НЕГА НА БОЛЕН

ПРОФ.ДР.ГОРДАНА
ПАНОВА
• ПРЕДАВАЊЕ 10 БОДА
• ВЕЖБИ 10 БОДА
• СЕМИНАРСКА РАБОТА 10 БОДА
• ПРАКТИЧЕН ИСПИТ ПОЛОЖЕН- НЕПОЛОЖЕН
• 2 КОЛОКВИУМА ПО 20 БОДА
СО ПОЛОЖЕН ПРАКТИЧЕН И ОСВОЕНИ 42 БОДА МОЖЕ
ДА СЕ ПРИСТАПИ НА УСТЕН ИСПИТ.
КНИГА-НЕГА НА БОЛЕН –ПРОФ.ДР.ГОРДАНА ПАНОВА
ПРАКТИКУМ,НЕГА НА БОЛЕН-ПРОФ.ДР.ГОРДАНА
ПАНОВА И ДОЦ.ДР.ВАЛЕНТИНА ВЕЛКОВСКА НАКОВА
• ЦЕЛ:ДА МУ СЕ ОВОЗМОЖИ НА ПОЕДИНЕЦОТ
НЕЗАВИСНОСТ ОД ДР.ЛИЦЕ,ЖЕЛБА И ЗНАЕЊЕ.
• ЗАДАЧИ НА МЕД.ЛИЦА СЕ СО НИВНА ПОМОШ И ЗНАЕЊЕ
ДА МУ ОВОЗМОЖИ НА БОЛНИОТ ШТО ПОБРЗО ДА СЕ
ВРАТИ ВО НЕЗАВИСНОСТА ЗА ЖИВОТ И ЗДРАВЈЕТО.
• СЕСТРИНСТВОТО Е УМЕШНОСТ,ЗНАЕЊЕ И НАУКА.
• РАЦИОНАЛНО СВАЌАЊЕ И ПРИМЕНА НА ЗНАЕЊА И
ВЕШТИНИ СПЕЦИФИЧНИ ЗА ПРОФЕСИЈАТА.
• ТРЕБА ДА СЕ РАБОТИ ПО СЛ.МЕТОДИ:
-ДА ГИ УТВРДИ ПОТРЕБИТЕ ЗА ЗДРАВСТВЕНАТА НЕГА.
-ДА ЈА ИСПЛАНИРА З.Н.
-ДА ЈА СПРОВЕДЕ,
-ДА ЈА ЕВАЛУИРА
• ЗАПОЗНАВАЊЕ СО СОДРЖИНАТА И ВАЖНОСТА НА ПРЕДМЕТОТ
ВОВЕД ВО ЗДРАВСТВЕНАТА НЕГА
• МЕСТОТО НА ЗДРАВСТВЕНАТА НЕГА ВО ЗДРАВСТВОТО
• (ХУМАНОСТ,СОВЕСНОСТ,СТРУЧНОСТ ЕДНАКОВ ПРИСТАП КОН
ЛУЃЕТО,ПОЛ,ВЕРОИСПОВЕСT ПОЛИТИЧКИ УВЕРУВАЊА,
• САМОИНИЦИЈАТИВНИ,УРЕДНИ,ИСКРЕНИ ПОЧИТУВАНИ
• ЗДРАВСТВЕНАТА НЕГА КАКО ИНТЕГРАЛЕН ДЕЛ НА СИ
СТЕМОТ ЗА ЗДРАВСТВЕНА ЗАШТИТА ОПФАЌА УНАПРЕДУВАЊЕ НА
ЗДРАВЈЕТО,ПРЕВЕНЦИЈА НА БОЛЕСТИТЕ И ГРИЖА ЗА
ФИЗИЧКИОТ,МЕНТАЛНИОТ И СОЦИЈАЛНО БОЛНИОТ И НЕСПОСОБНИТЕ
ЛИЦА ОД СИТЕ ВОЗРАСТИ ВО ЗАЕДНИЦАТА И ЗДРАВСТВЕНИТЕ УСТАНОВИ.
• ВНИМАНИЕ ПОСВЕТУВА НА РЕАКЦИЈАТА НА
ПОЕДИНЕЦОТ,СЕМЕЈСТВОТО,ВИДОТ НА МОМЕНТАЛНИОТ ПРОБЛЕМ ИЛИ
ПОТЕНЦИЈАЛНИТЕ ПРОБЛЕМИ.
• ПОИМОТ,,ЗДРАВЈЕ,,-,,СОСТОЈБА НА КОМПЛРТНА
ФИЗИЧКА,ПСИХИЧКА И СОЦИЈАЛНА БЛАГОСОСТОЈБА А НЕ
САМО ОТСУСТВО НА ФИЗИЧКА БОЛЕСТ И
ИЗНЕМОШТЕНОСТ,,
,,ЗДРАВЈЕТО Е БОГАТСТВО,ПРАВО И ЛИЧНА ОДГОВОРНОСТ НА
СЕКОЈ. ДОБРО ЗДРАВЈЕ ПОДОЛГ ЖИВОТ.
• ИСТОРИСКИ РАЗВОЈ НА СЕСТРИНСКАТА ПРАКСА
• ПРАВОБИТНА ЗАЕДНИЦА:ЖЕНАТА ГО НЕГУВА И ХРАНИ
БОЛНИОТ ДОМА,НЕГАТА НА БОЛЕН ЈА ДАВА ОНОЈ КОЈ ГИ
ЛЕКУВАЛ.
• ЕГИПЕДСКА ЦИВИЛИЗАЦИЈА:КОНЗЕРВАТИВНО-
ОПЕРАТИВНО,ИМА САЛИ,ЕДУКАЦИЈА,ЛЕКАРОТ НЕГУВАЛ.
• СТАРО- ГРЧКА ЦИВИЛИЗАЦИЈА-МИСТИЦИЗАМ(ОД ВИШИ СИЛИ
• БОЛНИТЕ ГИ ЛЕКУВАЛЕ СВЕШТЕНИЦИ,ХРАМОВИ,
• ЕСКУЛАПИИ
• ХИПОКРАТ-БОЛНИЦА-КОДЕКС-ЗДРАВСТВЕНИ НОРМИ-
НАЧИНИ НА ЛЕКУВАЊЕ,ЕДУКАЦИЈА
РИМСКА ЦИВИЛИЗАЦИЈА-
ХИГИЕНА,ВОДОВОД,КАНАЛИЗАЦИЈА,
• ВАЛЕТУДИНАРИИ-ЗА ЛЕЧЕЊЕ БОЛНИ И СИРОМАШНИ
• ЛАЗАРЕТИ-ЗА ВОЈНИЦИ И РАНЕТИ.
• МАТРОНОМИ-ЖЕНИ ЗАНЕГА.
ФАБИОЛА,МАРЧЕЛА,ХЕЛЕНА,ПАУЛА.
• ХРИСТИЈАНСТВОТО-ТРАДИЦИОНАЛНИ ЛЕКАРИ,БАБИЦИ,
• ЃАКОНИ,КСЕНОДОХИИ-ЗА СИРОМАШНИ,
• НАЗОХОМЛИИ ЗА ДУШЕВНИ БОЛНИ,
СРЕДЕН ВЕК-ХОСПИЦИИ-ВО СКЛОП НА
ЦРКВИТЕ,КАЛУГЕРИ,
5-6 БОЛНИ ВО КРЕВЕТ,МИРИЗЛИВИ ТРЕВИ ЗА
• 17-18ВЕК.ЛОЗАНА 1ЗАВОД-,,LA SOURCE,,ОД
• АГНЕСА ДЕ ГАСПАРИН,ШКОЛУВАНА
СЕСТРА,НАГРАДЕНА,ПОЧИТУВА –
• 19ВЕК.-ФЛОРЕНС НAЈТИНГЕЛ.(1820-1910)
• ВТОРА ПОЛОВИНА НА 19ВЕК.ЗАПОЧНУВА БОРБА ЗА
РЕФОРМИ ВО СЕСТРИНСТВОТО.
• Ф.Н.-КРИМ,СКУТАРЕ,38,СЕСТРИ,1500РАНЕТИ.
• ,,ПРОЦЕС НА СТВАРАЊЕ НА НАЈПОВОЛНИ УСЛОВИ ЗА
ОДВИВАЊЕ НА ПРИРОДНИТЕ ПРОЦЕСИ УСМЕРЕНИ
НА ЧУВАЊЕ НА ЗДРАВЈЕТО ИЛИ ПОВТОРНО
ВОСПОСТАВУВАЊЕ НА ЗДРАВЈЕТО.,,
• ОТВАРАЊЕ НА ПРВОТО УЧИЛИШТА, ЛОНДОН
• 1860 СВ,ТОМАС.
• 1932 ВО СКОПЈЕ.
 ИНИРАЊЕ НА ЗДРАВСТВЕНАТА НЕГА
ИЖА ЗА ЛЕКУВАЊЕ НА БОЛНИОТ БЕЗ ЛЕКОВИ,ЛЕКОВИТЕ СЕ
ВААТ САМО ПО НАРЕДБА И КОНТРОЛА НА ЛЕКАР.
ЛТА НА НЕГАТА НА БОЛНИОТ Е ПОВТОРНО ПОСТИГНУВАЊЕ НА
АВЈЕТО.
ЃУТОА И БОЛНИТЕ КОИ БОЛЕДУВААТ ОД ХРОНИЧНА
ИЗЛЕЧИВА БОЛЕСТ,И БОЛНИ ПРЕД СМРТ,ДОБИВААТ
ИМАТЕЛНА НЕГА ЗА ДА СЕ ИЗБЕГНАТ СИТЕ ПОЈАВИ КОИ БИ
ЖЕЛЕ ДА СЕ СПРЕЧАТ И ДА СЕ ПОДРЖИ КОЛКУ ШТО МОЖЕ
ВЕЌЕ СУБЈЕКТИВНО РЕЛАТИВНО ДОБРО
ВСТВО,ЗАДОВОЛСТВО И СИГУРНОСТ НА БОЛНИОТ,ПРИ КОЕ
ГАТА ГИ ЗАДОВОЛУВА МЕДИЦИНСКИТЕ,ЕСТЕТСКИТЕ И
ИЧКИТЕ НОРМИ. ,,ЗНАЧИ Н.Б.СЕ БАВИ СО:
СМАТРАЊЕ НА БОЛНИОТ,
ТАЛНИ ЗНАЦИ,ИЗЛАЧЕВИНИ,
ЖУВАЊЕ НА ЛИЧНА ХИГИЕНА,
ИПУЛАЦИИ,ЗДРАВСТВЕНО ВОСПИТНИ АКТИВНОСТИ.
• ЕRNESTINE WIDENBACH.-1904Г.ЈА ДЕФИНИРА З.Н.,,ПОМОШ НА
ДРУГО ЛИЦЕ,ВРЗ ОСНОВА НА ЗНАЕЊЕ,ВЕШТИНА, СОЧУВСТВО
И РАЗБИРАЊЕ НА ЛИЦЕТО НА КОЕ И МУ Е ПОТРЕБНА ПОМОШ
1.ЦЕЛ-ПРЕЗЕМАЊЕ АКТИВНОСТ ЗА БОЛНИОТ
2.ПЛАН-НАЧИН НА КОЈ ЌЕ СЕ СПРОВЕДАТ АКТИВНОСТИТЕ
3.РЕАЛНОСТ-ПРОЦЕНКА НА СИТЕ ЗНАЦИ,ПРОМЕНИ КАЈ БОЛНИОТ.1
ФАЗА УТВРДУВА ДАЛИ МУ ТРЕБА ПОМОШ
2-ФАЗА.ЈА ДАВА ПОТРЕБНАТА ПОМОШ.(СОВЕТУВАЊЕ,
ИНФОРМИРАЊЕ,ТЕРАПИСКА ПРОЦЕДУРА,СТРУЧНИ ЛИЦА).
3.ФАЗА.ПРОВЕРУВА ДАЛИ ИМА ЕФЕКТ И ПОСТИГНАТЕ ЦЕЛ.
ДОРОТИ ЏОНСОН-1919Г.ВОСПОСТАВУВА ВНАТРЕШНА РАМНОТЕЖА И
НАМАЛИ НАПНАТОСТА. 7 ПОТСИСТЕМИ:
1.АФИЛИАТИВЕН(СОДРЖИНА,ЛУЃЕ)
2.ЗАВИСНИЧКИ(СПРЕМНИ ЗА ПОМОШ)
3.НУТРИТИВЕН(ИСХРАНА)
4.ЕЛИМИНАЦИСКИ.
5.СЕКСУАЛЕН(РЕПРОДУКЦИЈА НА ВРСТАТА)
6.АГРЕСИВЕН
7.АФИРМАТИВНИ(РАЗВИВАЊЕ,СПОСОБНОСТ,ЗНАЕЊЕ,
ВЕШТИНИ)Д.Џ.ЗДРАВСТВЕНАТА НЕГА ЈА ДЕФИНИРА
,,НАДВОРЕШЕН РЕГУЛАТОРЕН МЕХАНИЗАМ УСМЕРЕН ВО
ПОТТИКНУВАЊЕ И ОДРЖУВАЊЕ НА ПОЗИТИВНО ЗДРАВСТВЕНО
ОДНЕСУВАЊЕ ВО СОСТИЈБА НА ЗДРАВЈЕ ИЛИ БОЛЕСТ.
,,ЦЕЛ НА З.Н.ПОМОШ,ОСТРАНУВАЊЕ НА ТРАУМИТЕ КОИ ГО РУШАТ
ЗДРАВЈЕТО НА ПОЕДИНЕЦОТ.
ЕРЏИНИЈА ХЕНДЕРСОН-1897Г.-,,СПОСОБНОСТ НА ПОЕДИНЕЦОТ
САМОСТОЈНО ДА ГИ ЗАДОВОЛУВА СВОИТЕ ПОТРЕБИ.,,1-СВЕТСКА
ВОЈНА,РАБОТА НА ОПШТА БОЛНИЦА,ПЕДИЈАТРИЈА,
ПСИХИЈАТРИЈА,ДОМАШНА НЕГА.
З.Н. ЈА ДЕФИНИРА:,,УЛОГАТА НА МЕД.СЕСТРА Е ДА МУ ПОМОГНЕ
НА БОЛНИОТ ИЛИ ЗДРАВИОТ ВО ИЗВРШУВАЊЕТО НА ОНИЕ
АКТИВНОСТИ КОИ ПРИДОНЕСУВААТ ВО ЗДРАВЈЕТО ИЛИ
ОЗДРАВУВАЊЕТО ИЛИ МИРНА СМРТ,А КОИ ПОЕДИНЕЦОТ БИ ГИ
ИЗВРШУВАЛ САМОСТОЈНО,КОГА БИ ЈА ИМАЛ ПОТРЕБНАТА
СИЛА,ВОЉА ИЛИ ЗНАЕЊЕ.,,(ДИШЕЊЕ,ОДРЖУВАЊЕ НА
ТЕМПЕРАТУРА,ВНЕСУВАЊЕ ХРАНА И ТЕЧНОСТИ,ЕЛИМИНАЦИЈА,
ИЧНА ХИГИЕНА,ДВИЖЕЊЕ И ПОЛОЖБА НА ТЕЛОТО,ОДМОР И
СПИЕЊЕ,ОБЛЕКУВАЊЕ,ИЗБЕГНУВАЊЕ НА ШТЕТНИ ВЛИЈАНИЈА ОД
НАДВОР,КОМУНИКАЦИЈА,РАБОТА,РЕКРЕАЦИЈА,ВЕРСКИ
ПОТРЕБИ.ЗАДОВОЛУВАЊЕ НА ФИЗИОЛОШКИ
ПОТРЕБИ,АФИЛИЈАТИВНИ ПОТРЕБИ (ДА ПРИПАГА НА ГРУПА)
ПОТРЕБА ЗА СИГУРНОСТ,САМОПОЧИТУВАЊЕ-
НЕНСИ РОПЕР-,,ПОМОШ НА ПОЕДИНЕЦОТ ВО
СПРЕЧУВАЊЕ,РЕШАВАЊЕ,УБЛАЖУВАЊЕ,СООЧУВАЊЕ,
СО ПРОБЛЕМОТ ВО ВРСКА СО СЕКОЈДНЕВНИТЕ
ЖИВОТНИ АКТИВНОСТИ.,,

