Bilgi ve İletişim Teknolojileri Yönetimi

Blockchain Teknolojisi

Prof. Dr. Yılmaz GÖKŞEN

Araş. Gör. Serkan ALICI
Blockchain (Blok Zincir) Teknolojisi

 Blockchain, Bitcoin kripto para birimi için ilk geliştirilen merkezi

bir işlem ve veri yönetimi teknolojisidir. Blockchain teknolojisine
olan ilgi, 2008 yılında ortaya atıldığından beri artmaktadır.
 Blockchain’e olan ilginin nedeni, üçüncü taraf bir organizasyon
olmadan işlemlerin kontrolünde güvenlik, anonimlik ve veri
bütünlüğü sağlayan merkezi niteliklerdir.
Blockchain (Blok Zincir) Teknolojisi

 Blok zincirleri, kamuya açık, şeffaf, dağıtılmış, zamana kaydedilmiş veri

dosyaları olarak basit veritabanları olarak görülmektedir.
 Blockchain teknolojisinin ortaya çıkmasından önce, internette küresel olarak
geçerli dijital para birimleri yaratma konusunda birçok girişimde bulunuldu.
Ancak, bu girişimler “ikili harcama” sorunları nedeniyle amaçlarına ulaşamadı.
Çifte harcama problemi dijital para birimlerinde benzersiz bir sorundur; ancak
aynı dijital para birimini iki farklı işlemde kullanmak satıcılardan biri için bir
aldatmacadır.
Blockchain (Blok Zincir) Teknolojisi

 İnternette depolanabilen diğer tüm veriler gibi, dijital para da bir dizi bit ve
kopyalanması nispeten kolaydır. Örneğin, birine bir pdf belgesi gönderdiğinizde,
belgenin dijital bir kopyası alıcıya gönderilir ve orijinali gönderenle birlikte kalır.
Bu belgeyi başkalarına gönderirseniz, erişemezsiniz. Bu durum, kullanıcılara
dijital bilgileri yeniden oluşturma ve başkalarıyla paylaşma olanağı sağlar. Ancak,
dijital para birimlerinde önemli bir güvenlik açığıdır.
 Blockchain internet üzerinde çalışır, ancak şu ana kadar kullanılan internet
veritabanının aksine, merkezi olmayan bir yapıya sahiptir.
Blockchain (Blok Zincir) Teknolojisi

 Blok zinciri işlemleri şifrelenir ve izlenebilir. Blockchain tamamen

merkezi olmayan bir dijital kayıt defteridir. Her blok bu defterin
yaprağına benzer ve kesintisiz, kırılmaz bir parolaya sahiptir.
Blockchain’e katılan her insan ademi merkeziyetçiliği arttırır ve
güvenilirliğe katkıda bulunur. Yeni bloklar oluştukça ve sistemdeki
insan sayısı arttıkça, bu blok zincirinin operasyonel güvenilirliği
artar.
Blockchain (Blok Zincir) Teknolojisi
 Her bir blok geçerli zincirin son bloğuna eklenir ve birbirlerine yazılır. Blok
zinciri, paydaşlar arasında gerçekleştirilen tüm işlemleri içerir ve her yeni işlem
şifrelenir. Tüm paydaşlar zincirdeki anlaşmanın bir kopyasını tutar, tüm paydaşlar
zincire şeffaf erişime sahiptir ve merkezi bir veri tabanı olmadan ağdaki herhangi
bir düğümde kayıtları saklayabilmektedir.
Blockchain Terimleri

 Kriptoloji (Şifreleme Bilimi)​

 Peer to Peer (Kişiden kişiye)​
 Blok​
 Hash (Özet-parmak izi)​
 Dağıtık Ağ Yapısı​
 Proof of Work ​
 Proof of Stake
Kriptoloji

 Veriyi, iletişim ağları üzerinden, geniş ağlara kopyalayıp çoğaltarak

dağıtacaksak ve farklı veri tabanlarında saklayacaksak bu verilerin
gizli kalırken tutarlılığının sağlanması gerekir. Bu amaç içinse
kriptoloji kullanılır.​
 Kriptolojinin bir alt kolu, “kriptografi” (cryptography) verilerin
şifrelenmesini ifade etmektedir. Şifreleme, herhangi bir veri
kümesini bir kural yapısı kullanarak rastgele görünen bir veri
kümesine dönüştürür.
Peer to Peer - P2P (Eşler Arası)​

