Professional Documents
Culture Documents
I T U Gemi Makine Donanimlari Notlar PDF
I T U Gemi Makine Donanimlari Notlar PDF
Bir piston silindir çiftinde hava sıkıştırılarak yakıtın tutuşma sıcaklığına ulaştırılır,içine yakıt
püskürtülerek yanması sağlanır.
Genişleme esnasında pistonu aşağıya iter bu eksenel hareket krankşaft yardımı ile radyal
harekete dönüşür ve mekanik iş alınır.Termik olarakta iş stroku , bu genişleme strokudur.
2 STROKLU
4 STROKLU
1 -2 Compression 1. approx 110º BTDC
2 - 3 Fuel Injection 2. approx 10º BTDC
3 - 4 Power 3. approx 12º ATDC
4 - 5 Exhaust Blowdown 4. approx 110º ATDC
5 - 6 Scavenging 5. approx 140º ATDC
6 - 1 Post Scavenging 6. approx 140º BTDC
iş kuvvet. yol
Güç kg.m / sn
zaman zaman
Zaman=devir sayısı(1/sn)
ALAN=
HP için kgm/sn/75
O halde;
Olur.
Ters akımlı
Basit Süpürme
İlmik Süpürme
Çek Valfli Süpürme
Doğru akımlı
Basit Süpürme
Karterden Doldurma
Piston yukarı doğru çıkarken
karterde oluşan vakum
nedeniyle çekvalften içeri hava
dolar.Piston Ü.Ö.N’yı terk edip
aşağıya inerken bu hava
sıkışır,basıncı artar,piston
A.Ö.N’ya geldiğinde ve süpürme
portu açıldığında karterde
sıkışmış olan hava kanaldan
silindire doğru dolar.
Ayrı Piston
Piston rod’a bağlı bir donanım ile yani
makineden güç alınarak ayrı bir pistonlu
kompresör çalıştırılır.Bunun ürettiği hava ile
süpürme havası sağlanır.
Volümetrik Pompa
Genellike krankşafttan hareket alan bir root
blowerin süpürme havasını sağladığı
yöntemdir.Ancak makinenin ters çalışması
durumunda blover’de ters çalışacağından giriş
ve çıkışlarındaki klapeler yardımıyla giriş ve
çıkış ağızları yer değiştirilir.
Aşırı Doldurma/SUPERCHARGE
SİLİNDİR BLOĞU
Küçük makinalarda tek parça dökme
demir,büyüklerde ise tek parça frame
şeklindedir.İçi slilindir gömleği veya
laynerlerle donatılmıştır.Farklı taylot
gerilmeleri veya bünyesindeki su
mahallinin oluşturduğu ısıl gerilmeler
nedeniyle çatlamalar oluşabilir.
LAYNER
Yanmanın oluştuğu silindir gömleğidir.
Yağlama şekline göre;
Ana yatak, konnektın rod , gacın pin ve yağ
segmanı hattından gelen yağla,
Çepeçevre donatılan nozullardan gelen yağ ile.(2
stroklu krosshead lı)
Soğutma şekline göre
Yaş layner: Su ile direk temas halindedir.
Kuru layner: Soğutma suyu ile temas halindeki
bölümün içine bir burç şekline geçirilmiş kabuktan
oluşmuştur.
Genellikle dökme demirden yapılır.Ü.Ö.N’ya doğru
basınç ve sıcaklık çok fazla olduğundan segmanın
laynere baskısı artmıştır.İyi yağ filmi oluşmaz ve
aşınma daha fazla olur.2 zamanlı makinalarda ise
egzost portlarında yağın parlama sıcaklığının üzerinde
bir sıcaklık oluştuğu için karbonlaşma olur.Layner
aşınmaları iskele-sancak yani gacın pinin yan
kuvvetleri ekseninde ovalleşme şeklinde
olur.Kroshed’li makinalarda ise bu kuvvetler kroshed
ve onun slipper’ı üzerinde kalacağı için aşınma genel
olarak ancak geminin de yalpası nedeniyle ovalleşme
çoğu kez iskele-sancak yönünde olur.Laynerlerin
aşınması bakımdan bir diğer sorunda
korozyondur.Korozyonun da ana nedeni yakıttaki
kükürtün sülfüre dönüşmesidir.Önlenmesi için layner
sıcaklığı bir miktar arttırılabilir ise de aşınmaya karşı
direnci azaltacağından bu da sınırlanır.Yakıtta fazla
kükürt olması da piston kafasında gri-beyaz tabaka
oluşturur.Aşınmadan başka layner arızası da
çatlamadır.Isıl nedenlerle olur.Çatlama silindir
soğutma suyu basıncının oynaklaşması , silindir
soğutma suyu expansion tankının eksilmesi ,
egzosttaki beyaz su buharı şeklindeki dumandan
anlaşılır.