АМЕРИКАНСКА СЕСТРИНСКА АСОЦИЈАЦИЈА-

,,ДИЈАГНОСТИЦИРАЊЕ И ТРЕТМАН НА РЕАКЦИИТЕ КОИ
ПРОИЗЛЕГУВААТ ОД АКТУЕЛНИТЕ ИЛИ ПОТЕНЦИЈАЛНИ
ПРОБЛЕМИ.,,СПОРЕД НЕА:ЛЕКАРОТ СЕ БАВИ СО
ДИЈАГНОЗА И ТЕРАПИЈА А СЕСТРАТА ДИЈАГНОСТИЦИРАЊЕ
И ТРЕТИРАЊЕ НА РЕАКЦИИТЕ КОИ ПРОИЗЛЕГУВААТ ОД
ЗДРАВСТВЕНИТЕ ПРОБЛЕМИ ПР.ДИЈАБЕТ,ХИПЕРТЕНЗИЈА.
 ОТИ ОРЕМ-З.Н.ЈА ДЕФИНИРА:
МОШ ИЛИ ИНТЕРВЕНЦИЈА НА МЕДИЦИНСКАТА СЕСТРА
МЕРЕНА НА ВОСПОСТАВУВАЊЕТО НА РАМНОТЕЖА ПОМЕЃУ
ОЖНОСТА И ОДРЕДЕНИТЕ ПОТРЕБИ(ОПШТИ И ЗДРАВСТВЕНИ)КОИ
ОЕДИНЕЦОТ МОРА ТРАЈНО ДА ГИ ЗАДОВОЛУВА,ЗА ОДРЖУВАЊЕ НА
ИВОТОТ И ЗДРАВЈЕТО,ОПОРАВУВАЊЕТО ОД БОЛЕСТА И ПОВРЕДИ
СООЧУВАЊЕ СО НИВНИТЕ ПОСТАПКИ.
ОДА,ВОЗДУХ,ХРАНА,ЕЛИИМИНАЦИЈА,АКТИВНОСТ И
МОР,РАМНОТЕЖА,ИЗБЕГНУВАЊЕ НА ОПАСНОСТИ, ТЕЖНЕЕЊЕ ДА СЕ
ДЕ НОРМАЛЕН ВО РАЗВОЈОТ,,).
ВИДА СИСТЕМИ:
МПЕНЗАТОРЕН-ГИ ВРШИ СЕСТРАТА.
ЛУМНО КОМПЕНЗАТОРЕН.
ПОРТИВНО-ЕДУКАЦИСКИ,(СОВЕТУВАЊЕ,ПОДРШКА,ПОДУЧУВАЊЕ,И
ИГУРУВАЊЕ.)
 ВНИ ЦЕЛИ НА ЗДРАВСТВЕНАТА НЕГА
ОТ ,,ЗДРАВЈЕ‘‘ Е ПРОМЕНЛИВА КАТЕГОРИЈА.НИКОЈ НЕ МОЖЕ ПОСТОЈАНО ДА
Е ЗДРАВ.
ТА НА КОЈА СЕСТРИНСТВОТО Е ПОСТАВЕНО Е ЗДРАВЈЕТО.СИТЕ УСЛУГИ КОИ
СТВЕНТЕ РАБОТНИЦИ ГИ ОСТВАРУВАТ ПРЕКУ СВОИТЕ ВЕШТИНИ,ПОМАГАЊЕ НА
ЕТО ПОДОБРУВАЈКИ ИМ ГО ЗДРАВЈЕТО.ОСНОВНИТЕ ПРИНЦИПИ ГИ ДАВА
ДЕРСОН: ПРИНЦИПИТЕ НА З.Н.ПРОИЗЛЕГУВАТ ОД ОСНОВНИТЕ ЧОВЕКОВИ
РЕБИ КОИ МОЖАТ ДА БИДАТ ВОДИЧ ВО ПРОМОВИРАЊЕ НА ЗДРАВЈЕТО И
ЖУВАЊЕТО НА БОЛНИТЕ.СИТЕ ИМААТ РАЗНИ ПОТРЕБИ.БАРАЊА НЕМААТ
О БОЛНИТЕ ВО КОМА КАДЕ СЕСТРАТА РЕШАВА ШТО Е ДОБРО ЗА НЕГО.
РАТА ИМ ПОМАГА ЗА УНАПРЕДУВАЊЕ НА
ВЈЕТО,ЗАЧУВУВАЊЕ,ПРЕВЕНТИВНА ЗДРАВСТВЕНА НЕГА ИЛИ ПРОМОВИРАЊЕ НА
ВЈЕТО.-КАКВА ХРАНА ДА ЈАДАТ ЗА ДА СЕ ЗДРАВИ,ДА ИЗБЕГНУВААТ СТРЕСНИ
ТОЈБИ.ПРЕВЕНЦИЈА НА СТРЕСОТ ГИ НАМАЛУВА ИНФАРКТИТЕ,ИНСУЛТНИТЕ
ТОЈБИ,ХИПЕРТЕНЗИЈАТА И ДР.
 АЌАЊЕ НА ЗДРАВЈЕТО
Л Е ДА СЕ УПОТРЕБИ ВЕШТИНИ СО КОИ НА БОЛНИОТ КЕ
МУ ГО ПОВРАТИ ЗДРАВЈЕТО.
РАВСТВЕНИТЕ РАБОТНИЦИ СЕ ГРИЖАТ ЗА БОЛНИТЕ
АВАЈКИ ИМ
ОМОШ,УТЕХА,ИСХРАНА,ЗАШТИТА,ПОДРШКА ИДР.
АА НЕГА СЕ НАРЕКУВА
ЕРАПИСКА(ЛЕКУВАЧКА)НЕГА,ИМА ЗА ЗАДАЧА ДА ГО
ОПРАВИ ИЛИ ПОВРАТИ ЗДРАВЈЕТО.
ИМА ПАРЕЗА НА ЕДНА НОГА И РАКА,СЕ ВЕЖБА САМО
АА РАКА И НОГА И СЕ ВИКА РЕХАБИЛИТАЦИСКА НЕГА.
• НЕГАТА ОВОЗМОЖУВА ОЛЕСНУВАЊЕ НА СТРАДАЊАТА
• КАЈ НЕКОИ И ПОКРАЈ ПРУЖЕНАТА НЕГА НАСТАПУВА
СМРТ.СЕСТРАТА ГО НЕГУВА БОЛНИОТ СЕ ДОДЕКА ИМА
ВИТАЛНИ ЗНАЦИ.
• БОЛНИОТ ПРЕД СМРТ ИМА ЧУВСТВО НА
СТРАВ,НАПУШТЕНОСТ,ТОТАЛНА
ИЗНЕМОШТЕНОСТ,ЗАВИСНОСТ ОД ТУЃА НЕГА,СЕСТРАТА ГО
НЕГУВА И УБЛАЖУВА СТРАДАЊАТА.
• З.Н. МОРА ДА СЕ ПРИЛАГОДИ СПРЕМА СЕКОЈ ПОЕДИНЕЦ,ДА СЕ
ПОЧИТУВА ПОЛ,ВОЗРАСТ,КУЛТУРА,ПСИХОФИЗИЧКА
СОСТОЈБА,КРЕАТИВНИТЕ СПОСОБНОСТИ,ВЕРСКА
ПРИПАДНОСТ,ИНТЕЛЕКТ,ОПШТЕСТВЕН СТАТУС,
КАРАКТЕРНИ ОСОБИНИ,ПАТОЛОШКАТА СОСТОЈБА
-З.Н. ГО ПОЧИТУВА ЛЕКАРСКИОТ ТЕРАПИСКИ ПЛАН А
СЕСТРАТА ГО СПРОВЕДУВА И СЕ ВКЛОПУВА.
АЧИ НА ЗДРАВСТВЕНАТА НЕГА
АВСТВЕНИТЕ РАБОТНИЦИ ИМАТ ГЛАВНА И ОДГОВОРНА ЗАДАЧА ПРИ
РШУВАЊЕ И СПРОВЕДУВАЊЕ НА З.Н.ВО СЕКОЕ ВРЕМЕ СО РАЗЛИЧЕН ВИД
ПАЦИЕНТИ,РАЗЛИЧНИ ОДДЕЛЕНИЈА,РАЗЛИЧНИ БОЛЕСТИ,СЕ СО ЕДНА ЦЕЛ
МУ СЕ ПОМОГНЕ НА ЧОВЕКОТ.
МОШ НА БОЛНИОТ ПРИ ДИШЕЊЕ:ПОЛОЖБА,ЕДУКАЦИЈА НА БОЛНИОТ И
ОВОТО СЕМЕЈСТВО,ВЕШТАЧКО ДИШЕЊЕ,УПОТРЕБА НА
ПИРАТОР,ОДРЖУВАЊЕ НА ТЕМПЕРАТУРА,ВЛАЖНОСТ,И СЛ.
МОШ НА БОЛНИОТ ПРИ ЗЕМАЊЕ НА ХРАНА И ТЕЧНОСТИ
ЕТ ЗА СТАНДАРДИ НА ТЕЛЕСНА ТЕЖИНА,ВИСИНА,ДА ГИ ЗНАЕ УСЛОВИТЕ
РЕДИНА ВО КОЈА ЖИВЕЕ ПАЦИЕНТОТ
ВАТНИ ДИЕТИ,АДЕКВАТНИ УСЛОВИ ЗА ХРАНАТА,
ВИ НА ВЕШТАЧКА ИСХРАНА(НАЗОГАСТРИЧНА СОНДА,РЕКТАЛНА,
НТЕРАЛНА ИСХРАНА И ГАСТРОСТОМА).ДА ЗНАЕ ДА ГИ ХРАНИ ХЕНДИКЕПИРАНИТЕ
НИ.
• 3.ПОМОШ НА БОЛНИОТ ПРИ ЕЛИМИНАЦИЈА-ПОСМАТРАЊЕ
НА ИЗЛАЧЕВИНИТЕ,ЗЕМАЊЕ ПРИМЕРОЦИ,НЕГА НА
КОЖАТА,ПРАВИЛНА ПОЛОЖБА ПРИ ЕЛИМИНАЦИЈА.