 Bir ağ üzerinde haberleşme sırasında aynı haklara sahip olan iki

bilgisayarın gerçekleştirdiği veri alışverişidir.​
 Sadece sunucuların tedarikçi ve istemcilerin tüketici olduğu
geleneksel istemci-sunucu modelinin aksine, eşler, hem tedarikçi
hem de tüketicidir.​
Blok

 Verilerin saklandığı yapılar blok (block) olarak adlandırılır.​

 Blok yapıları bir zincir şeklinde (zaman açısından doğrusal bir dizi
yapısında) düzenlenir. ​
Hash

 Hash fonksiyonu bir tür algoritma veya alt programdır. Hash

fonksiyonları, herhangi bir veritabanında genellikle tabloda aranan
bir veriyi hızlı bir şekilde bulmak veya veri karşılaştırma işlemlerini
hızlandırmak için kullanılır.
 Blok zincirinde ise her bir işlem bloğu kendisinden önceki son
bloğun hash ifadesini içerir. Böylece güvenlik seviyesi daha da artar
ve çift gönderimler önlenir ayrıca yapılan işlemler oldukça
kısaltılmış ve özetlenmiş olarak blok zincirine veri olarak işlenmiş
olur.
Dağıtık Ağ Yapısı

 Günümüz yaklaşımlarında kapalı merkezi sistemler

kullanılmaktadır. Blockchain yapısında ise tüm bilgiler dağıtık
(distributed), katılımcılara açık bir ağ yapısı üzerindeki tüm
makinelerde eşlenik (bir birinin kopyası) halde tutulmaktadır.
Dağıtık Ağ Yapısı
Proof of Work

 Proof of Work dijital alanda zaman alan bir işlem olmasından dolayı
üretilmesi güç olan bir dize veridir.
 Şartlar sağlandığında gerçekleşir.
 Sistemdeki diğer kişiler tarafından doğrulanmayı gerektirir.
 Tüm makineler çalışırken içerisinden şanslı olan iş kanıtını sağlamış
ve Bitcoin ödülünü almış olur.
Proof of Work/Proof of Stake

 Proof of Work alternatifi

 Blok üretim ve geçerlilik onay mekanizması bloğu üreten
makinenin ilgili Blockchain ağı üzerinde sahip olduğu pay ile
ilişkilendirilmektedir.
 Blok üretimi daha hızlı
 Maliyet daha az
Proof of Stake
Proof of Work/Proof of Stake

 Proof of Work alternatifi

 Blok üretim ve geçerlilik onay mekanizması bloğu üreten
makinenin ilgili Blockchain ağı üzerinde sahip olduğu pay ile
ilişkilendirilmektedir.
 Blok üretimi daha hızlı
 Maliyet daha az
Blok Zincir Türleri

 Blok Zincir türleri temel olarak üç kategoriye ayrılır:

 Yetkilendirilmemiş Blok Zincir (Public Blockchain)
 İzin Verilen Blok Zincirler (Custom Block Chains)
 Özel Blok Zincirleri
Blok Zincir Türleri

 Yetkilendirilmemiş Blok Zincir (Public Blockchain): Teknik yeterliliği

olan herkes, önceden onay veya onay olmadan kayıt onay sürecine
katılabilir ve genellikle parasal bir ödül teşviki vardır. En yaygın örnek
bitcoin’dir.
 İzin Verilen Blok Zincirler (Custom Block Chains): Bir kurum veya
konsorsiyumun kayıt onay sürecine neyin dâhil olduğunu önceden
tanımladığı özel amaçlar için kullanılan blok zincirler. Blockchain
teknolojisi, özellikle gerçekleştirilen işlemlerin ifşa edilmesinin uygun
olmadığı şirketler arası veya şirketler arası uygulamalarda hız, düşük
maliyet ve güvenlikten yararlanmak için kullanılır.
Blok Zincir Türleri
 Özel Blok Zincirleri: Diğer blok zincirlerinin yapısına göre daha
küçüktür. Sınırlı kullanıcı sayısına sahip olması nedeniyle ve özel bilgi ve
belgeler yer almasından dolayı, kullanıcılara güven duygusu ön planda
olmaktadır.
Blok Zinciri (Blockchain) Karakteristikleri

