კავკასიის საერთაშორისო

უნივერსიტეტი

ოპერაციული ქირურგია

ლექტორი: გიორგი დათუნაშვილი

 სისხლდენა
 სისხლისდენა (haemorrhagia) სისხლძარღვის დაზიანების ან მისი კედლის განვლადობის
დარღვევის შედეგად სისხლძარღვის სანათურიდან სისხლის გადმოსვლაა.
სისხლდენის ხელისშემწყობი ფაქტორები
 მომატებული არტ.წნევა
 სისხლძარღვის მექანუკური დაზიანება
 სისხლძარღვის განვლადობის მომატება (სეფსისი, ჰიპოვიტამინოზი)
 სისხლის დაავადებები(ჰემოფილია,თრომბოციტოპენია)
 ანტიკოაგულანტები
 მაღალი ტემპერატურა, დაბალი ატმ.წნევა
საშუალოდ ადამიანს აქვს 4-5 ლიტრა სისხლი (დამოკიდებულია სხეულის მასაზე და ზედაპირზე), აქედან
60% ცირკულირებს ხოლო 40% დეპონირებულია(ღვიძლი,ელენთა).
სისხლჩაქცევები ლოკალიზაციის მიხედვით
 პეტექია-კანზე პატარა სისხლჩაქცევა
 პურპურა-სისხლჩაქცევა ლორწოვან გარსებზე ან კანზე
 ეკხიმოზი-დიდი ზომის სისხლჩაქცევა ლორწოვანზე ან კანზე
 ვიბიცეს-სისხლჩაცევა ზოლის სახით

პურპურა პეტექია ეკხიმოზი

ვიბიცე
 სისხლდენა ლოკალიზაციის მიხედვით

 ჰემატომა-ქსოვილებში სისხლის შემოსაზღვრული დაგროვება

 ენტერორაგია-სისხლდენა ნაწლავიდან
 ეპიტაქსისი-სისხლდენა ცხვირიდან
 მეტრორაგია-სისხლდენა საშვილოსნოდან

ჰემატომა ეპიტაქსისი
ენტერორაგია
 სისხლდენა ლოკალიზაციის მიხედვით

 ჰემატომეზესი-სისხლიანი პირღებინება
 ჰემოპტოე-სისხლიანი ხველა
 ჰემობილია-სისხლდენა სანაღვლე ტრაქტიდან
 ჰემატურია-სისხლიანი შარდი
 ენცეფალორაგია-თ/ტვინში სისხლჩაქცევა

ჰემოპტოე

ჰემატურია ენცეფალორაგია
ჰემატომეზეზი
 სისხლდენის კლასიფიკაცია

არტერიული სისხლდენა: დაზიანებული სისხლძაღვიდან ალისფერი სისხლის პულსირებადი

(ზოგჯერ შადრევანისებური) გადმოსვლა.
არტერიული სისხლდენა საშიშია სისხლის სწრაფი დაკარგვის და ქსოვილებში
განვითარებული იშემიის გამო
 სისხლდენის კლასიფიკაცია

ვენური სისხლდენა: დაზიანებული სისხლძარღვიდან მუქი ფერის სისხლის თანაბარი, არაპუსირებადი

გადმოსვლა. (პულსაცია შეიმჩნევა მაშინ, როდესაც ახლოსაა არტერიასთან)
საშიშია კისრის ვენების დაზიანება ჰაეროვანი ემბოლიის განვითარების გამო.(თ/ტვინის, ფილტვის
არტერიის)
კაპილარული სისხლდენა: მცირე რაოდენობის სისხლის თანაბარზომიერი გადმოსვლა
(კანის დაზიანებილი ზედაპირიდან ან ორგანოდან)
 სისხლდენის კლასიფიკაცია

პარენიმული სისხლდენა: პარენქიმული ორგანოების( ღვიძლი,ელენთა) დაზიანების შემდეგ,

ვითარდება მასიური სისხლდენა, რადგან თან ერთვის სისხლდენა ვენიდან,
არტერიიდან,კაპილარებიდან, აიხსნება იმით, რომ სისხლძარღვები მჭიდროდ არის დაკავშირებული
ორგანოს შემაერთებელქსოვილოვან სტრომასთან და სისხლძარღვის სანათური რჩება ღია

