SPOR HAKEMLİĞİ VE VOLEYBOL

DERSİ KRİMİNOLOJİ DERSİ DÖNEM

ÖDEVİ
Konular
Hakemlik tarihi ve voleybol tarihi
Kriminoloji ve parmak izinin tarihi

Elif Ezgi
Yüksel
221201085
Aksaray Üniversitesi Tıp Fakültesi
Dönem 1
SPOR HAKEMLİĞİ VE
VOLEYBOL
Hakemlik tarihi

Hakem bir karşılaşmayı, bir oyunu, belli bir kurallar

bütününe uygun olarak, gerektiğinde kuralları da yorumlayarak yöneten kişi. Anlaşmazlık
durumunda onun sözü geçerlidir.

Hakem bir anlamda yönetici kuralları düzenleyendir.Bu yüzden yansız olmalıdır.Ve konuyla
ilgili yeterince bilgiye sahip olmalıdır.

Her spor branşında hakemler yer almaktadır. Hakemler en çok futbol ve basketbol
karşılaşmalarında önem kazanmaktadır. Bu sporların hakemlik geçmişi daha eskiye
dayanmaktadır .
Dünyada hakemlik denilince akla İngiltere’deki ilk hakemler akla
gelmektedir. Futbolda ve diğer sporlarda İngiltere bu hakemleşmeye
giden ilk ülkelerden olmuştur. Hakemlerin olması oyunun daha iyi
yönetilmesine ve düzenin sağlanmasına yardımcı olmuştur.

Türkiye'de, hakemliğin başlangıcı 1890 yılında futbolun yaygınlaşmaya

başlamasına paralel bir seyir izledi.

İlk hakemlerin genellikle kendi takımının karşılaşması olmadığı zaman maç

yöneten futbolculardan oluştuğu ülkede, hakemlik ancak 1900 yılından sonra
özellikle futbolu bırakanların hakem olmasıyla gelişmeye başladı.

İlk Türk hakemleri arasında Fuat Hüsnü Kayacan, Ali Sami Yen, Raşit
Aydınoğlu, Nasuhi Esat Baydar, Said Selahattin Cihanoğlu, Galip Kulaksızoğlu,
Yusuf Ziya Öniş, Sedat Rıza İstek, Burhan Felek, Taib Servet, Fethi Tahsin
Başaran, Hikmet Barlan, Otomobil Nuri, Fitil Nuri Atasayar, Hamdi Emin Çap,
Mahmut Duransoy, Ahmet Şerafettin ve Refik Osman Top gibi isimler yer aldı.
Bu hakemler Türkiye’de sporun gelişmesine büyük katkı
sağladılar.
VOLEYBOL TARİHİ
Ortaya çıktığı tarihten beri çok sevilen ve benimsenen bir spor
dalı olan voleybol Amerika’da ortaya çıkmıştır.

Amerikalı beden eğitimi öğretmeni William G.Morgan tarafından

1895’te kurgulandı ve kapalı alan sporu olarak oynanmaya
başlandı. Oyunun adı; topa yere değmeden vurma ilkesinden
(vole) yola çıkarak “voleybol” olarak konuldu ve bu adla tanındı.
Amerika’da kısa sürede ilgi toplayan ve sevilen voleybol, I.Dünya
Savaşı sırasında Amerikalı askerler aracılığıyla Avrupa ile de
tanıştı. Voleybolun farklı birçok ülkede, uzun bir süre bağımsız bir çizgide
gelişmesinden sonra, 1947’de Paris’te Uluslararası Voleybol Federasyonu (FIVB)
kuruldu. İlk dünya şampiyonası 1949 yılında erkekler, 1952’de ise kadınlar tarafından
oynanmıştır.
Günümüzde, merkezi İsviçre’nin Lozan kentinde bulunan FIVB‘ye 160’tan fazla ülke
üyedir.
Türkiye Voleybol Federasyonu

Türkiye Voleybol Federasyonu, 1958’de Voleybol-Eltopu

Federasyonu adıyla kuruldu. 28 Ekim 2004 tarihinde özerk
olan Türkiye Voleybol Federasyonu, Türkiye’de voleybol
faaliyetlerini resmi olarak yürüten bir kuruluştur.
Uluslararası Voleybol Federasyonu (FIVB), Avrupa
Voleybol Konfederasyonu (CEV) ve Balkan Voleybol Birliği
(BVA) resmi üyesidir. Merkezi Ankara’dadır.