 Sistem tasarımı açısından, blok zincirinin ana özellikleri şunlardır:

 Açık olarak paylaşılması
 Veri paylaşma kuralları: Katılımcılar Blockchain’i yönetir. Akıllı sözleşmeler
olarak zincirde saklanan işlem türleri önceden kabul edilmektedir.
 Bazı üçüncü taraflar: Geleneksel bir ticari işlem iki bölümden oluşur: işlem
hakkında halka açık bir giriş ve kimlikler ile ilgili taraflar arasındaki özel
mesajlar. Bu iki bölümün birleşimi ve sisteminonaylayan herkes tarafından
erişilebilmesi için merkeziyete alınması, aracı kurumun güvenilir üçüncü
taraflarından (yani, bankalar, borsalar, aracı kurumlar veya fiyat raporlama
kurumları) sınırlı maliyet ve zamanla işlem yapmaktan kaçınmayı mümkün
kılar.
Blok Zinciri (Blockchain) Karakteristikleri

 Mutabakata dayalı ve güvenilirlik:Mutabakat mekanizması, hataların veya hileli

işlemlerin veritabanını etkileyebileceğinden kaçınılmasını sağlamaktadır.
 Parola ve verilerin değişmezliği: Blok zincirinin en önemli sütunlarından biri
şifrelSemedir. Aslında, bir işlem onaylandıktan ve kaydedildikten sonra, blokların
manipülasyonundan kaçınırken dijital imzalar ve veri bütünlüğü için şifreleme
teknikleri (örneğin, Güvenli Hash Algoritması SHA-256) gerekir. Bu şifreleme
mekanizması, blok zinciri üzerinde depolanan verileri değişmez ve benzersiz
kılmaktadır.
 Zaman damgalı ve kronolojik bloklar: Adından da anlaşılacağı gibi Blockchain
kronolojik olarak bağlantılı bloklardan oluşmaktadır. Bir kullanıcının dinamik
verilere dayalı analitik oluşturmasına izin vermektedir.
Blok Zincirin (Blockchain) Faydaları

 Blockchain teknolojisinin temel avantajları merkeziyetçilik, değişmezlik,

güvenlik ve şeffaflıktır.
 Blockchain teknolojisi, üçüncü taraflara bağımlı olmak zorunda kalmadan
doğrulama sağlamaktadır.
 Bir blok zincirindeki veri yapısı sadece son eklidir. Dolayısıyla, veriler
değiştirilemez veya silinemez.
 Veri defterlerini güvence altına almak için korumalı şifreleme kullanır.
 Maksimum güven doğrulama işleminden sonra tüm işlemler ve veriler bloğa
eklenir. Tüm defter katılımcılarının blokta ne kaydedileceği konusunda fikir
birliği vardır.
Blok Zincirin (Blockchain) Faydaları

 İşlemler kronolojik sıraya göre kaydedilir. Böylece, blok zincirindeki tüm bloklar zaman
damgalıdır.
 Defter, katılımcı olan blok zincirindeki her bir düğüme dağıtılır.
 Bloklarda depolanan işlemler, zincire katılan milyonlarca bilgisayarda bulunur. Bu nedenle
merkeziyetçidir. Kaybolduğunda verilerin kurtarılamaması olasılığı yoktur.
 Gerçekleşen işlemler şeffaftır. Yetki verilen bireyler işlemi görebilir.
 Herhangi bir defter zincir boyunca orijin noktasına kadar izlenebilir.
 Girişi onaylamak için çeşitli fikir birliği protokollerine ihtiyaç duyulduğundan, yinelenen
giriş veya sahtekârlık riskini ortadan kaldırır.
 Akıllı sözleşmelerle, işletmeler blok zincirinde koşulları önceden belirleyebilirler. Otomatik
işlemler sadece şartlar sağlandığında yapılabilmektedir.
Blok Zincir (Blockchain) Uygulama Alanları