• 4.ПОМОШ НА БОЛНИОТ ПРИ ОДЕЊЕ,

СЕДЕЊЕ,ЛЕЖЕЊЕ И ПРОМЕНА НА ПОЛОЖБАТА.
ЕДУКАЦИЈА НА СЕМЕЈСТВОТО И СПРЕЧУВАЊЕ НА
ДЕКУБИТУС.

• 5.ПОМОШ НА БОЛНИОТ ПРИ ОДМОР И СПИЕЊЕ.

• ОСТРАНУВАЊЕ НА СИТЕ НЕПРИЈАТНИ ДРАЗБИ ОД
ОКОЛИНАТ ВЕЧЕРНА ТОАЛЕТА НА БОЛНИОТ.
• 6.ПОМОШ НА БОЛНИОТ ПРИ ОБЛИКУВАЊЕ,НАЧИН НА
ОБЛЕКУВАЊЕ,СТЕКНУВАЊЕ НА САМОСТОЈНОСТ ВО
ОБЛЕКУВАЊЕТО.
• 7.ПОМОШ НА БОЛНИОТ ПРИ ОДРЖУВАЊЕТО НА
ТЕЛЕСНАТА ТЕМПЕРАТУРА,СОВЕТ ЗА ЗГОЛЕМУВАЊЕ НА
АКТИВНОСТА,ПРОМЕНА НА ХРАНА И
ОБЛЕКА,КАПЕЊЕ,ОБЛОГИ И МАСАЖА,ДА ПРИМА
ТЕРАПИЈА.
• 8.ПОМОШ НА БОЛНИОТ ПРИ ОДРЖУВАЊЕ НА ЛИЧНА
ХИГИЕНА,ЗАШТИТА НА КОЖА И СЛУЗОКОЖА.
• 9.ОБЕЗБЕДУВАЊЕ СИГУРНОСТ НА БОЛНИОТ ОД
ОКОЛИНАТА И НА ОКОЛИНАТА ОД БОЛНИОТ,ЗАШТИТА ОД
ПСИХИЧКИ-ДИЛИРАНТНИ БОЛНИ.ЗАШТИТА НА
СУИЦИДАЛЕН И ХОМОЦИДАЛЕН БОЛЕН.
10.ПОМОШ НА БОЛНИОТ ПРИ КОМУНИКАЦИЈА СО ДР.И
ИЗРАЗУВАЊЕ НА ПОТРЕБИТЕ И ЧУВСТВАТА.
11.ПОМОШ НА ПАЦИЕНТОТ ВО ПРОДУКТИВНАТА АКТИВНОСТ.
12ПОМОШ НА БОЛНИОТ ПРИ РЕАКТИВНИТЕ АКТИВНОСТИ.
13.ПОМОШ НА БОЛНИОТ ПРИ УЧЕЊЕ И ПОДУЧУВАЊЕ ОКОЛУ
БОЛЕСТА.
14.ПОМОШ НА БОЛНИОТ ДА СИ ЈА ПРАКТИКУВА СВОЈАТА
РЕЛИГИЈА.
СИТЕ ОВИЕ ЗДРАВСТВЕНИ ЗАДАЧИ ЌЕ СЕ РАЗРАБОТАТ НА ВЕЖБИТЕ
ПО НЕГА НА БОЛЕН ВО КАБИНЕТОТ ЗА НЕГА. ЗАШТИТА ОД
МЕХАНИЧКА ПОВРЕДА НА БОЛНИОТ(ФИЗИЧКА ПОВРЕДА ПРИ
ПАЃАЊЕ,ЗАШТИТА ОД ОГАН,ПРЕГРЕЈУВАЊЕ,
СТУД.-ЗАШТИТА НА БОЛНИОТ ОД ЗАРАЗНИ БОЛЕСТИ,
СПРЕЧУВАЊЕ НА ПОВРЕДИ И НЕСРЕЌИ ВО ДОМОТ НА
БОЛНИОТ,ЗАШТИТА ОД ИНТРАХОСПИТАЛНИ ИНФЕКЦИИ.
СЕСТРИНСТВОТО ДЕНЕС И ВО ИДНИНА
• МЕДИЦИНАТА СЕ ЗАНИМАВА СО ЧОВЕКОТ ОД АСПЕКТ НА БОЛЕСТ,А
ЗДРАВСТВЕНАТА НЕГА СЕ ЗАНИМАВА СО ЧОВЕКОТ ОД АСПЕКТ НА
ОСНОВНИТЕ ЧОВЕЧКИ ПОТРЕБИ.
• РАЗВОЈОТ НА СЕСТРИНСТВОТО МОРА ДА СЕ ГЛЕДА НИЗ ПРИЗМАТА НА
ОПШТИОТ РАЗВОЈ НА МЕДИЦИНАТА.ДЕНЕС МЕД.СЕСТРИ РАБОТАТ ВО
АМБУЛАНТИ,ДИСПАНЗЕРИ,
КЛИНИКИ,БОЛНИЦИ,РЕХАБИЛИТАЦИСКИ ЦЕНТРИ,ДОМОВИ ЗА ЗГРИЖУВАЊЕ
НА ДЕЦА,СТАРИ ЛУЃЕ И ХЕНДИКИПИРАНИ.
РАЗВОЈОТ НА НОВИТЕ МЕД.АПАРАТИ ВКЛУЧУВА СЕ ПОГОЛЕМ БРОЈ НА
РАЗНОВИДЕН МЕДИЦИНСКИ КАДРИ КОИ ЌЕ УПРАВУВААТ СО ТАА
АПАРАТУРА.ЗАТОА СЕ СОЗДАВААТ И СПЕЦИЈАЛИЗИРАНИ СТРУЧНИ СТУДИИ
ОД КОНКРЕТНИ ОБЛАСТИ,ЕДУЦИРАН,ОСПОСОБЕН ВИСОКО ОБРАЗОВЕН
КАДАР,КОЈ КЕ ЈА СПРОВЕДУВА ЗДРАВСТВЕНАТА НЕГА.
• ЗНАЧЕЊЕ НА УЧЕЊЕТО НА НЕГАТА НА БОЛЕН
• ПРЕДМЕТОТ НЕГА НА БОЛЕН Е ЕДЕН ОД ОСНОВНИТЕ ТЕОРИСКИ
ПРЕДМЕТИ ШТО МОРА ДА ГИ СОВЛАДА ЕДЕН ЗДРАВСТВЕН
РАБОТНИК.
• Н.Б.ВО СОСТАВ НА МЕДИЦИНАТА И РЕХАБИЛИТАЦИЈАТА ЗАЗЕМА
ЗНАЧАЈНО МЕСТО КАЈ ТЕШКИТЕ ЗАБОЛУВАЊА.НАПРАЗНО Е
ДАВАЊЕТО И НА НАЈУБАВИТЕ ЛЕКОВИ АКО НЕМА ДОБРА НЕГА.
ДОБРАТА И ПРАВИЛНА НЕГА ГО ПОТПОМАГА
ОЗДРАВУВАЊЕТО,БИДЕЈКИ ЈА ЗАЈАКНУВА ОДБРАМБЕНАТА
СПОСОБНОСТ И ОТПОРНОСТ НА ОРГАНИЗМОТ И ГО ЧУВА ОД
КОМПЛИКАЦИИ.ЗДРАВСТВЕНИТЕ РАБОТНИЦИ СЕ ЗАПОЗНАВАТ СО
СПЕЦИФИЧНОСТА НА РАБОТАТА И СО ВНАТРЕШНАТА
ОРГАНИЗАЦИЈА,МЕСТОТО И УЛОГАТА КОЈА ТАА ЈА ИМА.ПРВО
МОРА ДА ЈА СОВЛАДА ОСНОВНАТА НЕГА:
• ПРИЕМ НА БОЛЕН,СМЕСТУВАЊЕ,ХРАНЕЊЕ,
СПРОВЕДУВАЊЕ НА МЕРКИ ЗА ЛИЧНА ХИГИЕНА И ЗАШТИТА.САМА ГИ ВРШИ
МЕДИЦИНСКО-ТЕХНИЧКИТЕ ОПЕРАЦИИ,АСИСТИРА НА
ЛЕКАРОТ,МЕРИ,ТЕМПЕРАТУРА,ПУЛС,ДИШЕЊЕ, ДАВА ЛЕКОВИ,ЗЕМА МАТЕРИАЛ
ЗА ИСПИТУВАЊЕ
(КРВ,МОКРАЧА,ИСПЛУВОК,ИЗМЕТ)АСИСТИРА ПРИ
ПУНКЦИИ,БИОПСИИ,ПРИПРЕМА НА ИНСТРУМЕНТИ
.ОСНОВНА ЗАДАЧА НА МЕД.СЕСТРА Е ДА ГО НАБЉУДУВА БОЛНИОТ.

КОМУНИКАЦИЈАТА ТРЕБА ДА Е НА НИВО.

