SKŁAD CHEMICZNY PASZ

I CHARAKTERYSTYKA
GŁÓWNYCH SKŁADNIKÓW
 Znaczenie żywienia
 Żywienie jest czynnikiem środowiskowym,
który ma największy wpływ na produkcyjność
zwierząt gospodarskich.
 Jest więc tym czynnikiem, który w dużym
stopniu wpływa na efektywność ekonomiczną
produkcji.
 Żywienie determinuje także wykorzystanie
potencjału genetycznego zwierząt.
 Wartość żywieniowa pasz
 O wartości żywieniowej paszy decyduje
przede wszystkim jej skład chemiczny.
 Dostarczenie zwierzęciu pożywienia o
odpowiednim składzie chemicznym zapewnia
nie tylko utrzymanie właściwego stanu
zdrowia i prawidłowy rozwój, ale także
oczekiwaną produkcyjność.
 W skład zarówno ciała zwierząt, jak i pasz
wchodzą takie same składniki, choć w różnych
proporcjach.
 Pasza
Jest to materiał pochodzenia roślinnego
i mineralnego. Charakteryzuje się
właściwością odżywczą dla zwierzęcia,
wynikającą z jego strawności, a także nie
zawierający substancji o działaniu szkodliwym
dla zwierzęcia.
Skład chemiczny pasz
Znaczenie wody w żywieniu zwierząt
i w paszach
 Woda w ciele zwierząt stanowi od 50 do 80%
ich masy.
 Więcej wody zawiera ciało zwierząt młodych.
 W miarę wzrostu i starzenia się zawartość
wody w organizmie maleje. Jest to związane z
odkładaniem się tłuszczu.
Znaczenie wody w żywieniu zwierząt
i w paszach
Funkcje wody:
 jest rozpuszczalnikiem związków organicznych
i nieorganicznych,
 utrzymuje napięcie wewnątrztkankowe,
 uczestniczy w wielu reakcjach biochemicznych,
 transportuje związki pomiędzy komórkami
i tkankami,
 nawilża i rozmiękcza pokarmy, dzięki czemu są
łatwiej trawione
Znaczenie wody w żywieniu zwierząt
i w paszach
Niedobór wody:
 Niebezpieczna dla zwierzęcia jest utrata wody
już na poziomie kilku procent.
 Powoduje to poważne zaburzenia w trawieniu,
krążeniu krwi i wypełnianiu innych funkcji
życiowych.
 Utrata 10% wody powoduje śmierć.
Znaczenie wody w żywieniu zwierząt
i w paszach
Grupa zwierząt Zapotrzebowanie w l/dobę/sztukę