 Blockchain üzerindeki en popüler uygulama Bitcoin olmaktadır. Blockchain

sayesinde, Bitcoin ve o zamandan beri gelişen tüm kripto para birimleri sorunsuz
olarak kullanabilmektedir. Bugün ise mali ve finansal olmayan alanlarda geniş bir
uygulama yelpazesine sahiptir.
 Finansal Uygulamalar: Birçok banka ve finansal kurum blok zinciri teknolojisini
kullanmaktadır. Öncelikle uluslararası para transferi ve uluslararası ticaret
finansmanı uygulamalarında, daha sonra ödeme işlemlerinde, para transferlerinde,
alım / satım platformları, sigorta, takas yönetimi, yetkilendirme, doğrulama,
dijital kimlik yönetimi, doküman yönetiminde kullanılmaktadır.
Blok Zincir (Blockchain) Uygulama Alanları

 Akıllı Mülkiyet: Akıllı teknolojiler, arabalar, evler, büyük mağazalar ve ofisler

gibi maddi varlıkları ve patentler, varlıklar, markalar ve şirket stokları gibi maddi
olmayan varlıkları birleştirmenizeve kaydetmenize olanak sağlamaktadır.
 Nesnelerin İnterneti: İnternet tabanlı bir iletişim ağı aracılığıyla bir nesnenin
yazılım programı; RFID etiketleri, sensörler, tetikleyiciler, akıllı telefonlar ve
benzerleri olarak tanımlanan “Nesnelerin İnterneti”, insanlarla etkileşime girme
kabiliyetini algılayıcı tabanlı ve insan bazlı bilgiyi bütünleştirerek, doğru ve
değerli bilgi edinmeyi amaçlar. Bu etkileşim işlemi, blok zinciri uygulaması
sayesinde güvenli bir ortamda gerçekleştirilebilmektedir.
Blok Zincir (Blockchain) Uygulama Alanları

 Akıllı Sözleşmeler: Kullanım alanları; akıllı varlıkların alım, satım, devir, borç
verme vb. kaynak kodlarından oluşmaktadır. Sözleşmedeki adımlar bilgisayar
programının kontrolünden geçer ve sözleşmenin uygulanması belirlenmiş süreç
aracılığıyla otomatik olarak yapılmaktadır. Blok zincirinin tanıtılmasıyla, zincirin
doğrulama unsuru güvensiz paydaşlarla yapılan işlemlerin güvence altına
alınmasını sağlamıştır. Akit taraf sayısının fazla olduğu ve tam olarak
güvenmediği durumlarda bu özellikle uygundur.
Blok Zincir (Blockchain) Uygulama Alanları

 Devlet İşleri: Genellikle oylama, belge yönetimi, dijital kimlik, sosyal güvenlik
sistemleri ve vergi sistemleri gibi kamu uygulamalarında hükümet tarafından
kullanılır. Son yıllarda; Dubai, İsviçre, Birleşik Krallık, Estonya, Singapur ve
Kıbrıs gibi bazı ülkeler kamu sektöründe blok zinciri yatırımlarına
yönelmektedirler.
 Sağlık kayıtlarının özel bir anahtarla şifrelenmiş tutulması ve yalnızca ilgili
kişilerin erişimine izin verilmesi, uyuşturucu denetimlerinin yapılması, sonuçların
test edilmesi ve sağlık hizmetlerinin yönetilmesi gibi durumlarda
Blok Zincir (Blockchain) Uygulama Alanları