Laynerlerin içi kontrol edildiğinde laynerin
üst tarafında siyah , kuru lekeler varsa segman
kaçırması söz konusudur.Dilim dilim şerit halinde ise
yağlamanın kötü olduğu anlaşılmalıdır.Kontrollerde
laynerin yüzeyi ayna gibi parlak gözüklmelidir.
Laynerlerin üst bölümündeki daha fazla
ısınmayı önlemek için üst bölüm flenç şeklinde
yapılır.Layner mutlaka hasarlanınca
değiştirilmez.Manual’de belirtilen ölçülerin dışına
çıkacak kadar aşınmış layner
değiştirilmelidir.Ovalliğin tespiti için laynerden baş-
kıç ve iskele-sancak olmak üzere 5’er ölçü alınır ve
mukâyese edilir.Ölçü alma mastarla ve çok hassas
yapılmalıdır. Bazen müsaade edilen değerlerin
içinde olmasına rağmen ovallik nedeniyle segman
çevreye sızdırmazlık sağlayamaz ve kompresyon
sağlanamaz.Bu durumda honlama veya taşlama ile
dairesellik sağlanabilir.Layner değiştirilirken en çok
layner çevresinde bulunan bloğun sızdırmazlığını
sağlayan lastiklerin tutması nedeniyle güçlük
çekilir.Bazen de layner kesilerek yerinden alınmak
zorunda kalınır.
KAVER
Laynerin üstüne kapatılan yani yanmanın gerçekleştiği kapalı hacmi sağlayan
üst kapaktır.En fazla ısıl gerilmelere ve darbeye maruz kalan parçadır.Üzerinde ;
enjektör,ilk hareket valfi,endikatör musluğu,valf geçişleri gibi çok sayıda donanım
bulunması narinleşmeye sebep olup iyi soğutma gerekeceğinden sık hasarlanan
parçadır.Çatlamaların esas nedeni ısıl gerilmeye karşı koyamama yani iyi
soğutamamadır.Üzerinde çok parça nedeniyle soğutma suyu pasajı da çok fazla
olacaktır ve buradaki kireç oluşumu ısı transferini güçleştirecek veya bu kışır
pasajları iyice daraltarak sirküle edilen suyun miktarını azaltacak ısı atılamayacağı
için çatlamalar olacaktır. Su pasajlarındaki kesit daralmaları laynerden gelen suyun
debisini azaltacağından laynerin soğutulması da güçleşecek, bu nedenle tıkanmış
kaverlerde laynerde çatlama riski taşıyacaktır.
Dikkat!:soğutma devresindeki kaçaklar sadece su harcamı bakımından
sorun teşkil etmez her yeni ilave edilen suyun yeni ilave kışır anlamına gelir.
Kaver overholü sonrası su pasajlarnın uygun kimyasallarla temizlenmesi ve
sonrasında hidrolik teste tâbi tutulması uygun olur.
SKAVENÇ MAHALLİ
Undersize Yataklar
Krankşaftın hasarlanması,aşınması yada
ovalleşmiş olması gibi nedenlerle taşlanarak tashih
edilmesi sonrasın yeni ölçüye uygun ölçüsü
değişmiş yataktır.Bu yataklar makinenin üreticisi
tarafından imal edilir ve stoklarda bulunur.(0,5-0,75-
1,0-1,5 vb.)Undersize’ın bu ölçüleri orijinal yatak
shell kalınlığını ne kadar fazlalaştığı anlamını
taşır.Eğer makinede undersize yatak kullanılmış ise
o silindirin karter kapağında bir uyarı levhası ile
durumu anlatan bir bilgi bulunmalıdır.Çünkü
taşlanmış bir göze yanlışlıkla orjınal yatak takmak
çok büyük klerense neden olur.Yağ filmi
oluşmaz.Normal bir göze undersize yatak takmak
ise yatağın sıkışmasına sebep olur.Ayrıca böyle
uyarı levhası ile taşlanmış krankı olan makineye
beklide tam yük uygulanmayacak veya o silindirin
yükü düşük işletilecek ve daha sık kontrolü
sağlanacaktır.