ОРГАНИЗАЦИЈА НА БОЛНИЦИТЕ И НА БОЛНИЧКАТА СЛУЖБА-
БОЛНИЦИТЕ СЕ ЗДРАВСТВЕНИ УСТАНОВИ ЗА ЛЕКУВАЊЕ НА БОЛНИ
НА КОИ ИМ Е ПОТРЕБНО ПОСТОЈАН ЛЕКАРСКИ НАДЗОР И
БОЛНИЧКА НЕГА.
• РАБОТАТА ВО БОЛНИЦАТА Е КУРАТИВНА(ТЕРАПИСКА)
• СПОРЕД ВИДОВИТЕ И ТИПОВИ НА БОЛНИЦИ СЕ ДЕЛАТ НА 4 ГРУПИ:
• 1.ОПШТИ БОЛНИЦИ-ЗА ЛЕКУВАЊЕ НА СИТЕ ВИДОВИ НА
БОЛНИ.АМОЖЕ ДА БИДАТ ДВОЕН ТИП.
• НЕПОТПОЛНИ-ИМАТ САМО ИНТЕРНО,ХИРУШКО,ПОРОДИЛНО И ИНФЕКТИВНО ОДД.
• ТЕРИТОРИЈА НА 1-2ОПШТИНИ,СО РАДИУС ОД 30КМ.ИМАТ 150 КРЕВЕТИ.
• ПОТПОЛН ТИП-ГИ ИМАТ СИТЕ ОДД.ВО ПОГОЛЕМИ ЦЕНТРИ,400-600 КРЕВЕТИ,НА 250000-500
000ЖИТЕЛИ.
• 2.СПЕЦИЈАЛИСТИЧКИ БОЛНИЦИ-ПРИМАТ БОЛНИ ОД СПЕЦИФИЧНИ
БОЛЕСТИ,ЗАРАЗНИ БОЛНИЦИ,ТБЦ,ДУШЕВНИ ОДД.И ТИЕ СЕ ДЕЛАТ НА
• СПЕЦИЈАЛНИ БОЛНИЦИ ВО СОСТАВ НА ПОГОЛЕМИ ИЛИ ПОМАЛИ ЦЕНТРИ.И
НАПОЛНО САМОСТОЈНИ БОЛНИЧКИ УСТАНОВИ. СО1000 И ПОВЕКЕ КРЕВЕТИ.
• 3.КЛИНИЧКИ БОЛНИЦИ-СПЕЦИЈАЛИЗИРАНИ БОЛНИЦИ КОИ СЛУЖАТ И НА
СТУДЕНТИТЕ.
• ДЕТСКИ БОЛНИЦИ-ЗА ДЕЦА ДО 14Г.ИМА ОПШТО ДЕТСКИ БОЛНИЦИ И
СПЕЦИЈАЛИЗИРАНИ.
• САНАТОРИУМИ-ДНЕВНИ И НОЌНИ.
• МЕД.ДЕЛ ГО СОЧИНУВАТ 30%ЕКОНОМСКИОТ ДЕЛ И 70%МЕДИЦИНСКИОТ ДЕЛ.
• МЕД.ДЕЛ СЕ ДЕЛИ НА:БОЛНИЧКИТЕ ОДД.
• А ВО ВТОРИОТ АМБУЛАНТИТЕ,ЛАБАРАТОРИИ.
БОЛНИЧКА СОБА-ПРОСТОРИЈА ВО КОЈА БОЛНИОТ ГО ПОМИНУВА ЦЕЛИОТ
ДЕН,СПИЕ,ЈАДЕ,ПРИМА ЛЕКОВИ.ХИГИЕНСКИ УСЛУГИ,
СВЕТЛА,ПРОСТОРНА,УДОБНА,ЗА ДА ВЛИЈАЕ ПОВОЛНО НА ДУШЕВНОТО
РАСПОЛОЖЕНИЕ КАЈ БОЛНИОТ25М КУБНИ.3-10 КРЕВЕТИ,ПАРАЛЕЛНО ПОСТАВЕНИ СО
ПРОЗОРЦИТЕ ОДАЛЕЧЕНИ МЕЃУ НИВ-70ЦМ.ОД ПРОЗОРОТ-90ЦМ.ОД ЗИДОВИТЕ-50-60ЦМ.МЕЃУ
ДВА РЕДА КРЕВЕТИ2,5М.БОЛНИЧКО ШКАВЧЕ,ПЛАКАР,МАСА ЗА ЈАДЕЊЕ,
СТОЛОВИ ОКОЛУ НЕА.
• БОЛНИЧКИ КРЕВЕТ-ГЛАВЕН ДЕЛ ОД СОБАТА,УБАВО НАМЕСТЕН КРЕВЕТ КАЈ БОЛНИОТ ДАВА
ДОБРО РАСПОЛОЖЕНИЕ.ЗА ТЕШКО БОЛНИТЕ ИМА ГОЛЕМО ЗНАЧЕЊЕ.
• МЕТАЛЕН ДЕЛ И МЕКИ ДЕЛОВИ.НА СТРАНИТЕ КАЈ ТЕШКО БОЛНИТЕ ИМА ПОДВИЖНА
ЧЕЛИЧНА ОГРАДА.НА НОЗЕТЕ ИМА ТРКАЛЦА СО ГУМИ,ДУШЕК,ПЕРНИЦА,НАВЛАКИ,ЧЕРШАВИ
И ГУМЕНО ПЛАТНО.205ЦМ-95ЦМ,ЗА ДЕЦА 175ЦМ-75ЦМ ,ЗА ДОЕНЧЕ 110-70ЦМ.
• БОЛНИЧКА ПОСТЕЛА-ДОЛЕН И ГОРЕН ЧАРШАВ,НАПРЕЧЕН ИЛИ МАЛ ЧАРШАВ,НАПРЕЧНА
МУШАМА,ГОЛЕМА МУШАМА ИЛИ ГУМИРАНО ПЛАТНО,ПЕРНИЦА,НАВЛАКА,ЌЕБЕ И
КУВЕРТУРА.ДОЛНИОТ И ГОРНИОТ ЧАРШАВ ТРЕБА ДА СЕ БЕЛИ ЗА ЛЕСНО ОДРЖАВАЊЕ,220-
140ЦМ,НАПРЕЧЕН 150-90ЦМ.
• МЕСТЕЊЕ НА КРЕВЕТ ЗА НОВ И ЛЕСНО БОЛЕН
• МОРА ДА БИДЕ ПРАВИЛНО НАМЕСТЕН.1-2 СЕСТРИ РАБОТАТ
ЗАЕДНО.МАНИПУЛАЦИЈА:ГУМЕНО ПЛАТНО-ЗАШТИТНИК НА
ДУШЕКОТ,ДОЛЕН ЧАРШАВ,ГОРЕН ЧАРШАВ,ЌЕБЕ.
• МЕСТЕЊЕ НА КРЕВЕТ ЗА ТЕШКО И НЕПОДВИЖЕН БОЛЕН-
СЕ МЕСТИ ИСТО САМО ШТО ТУКА СЕ СТАВАТ КЕБЕТО И
ЧЕРШАВОТ ПОД ДУШЕКОТ И СЕ ПРАВИ ПАКУВАЊЕ.
• МЕНУВАЊЕ НА КРЕВЕТСКА ПРЕСЛЕКА-НАЈЧЕСТО СЕ ПРАВИ
КАЈ ТЕШКИ И НЕПОДВИЖНИ БОЛНИ.МОЖЕ ДА СЕ ПРАВИ ПО
ДОЛЖИНА ИЛИ ПО ШИРИНА.УЧЕСТВУВААТ2-4
СЕСТРИ.ЧАРШАВИТЕ СЕ МОТКАТ ВО РОЛНА И ТАКА ПОБРЗО СЕ
МЕСТАТ.
• ВИДОВИ НА БОЛНИЧКА ОБЛЕКА-МЕНУВАЊЕ НА ЛИЧНА
ОБЛЕКА КАЈ ТЕШКО И НЕПОДВИЖЕН БОЛЕН
• ОБЛЕКАТА ТРЕБА ДА Е ОД МЕК МАТЕРИЈАЛ,ЛЕСНО ДА СЕ
ОДРЖУВА,И ДА СЕ ДЕЗИНФИЦИРА СЕ:НОШНИЦА,
• ПИЖАМА,МАНТИЛ.ПОСТОЈАТ И ПОСЕБНИ ВИДОВИ НА ПИЖАМИ СО РАСЦЕПИ И ВРЗАЛКИ НА
ПРИЕМ НА НОВ БОЛЕН
• БОЛЕСТИТЕ СЕ ДЕЛАТ НА ТЕШКИ,НЕПОДВИЖНИ БОЛНИ,А
СПОРЕД ТРАЕЊЕТО СЕ ДЕЛАТ НА: АКУТНИ(КРАТКОТРАЈНИ,СО
БУРНИ СИМПТОМИ)И ХРОНИЧНИ(ДОЛГОТРАЈНИ).
• СПОРЕД ЛОКАЦИЈАТА,МОЖАТ ДА БИДАТ ОПШТИ И
ЛОКАЛНИ. МОЖАТ ДА БИДАТ И НАДВОРЕШНИ И ВНАТРЕШНИ.
• СПОРЕД ЗАБОЛУВАЊЕТО МОЖАТ ДА БИДАТ ПОЛЕСНИ,СРЕДНО
ТЕШКИ И ТЕШКО БОЛНИ.ПОДВИЖНИ И НЕПОДВИЖНИ БОЛНИ.
• СЕКОЈ БОЛЕН ПРИ ПРИЕМ ИМА ФИЗИЧКА И ПСИХИЧКА БОЛКА.
 РИЕМ НА БОЛЕН ВО БОЛНИЦА-ПРИЕМНО ТРИЈАЖНО
• П