 Müzik endüstrisinde; müzik haklarını merkezi ve kapsamlı bir veri tabanında

tutmak, sanatçıların telif hakkı ve gerçek zamanlı dağıtımlarını şeffaflaştırmak.
 Enerji sektöründe; güneş panellerinin güç miktarını kendi kendini değerlendirme,
tüketiciye ulaşan enerji miktarını izleme ve enerji satma ve satın alma
becerisinde.
 Tarımsal uygulamalarda; yetiştirme, ilaçlama ve paketleme işlemlerinin izlenmesi
ve onaylanmasında.
 Tedarik zincirinde; lojistik faaliyetleri sırasında ürünün menşei, seyri, üretici,
uygulanan işlemler, satın alma işleminin her aşamasında ödenen ücret, nakliye
veya depolama sırasında oluşan ısı, basınç vb. uygulamalarında kullanılması.
Günümüz Finansal Sisteminde Blok Zincirin
(Blockchain) Geleceği
 Bugün dünyanın tüm ekonomik faaliyetlerinde yaşadığımız en temel sorun güven
gerçeğidir. Özellikle, internetin bireyler tarafından kullanılması, internet tabanlı
platformlar aracılığıyla ekonomik aktivitenin sürdürülmesinin önünü açmıştır.
 Dijital para birimlerinin ortaya çıkışıyla başlayan süreçte, blockchain
teknolojisinin artan farkındalığı, mevcut finansal sistemdeki eksiklikleri
tartışmaya açık hale getirmiştir.
 Blockchain tarafından ortaya çıkarılan DDT ve akıllı sözleşmeler gibi önemli
teknolojilerin modern ekonomik sistemin temelini oluşturduğu bankacılık
sektörü; maliyetler, geri dönüş süreleri, geri dönüş hataları veya veri / para
hırsızlığı sorunları çözme yeteneğine sahiptir.
Günümüz Finansal Sisteminde Blok Zincirin
(Blockchain) Geleceği
 UniCredit, UBS, HSBC, ING, BBVA ve J.P Morgan gibi büyük ölçekli bankalar
blockchain teknolojisi üzerinde çalışmaktadır. Bu bankalar, yetkisiz/yetkili blok
zinciri platformları oluşturmayı amaçlayan çeşitli platformlara dâhil olmak üzere,
finansal hizmetler sektöründe bir blok zincir ekosisteminin oluşturulmasında yer
almaktadır.
 Blockchain sadece finansal sektörde değil, kamu ve özel sektörde de önemli
değişiklikler sağlayabilen bir teknolojidir. Özellikle mevcut sistem ithalat ve
ihracat faaliyetlerinde önemli problemler yaşamaktadır. Bu noktada akıllı
sözleşme protokolü göze çarpıyor.
Günümüz Finansal Sisteminde Blok Zincirin
(Blockchain) Geleceği
 Mevcut sistemin sorunları göz önüne alındığında, IBM ve Intel gibi bilgi devleri
blockchain platformları üzerinde çalışıyor ve önemli uluslararası şirketler de dâhil
olmak üzere yeni bir ekosistem oluşturma çabaları mevcut ekonomik sistemin
sorunları çözmek için yeterli olmadığının kanıtı olarak görülebilir.
 Kamu sektörü için Blockchain tabanlı platformlar da planlanmaktadır. Bu
platformlar, DDT ile dijital kimlik kayıtları (sicil, nüfus kayıtları, vb.), tapu sicil
kayıtları ve akıllı sözleşmeler yoluyla noter işlemleri ve vergi kayıplarının
azaltılması gibi önemli konuları ele almaktadır. Bu noktada, vergi kayıplarının
önlenmesi ülkeler için büyük bir sorundur. Vergi kaçakçılığı, denetim eksikliği ve
kayıt dışı ekonomi vergi kayıplarının ana nedenleridir.
Günümüz Finansal Sisteminde Blok Zincirin
(Blockchain) Geleceği
 Bu bağlamda, ülkeye özgü blok zincir tabanlı platformların piyasada faaliyet
gösteren tüm işletmelerin ticari faaliyetlerinin ve mali kayıtlarının tutulmasını ve
akıllı sözleşmelerle ticaret anlaşmalarının yapılmasını sağlaması halinde, vergi
kayıpları büyük ölçüde önlenebilir. Ek olarak iş kayıtlarının bu platformlarda
tutulması denetimde şeffaflık sağlayacak ve vergi kaçakçılığının ortadan
kaldırılmasına yardımcı olacaktır.
Tedarik zinciri yönetiminde blok zincir