1.Filer ile ölçü alma ; Shell ve krankşaft
arasındaki boşluğa filer çakısı sokularak
klerensin kontrol edilmesi
yöntemidir.Herhangi bir yer sökülmeden en
kolay işlem budur.Ancak pistonun ağırlığı
göz önüne alınarak piston A.Ö.N’ya
alınır.Filer alttan sokulur ve çenelere doğru
kaydırılır.
YATAKLARIN İŞLETİLMESİ VE KONTROLÜ
Yataklardan birinin kötü olduğu bilinen makine mecbur kalınmadıkça çalıştırılmaz.
yeni değiştirilmiş bir yatak için çalıştırıldıktan hemen sonra;1,10,30,60 dakikalık
periyotlar ile makine stop edilerek yatağın sıcaklığı el ile kontrol edilmelidir gerekirse
sökülerek white metal yüzeyin durumu kontrol edilmelidir.El ile ısınma kontrollerinde
diğer gözlere karşılaştırma yapılmalı normal bir sıcaklık görülmeli çok soğuk kalmış
yatağında normal olmadığı boş çalıştığı(klerens fazla) olduğu düşünülmelidir.
Karter havalandırılması borusu vb. kontrol edilmelidir.Duman koku vb. değerlendirilmeli
edinilmiş alışkanlığa göre farklı durumlarda makine derhal stop edilmelidir.
Sök tak işlemlerinde azami temizliğe dikkat edilmeli şafta tashih taşlama gibi işlemler
yapılmış ise mutlaka flashing yapılmalıdır.
Flashing : Makinenin dışına harici bir yağ pompası ve filtre donatarak yatak yağ
giriş boruları ayrılmış bir halde yağ ısıtılarak sürekli sirküle edilmesidir.Bu işlem
filtre kirlenmez hale gelene kadar sürdürülür, günlerce sürebilir devre metal tozu
vb.’den ayrılmış olur.
Bozuk yatak kullanılmamalı yağ delikleri iyi kontrol edilmelidir.
Makinenin yatak yağlama basıncı doğru kontrol edilmelidir.Makineyi düşük yağ
basıncında stop ettirecek swicth çalışır durumda olduğu test edilmelidir.
Olası bir yağ basıncı düşüklüğünün yağın sıcaklığından mı filitrelerden mi,yağ
pompasının yetersizliğinden mi, yatak klerensinin artmaya başlayarak yağı fazla by-
pass ettiğinden dolayı mı basınç düştüğü doğru değerlendirilmelidir.
Pratik Kontroller
Yatakların yenilenmesi veya aşınma miktarları instructionlarda belirtilmiştir.Three
metal bir yatakta white metalin genel görüntü olarak 1/3 oranında aşınması yani bronz
bölümün 1/3 oranında görünmesi yenilenmesini gerektirir.
Yatak arızalarının önem dereceleri iyi bilinmelidir. Salınım hareketi yaparak çalışan
bir gacın pin yatağının bozulması belki de pistonu ortadan ikiye bölecek, bu durum
kaver ve layneri hasarlayacak, bu parçaların yenilenmesiyle makine işletilebilecektir.
Ancak içinde dönmüş bir kol yatağı birkaç dakika içerisinde krankşaft öyle bir hasar
verecektir ki belkide makine kullanılamayacaktır.
STAFFING BOX ( SALMASTRA KUTUSU)
2 zamanlı kroshedli ve piston eteğinin süpürme pistonu
gibi kullanıldığı makinalarda silindirin etek kısmı ile karteri
ayıran bölümde bulunan sızdırmazlık
elemanıdır.Sökülebilir bir muhafazanın içinde parçalı
olarak karbon veya bronz bıçaklar çepeçevre bir yay
sayesinde piston rodu kavrarlar ve sızdırmazlığı
sağlarlar.