ОДЕЛЕНИЕ-ПРИЕМ-ДОКУМЕНТИ-ИСТОРИЈА НА
БОЛЕСТА –ТЕМПЕРАТУРНА ЛИСТА-СМЕСТУВАЊЕ ВО
КРЕВЕТ-МЕРЕЊЕ НА ВИТАЛНИТЕ ЗНАЦИ-ТЕРАПИЈА-
МАТЕРИАЛ ЗА ИСПИТУВАЊЕ.
• ТЕЛЕСНИ МЕРЕЊА-ТЕЛЕСНА ТЕЖИНА,ОБЕМ НА
ГРАДИ,НА СТОМАК.(БАЗЕДОВА БОЛЕСТ,ШЕКЕРНА
БОЛЕСТ,БОЛЕСТИ НА ОРГАНИТЕ ЗА ВАРЕЊЕ)И КАЈ
ДОЕНЧИЊАТА.МЕРЕЊЕ НА СТОМАК СЕ ВРШИ КАЈ
БОЛНИТЕ СО АСЦИТ.СПИРОМЕТРИЈА Е МЕРЕЊЕ НА
• ПРИЕМ НА ИТЕН СЛУЧАЈ-
• ИТНИ БОЛНИ СЕ:ПОВРЕДИ СО ВНАТРЕШНО И
НАДВОРЕШНО КРВАРЕЊЕ,ВИСОКА
ТЕМПЕРАТУРА,ИНТЕНЗИВНО ПОВРАЌАЊЕ,БУРНИ
РЕАКЦИИ КАЈ УБОД ОД ИНСЕКТИ,ЗМИЈА,ТУЃО
ТЕЛО ВО ДИШНИТЕ ПАТИШТА ИЛИ ВО
ОКОТО,БЕЗСВЕСНА СОСТОЈБА,РОДИЛКИ,БОЛКИ
ВО БУБРЕЗИ,ЖОЛЧКАИ ДР БОЛКИ.-СКРАТЕНА
ТРИЈАЖА,АДМИНИСТРАЦИЈА.
МЕДИЦИНСКА ТРИЈАЖА
ВИД НА МЕДИЦИНСКА ПОМОШ,ТРАНСПОРТ.
• ПРВ РЕД НА ИТНОСТ-КОГА ИМА ЗАГРОЗУВАЊЕ НА
ЖИВОТОТ И БРЗА ,ИТНА ИНТЕРВЕНЦИЈА,КАЈ
КРВАРЕЊА,АСФИКЦИИ,АКУТЕН АБДОМЕН,
ПЕРФОРАЦИЈА НА УЛКУС,АКУТНА ДЕКОМПЕНЗАЦИЈА
НА СРЦЕТО,БЕЛОДРОБЕН ЕДЕМ,ТЕШКИ ТРУЕЊА.
• ВТОР РЕД НА ИТНОСТ:ОТВОРЕНИ И ЗАТВОРЕНИ
ФРАКТУРИ,ИЗГОРЕНИЦИ, КРАНИО-ЦЕРЕБРАЛНИ
• ПОЛОЖБА НА БОЛНИОТ ВО ПОСТЕЛА-
• АКТИВНА-ПОДВИЖНИТЕ БОЛНИ КОИ ДОШЛЕ НА ИСПИТУВАЊЕ,САМОСТОЈНИ.
• ПАСИВНА ПОЛОЖБА-ВО БЕССОЗНАНИЕ,КОМА,
• НЕПОДВИЖНИ,И СЕ ВО ХОРИЗОНТАЛНА ПОЛОЖБА.
• ПРИНУДНА-ДИКТИРАНА ОД САМАТА БОЛЕСТ.
• 1.ПРИНУДИ ПОЛОЖБИ ДИКТИРАНИ ОД БОЛЕСТА:
• ФАУЛЕРОВА,МЕНИНГЕАЛНА,ОПИСТОТОНУС.
• 2.ПРИНУДНИ ПОЛОЖБИ ЗА ОЛЕСНУВАЊЕ НА СОСТОЈБАТА:
• ТРЕНДЕЛЕНБУРГОВА,СТРАНИЧНА, ОБЕРХОЛТОВА,
• КВИНЌЕОВА-ДРЕНАЖНА ФАУЛЕРОВА-ПОЛУСЕДНАТА ИЛИ СЕДНАТА,КАЈ БОЛНИ НА
ДИШНИТЕ ПАТИШТА,СРЦЕВИ БОЛНИ,ТРЕБАТ 5-7ПЕРНИЦИ,3 ПОД ГРБОТ ВО ВИД НА А,4-Е ПОД
ГЛАВАТА,2-ПОД РАЦЕТЕ,1-ПОД КОЛЕНАТА,ПОД ПЕТИТЕ ГЕВРЕЧИЊА ОД ВАТА.
• МЕНИНГЕАЛНА-КАЈ МЕНИНГИТИС.СЕ ЗАВРТЕНИ НА СТРАНА ,СПРОТИВНО ОД СВЕТЛИНАТА,СИЛНО
ЗАФРЛЕНА ГЛАВА НАЗАД,ВКОЧАНЕТ ВРАТ,СВИТКАНИ КОЛЕНА.
• ОПИСТОТОНУС-КАЈ ТЕТАНУС,ФОРМА НА ЛАК,СЕ ПОТПИРААТ НА ПЕТИТЕ И ТИЛОТ,ТРУПОТ НА НАГОРЕ.
• ТРЕНДЕЛЕНБУРГОВА-КАЈ АВТО-ТРАНСФУЗИЈА,СЕ СТАВАТ БОЛНИ КОИ КОЛАБИРАЛЕ ИЛИ ИСКРВАРИЛЕ.6
ПЕРНИЦИ,
ПОД КАРЛИЦА ЕДНА,ПОД НАТКОЛЕНИЦИ 2,И 3 ПОД ПОДКОЛЕНИЦИ.
• ОБЕРХОЛТОВА-БОЛНИ СО ИЗГОРЕТИНИ НА ЗАДНИОТ ДЕЛ ОД ТЕЛОТО.РАЦЕТЕСЕ ВО ВИСИНА,ЛЕЖИ НА
АБДОМЕН.
• КВИНКЕОВА-ДРЕНАЖНА-КАЈ БОЛНИ СО БЕЛОДРОБНО ЗАБОЛУВАЊЕ,ОСТРАНУВАЊЕ НА СЕКРЕТ ОД
ДИШНИТЕ ПАТИШТА,БОЛНИОТЕ ПОСТАВЕН КОСО СО ГЛАВАТАНАДОЛУ СЕ СТАВА 2 ПАТИ НА ДЕНОТ.СО
БЛАГО ЛУПКАЊЕ ПО ГРБОТ.
ПОДИГАЊЕ,ПОМЕСТУВАЊЕ И ПРЕНЕСУВАЊЕ НА БОЛЕН.
• ПОДИГАЊЕ ОД ХОРИЗОНТАЛНА ВО СЕДНАТА ПОЛОЖБА И ВРТЕЊЕ
НА БОЛЕНИОТ.
• ПОМЕСТУВАЊЕ НА ТЕЖОК БОЛЕН-СЕ ПРАВИ ОД СРЕДИНАТА КОН
КРАЈОТ НА КРЕВЕТОТ.АКО Е1 ЛИЦЕ СЕ ПРАВИВО 3 ПОТЕГА.
• ПРЕНЕСУВАЊЕ НА БОЛЕН-НА РАЦЕ,НОСИЛО,БОЛНИЧКА
КОЛИЧКА.
• СТАНУВАЊЕ НА БОЛНИОТ-ПО ОПЕРАЦИЈА,ПРВО ПАСИВНИ ПА
ПОТОА АКТИВНИ ВЕЖБИ ВО КРЕВЕТОТ ДА НЕ ДОЈДЕ
ДО(АТРОФИЈАНА МУСКУЛИТЕ).
• СЕДНУВА,ГИ СПУШТА НОЗЕТЕ 5 МИН.,ЗАСТАНУВА,
•
• ОДРЖУВАЊЕ НА ЛИЧНА ХИГИЕНА КАЈ НЕПОДВИЖЕН БОЛЕН
• ТЕЛОТО НА БОЛНИТЕ БАРА ПОСЕБНА ГРИЖА ВО ОДРЖУВАЊЕТО НА
ЛИЧНАТА ХИГИЕНА, ПОРАДИ ИЗВЕСНИ КАРАКТЕРИСТИКИ КОИ ГО
ПРАВАТ ПОПОДЛОЖНО НА ЗАГАДУВАЊЕ:
• ИЗЛАЧУВАЊАТА ОД ТЕЛОТО (ПОТ, ЛОЈ, МОЧ, ИЗМЕТ, ПОВРАТЕНИ
МАСИ, СЕКРЕТИ ОД РАНА И СЛ.) КАЈ БОЛНИТЕ ЧЕСТО СЕ ВО
ЗГОЛЕМЕНА КОЛИЧИНА И ИЗМЕНЕТ СОСТАВ, И ПРЕТСТАВУВААТ
ИЗВОР НА ИНФЕКЦИЈА ПОРАДИ ПРИСУСТВОТО НА ПАТОГЕНИ
МИКРООРГАНИЗМИ ВО НИВ.
• ТЕЛОТО НА БОЛНИОТ СЕ ЗАГАДУВА И ОД КОНТАКТОТ СО НЕЧИСТИ
ПРЕДМЕТИ ВО БОЛНИЧКАТА СОБА, ХОДНИЦИТЕ И ПРОСТОРИИТЕ
ЗА ЛИЧНА ХИГИЕНА, ОД КОНТАКТОТ СО ПОСТЕЛНИНАТА И
• ЛИЧНАТА ХИГИЕНА НА НЕПОДВИЖНИТЕ БОЛНИ Е
ПОДЕЛЕНА НА:
• СЕКОЈДНЕВНА ЛИЧНА ХИГИЕНА
• БАЊАЊЕ НА БОЛЕН
• ОДРЖУВАЊЕ ХИГИЕНА НА КОСАТА
1. СЕКОЈДНЕВНА ЛИЧНА ХИГИЕНА
• ОДРЖУВАЊЕТО НА СЕКОЈДНЕВНАТА ЛИЧНА ХИГИЕНА СЕ
СОСТОИ ОД УТРИНСКА ТОАЛЕТА, ДЕЛУМНА ТОАЛЕТА И
ВЕЧЕРНА ТОАЛЕТА.
• УТРИНСКА ТОАЛЕТА
ПОД УТРИНСКА ТОАЛЕТА СЕ ПОДРАЗБИРА ОДРЖУВАЊЕ НА ЛИЧНАТА ХИГИЕНА
НА ПАЦИЕНТОТ НАУТРО.
• КАЈ ЗДРАВИТЕ И КАЈ БОЛНИТЕ УТРИНСКАТА ТОАЛЕТА ЗАПОЧНУВА СО
ИЗВРШУВАЊЕ НА ФИЗИОЛОШКИТЕ ПОТРЕБИ (УРИНИРАЊЕ И
ДЕФЕЦИРАЊЕ). ПОДВИЖНИТЕ БОЛНИ САМИТЕ ГИ ИЗВРШУВААТ ВО ОДРЕДЕНИ
ПРОСТОРИИ, ДОДЕКА НЕПОДВИЖНИТЕ БОЛНИ И ОНИЕ НА КОИ НЕ ИМ Е
ДОЗВОЛЕНО ДВИЖЕЊЕ ГИ ИЗВРШУВААТ ВО ЛЕГЛОТО ВО СПЕЦИЈАЛНИ
САДОВИ. САДОВИТЕ ЗА ФИЗИОЛОШКА ПОТРЕБА СЕ: УРИНАТОР ИЛИ ГУСКА И
САД ЗА ДЕФЕКАЦИЈА ИЛИ ЛОПАТА.
Садовите за уринирање според формата можат да бидат наменети за
мажи или за жени, најчесто направени од стакло, емајл или пластика
• САДОВИТЕ ЗА ДЕФЕКАЦИЈА СЕ СО ОВАЛЕН ОБЛИК, ТРЕБА
ДА СЕ СО РАЧКА И ПОКРИЕНИ СО КАПАК. НАПРАВЕНИ СЕ
ОД ЕМАЈЛ ИЛИ ПЛАСТИКА. ПРИ УПОТРЕБАТА ЛОПАТАТА
ТРЕБА ДА Е ЧИСТА И ЗАТОПЛЕНА И НА ГОРНИТЕ РАБОВИ
ПОСИПАНА СО ТАЛК ЗА ДА НЕ СЕ ЛЕПИ КОЖАТА.
• СЛЕДНИОТ ЧЕКОР ВО УТРИНСКАТА ТОАЛЕТА Е МИЕЊЕ НА
БОЛНИТЕ. ПАСИВНИТЕ И НЕПОДВИЖНИ ЛЕЖЕЧКИ БОЛНИ СЕ
МИЈАТ ВО ХОРИЗОНТАЛНА ПОЛОЖБА ОД СТРАНА НА МЕДИЦИНСКА
СЕСТРА. МИЕЊЕТО СЕ ИЗВЕДУВА ПО СЛЕДНИОТ РЕДОСЛЕД:
МИЕЊЕ НА РАЦЕТЕ, НЕГА НА УСТАТА, НОСОТ И УШИТЕ, ПОТОА СЕ
МИЕ ЛИЦЕТО И ВРАТОТ И НА КРАЈ СЕ ЧЕШЛА.
ДЕЛУМНА ТОАЛЕТА
ОВАА ТОАЛЕТА СЕ ИЗВЕДУВА ВО ТЕКОТ НА ДЕНОТ. СЕ СОСТОИ ОД
МИЕЊЕ НА РАЦЕТЕ ПРЕД ЈАДЕЊЕ, ПО ДОПИРАЊЕ НА НЕЧИСТИ
ПРЕДМЕТИ, ПО ФИЗИОЛОШКИТЕ ПОТРЕБИ ИТН. ПРИ МИЕЊЕТО НА
УРОГЕНИТАЛНИТЕ ОРГАНИ КАЈ БОЛНИ КОИ УРИНИРААТ И
ДЕФЕЦИРААТ ВО КРЕВЕТ И КАЈ ЖЕНИ ЗА ВРЕМЕ НА МЕНСТРУАЦИЈА
• ВЕЧЕРНА ТОАЛЕТА
НАВЕЧЕР ПРЕД СПИЕЊЕ БОЛНИТЕ ГИ ИЗВРШУВААТ ФИЗИОЛОШКИТЕ ПОТРЕБИ, ГИ МИЈАТ
РАЦЕТЕ, ЛИЦЕТО, НОЗЕТЕ. БОЛНИЧКАТА СОБА СЕ ПРОВЕТРУВА, КРЕВЕТОТ СЕ МЕСТИ И
БОЛНИОТ СЕ СТАВА ВО УДОБНА ПОЛОЖБА. ВЕЧЕРНАТА ТОАЛЕТА СЕ ИЗВЕДУВА СО ЦЕЛ
БОЛНИТЕ ПОУДОБНО ДА СПИЈАТ И ДА ИМААТ ПОДОБАР СОН.
2. БАЊАЊЕ НА БОЛЕН
БАЊАЊЕТО ПРЕТСТАВУВА МИЕЊЕ НА ЦЕЛОТО ТЕЛО, КАКО КАЈ ЗДРАВИ ТАКА И КАЈ БОЛНИ
ЛУЃЕ. ОСВЕН ХИГИЕНСКОТО БАЊАЊЕ, ПОСТОИ И ТЕРАПЕВТСКО БАЊАЊЕ ВО СОСТАВ НА
ФИЗИКАЛНАТА ТЕРАПИЈА. ХИГИЕНСКОТО БАЊАЊЕ СЕ ИЗВЕДУВА ЕДНАШ СЕДМИЧНО, А ПО
ПОТРЕБА И ПОЧЕСТО. СО БАЊАЊЕТО СЕ ОТСТРАНУВА НЕЧИСТОТИЈАТА, СЕ ПОДОБРУВА
ЦИРКУЛАЦИЈАТА НА КРВТА И ИСХРАНАТА НА ПЕРИФЕРНИТЕ ДЕЛОВИ ОД ТЕЛОТО. ТОА Е И
ЕДНА ОД МЕРКИТЕ ПРОТИВ ДЕКУБИТУС. ИСТО ТАКА БОЛНИОТ СЕ ОСВЕЖУВА, СЕ ЧУВСТВУВА
ПОДОБРО, А ТОА ВЛИЈАЕ ВРЗ ПОДОБРУВАЊЕТО НА ЗДРАВСТВЕНАТА СОСТОЈБА.
• ПОСТОЈАТ САМО НЕКОЛКУ СОСТОЈБИ ВО КОИ НЕ Е ДОЗВОЛЕНО БАЊАЊЕ НА ПАЦИЕНТОТ, А
ТИЕ СЕ: ТЕШКА СРЦЕВА ДЕКОМПЕНЗАЦИЈА, ВИСОКО ФЕБРИЛНИ БОЛНИ, БОЛНИ СО
НАДВОРЕШНИ И ВНАТРЕШНИ КРВАВЕЊА, БОЛНИ СО ИМОБИЛИЗАЦИЈА, БОЛНИ СО
КОМБУСТИИ, БОЛНИ ОД КОЖНО ЗАБОЛУВАЊЕ И БОЛНИ ПО ОПЕРАЦИЈА.
• БАЊАЊЕТО СЕ ВРШИ СО ТОПЛА ВОДА НА 36-37C И ВО ПРОСТОРИЈА
ЗАТОПЛЕНА НА 25C. БОЛНИОТ СЕ САПУНИ ДВА ПАТИ, А ПОТОА ДОБРО СЕ
ПЛАКНЕ, И ТРЕБА ДА ТРАЕ 10-15 МИНУТИ. МОЖЕ ДА СЕ ИЗВЕДУВА ПОД ТУШ,
ВО КАДА И ВО БОЛНИЧКИ КРЕВЕТ.
• БАЊАЊЕ ВО КАДА
ВО КАДА МОЖАТ ДА СЕ БАЊААТ ТЕШКО И ЛЕСНО БОЛНИ. БАЊАЊЕТО НА
ЛЕСНО ПОДВИЖЕН БОЛЕН Е ВО ПРИСУСТВО НА МЕДИЦИНСКО ЛИЦЕ, А
БАЊАЊЕТО НА ТЕЖОК БОЛЕН ГО ИЗВЕДУВА МЕДИЦИНСКО ЛИЦЕ. БОЛНИОТ
ВО КАДА МОЖЕ ДА БИДЕ ВО СЕДНАТА ИЛИ ВО ХОРИЗОНТАЛНА ПОЛОЖБА. СЕ
МИЕ ПО СЛЕДНИОТ РЕДОСЛЕД- ПРВО ЛИЦЕТО, ПА УШИТЕ, ВРАТОТ И ГЛАВАТА,
ПОТОА ТЕЛОТО И ЕКСТРЕМИТЕТИТЕ И НА КРАЈ ПОЛОВИТЕ ОРГАНИ. НА КРАЈ
СЕ БРИШЕ СО СУВА КРПА, СЕ ОБЛЕКУВА ВО ЧИСТА ОБЛЕКА И СЕ СМЕСТУВА
ВО КРЕВЕТОТ.
• АКО ВО ТЕК НА БАЊАЊЕТО БОЛНИОТ СЕ ПОЖАЛИ НА МАЛАКСАНОСТ,
• БАЊАЊЕ ВО КРЕВЕТ