(blockchaın) teknolojisi ve uygulaması
 Tedarik zinciri, tedarik aşamasından son müşteriye kadar, malların üretiminde ve
tesliminde yer alan çeşitli noktaların çizgisi olarak tanımlanmaktadır.
 Günümüzde, tedarik zinciri çeşitli aşamalardan ve konumlardan oluşabilir. Tüm
zincir içindeki olayları izlemek daha zor hale gelmiştir. Ayrıca, tedarik zincirinde
şeffaflık olmamasından dolayı, alıcılar ve müşteriler ürün veya hizmetlerin gerçek
değerlerinden emin olamamaktadır. Ayrıca tedarik zinciriyle ilgili, çevresel
olaylar gibi izlenemeyen birçok unsur vardır.
Tedarik zinciri yönetiminde blok zincir
(blockchaın) teknolojisi ve uygulaması
 Blockchain şeffaflık ve güvenlik sigortası olarak tedarik zincirlerini sabitlemek
için iyi bir çözüm olabilmektedir.
 Blockchain’in temel özellikleri tedarik zincirinde kullanım için çok faydalı
olabilir:
 Kamusal mevcudiyet durumu, nihai müşteriye menşe yerini oluşturan ürünleri izleme
fırsatı verir.
 Merkezi olmayan yapı, tedarik zincirindeki tüm taraflara katılım kabiliyeti verir.
 Şifreleme tabanlı ve değişmez nitelikte güvenlik güvencesi verir.
Tedarik zinciri yönetiminde blok zincir
(blockchaın) teknolojisi ve uygulaması
 Aşağıdaki şekil’de tedarik zincirini desteklemek için blok zincirin nasıl kullanıldığını
göstermektedir. Uygulama sürecinde dört ana aşama vardır: fiziksel akış, bilgi akışı, blok
zinciri ve akıllı sözleşmeler.
Tedarik zinciri yönetiminde blok zincir
(blockchaın) teknolojisi ve uygulaması
 Fiziksel Akış: tedarikçilerden, üreticilerden, distribütörlerden son müşterilere
yapılan işlem ve işlemlerden oluşur. Tesisler (örneğin dağıtım merkezleri) modları
ve terminalleri içerir.
 Bilgi Akışları: Her tedarik zincirinde bilgi akışları mevcuttur. Örneğin bir
tedarikçiden parça sipariş eden bir üretici, global bir ticari ürün numarası (GTIN)
veya envanter depolama cihazı için bir sipariş numarası üretir. Bu bilgi üretim
bilgisi ile ilgilidir. Daha sonra gönderici daha önce belirtilen ekipmana (kamyon,
konteyner vb.) gönderilen kargo ile ilgili bir sipariş ve nakliye numarası
üretmektedir.
Tedarik zinciri yönetiminde blok zincir
(blockchaın) teknolojisi ve uygulaması
 Blok zinciri: Geçmişten günümüze yukarıda belirtilen bilgi akışı bazen bilgi
formunda, bazen kâğıt formunda, bazen emek kullanılarak yapılmaktadır. Ancak
blok zinciri ve tedarik zinciri boyunca bilgi ve fiziksel akışlar bloklar halinde
yazılmaktadır. Bu bloklar birbirine bağlanır ve tedarik zincirinin sonuna kadar
yapılan tüm işleri, ilgili tüm paydaş ve müşteriye özel bilgileri içeren bir zincire
dönüştürülmektedir.
 Akıllı sözleşmeler: Akıllı sözleşmeler blok zincirinde yer alan bilgileri kullanarak
üzerinde anlaşmaya varılan bir sözleşmeyi otomatik olarak oluşturarak kolaylık
sağlamaktadır. Akıllı sözleşmeler, zincirde yer alan tarafların rızası olmadan
değiştirilemez. Örneğin fiili teslimat için tüm sözleşme şartları (miktar, kalite,
zamanlama, vb.) karşılandıktan sonra ödemeler otomatik olarak yapılmaktadır.
Tedarik zinciri yönetiminde blok zincir
(blockchain) teknolojisi uygulama örnekleri
 Wal-Mart:
 Walmart, Çin domuz üretimini ve ABD üretimini takip etmek için 2017’nin ilk
çeyreğinde başlayan dizüstü bilgisayar teknolojisinin pilot projesi olduğunu açıklayan
bir Amerikan perakende devidir.
 Finans sektörü dışındaki blockchain teknolojisi için ilk büyük test projelerinden biri
olacak. Bu teknoloji, daha etkin bir tedarik zinciri ile sonuçlanan hatalar ve son