ღვიძლის რუპტურა
ელენთის რუპტურა
 სისხლდენის წარმოშობის მექანიზმი

 ტრავმული: სისხლძარღვის კედლის მექანიკური დაზიანების დროს( ჭრილობა, ოპერაციის

მსვლელობა, ანევრიზმის რუპტურა, საყლაპავის ვენერების ვარიკოზი)
 აროზიული: ვითარდება პათოლოგიური პროცესის (ჩირქოვანი გალხობა, სპეციფიკური
ანთება, სიმსივნური პროცესი) დროს სისხლძარღვის დაზიანების ფონზე

ტრავმული აროზიული
 სისხლდენის წარმოშობის მექანიზმი
 დიაპეტეზური: ვითარდება მიკროსკოპულ დონეზე სისხლძარღვის კედლის განვლადობის
დარღვევის შემდეგ( სურავანდი, შონლაინ-ჰენოხი, სეფსისი)
შემადედებლ სისტემაში არსებული დარღვევბის ფონზე
 ჰემოფილია
 თრომბოციტოპენიური პურპურა
 დისიმინირებული სისხლძარღვშიდა შედედება
 კლინიკური გამოვლინების მიხედვით
შინაგანი სისხლდენა:სისხლი იღვრება ქსოვილებში, ორგანოებში, ან რომელიმე ღრუში
ფარული: სისხლი იღვრება რომელიმე ღრუში(პლევრის, პერიტონეუმის) და თვალით შეუმჩნეველია

 ჰემოპერიტონეუმი-მუცლის ღრუში
 ჰემოთორაქსი-პლევრის ღრუში
 ჰემოპერიკარდიუმი-პერიკარდიუმის ღრუში
 ჰემართროზი-სახსარში
 კლინიკური გამოვლინების მიხედვით

შინაგანი ხილული სისხლდენა: სისხლი თუნდაც შეცვლილი სახით გარკვეული დროის შემდეგ
ვლინდება ვიზუალურად.(კუჭის წყლულიდან სისხლდენა- ჰემატომეზისის და მელენის სახით)
დიაგნოსტიკა
ფიბროეზოფაგოგასტროდუოდენოსკოპია
კოლონოსკოპია
ენტეროსკოპია.
 სისხლდენის დროებითი შეჩერება

 ვენური და კაპილარული სისხლდენა- დამწოლი ნახვევი

 არტერიული სიხლდენა- იმობილიზაცია და ლახტის დადება, თითით კომპრესია, მომჭერის დადება.
ლახტის დადება არაუმეტეს 1,5 სთ( შემდეგ განვითარდება კიდურის ნეკროზი)ლახტის ქვეშ იდება ნაჭერი და
ედება სისხლდენის პროქსიმალურად, მის დისტალურად კიდური ციანოზურია და პულსაცია არ ისინჯება .
 საყალაპავის ვენების ვარიკოზი: ბლექმორის ზონდი
სისხლდენის დროებითი შეჩერება
 სისხლდენის საბოლოო შეჩერება
მექანიკური მეთოდები
 სისხლძარღვის გადაკვანძვა
 სისხლძარღვის კლიპირება (ენდოსკოპიური)
 დატამპონება
 ამოკერვა სხვა ქსოვილებთან ერთად
 სისხლძარღვის გაკერვა,შუნტირება,პროთეზირება
 სისხლდენის საბოლოო შეჩერება
ფიზიკური მეთოდები

 დიათერმული კოაგულაცია
 ელექტროკოაგულაცია(ელექტროდანა)
 დაბალი ტემპერატურა(სისხლძარღვების სპაზმი
 ლაზერული კოაგულაცია

მონოპოლარი ბიპოლარი
 სისხლდენის საბოლოო შეჩერება
ქიმიური მეთოდები (ზოგადი მოქმედების მედიკამეტები)

დიცინონი- თრომბოპლასტინის ფორმირების გააქტიურება

პიტუიტრინი- საშვილოსნოს შეკუმშვების გაძლიერება
ვიკასოლი- k ვიტამინის ანალოგი
ადრენალი, ამინოკაპრონის მჟავა- სისხლძარღვების სპაზმი
 სისხლდენის საბოლოო შეჩერება
ქიმიური მეთოდები (ადგილობრივი მოქმედება)

 ჰემოსტაზური ღრუბელი

 ფიბრინის ღრუბელი

ჰემოსტაზური ღრუბელი
 მადლობა
ყურადღებისთვის