Pojenie tradycyjne Pojenie automatyczne

Krowy - dój ręczny 70 90

Krowy - dój mechaniczny 95 115
Bydło mięsne 50 60
Jałowizną 30 35
Cielęta do pół roku 18 20
Konie dorosłe 50 50-80
Źrebięta i odsadki 45 55
Lochy, knury 25 35
Lochy z prosiętami 60 80
Tuczniki 25 35
Owce 10 10
Jagnięta 3 5
Drób 0,5-0,8 1,0-1,5
 Sucha masa
W niej mieści się większość składników
organicznych i nieorganicznych paszy
 Związki azotowe
 białko ogólne,
- białko właściwe
- związki azotowe niebiałkowe
 Związki azotowe
Funkcje białka
 Białka są składnikiem budulcowym, koniecznym do
tworzenia struktur organizmu.
 Ich podstawowymi jednostkami budulcowymi są
aminokwasy.
 Znanych jest około 20 aminokwasów.
 Związki azotowe
Skład białka
 aminokwasy endogenne
Aminokwasy, które zwierzę może samo syntetyzować
 aminokwasy egzogenne.
Aminokwasy, które muszą być mu dostarczone w
paszach
 aminokwasy względnie egzogenne
Aminokwasy które, mogą powstawać w organizmie,
ale tylko z innych aminokwasów.
 Związki azotowe
Aminokwasy Aminokwasy Aminokwasy
endogenne egzogenne względnie
egzogenne
Alanina Fenyloalanina Arginina
Asparagina Histydyna Cystyna
Glicyna Izoleucyna Tyrozyna
Seryna Leucyna
Glutamina Lizyna
Hydroksyprolina Metionina
Kwas asparginowy Treonina
Kwas glutaminowy Tryptofan
Prolina Walina
 Związki bezazotowe
 węglowodany
 tłuszcze
 Związki bezazotowe
Tłuszcze właściwe
 zbudowane są z trójwodorotlenowego alkoholu o
nazwie glicerol i wolnych kwasów tłuszczowych.
 Stanowią one składniki odżywcze o najwyższej
wartości energetycznej.
 Związki bezazotowe
Funkcje tłuszczu:
 dostarczają potrzebnej energii,
 wchodzą w skład struktur komórkowych (błony
białkowo-lipidowe),
 stanowią substancję zapasową,
 tłuszcz podskórny tworzy izolację cieplną,
 ułatwia wchłanianie rozpuszczalnych w nim witamin
(A, D, E, K).
 Związki bezazotowe
Występowanie tłuszczu:
 Tłuszcz w organizmie występuje we wszystkich
tkankach
 Zazwyczaj pod skórą (w postaci słoniny lub tłuszczu
podskórnego) i wokół narządów wewnętrznych (jako
sadło czy tłuszcz sadełkowy).
 Skład tłuszczu zapasowego jest charakterystyczny dla
każdego gatunku zwierząt.
 Związki bezazotowe
Tłuszcz w paszach:
 Spośród pasz roślinnych najwięcej tłuszczów jest
w nasionach, mniej w łodygach i liściach, a najmniej
w korzeniach.
 Dużo tłuszczu zawierają nasiona lnu, rzepaku
i słonecznika (30-40%) oraz ziarno owsa i kukurydzy
(4-7%).
 Tłuszcze podczas przechowywania ulegają jełczeniu
(psuciu się).. Pasze takie można zabezpieczać przez
stosowanie tzw. antyoksydantów (przeciwutleniaczy).
 Związki bezazotowe
Węglowodany
 w ciele zwierząt występują w niewielkich
ilościach (ok. 1%).
 Wyróżniamy wśród nich cukrowce proste
i cukrowce złożone.
 Cukry proste występują w paszach rzadziej
 W organizmie biorą udział w przemianach
komórkowych, wchodzą w skład kwasów
nukleinowych i koenzymów
 Związki bezazotowe
Spośród cukrów złożonych w roślinach
najczęściej występuje:
 sacharoza - dwucukier,
 rafinoza - trójcukier
 Skrobia - wielocukier jest materiałem
zapasowym gromadzonym w nasionach,
owocach, bulwach, kłączach i korzeniach.
 Związki bezazotowe
Funkcje węglowodanów:
 Węglowodany są wchłaniane z układu pokarmowego
w postaci cukrów prostych, głównie glukozy.
 Stanowią ważny składnik energetyczny.
 Po wchłonięciu wędrują z krwią do wątroby, gdzie przy
udziale insuliny zamieniane są w materiał zapasowy -
wielocukier o nazwie glikogen.
 Glikogen magazynowany jest w wątrobie i stopniowo, w
miarę zapotrzebowania uwalniany. W postaci glukozy dociera
do komórek, gdzie jest wykorzystywany jako źródło energii.
Zbyt duża ilość węglowodanów dostarczanych w paszach
zwierzętom może być zamieniana w tłuszcze i magazynowana
w tej postaci.
 Związki bezazotowe
Włókno
 Występuje w paszach roślinnych.
 Najwięcej jest go w łodygach, mniej w liściach,
a najmniej w korzeniach i bulwach.
 W paszach suchych, takich jak słoma, plewy czy
siano, zawartość włókna sięga 45%, a w ziarnie zbóż
do 12%.
 Jest ono najtrudniej trawionym przez zwierzęta
składnikiem paszy.
 Związki bezazotowe
Funkcje włókna:
 Pobudza ono ruchy perystaltyczne jelit, podrażnia
ściany przewodu pokarmowego, powodując lepsze
wydzielanie soków trawiennych.
 Włókno jest składnikiem balastującym, czyli
wypełniającym układ pokarmowy, co powoduje
uczucie sytości.
 Zarówno zbyt mała, jak i zbyt duża jego ilość w
paszy może wywoływać biegunkę.
KONIEC