tarihlerle başa çıkma yeteneği sağlamaktadır. Aslında, özellikle bu sektörler blok
zinciri temelli uygulamaların asıl amacı olmaktadır. Son veriler, perakende ve imalat
sektöründeki şirketlerin % 42’sinin bu tür teknolojiye 5 milyon dolar harcayacağını
göstermektedir. Walmart, Linux Vakfı, Hyperledger Fabric için geliştirilen IBM
teknolojilerine dayanan bir teknoloji platformu kullanacaktır.
Tedarik zinciri yönetiminde blok zincir
(blockchain) teknolojisi uygulama örnekleri
 Everledger:
 Everledger bankalar, açık pazarlar ve teminatlar için riskleri ve sahtekârlıkları azaltmayı
amaçlayan bir girişimdir. Blockchain teknolojisi makine vizyonu, akıllı sözleşmeler ve diğer
gelişen teknolojileri kullanır. Bu firma elmas tedarik zincirini daha şeffaf hale getirmek ve
Afrika’daki zorunlu emek kullanımını ortadan kaldırmak için yardım etmek istemektedir.
 Platform, tüm tedarik zinciri boyunca malları takip etme olanağı sağlayan küresel, dijital defter
üzerinde çalışmaktadır. Blockchain’deki kayıt özellikleri, tarihi ve mülkiyeti tanımlamaktan
ibarettir ve tedarik zincirindeki tüm taraflar bunları istedikleri zaman kullanabilmektedir.
Everledger, özel ve kamu blokajlarını kullanarak hibrit bir teknik model oluşturmuştur.
Tedarik zinciri yönetiminde blok zincir
(blockchain) teknolojisi uygulama örnekleri
 Provenance:
 Provenance; ürünleri, ürünlerin menşeindeki ve kendileri üzerindeki çevresel etkiler de dâhil
olmak üzere faaliyetlerinde daha dürüst kılan tedarik zincirini daha şeffaf hale getirmeyi
amaçlayan Londra merkezli bir şirkettir.
 Provenance çalışanların verimi, diğer kötü uygulamaları ortadan kaldırmak ve blok zincir
defterinde yer alan bilgiler çok çeşitli olabildiğinden dolayı blok zincirleri kullanmaktadır.
 Blockchain, ortaklar arasında senkronize denetim izlerini etkinleştirerek ve bunları gerçek
zamanlı olarak optimize ederek lojistik faaliyetleri için kullanılmaktadır. Tedarik zinciri boyunca
güveni artırarak ve dolayısıyla her aşamada karar alma sürecini basitleştirmektedir.
Tedarik zinciri yönetiminde blok zincir
(blockchain) teknolojisi uygulama örnekleri
 Maersk:
 Bugün küresel ticaretteki malların % 90’ı denizcilik endüstrisi tarafından taşınmaktadır. Ancak
tedarik zinciri, gevşek bir şekilde bağlanmış kara taşımacılığı sağlayıcıları ağı, nakliye şirketleri,
gümrük komisyoncuları, hükümetler, limanlar ve deniz taşımacılığı ağları arasındaki noktadan
noktaya iletişimin karmaşıklığı ve saflığı nedeniyle yavaşlamaktadır.
 Bir konteyner sevkiyatı için belgelerin ve bilgilerin işlenmesinin fiili fiziksel nakliyeden yapılan
masrafların iki katından daha fazla olduğu tahmin edilmektedir. IBM ve Maersk, olay verilerini
değiş tokuş etmek ve belge iş akışlarını ele almak için tasarlayarak tedarik zinciri ekosisteminin
erişebileceği dağıtılmış izin platformuyla bu sorunu ele almaktadır.
 Maersk ve IBM, küresel tehdide karşı korumalı bir sistem oluşturmak, ticari iş akışını
sayısallaştırmak ve maliyetli noktadan noktaya iletişim dâhil olmak üzere uçtan uca ortadan
kaldırarak sürtünmeleri ortadan kaldırmak için blok zincirleme teknolojisini kullanmaktadır.
Blok Zincir (Blockchain) Uygulamasının
Tedarik Zincirine Sağladığı Yararlar
 Şeffaflık Kazanılması: En önemli konulardan biri şeffaflık eksikliğidir. Bu ürün
izlenebilirliğini güçleştirmektedir. Ancak tedarik zinciri yönetiminde yapılan tüm işler
blockchain uygulamaları ile yapılmaktadır. RFID, barkod ve otomatik tanımlama