Türkiye’de Voleybolun kısa tarihçesi

Türkiye’de voleybola ilgi 1919’larda başladı .Ülkenin ilk beden eğitimi öğretmenlerini
yetiştiren Selim Sırrı Tarcan, Türkiye’de voleybol sporunun altyapısını okullarda kurarak
başlatan ilk isimdir.

1924-1948 arası bölgesel olarak yürütülen voleybol şampiyonaları, 1948-1970 arası Türkiye
Voleybol Şampiyonası olarak organize edildi. Erkeklerde 1970-1971 sezonundan itibaren,
kadınlarda ise 1984-1985 sezonundan itibaren Türkiye’de Deplasmanlı Voleybol Ligi’ne
geçildi.
KRİMİNOLOJİ
Kriminolojinin Tarihi

Kriminoloji ya da suç bilimi suçun açıklamasını yapan, suçlu

davranışın nedenlerini inceleyen, suçun önlenmesi ve suçlulukla
mücadele ile ilgilenen bir bilimsel öğretidir.

Kriminoloji sözcüğünün mucidinin kim olduğu kesin olarak

bilinmemekle birlikte isim babalığı çoğunlukla bir Fransız doktoru
olan 1851-1911 yılları arasında yaşayan P. Topinard'ın bulduğu
yönünde yakıştırmalar yapılmaktadır. Ancak İtalyan yargıç Garofalo
1855 yılında La Criminologie (Kriminoloji) adlı kitabını yayınlayarak
büyük oranda bu bilimin tanınmasını sağlamıştır. 1855 tarihinden
1913'e kadar suç ve onun bastırılması amacıyla uluslararası düzeyde
birçok kongre "Kriminal Antropoloji" adı altında düzenlenmiştir.
Augusto Comte'nin etkisinden kalan Les Horizons Du Droit Penal (Ceza Yasasının Yeni
Ufukları) adlı eserini yayınlayan Dr. Cesare Lombroso'nun, 1876 yılında iki cilt halinde
yayınlanan Homo Criminalis (Suçlu İnsan'ıyla) belli
yakınlıkları olmakta ve kendisini suç karşısında
savunmanın toplumun ödevi olduğu yönünde
fikirlerini beyan etti. Öylece öncülüğü toplumun
korunmasına veren ama artık bunun gerçekleştirmek
için yollar öngörene toplumsal savunma kavramının
ortaya çıkmasına neden oldu.

Kriminoloji çoğunlukla bir gözlem bilimi olarak kabul

edilmesine rağmen uyumlu bir strateji belirlenmesi ile toplumun suç karşısındaki tepkisinin
derinlemesine değişmesine öncelik ederek toplumu daha huzurlu bir zemine oturtmasında
ana damar olma vasfını gösterebilir. Kriminoloji yalnızca ceza hukukunun yetersizliklerinden
doğmakla kalmamış, onun yenilenmesinin koşullarını da belirlemede aktif rol almıştır.
Parmak izinin tarihçesi
Parmak izi, parmakların son eklemi ve uç
kısmındaki kıvrımların oluşturduğu iz. Parmak izi,
insan bedeninin doğal durumu kullanılarak
bulunmuş ve bugün kişi belirlenmesinde çok
kullanılan bir yöntemdir.
Parmak izi sisteminin bulunuşu çok eski tarihlere dayanır, fakat bu
izden istifade etmek oldukça yenidir. Eski literatürde parmak izi
konusunda bazı kayıtlar varsa da bu kayıtlarda parmak izinin
kullanılması hususunda herhangi bir bilgiye rastlanmamaktadır. İlk
önce, Nehemiah Grew (1684), Marcello Malpighi (1686) ve J. E.
Purkinje (1823) gibi anatomistler insanların parmaklarındaki
kıvrımların bazı özellikleri bulunduğuna dikkat çekmekle beraber, bu
izlerden faydalanma metotlarını belirtmemişlerdir.
Modern manada parmak izi tespiti ve faydalanma konusunda ilk adım 1880'de atılmıştır. Bu
tarihte İngiliz bilgini olan Henry Faulds ve Wiliam James Herschel adlı iki İngiliz, Nature adlı
bir ilmi mecmuada parmak izi hakkında makale yazmışlardır. Bu bilginler önceleri pişmiş
çömleklerdeki parmak izleriyle ve matbaa mürekkebiyle parmak izi alma metoduyla
uğraştılar. Bu gün kullanılan parmak izi metodu da aynı esasa dayanır.