Piston rod eksenel çalıştığı için piston eteği ve karterin
daha iyi birbirinden ayrılmaları ve dreyn etmek suretiyle
hangi bölümden hangi bölüme geçiş olduğunu görmek için
çok fazla grup bıçak bulunur.En üst sıra sayesinde
yoğuşum suyu,sızıntılar,sludge bir alt bölüme inmeden
dreyn edilmiş olur.Bu grubun altına göre sıyırıcı grubun
bıçakları sıralanmıştır.Bunlardan piston eteğinde
oluşturulan süpürme havasının ve yanma ürünlerinin
kartere geçmesi geçmesini önler.Bu grubun dreyninden
gelen akıntıya göre üst grup mu yoksa alt grup mu
sızdırmazlığı sağlayamadığı rahatça anlaşılır.Alt grup
bıçakları ise karter yağının yukarı geçmesini önler.Bu
bölümün dreyninden gelen yağ gerekirse sepere edilip
tekrar kullanılabilir.
Staffing box’ın yeterli izole yapamadığı durumlarda
skavenç mahalinin sızıntılar ile kirlenmesi,süpürme havası
kayıpları,karter yağı kaybı gibi sorunlar da olabilir.Ayrıca
piston rod’a fazla baskı yapan sürtünmeyi arttıran bir
noktada kıvılcım oluşmasına skavenç yangını
başlatmasına veya karter infilakı gibi sorunlara da neden
olabilir.Staffing box’ların sıyırıcı bıçakları gemideki
yedeklerde bol miktarda bulunur.(İhmal edilir)Yenilenmesi
ve montajı kolaydır .Problemin hangi bölümd olduğu iyi
değerlendirilmelidir.
HAREKETLİ PARÇALAR
PİSTON
PİSTONROD
KONNEKTINROD
KRANKŞAFT
VALFLER VE HAREKET MEKANİZMASI
POMPA VE ENJEKTÖR
PİSTON
Genişleme esnasında ilk olarak hareket edicek ve bunu işe
çevirecek parçadır.Görevleri ;
4 zamanlı makinede emme ve egzostu yapar.
İşi krankşafta iletir.
Trunk pistonlu makinede meyil nedeniyle gaz basıncı kuvvetini alıp
silindir duvarına aktarır.
Emilen dolgunun sıkıştırılmasını sağlar.
Emdiği ısıyı segmanlar vasıtasıyla laynere aktarır.
2 zamanlıda portları açıp kapatır.
Piston eteği komperesör gibi kullanılarak süpürme havası
oluşturulur.
Kemler
Kemşafta bağlı eksantirik makaralardır.Çok darbeli ortamda çalıştığı için dövme
çelikten yapılıp sertleştirilmiştir.Timingin başlangıç ve bitişlerini daha düzenli
sağlayabilmek ve kemi hafifletebilmek amacıyla özel bir şekil verilmiştir.Buna sağrı denir.
Follover
Kemler bazen pushrod’a direk basmazlar.Arada bir makara bulunur bu makaraya
follover denir.
PUSHROD
Kemin hareketini rokerarm’a ileten içi dolu çelik çubuktur.
ROKERARM
Dövme çelikten yapılan ortası yataklı manivela gibi çalışan pushrod’un hareketiyle
valfi ittirerek açılmasını sağlayan parçadır.Ortasndaki yatak çelik veya bronz
burçtur.Yağlanması ihmal edilmemelidir.Yatakların aşınması halinde oluşacak boşluk
valf ayarını etkiler.Rokerarm’ın valfi ittirdiği bölümdeki boşluğa valf ayarı
denir.Makine soğukken yapılmalıdır.Çünkü ısındığında bu boşluk kapanacak klerens
sıfırlanacaktır.Valf ayarından amaçta budur.Makineye valf ayarı yaparken silindirin
doğru sentede olduğuna dikkat edilmelidir
VALFLER
Silindirlere havanın verilmesini yada egzostu
sağlar.Büyüklükleri bakımından 2 zamanlı makinede
süpürmenin de iyi sağlanabilmesi için egzost valfi
olabildiğince büyük olması gerekir.4 zamanlı makine de
ise emme stroku aşamasında pompalama kaybına da
neden olan ve de diyagramındaki negatif alanı
azaltabilmek, devir arttıkça havanın hızı da artacağından
overlepteki dolgu kaybını önlemek için emme valfleri
egzost valflerine göre daha büyük yapılır.