• КАЈ БОЛНИ НА КОИ НЕ ИМ Е ДОЗВОЛЕНО СТАНУВАЊЕ ОД КРЕВЕТ И КАЈ

НЕПОДВИЖНИ БОЛНИ БАЊАЊЕТО СЕ ИЗВЕДУВА ВО КРЕВЕТ. БОЛНИТЕ СЕ
БАЊААТ СО ПРЕБРИШУВАЊЕ ВО ХОРИЗОНТАЛНА ПОЛОЖБА.
• ОТКАКО БОЛНИОТ Е ИЗБАЊАТ СЕ ОБЛЕКУВА ВО ЧИСТА ОБЛЕКА, СЕ УРЕДУВА
КРЕВЕТОТ И СЕ ОСТАВА ВО УДОБНА ПОЛОЖБА ДА СЕ ОДМОРИ.
• НЕУДОБНОСТИТЕ НА БОЛНИОТ МОЖАТ ДА БИДАТ:
• -ФИЗИЧКИ,
• -МЕНТАЛНИ,
• -КОМБИНИРАНИ.
• ФИЗИЧКИ НЕУДОБНОСТИ СЕ:
• -ДЕКУБИТУС,
• -ТРОМБОЗА,
• -КОНТРАКТУРИ,
• -НЕСВЕСТИЦА.
• ДЕКУБИТУС
• ДЕКУБИТУС Е ЛОКАЛЕН ПАТОЛОШКИ ПРОЦЕС СО НЕКРОЗА НА МЕКИТЕ ДЕЛОВИ (КОЖА,
ПОДКОЖНО МАСНО ТКИВО, МУСКУЛИ). НАСТАНУВА КАКО РЕЗУЛТАТ НА НЕПРАВИЛНО
СНАБДУВАЊЕ НА МЕСТОТО СО ХРАНЛИВИ МАТЕРИИ И КИСЛОРОД КАКО И НЕПОТПОЛНО
ОТСТРАНУВАЊЕ НА КРАЈНИТЕ ПРОДУКТИ НА МЕТАБОЛИЗМОТ ОД ТИЕ ДЕЛОВИ.
“ПРЕДИЛЕКЦИСКИ” МЕСТА СЕ:
• ОКЦИПИТАЛНАТА ЏУМКА
• РАБОВИТЕ НА УШНАТА ШКОЛКА
• ‘ РБЕТНИТЕ ПРОДОЛЖЕТОЦИ НА ‘РБЕТНИОТ СТОЛБ
• РАБОВИТЕ НА ЛОПАТКАТА
• ВО ЛУМБАЛНИОТ ДЕЛ КАЈ КАРЛИЧНАТА КОСКА
• НА КОЛЕНАТА
• НА ЛАКТИТЕ
• НА ПЕТИЦИТЕ.
• ДЕКУБИТУСИТЕ ИСТО ТАКА МОЖЕ ДА СЕ ЈАВАТ И НА МЕКИТЕ ДЕЛОВИ АКО ПОСТОЈАТ
• ПРИЧИНИТЕ ЗА ДЕКУБИТУС МОЖАТ ДА БИДАТ ЕГЗОГЕНИ
( НАДВОРЕШНИ) И ЕНДОГЕНИ (ВНАТРЕШНИ).
• ЕГЗОГЕНИ ПРИЧИНИ СЕ : НЕОДРЖУВАЊЕ НА ЛИЧНАТА ХИГИЕНА,
НЕУДОБНА ПОЛОЖБА НА БОЛНИОТ КОЈА ТРАЕ ПОДОЛГО ВРЕМЕ,
НАБОРИТЕ НА БОЛНИЧКАТА ОБЛЕКА И БОЛНИЧКАТА ПОСТЕЛНИНА,
ИРИТАЦИЈА НА КОЖАТА СО ПРЕДМЕТИ, ТРОШКИ ИТН.ОВИЕ
ПРИЧИНИ СО СОВЕСНА НЕГА МОЖАТ
ДА СЕ ОТСТРАНАТ.
ДЕКУБИТУС НА
ГЛУТЕАЛНИОТ
ПРЕДЕЛ
• ЕНДОГЕНИТЕ ПРИЧИНИ ЗАВИСАТ ОД БОЛЕСТА , ОСОБЕНО ОНИЕ БОЛЕСТИ
КАДЕ Е НАРУШЕНА ЦИРКУЛАЦИЈАТА НА КРВТА:
• БОЛЕСТИ НА СРЦЕТО И КРВНИТЕ САДОВИ,
• ПАРАЛИЗИ,
• БОЛЕСТИ НА БУБРЕЗИТЕ,
• ТЕШКИ АНЕМИИ,
• ШЕЌЕРНА БОЛЕСТ,
• КАХЕКТИЧНИ БОЛЕСТИ,
• ОБЕЗИТАС,
• БОЛЕСТИ НА МЕТАБОЛИЗМОТ
НА ХРАНЛИВИТЕ МАТЕРИИ И ДР.
• ДЕКУБИТУС НА САКРАЛНО-ГЛУТЕАЛНИОТ
• ДЕКУБИТУСОТ ВРЗ ОРГАНИЗМОТ Е ШТЕТЕН НА НЕКОЛКУ НАЧИНИ:
• ДЕКУБИТАЛНАТА РАНА ПРЕТСТАВУВА ВЛЕЗНО МЕСТО ЗА ПАТОГЕНИ
МИКРООРГАНИЗМИ, ШТО МОЖЕ ДА СЕ МАНИФЕСТИРА СО ТЕМПЕРАТУРА И ДА
СЕ ПОЈАВИ СЕПСА СО СМРТЕН ИСХОД.
• ПРЕКУ ДЕКУБИТАЛНАТА РАНА СЕ ГУБИ ТКИВНА ТЕЧНОСТ БОГАТА СО
ПРОТЕИНИ, А СО ТОА СЕ НАМАЛУВА ОТПОРНОСТА НА ОСЛАБЕНИОТ
ОРГАНИЗАМ.
• ПРОДУКТИТЕ ОД НЕКРОТИЧНОТО ТКИВО ДЕЈСТВУВААТ ТОКСИЧНО ВРЗ
ПОЕДИНЕЧНИ ОРГАНИ И СИСТЕМИ (CNS, ХЕПАР, БУБРЕЗИ).
• ОБИЧНО ДЕКУБИТАЛНИТЕ РАНИ СЕ ГОЛЕМИ, СО ДЕФЕКТИ НА КОЖАТА И
МУСКУЛИТЕ. ПО ОЗДРАВУВАЊЕТО СЕ СОЗДАВААТ ГОЛЕМИ , НЕЕСТЕТСКИ
БЕЛЕЗИ-CICATRIX, КОИ МОЖАТ ДА ЈА НАМАЛАТ ПОДВИЖНОСТА НА
ОКОЛНИОТ ДЕЛ.ТАКА НАСТАНУВААТ И КОНТРАКТУРИ.
СТАДИУМИ НА НАСТАНУВАЊЕ НА ДЕКУБИТУСОТ
СТАДИУМ НА HYPEREMIA- ВО ОВОЈ СТАДИУМ ПОРАДИ ОСЛАБЕНАТА ЦИРКУЛАЦИЈА И ДОЛГИОТ
ПРИТИСОК ПРВО НАСТАНУВА БЛЕДИЛО, А ПОТОА И ВЕНСКА ХИПЕРЕМИЈА. ЦРВЕНИЛОТО Е ПРВИОТ
АЛАРМАНТЕН ЗНАК СЕСТРАТА ДА ПРЕЗЕМЕ МЕРКИ ЗА ДА НЕ СЕ ПОЈАВИ ДЕКУБИТУС.
МАЦЕРАЦИЈА- ВО ОВОЈ СТАДИУМ КОЖАТА СТАНУВА ВЛАЖНА, ЛИГАВА И СЕ ЛУПИ , ШТО ПРЕТСТАВУВА
ДОБРА ПОДЛОГА ЗА РАЗМНОЖУВАЊЕ НА МИКРООРГАНИЗМИ И ИНФЕКЦИЈА.
НЕКРОЗА- ВО ОВОЈ СТАДИУМ РАНАТА СЕ ШИРИ ВО ДЛАБОЧИНА И ШИРИНА, СО НЕКРОТИЧНИ ЦРНИ
ЕЛЕМЕНТИ И ВОСПАЛИТЕЛНА ОКОЛИНА. ОД РАНАТА МОЖЕ ДА СЕ ЦЕДИ И ГНОЈ.

ШИРЕЊЕ НА РАНАТА ДО КОСКА- ВО ОВОЈ СТАДИУМ БОЛНИТЕ СУБЈЕКТИВНО ЧУВСТВУВААТ

ЈАКИ БОЛКИ, НЕМААТ АПЕТИТ, ИМААТ НЕСОНИЦА, НЕРАСПОЛОЖЕНИ СЕ , ИМААТ ВИСОКА
ТЕМПЕРАТУРА ПОРАДИ ИНФЕКЦИЈАТА ИТН.
• ПРЕВЕНТИВНИ МЕРКИ ПРОТИВ ДЕКУБИТУСОТ
• ОДРЖУВАЊЕ НА ЛИЧНА ХИГИЕНА. НА ЗДРАВА , НЕГУВАНА И СУВА КОЖА ДЕКУБИТУС НЕ СЕ ЈАВУВА.
• МАСИРАЊЕ НА ПРЕДИЛЕКЦИСКИТЕ МЕСТА ЗА ПОДОБРУВАЊЕ НА ИСХРАНАТА НА ТКИВОТО.
• ЈАКНЕЊЕ НА ОТПОРНОСТА НА ОРГАНИЗМОТ.
• ПРОМЕНА НА ПОЛОЖБАТА НА ТЕЛОТО.
• УПОТРЕБА НА ЗАШТИТНИ СРЕДСТВА НА ПРЕДИЛЕКЦИСКИ МЕСТА.
• МАСАЖАТА ВО ПРЕДЕЛОТ НА ОКЦИПИТАЛНАТА РЕГИЈА , ЛАКТИТЕ, КОЛЕНАТА, ГЛУТЕУСИТЕ И
ПЕТИЦИТЕ СЕ ИЗВЕДУВА КРУЖНО. ПРИ ИЗВЕДУВАЊЕТО НА МАСАЖАТА СЕ КОРИСТАТ И НЕКОИ
СРЕДСТВА КАКО САПУНИЦА, АЛКОХОЛ И ТАЛК.
• САПУНИЦАТА МАСАЖАТА ЈА ПРАВИ БЕЗБОЛНА И ПРИЈАТНА, А СО САПУНИЦАТА И ТОПЛАТА ВОДА СЕ СИМНУВА
НЕЧИСТОТИЈАТА И СЕ ПОДОБРУВА ЦИРКУЛАЦИЈАТА.