Parmak izi konusunda daha sonra çalışan Galton da, kalıtım yolu ile geçen parmak izi
olmadığını açıkladı. Her insanın parmak izinin birbirinden farklı olduğunu kaydetti.

Bugünkü parmak izi metodu Henry tarafından bulunmuş olandır. Henry Sistemi olarak
bilinen bu sisteme göre parmak izinde, beş genel biçim kabul ediyor: Yay, fitilli yay, radyal
ilmik, uhnar ilmik ve demet. Bu tipler genel olarak A,T,R,U,W harfleriyle ifade edilirler.
Dünyadaki bütün parmak izleri örneklerinin % 65'ini ilmikler, % 30'unu demetler, geri
kalan % 5'iniyse diğerleri meydana getirir. Demet ve ilmik tipi de kendi arasında birçok
kısımlara ayrılır.

Benzer bir parmak izi usulünü de Vucetich geliştirmiştir. Bu bilginse dört temel parmak izi
kabul etmiştir: Yay, iç ilmik (sola yatık ilmik), dış ilmik (sağa yatık ilmik) ve demet.

Henry ve Vucetich dışında da bazı yazarlar parmak izi konusunda çalışmışlarsa da bunlar
bir iki ülke tarafından kabul edilmiştir. Henry ve Vucetich sistemi ise, dünyanın birçok ülkesi
tarafından kabul edilmiştir.
Parmak izi, bugün suçlunun tespitinde oldukça önem kazanmıştır. Kesin delil teşkil
etmektedir. Bilhassa silah, tabanca vs. kullanılarak işlenen suçlarda parmak izi çok önem
kazanmıştır.

Parmak izini ilk bulanlar İngilizler olmakla beraber, bunu en

modern hale getiren ABD olmuştur. Washington'da Federal
Bureau of Investigation (FBI, Federal Araştırma Bürosu)
kuruldu. FBI 49.000.000'dan fazla insanın parmak izini tespit
edecek hacme ulaşmıştır. Her gün, FBI'nın 13.000 ajansından
20.000'den fazla parmak izi gelmektedir. 100'e yakın yabancı
ülke FBI teşkilatında parmak izi tespiti yaptırmaktadır. İsteyen
vatandaşlar da bu teşkilata müracaat ederek kendi parmak izini
tespit ettirmektedir.

FBI teşkilatı sayesinde, bilhassa kitle halindeki ölüm,

vakalarında ölülerin hüviyetinin tespiti de mümkün
olabilmektedir. Hatta aylarca gömülü olan ölülerin hüviyetlerinin
tespiti bile bu teşkilat sayesinde mümkün olabilmektedir.
Parmak izleri benzemezlik, değiştirilmezlik ve tasnif edilebilirlik yönleri olması itibarıyla tercih
edilmektedir.AFİS(Automatic Fingerprint Identification System) sayesinde bilgisayar
ortamında taranan izler adli görevlileri daha hızlı sonuca
götürmektedir.

İlmi araştırmalar parmak izinin kimlik tespitinde kesin delil

olduğunu göstermiştir. İnsanların parmak izleri birbirlerinin
kesinlikle aynısı olmadığından, parmak izi suçlunun tespitinde
çok önemli bir delil olmaktadır. Kişinin parmak kıvrımları
yaşlanması ile değişmez ve kaybolmaz. Kolay ve ucuz bir metot
olduğu için parmak izi bugün hüviyet tespitinde oldukça sık
kullanılmaktadır.

Parmak izi, ayrıca imza atamayan kişilerin ve bilhassa kadın ve

yaşlıların faydalandıkları bir usuldür. Hukuken aynen imza gibi
geçerli olmaktadır. Parmak izinin imza olarak kullanılmasında
mürekkepten istifade edilmektedir.
Kaynakça
https://tvf.org.tr/tarihce https://www
.futbolekonomi.com
https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Voleybol
https://www.kriminoloji.com
https://tr.m.wikipedia.org/wiki/parmakizi

Teşekkür ederim.