Valflerin açılıp kapanırken ki mekanik vuruntulara ilave
olarak egzost valfi için yanma ürünlerinin paslandırıcı ve
aşındırıcı etkilerine sebep olan yüksek sıcaklıklara karşı
dayanıklı olmak zorundadır.Emme valfleri sertleştirilmiş
alaşım çeliklerinden yapılabilir.Egzost valfleri ise yüksek
sıcaklıkta çalıştığından böyle malzeme kullanıldığında
sıcaklık ve sertliğini kaybedeceğinden sertleştirilmeyen
çelikten yapılır.Böylece yanma ve oksitlenmeye daha
dayanıklı olur.Ancak bu durumda valfin eksenel
hareketine yataklık eden gayıt bölümdeki sürtünmeye
dayanıklı olamayacağından egzost valflerinin sap kısmı
sertleştirilmiş çelikten,sap kısmı da sertleştirilmeyen
çelikten yapılır ve birbirlerine kaynatılır.
Bu bahsedilen nedenler ile valflerin soğutulması gerekir.
Soğutma
Valfin içine sodyum doldurularak valfin hareketi esnasında bunun
çalkalanması
Valfin içine yağ kanalları açılarak yağın sirküle edilmesi.
Valfin bir kütük muhafaza içinde çalıştırılarak bu kütüğün su ile soğutulması
şeklindedir böylece valfin sökülmesi için kaverin sökülmesine gerek kalınmaz.
Egzost valflerinin bastığı yüzeyde kızgın yanma ürünleri ve vuruntu
nedeniyle aşınır.Bu da bütün kavere zarar vermesin diye o kısma sit yapılır.Sit
yerinde sabit durabilmesi için kaverle aynı malzeme yani dökme demir olması
gerektiğinden bu da aşınmaya çok müsait olacağından valfin site bastığı
yüzey Satallite denilen özel malzemeden kaplanır.
%25C %30Cr %48Co %12W
Egzost valfinin ömrünü uzatmanın bir çaresi de hep aynı noktaya
vurmamasını sağlamaktır.Rotokep denilen donanımla valf her strokunda
kendi etrafında döner yada valf sapındaki kanatlar sayesinde döner.Sonuç
olarak egzost valfinin ömrünü uzatma :
Soğutma
Satallite malzeme kaplama
Rotokep, kendi ekseni etrafında döndürme suretiyle olur.
Valflerin çalışmasında valfe yataklık eden parça gayıttır.Aynı zamanda
kompresyon kaçağını da önler.Gayıt genellikle kavere yada kütüğe sabit
olduğundan gayıdın içinde valf sapıyla uyumlu çalışacak bir burç
bulunur.Aşınma halinde bu burç değiştirilmelidir.
BakımTutum
Valfler sürekli darbeli çalışıp arızalanabildikleri gibi
yanmanın iyi olmaması durumunda kurum F/O’deki
yanma asitleri nedeniyle de bozulurlar.Pisliklerin
birikmesiyle valf tam kapanmayacak , kompresyon
kötüleşerek yanma daha da bozulacaktır.
Valf sökülür temizlenir yaranın durumu yüzeyin
düzeltilmesi halinde satalite malzemenin tam silinip
silinmeyeceğini göre değerlendirilir.Eğer satalite yüzey
kalarak yara tashih edilebilecekse valf ve sit kalın
macundan inceye doğru yüz yüze matkap veya kendi
tezgahıyla darbe oluşturularak döndürülmek suretiyle
alıştırılır.Derin yaralar giderilirken valf ve sitin açılarının
bozulacak şekilde alıştırılmamasına da dikkat edilir.
İşlem tamamlandıktan sonra kurşun kalemle sekiz adet
çizgi çekilir.Valf site bastırılarak 45° döndürülür ve
çizgilerin silindiği denetlenir.Bir başka test yöntemi ise
valf sit ve yayın donatılarak içine motorin doldurulması
şeklindeki bir sızdırmazlık testidir.
Egzost valflerinin manuel’e uygun saatte bir
denetlenmeleri gerekir.
Alıştırma işlemleri ne kadar dikkatli yapılırsada hiçbir
zaman yeni valf ve sit gibi netice alınmadığı bilinmelidir.