tarayıcıları tüm aşamalarda aynı anda şeffaf bir şekilde izlenebilmektedir.
 İzlenebilirliğin Artması: Sadece son tüketiciyi değil aynı zamanda tedarikçinin veya
tedarikçinin gönderilerini ya da tedarik zincirindeki hammadde ve malzeme ürünlerinin
gelişini ve işlenmesini takip etmek de çok önemlidir. Blockchain ürün kaynağından hedefe
doğru ve istikrarlı bir kayıt sağlamaktadır. Böylece ürünler ve süreçler baştan sona takip
edilebilmektedir.
Blok Zincir (Blockchain) Uygulamasının
Tedarik Zincirine Sağladığı Yararlar
 Ürün/ Evrakta Sahtecilik, Hırsızlık ve Kaçakçılık Yapılmasının Önlenmesi: Alt
tedarikçileri ikinci tedarik zinciri seviyesinin ötesinde haritalamak ve izlemek çok zor
olmaktadır. Bu sınırlı takip birçok ayrıntıya bakılmasında bir güvenlik açığı
oluşturmaktadır. Bu güvenlik açıkları korsan malların kaybı, kaçakçılık, hırsızlık ve
ulaştırma gibi yasadışı durumlara neden olmaktadır.
 Pahalı ürünler işlem sırasında kopyalanabilir, kaybolabilir veya çalınabilir. Örneğin
elmasların, pahalı şarapların, ilaçların, saatlerin veya çantaların gerçek mi sahte mi
olduğunu belirlemek her zaman kolay değildir. Ancak bu öğelerle ilgili tüm bilgiler blok
zincirine kaydedilir, böylece bu bilgiler kontrol edilebilir.
Blok Zincir (Blockchain) Uygulamasının
Tedarik Zincirine Sağladığı Yararlar
 Evrak Kolaylığı: Çok sayıda evrak nakliye sırasında gerçekleştirilir. Bu süreç zaman ve
para israfıdır. Ticari evrak maliyetlerinin gerçek nakliye maliyetlerinin %15-50 arasında
olduğu tahmin edilmektedir. Örneğin birçok şirket hala kağıda basılmış konşimento
kullanmaktadır. Bu nedenle lojistik servis sağlayıcısının organizasyon yapısı dâhilinde
dokümanları organize eden ve bölümlerde çalışan çalışanlara ihtiyacı olmaktadır. Blok
zinciri basılı belgeler gerektirmediğinden, konşimento veya belge departmanının varlıkları
sona erdirilmektedir.
 Kolay Finansal Aktivite: Ödeme gecikmeleri sürecin aksama süresinin ana nedenlerinden
biridir. Blockchain teknolojisinde akıllı sözleşmeler; ödemeleri hızlandırmakta, işlem
maliyetlerini düşürmekte ve sahtekârlık riskini ortadan kaldırmaktadır.
Blok Zincir (Blockchain) Uygulamasının
Tedarik Zincirine Sağladığı Yararlar
 Azaltılmış İnsan Kaynakları Hatası: Şirketler faturaları, nakliyeyi ve teslimat belgelerini
sözleşmenin şartlarına göre doğru bir şekilde hazırlamaya çok dikkat etmektedir. Ancak
tedarik zincirinde genellikle belge kaybına, kayıt hatalarına ve operasyonel hatalara neden
olan birçok işlemler oluşmaktadır. Bununla birlikte blok zinciri uygulamaları insan hatasını
büyük ölçüde azaltan manuel manipülasyona engel olmaktadır.
Blok Zincir (Blockchain) Teknolojisinin
Tedarik Zinciri Yönetimine Oluşturacağı Değerler
Değerlendirme

 Blockchain teknolojisinin tedarik zincirinde kullanılması, sürece dâhil olan tüm farklı
aktörlere fayda sağlamak için uygun, gelecek vadeden bir gelişmedir.
 Tedarikçi veya üretici bakış açısına göre blockchain müşterilere ürünler, üretim süreçleri,
iş gücü ve sürdürülebilirlik politikaları hakkında bilgi sağlayarak rekabetçi bir avantaj
olarak kullanılabilmektedir.
 Blok zincirinin genişlemesi devam ederse müşteriler blok zinciri üzerinde aktif olmayan
tüm tedarikçileri göz ardı ederek üretim, çalışma koşulları ve ürün veya hizmetlerinin
kalitesi hakkında bir şeyler sakladıklarından şüphelenebilmektedirler.
 Tedarik zincirindeki şeffaflık basitleştirilerek tüketiciler ile tedarikçiler arasındaki iletişim
ve anlayış geliştirilmektedir.