• АЛКОХОЛОТ ВРШИ ВАЗОДИЛАТАЦИЈА НА КРВНИТЕ САДОВИ И КОЖАТА СЕ ЗАЦРВЕНУВА, ЈА ДЕЗИНФИЦИРА КОЖАТА.

ИСТОВРЕМЕНО АЛКОХОЛОТ ЈА СУШИ КОЖАТА И СО ТОА НЕ СОЗДАВА УСЛОВИ ЗА ПОЈАВА НА ДЕКУБИТУСИ.
• ОТПОРНОСТА НА ОРГАНИЗМОТ СЕ ЗАЈАКНУВА СО ПОДОБРА
ПРОТЕИНСКА ИСХРАНА , БОГАТА СО ВИТАМИНИ.
• КАЈ ПАСИВНИ БОЛНИ ПОЛОЖБАТА ТРЕБА ДА СЕ МЕНУВА
НАЈМАЛКУ НА
2 ЧАСА.
ОД ХОРИЗОНТАЛНА ПОЛОЖБА БОЛНИТЕ СЕ СТАВААТ НА
СТРАНИЧНА, ПА НА СТОМАК И ПОВТОРНО ВО ХОРИЗОНТАЛНА НА
ГРБ.
• ОД ПОМОШНИТЕ СРЕДСТВА ЗА ЗАШТИТА НА ПРЕДИЛЕКЦИОНИТЕ
МЕСТА СЕ КОРИСТАТ ЃЕВРЕЧИЊА ОД ПАМУК, ГУМЕНИ КРУГОВИ,
ПНЕВМАТИЧЕН ДУШЕК И СПЕЦИЈАЛНИ КРЕВЕТИ ЗА ПРОМЕНА НА
ПОЛОЖБАТА НА ТЕЛОТО.
• АКО СЕ ПОЈАВИ ДЕКУБИТУСОТ ТРЕБА ДА СЕ ЛЕКУВА ,
БИДЕЈЌИ МОЖЕ МНОГУ ДА ЈА КОМПЛИЦИРА СОСТОЈБАТА
НА БОЛНИОТ. РАНАТА ТРЕБА ПРВО ДА СЕ ДЕЗИНФИЦИРА
СО ЈОД-БЕНЗИН, SPIRT VINI ИЛИ TINKTURA JODI .
• ПОТОА СЕ ПОСИПУВА СО 3% Н2О2 , 0,9% ФИЗИОЛОШКИ
РАСТВОР И АНТИБИОТСКИ РАСТВОР ИЛИ ПРАШОК , ПО
ПРЕДХОДНО НАПРАВЕН АНТИБИОГРАМ. ТАКА
ОБРАБОТЕНАТА РАНА СЕ ПРЕВРЗУВА СО СТЕРИЛНА ГАЗА И
МЕСТОТО СЕ ЗАШТИТУВА СО СО ГУМЕН КРУГ ИЛИ
ЃЕВРЕЧЕ ЗА ДА НЕ ДОПИРА ДО ПОСТЕЛНИНАТА.
• ТРОМБОЗА-СОЗДАВАЊЕ НА ТРОМБ,И ЗАШТИТА НА ОРГАНИЗМОТ ДА ИСКРВАРИ.ТРОМБ-КАКО
ПАТОЛОШКА ПОЈАВА,ОПАСНОСТ НА ОРГАНИЗМОТ.
• 1-ФАЗА-СОЗДАВАЊЕ НА БЕЛ ТРОМБ,СОЗДАДЕН ОД АГЛУТИНИРАНИ ТРОМБОЦИТИ.2-ФАЗА-
ЦРВЕН ТРОМБ,ПРИСУСТВО НА ФИБРИН И НАЛЕПЕНИ КРВНИ ЕЛЕМЕНТИ.ПОЈАВАТА НА
ТРОМБОЗА ЈА СТИМУЛИРААТ НЕКОЛКУ ФАКТОРИ:СТАЗА НА КРВТА;ПРОМЕНА НА
ЅИДОВИТЕ НА КРВНИТЕ САДОВИ;ПРОМЕНА НА СОСТАВОТ НА КРВТА.
• СТАЗА НА КРВТА:ЗАБАВЕН КРВОТОК ВО ВЕНИТЕ,ПРВО Е СТАЗА А ПОТОА И
ТРОМБОЗА,ПОРАДИ ПРИТИСОК НА ИЛИЈАЧНАТА АРТЕРИЈА ВРЗ ВЕНАТА НА ЛЕВАТА НОГА.СЕ
ЈАВУВА КАЈ ИМОБИЛИЗИРАНИ БОЛНИ,ДОЛГО ЛЕЖЕЊЕ,ПО
• ОПЕРАЦИЈА,ЗАБАВЕНА ЦИРКУЛАЦИЈА,ТР.ЗАЗЕМАТ МАРГИНАЛНА ПОЛОЖБА ДО ЅИДОТ НА КРВ.САД.И СЕ
ОДВОЈУВА ОД ЦЕНТРАЛНИОТ АКСИЈАЛЕН ТОК. СЕ ОСЛОБОДУВА АДЕНОЗИН
ДИФОСФАТ И МОЖНОСТ ЗА АГРЕГАЦИЈА И АГЛУТЕНАЦИЈА.
ПОЧЕТОК НА ТРОМБ.
• СТАЗА НАСТАНУВА И КАЈ ОНИЕ КОИ ДИШАТ ПОВРШНО,ИМА НАМАЛЕН ПРИЛИВ НА КРВ ВО ДЕСНО СРЦЕ
–СТАЗА ПА ТРОМБ.
• -КАЈ ПАРАЛИЗИРАНИ БОЛНИ СО МУСКУЛНА НЕАКТИВНОСТ.
• ОШТЕТУВАЊЕ НА ЅИДОТ КРВ.САД.ОД ТРАУМА,ВОСПАЛЕНИЕ,АРТЕРИО- СКЛЕРОЗА.
ХИПЕРКОАГУЛИТЕТ-ПРИ ПРОМЕНИ ВО СОСТАВ НА КРВТА ЗГОЛЕМЕН БР. НА
ТРОМБОЦИТИ И КОАГУЛАЦИЈА.