YAKIT PÜSKÜRTME SİSTEMLERİ
Dizel makinelerde emilerek sıkıştırılan sıcaklığı yakıtın sıcaklığından çok
yüksek olan havaya , sis şeklinde yakıtın püskürtülmesini sağlayan
sistemdir.Bu sistem yakıtı pompalayan yakıt pompası ve silindirin içine
püskürten enjektörden oluşur.Yakıt püskürtme sisteminde istenenler yakıtın
yanma mahalline tam bir atomizasyon ( pülvarize ) halinde , eşit bir şekilde ,
istenilen miktar ve zamanlama ile çabuk bir şekilde püskürtülmesidir.Eğer
püskürtme erken olursa;yanma basıncı istenenden fazla ve infilak şeklinde
olacak,püskürtme geç ise yanma basıncı düşük olacak,makine az güç
üretecektir.Verilen yakıt miktarı fazla ise sanki erken ateşleme oluyormuş
gibi,az ise geç ateşleme oluyormuş gibi(değişen devirlerde)
Common-Rail Sistemi
Yakıt bir depodan bir pompa ile yüksek basınç pompasına gelir,yüksek basınç
pompası ile rail’e basılır, bu kollektör üzerinde yaklaşık 1350 bar’lık sürekli basınç
bulunur.Enjektörlerin açmaları kontrol ünitesinden gelen kumada ile manyetik valfler ile
olur.Bu sayede basınç,miktar ve püskürtme başlangıcı rahatlıkla belirlenir.
Hidrolik Püskürtme Sistemi
Yakıtın pompa ile basıncını arttırmak ve bunu enjektöre göndermek , basıncın enjektör
yay tansiyonunu yendikten sonra açılarak yakıtı silindire püskürtmesi sistemidir.Pompa
hareketini kendi alır enjektör tamamen basınç ile açılır ve bu ikili bağımsızdır.
Gavernörlerin Görevleri
Makine boşta veya yüksüz hızlarda çalıştığı
zaman,sürtünme beygir gücü oldukça düşük ve
sonuç olarak her yanma olayında püskürtülen yakıt
miktarı,özellikle küçük makinelerde çok
küçüktür.Bu kadar küçük miktardaki yakıtı duyarlı
olarak ölçmek veya sürekli olarak püskürtmek
mümkün değildir.Bu bakımdan,makine hızı genel
olarak değişkendir.Aynı zamanda yakıt püskürtme
pompasının yararlı strokunun çok küçük olduğu
durumlarda ve yüksüz çalışmada,yakıt kontrol
mekanizmasındaki çok küçük bir azalma veya
çoğalma püskürtülecek yakıt miktarında oldukça
büyük değişikler meydan getirecektir.Bunun
sonucu olarak,makine hızı artacak ve böylece
boşta çalışmada istenen hız regülasyonunu elde
etmek zor olacaktır.Bu nedenle el ile yakıt ayarı zor
olup otomatik olarak görev yapan bir gavernöre
gereksinim vardır.
HAVA İLE İLK HAREKET SİSTEMİ
ÜÖN yı henüz terketmiş silindire basınçlı hava verildiğinde istenilen yöne dönecektir.
Hangi silindire sıra geldiği şafttan hareketini alan yani makinenin volanının konumunu
bilen distribütör valfle olur.Distribütör valf yüksek basınçlı havayı üzerinde bekleten
ve sırası gelen starting valfi açacak. makine dönmeye başladıkça distribütörde dönecek
starting valf sırası değişecektir.
Tüpten devreye hava verildiğinde 1.kol ana stop valfe gider ve bekler,diğer kol tornaçark
Emniyetinden geçtikten sonra manevra valfinde bekler,start verildiğinde pilot valf dreyn
Olur ana stop valfe yol verir,startingler dolar, distribütör ilgili silindirin startinginin açılmasın
Sağlar
İlk hareket verildiğinde makinenin dönmemesi
Durumunda hava tüpü,tornaçark kontrol edilir
Ana stop valf handlendan manuel açılır,
dönerse pilot valf veya başka nedenle
ana stop valfin çalışmadığı,yine dönmezse
starting valf öncelikli distribütörlerde sorun
olduğu sonucuna varılır.
Seyire kalkmadan önce makine dairesindeki tüm yedekler vb. neta edilmeli,
kalkıştan hemen sonra (mendireği çıkınca)sert yalpalara düşülebileceği ağır bir
parçanın gezmeye başlamadığında müdahalenin çok güç olacağı
unutulmamalıdır.
