n
 1    100%
o  o 
n – gęstość nasypowa
o – gęstość objętościowa ziarna
WPŁYW UZIARNIENIA NA JAMISTOŚĆ
STOSU KRUSZYWA

1 – kruszywo
do 16 mm

2 – kruszywo
do 32 mm
 Rodzaje gęstości kruszywa

w - gęstość właściwa skały

o - gęstość objętościowa (pozorna) skały
n – gęstość nasypowa kruszywa
 Schemat wpływu wielkości ziaren na
powierzchnię właściwą jednostki objętości
WODOŻĄDNOŚĆ KRUSZYWA
Wskaźniki wodożądności kruszywa otoczakowego o gęstości pozornej ziarn
2,65 kg/dm3 i cementu (dm3/kg) dla poszczególnych frakcji i konsystencji
Konsystencja
Frakcja (mm) ciekła półciekła plastyczna gęstoplastyczna wilgotna
(K5) (K4) (K3) (K2) (K1)

0–0,125 0,296 0,255 0,239 0,215 0,184

0–0,25 0,241 0,211 0,186 0,160 0,139
0–0,5 0,188 0,168 0,148 0,127 0,115
0,125–0,25 0,151 0,137 0,122 0,109 0,094
0,25–0,5 0,112 0,095 0,084 0,076 0,064
0,5–1 0,077 0,065 0,058 0,053 0,045
1–2 0,058 0,048 0,043 0,039 0,033
2–4 0,044 0,037 0,032 0,029 0,025
4–8 0,034 0,029 0,026 0,023 0,020
8–16 0,027 0,023 0,020 0,018 0,015
16–32 0,022 0,018 0,016 0,015 0,013
32–63 0,016 0,015 0,013 0,012 0,009
Cementy klasy 32,5 0,31 0,29 0,27 0,25 0,23
Cementy klasy 42,5 i 52,5 0,34 0,32 0,30 0,28 0,26
Cement glinowy 0,28–0,50

Wapno sproszkowane, ił, tras 0,50

 Przykład
Temat: Obliczyć wodożądność grysu bazaltowego o gęstości pozornej ziarn 3,0
kg/m3 dla uzyskania konsystencji plastycznej (K3)

Frakcja (mm) Zawartość (%) Wskaźnik

2x3
(1) (2) wodożądności (3)
2–4 11,5 0,032 0,3680
4–8 45,9 0,026 1,1934
8–16 38,4 0,020 0,7680
16–32 4,2 0,016 0,0672
100,0 S = 2,3966

2,3966
wk = = 0,0240 dm3/kg
100
 SCHEMAT ZASADY DOBORU
OPTYMALNEGO UZIARNIENIA
KRUSZYWA
Definicja maksymalnej średnicy ziarna,
które może przejść
przez sito o boku oczka = d
KRZYWE GRANICZNE wg DIN
KRUSZYWA DO 32 mm
Struktura zależności między normami
dotyczącymi kruszyw a normami
określającymi badania kruszyw