Ön yağlama mutlaka yapılır.(karter yağ seviyesi ve diğer tanklar kontrol)Harici
pompa ise devreye alınır.Silindir soğutma devreye alınıp ısıtılır.Endikatör
muslukları açıktır.M/E tornaçark edilir.Daha sonra tornaçark ayrılıp musluklar açık
iken hava ile makine döndürülür.Musluklardan ne geldiği gözlenir.Eğer temiz ise
musluklar kapatılır.Yakıt besleme pompası devreye alınır.Makine pek ağır yolda
ileri ve geri çalıştırılır ve makinenin hazır olduğu köprüüstüne bildirilir.Hava tüpleri
tekrar doldurulur.Servis tanklarında yakıt olduğu önceden denetlenmiş
olmalıdır.Böylece prova tamamlanmış olur.
İlk Kontroller
Seyire kalkılıp manevra tamamlandıktan sonra köprüüstünden seyir sürati /sea speed
talimatı gelir.Makine yavaş yavaş istenen yüke ulaştırılır.İlk olarak varsa turboşarjerin
yağlaması kontrol edilir.Starting valf hava boruları kontrol edilir,ısınmamalıdır.Endikatör
muslukları tek tek açılarak yanma ile ilgili ilk kontrol yapılır.İnfilak şeklinde dumansız net
bir kıvılcım görülmelidir.Yakıt kamçıları elle kontrol edilir.Tiz bir nabız atışı
duyulmalıdır.Daha sonra genel olarak gezilir,karter katında karter kapaklarının
sıcaklıkları kontrol edilir.Farklılıklar varsa değerlendirilir.Karter hava firarı koku
bakımından kontrol edilir.Sintine katında çalışan pompaların boğazları,pervane şaft
boğazı,sızdırmazlık elemanları kontrol edilip makinenin sıcaklıkları kontrol edilip F/O’e
geçilir.Skavenç mahali,piston etekleri,hava kuleri dreyn edilir.Makine istenen yüke
ulaştıktan sonra skavenç basıncını önceki durumlar ile mukayese edilir.Manevralarda
veya sıcaklıklar ayarlanırken deniz suyunun devreye alınması sonucu hava kulerindeki
çatlakların deniz suyu borularını tuzla kaplaması veya kurumlar gibi nedenlerle tıkanan
bir hava kuleri (2 zamanlı bir makine için önemi üzerinde ısrarla duruldu)makinenin
performansı, iyi yanma ile ilgili birçok çabayı boşa çıkaracaktır.Bu nedenlerle müsaade
edilen basınç düşüşü ve skavenç basıncı değerleri iyi denetlenmelidir.
Egzostun rengine görede yanma için bir ön kontrol yapılmalıdır.
Gri/Siyah;Kötü yanma,
Mavi duman;yanma ürünlerinde yağ bulunduğu,
Beyaz duman;yanma ürünlerinde su buharı bulunduğunu belirtir.
ÇALIŞAN MAKİNEDE YANMA KONTROLÜ
Pcomp. , Pmax. , yakıt miktarı (index ) ve egzost sıcaklıkları gibi dört
değerinde mutlaka bulunduğu bir tablohazırlanır.Endikatör musluğuna
bağlı özel bir basğnç ölçerle alğnan Pmax, aynı silindirin yakıt pompası
askıya alınarak aynı göstergeden Pcomp. olarak alınır.Yakıt miktarları
( index ), tabloyu değerlendirirken işi zorlaştırmaması bakımından
eşitlenmiş olmalıdır.
Örnekte 5 nolu silindirin P maxının enyüksek olduğu, nedeninin ise
avansmı yoksa yakıt miktarımı olduğu pek anlaşılamamaktadır. 3 Nu lu
silindirin ise Pmax ının en düşük olduğu nedeninin ise yakıt miktarımı
rötarmı yoksa düşük kompresyonmu olduğu iyi anlaşılamamktadır. 6 No
lu silindirde ise indexin genel ortalamaya yakın olduğu,kompresyonunun
çok iyi olduğu Pmax ının düşük olduğu görülmekte,rötar ihtimali
üzerinde durulmaktadır.
Cyl no. 1 2 3 4 5 6
İndex 7.0 7.2 6.8 7.0 7.5 7.0
Pcomp. 17 16 16 16 18 18
Pmax. 80 78 65 82 85 75