• ПРЕВЕНТИВНИ МЕРКИ ПРОТИВ НА ТРОМБОЗА-МАСАЖА,АКТИВНО И

ПАСИВНО ДВИЖЕЊЕ НА ЕКСТРЕМИТЕТИ,ДЛАБОКО ДИШЕЊЕ ЗА ЗАБРЗУВАЊЕ
НА ЦИРКУЛАЦИЈАТА.
• КОНТРАКТУРИ-ПОРАДИ ДОЛГО ЛЕЖЕЊЕ,ДОАЃА ДО
ИСКИНУВАЊЕ НА МУСКУЛИТЕ.
• СПРЕЧУВАЊЕ:МЕНУВАЊЕ НА
ПОЛОЖБА,МАСАЖА,ХИДРОТЕРАПИЈА ВО СОСТАВ НА
Ф.Т.ВО ТЕК НА РЕХАБИЛИТАЦИЈА НА БОЛНИОТ.
• ОРТОСТАТСКИ КОЛАПС-НЕСВЕСТИЦА-
ПРИ НАГЛО СТАНУВАЊЕ,АДАПТАЦИЈА НА
ПРИТИСОКОТ ,МОЗОКОТ Е БЕЗ ИСХРАНА.И КОЛАБИРАЊЕ.
• ИСХРАНА НА БОЛЕН-ПРИРОДЕН НАГОН КАЈ СИТЕ ЖИВИ СУШТЕСТВА ЗА
ОДРЖУВАЊЕ ВО ЖИВОТ. ЗЕМАЊЕ НА ХРАНА ВО ГОЛЕМИ КОЛИЧЕСТВА Е
ШТЕТНА ЗА ОРГАНИЗМОТ, А И ВО МАЛИ КОЛИЧИНИ ДОВЕДУВА ДО
ПОТХРАНЕТОСТ И НЕДОСТИГ ОД ФИЗИЧКА И ПСИХИЧКА КОНДИЦИЈА.
• ОСНОВНИ СОСТОЈКИ:БЕЛКОВИНИ,ЈАГЛЕНИХИДРАТИ,
МАСТИ,ВОДА,МИНЕРАЛНИ СОЛИ И ВИТАМИНИ. ВО ВРЕМЕ НА БОЛЕСТ
НАСТАНУВА НАРУШУВАЊЕ НА ОДНОСОТ МЕЃУ ОДДЕЛНИ ХРАНЛИВИ
СОСТОЈКИ, ЗАТОА НЕКОИ СОСТОЈКИ ТРЕБА ДА СЕ ДАВААТ ВО ПОГОЛЕМИ
КОЛИЧИНИ, А ДРУГИ ВО ПОМАЛИ ИЛИ ЦЕЛОСНО ДА СЕ ИСФРЛАТ.
ДИЕТАЛНАТА ХРАНА НЕ Е САМО ИСХРАНА, ТУКУ И ДЕЛ ОД ТЕРАПИЈАТА.
ИСХРАНАТА НА СЕКОЈ БОЛЕН ЈА РЕШАВА ЛЕКАРОТ, А ЈА ДАВА МЕДИЦИНСКАТА
СЕСТРА.
ДИЕТА КАЈ РАЗЛИЧНИ БОЛЕСТИ-
КАЈ ГАСТРИТИС ВО ПРВИТЕ 24-48Ч.ТРЕБА ДА СЕ СОСТОИ ОД
ТЕЧНОСТИ(ЧАЈ,БЕЗ ШЕКЕР,СУПИ,ПOTOA ЛЕСНА ХРАНА-
ВАРЕНА:ОРИЗ,ЗЕЛЕНЧУК,РИБА,-ДО 7 ДЕНА.
КАЈ ХРОНИЧНО ВОСП.
ХИПЕРАЦИДИТЕТ,СЕ ДАВА АЛКАЛНА ХРАНА(МЛЕКО И МЛЕЧНИ
ПРОИЗ.СУПИ,БЕЗ ЗАЧИН)
НЕ СМЕЕ АЛКОХОЛ,КАФЕ,ЗАЧИНИ.
КАЈ ХИПОАЦИДИТЕТ СЕ ДАВА САЛАТИ,ОВОШЈЕ,ВИТ.Ц.И ДА СЕ
РАЗДЕЛИ НА 5-6 ОБРОЦИ ВО ПОМАЛИ КОЛИЧИНИ.
• КАЈ УЛКУС КАКВА ХРАНА ЌЕ СЕ ПРИМЕНУВА ЗАВИСИ ОД ФАЗАТА.
КАЈ КРВАРЕЧКИ УЛКУС ПРВИТЕ ДЕНОВИ СЕ ДАВА ВЕШТАЧКА
ХРАНА, А ПОТОА МЕСО, ЈОГУРТ, СУПИ И ТОА ВО ПОМАЛИ
КОЛИЧИНИ А ПОЧЕСТО. КОГА ПОСТОИ САМО БОЛКА СЕ ДАВА
МЛЕКО, КАШЕСТА ХРАНА, А СЕ ОДБЕГНУВА ДУРИ И КОГА НЕМА
БОЛКА ЗАЧИНИ, КАФЕ, АЛКОХОЛ, ЦИГАРИ. НЕ СМЕЕ ДА СЕ ЗЕМА
НИТУ ПРЕМНОГУ ЛАДНА ИЛИ ЖЕШКА ХРАНА.
• КАЈ ЗАПЕК СЕ ДАВА ХРАНА ШТО ЈА ЗАБРЗУВА ЦРЕВНАТА
ПЕРИСТАЛТИКА (ЦРН ЛЕБ, ЗЕЛЕНЧУК СО ЦЕЛУЛОЗА, ОВОШЈЕ ).
• КАЈ АКУТНО ВОСПАЛЕНИЕ НА ЦРНИОТ ДРОБ (ХЕПАТИТИС ВИРОЗА)
СЕ ДАВААТ ТЕЧНОСТИ, ОБЕЗМАСТЕНО МЛЕКО, ЈОГУРТ, ОВОШНИ
СОКОВИ, КОМПОТИ, ПОДОЦНА СЕ ВКЛУЧУВА ЛЕСНО СВАРЛИВА
ХРАНА, НО НЕКАЛОРИЧНА, ДА Е БОГАТА СО ВИТАМИНИ. ОВАА
ДИЕТА СЕ ВИКА ХЕПАТИЧНА ДИЕТА .
• КАЈ ДОЛГОТРАЈНА ФЕБРИЛНОСТ СЕ ДАВААТ ТЕЧНОСТИ И КАЛОРИЧНА
ИСХРАНА БОГАТА СО ВИТАМИНИ.
• КАЈ ДЕКОМПЕНЗИРАНИ СРЦЕВИ БОЛНИ СЕ ОГРАНИЧУВА СОЛТА И
ТЕЧНОСТИТЕ. СЕ ДАВА НИСКОКАЛОРИЧНА ХРАНА И СЕ ИЗБЕГНУВААТ
ВЕЧЕРИ.
ЕНТЕРОКОЛИТИС-СМИРУВАЧКА,ВАРЕН ОРИЗ,
КОМПИР,КИСЕЛО МЛЕКО,ДВОПЕК.
ХЕПАТИТИС ,ВИРОЗИ, ТЕЧНОСТ,МЛЕКО,ЈОГУРТ,
СОКОВИ,КОМПОТИ,ВИТАМИНИ ХЕПАТИЧНА ДИЕТА.
КАЈ БУБРЕЖНИ ЗАБОЛУВАЊА ГЛОМЕРУЛОНЕФРИТИС АКУТА, ПОРАДИ
ПОЈАВУВАЊЕТО НА ОТОЦИ, ПОКАЧЕН КРВЕН ПРИТИСОК, ОЛИГУРИЈА, СЕ
ОГРАНИЧУВААТ СОЛТА, ПРОТЕИНИТЕ И ВОДАТА ВО ИСХРАНАТА. СЕ
ПРЕПОРАЧУВА ЗЕМАЊЕ НА НЕСОЛЕН ЛЕБ, ПЕЧЕНИ ЈАБОЛКА, ОРИЗ,
МАРМАЛАД, ВАРЕНИ КОМПИРИ. ОВА Е НЕФРИТИЧКА ДИЕТА. ДОДЕКА КАЈ
НАРУШУВАЊЕ НА ПРОПУСЛИВОСТА НА БУБРЕЖНИТЕ ГЛОМЕРУЛИ ИМА
ПРОТЕИНУРИЈА, ХИПОПРОТЕИНЕМИА, ОПШТИ ЕДЕМИ, НАМАЛЕНА
ОТПОРНОСТ КОН ИНФЕКЦИИ И СЕ ДАВААТ НАРОЧНО ПРОТЕИНИ И
ВИТАМИНИ, А СЕ ОГРАНИЧУВА СОЛТА, ВОДАТА И МАСТИТЕ.
• КАЈ ШЕЌЕРНА БОЛЕСТ ПОСТОЈАТ ОПШТИ ПРАВИЛА КОИ ТРЕБА ДА СЕ
ПОЧИТУВААТ ОД СТРАНА НА БОЛНИТЕ. ОСНОВА НА ДИАБЕТИЧНАТА ДИЕТА Е
ОГРАНИЧУВАЊЕ НА ЕНЕРГЕТСКИОТ ВНЕС ЗАРАДИ ПОСТИГНУВАЊЕ ИДЕАЛНА
ТЕЛЕСНА ТЕЖИНА. ПРАВИЛНИОТ ОДНОС НА ОСНОВНИТЕ СОСТОЈКИ НА
ХРАНАТА ТРЕБА ДА БИДЕ: ЈАГЛЕХИДРАТИ(55%-60%) ИЛИ 200-300ГР. МАСТИ(25%-
30%) ИЛИ 50-70ГР. И БЕЛКОВИНИ(15%-20%) ИЛИ 80ГР. ТОА Е ЗА 20%-30% ПОМАЛ
ВНЕС ОД КАЈ ЗДРАВИТЕ ЛУЃЕ. СЕ ПРЕПОРАЧУВААТ ТРИ ОСНОВНИ ДИЕТИ:
• СТАНДАРДНА(1800КЦАЛ) ЗА ДИЈАБЕТИЧАРИ НА СРЕДНА ВОЗРАСТ СО
НОРМАЛНА ТЕЛЕСНА ТЕЖИНА И УМЕРЕНА ФИЗИЧКА РАБОТА.
• ПОЈАЧАНА ДИЕТА (2400КЦАЛ) КАЈ ДЕЦА, ФИЗИЧКИ РАБОТНИЦИ И СЛАБИ ЛУЃЕ.
• РЕСТРИКТИВНА ДИЕТА(1400КЦАЛ) КАЈ ДЕБЕЛИ, СТАРИ И ХОСПИТАЛИЗИРАНИ
БОЛНИ. ОД ЈАГЛЕХИДРАТИ СЕ ПРЕПОРАЧУВААТ СПОРО РЕСОРБИРАЧКИ
ЈАГЛЕХИДРАТИ(ЛЕГУМИНОЗИ, ЈАБОЛКА, ОСТАНАТО ОВОШЈЕ И ЗЕЛЕНЧУК,
КОМПИР,ОРИЗ И ТЕСТО) И ТОА СПОРЕД ДАДЕНИОТ РАСПОРЕД.
• ВО ДИЕТАТА НА СЕКОЈ ДИАБЕТИЧАР НЕ СМЕАТ ДА СЕ
НАЈДАТ КОНЦЕНТРИРАНИ ШЕКЕРИ(ОБИЧЕН ШЕЌЕР,
МАРМАЛАД, СЛАТКИ, ТОРТИ И СЛ.). МАСТИ ОД
ЖИВОТИНСКО ПОТЕКЛО ТРЕБА ДА СЕ ИЗБЕГНУВААТ, А
ДОЗВОЛЕНИ СЕ МАСТИ ОД РАСТИТЕЛНО ПОТЕКЛО И РИБА.
ТРЕБА ДА СЕ ИЗБЕГНУВА ХРАНА БОГАТА СО
ХОЛЕСТЕРОЛ(ЈАЈЦА, ИЗНУТРИЦИ). БЕЛКОВИНИТЕ СЕ
ПОТРЕБНИ ПОВЕЌЕ КАЈ ДЕЦАТА,А КАЈ ВОСРАСНИТЕ СЕ
СВЕДУВААТ НА МИНИМУМ. СОЛТТА СЕ ОГРАНИЧУВА ДО 5ГР
ДНЕВНО. ХРАНАТА ТРЕБА ДА Е БОГАТА СО ВИТАМИНИ И
РАЗНОВРСНА.
• НАБЉУДУВАЊЕ НА БОЛЕН-
• ОБЈЕКТИВНИ ЗНАЦИ-
• ПРВАТА СРЕДБА НА СЕСТРАТА И ИЗРАЗОТ НА НЕГОВОТО ЛИЦЕ.СО
ТЕМПЕРАТУРА-ЦРВЕНИ ОБРАЗИ,ВЛАЖЕН СЈАЈ ВО ОЧИТЕ.
• КОЈ ТЕШКО ДИШАТ:ЦИЈАНОЗА,ОПТЕГНАТИ МУСКУЛИ НА ВРАТОТ,ОТВОРЕНА
УСТА,
• КАЈ АКУТЕН АБДОМЕН-КАРАКТЕРИСТИЧЕН ИЗГЛЕД НА ЛИЦЕТО:ПЕПЕЛАВО
БЛЕДИ,ОРОСЕНО ЧЕЛО,
ЛАДНА ПОТ,ИСТАКНАТИ ПОДОЧНАЦИ,ЗАСУШЕНИ
УСТИ,НОСОТ ШИЛЕСТ.
• КАЈ ТЕТАНУСНО БОЛНИТЕ СЕ ГЛЕДА Т.Н. РИСУС САРДОНИЦУС.
ЛИЦЕТО НА ВАКВИОТ БОЛЕН ИМА ИЗГЛЕД НА БОЛЕН ОСМЕВ И
ТОА СО МИЖУРЛАВИ СЈАЈНИ ОЧИ, СО НАГОРЕ ПОВЛЕЧЕНА
ГОРНА УСНА, СО РАШИРЕНИ НОЗДРИ И СО ЗБРЧКАНО ЧЕЛО.
ОСВЕН НА ЛИЦЕТО ОБЈЕКТИВНИТЕ ЗНАЦИ СЕ ЗАБЕЛЕЖУВААТ И
НА ДРУГИТЕ ДЕЛОВИ НА ТЕЛОТО. ОВА НАЈЛЕСНО СЕ
ЗАБЕЛЕЖУВА ПРИ САНИТАРНАТА ОБРАБОТКА НА БОЛНИОТ ПРИ
ПРИМАЊЕТО ВО БОЛНИЦА. БОЈАТА НА КОЖАТА МОЖЕ ДА БИДЕ
ЗАБЕЛЕЖЛИВО БЛЕДА ИЛИ ЖОЛТА. КОЖАТА НА ОДЕЛНОИ
МЕСТА МОЖЕ ДА БИДЕ МОДРА ИЛИ ЦРВЕНА, ДА ИМА ОТОЦИ,
КОЖНИ И ПОТКОЖНИ КРВАРЕЊА, СИЛНО ИЗРАЗЕНИ
ПОВРШИНСКИ ВЕНСКИ САДОВИ, РАЗНИ ЕГЗЕМИ, КАКО И
• ЕДНА ОД НАЈВАЖНИТЕ РАБОТИ НА МЕДИЦИНСКАТА
СЕСТРА Е НАБЉУДУВАЊЕ НА ВИТАЛНИТЕ ЗНАЦИ.
ВИТАЛНИТЕ ЗНАЦИ СЕ ТЕМПЕРАТУРАТА, ДИШЕЊЕТО И
ПУЛСОТ.
ОВИЕ ЗНАЦИ МОЖАТ ПРВИ ДА ПРЕДУПРЕДАТ ЗА
ВЛОШУВАЊЕ, ОДНОСНО ПОДОБРУВАЊЕ, ТАКА ШТО
СЕСТРАТА ТРЕБА ПОСТОЈАНО ДА ГИ КОНТРОЛИРА И
ЗАБЕЛЕЖУВА И СЕКОЈА ПРОМЕНА ДА МУ ЈА СООПШТУВА
НА ЛЕКАРОТ.
• СУБЈЕКТИВНИ ЗНАЦИ
СУБЈЕКТИВНИ ЗНАЦИ СЕ ОНИЕ ЗНАЦИ КОИ ГИ ЧУВСТВУВА
БОЛНИОТ. ТИЕ СЕ ИЗРАЗУВААТ ВО ВИД НА БОЛКИ, ТИШТЕЊА,
НЕСВЕСТИЦИ, ВРТОГЛАВИЦА, ГАДЕЊЕ, ЈАДЕЖ, ПРЕМОРЕНОСТ
ЕДЕН ОД ГЛАВНИТЕ СУБЈЕКТИВНИ ЗНАЦИ Е БОЛКАТА. ЗА ДА СЕ
ЈАВИ НА ЛЕКАР И ДА ПОБАРА ПОМОШ. БОЛНИОТ НА БОЛКАТА
НАЈЧЕСТО И ГО ПОСВЕТУВА ЦЕЛОТО СВОЕ ВНИМАНИЕ, ТАКА
ШТО МНОГУ РЕТКИ СЕ АНАМНЕЗИТЕ ВО КОИ БОЛКАТА НЕ Е ОПИШАНА.
ИМА РАЗЛИЧНИ ВИДОВИ НА БОЛКИ
ИМА РАЗЛИЧНИ ВИДОВИ НА БОЛКИ. ТИЕ МОЖАТ ДА БИДАТ РАЗЛИЧНИ ПО
ЈАЧИНА,
ДА БИДАТ 1.ПОЈАКИ ИЛИ ПОСЛАБИ,
2.ОСТРИ ИЛИ ТАПИ,
3.КРАТКОТРАЈНИ ИЛИ ДОЛГОТРАЈНИ.
ЛОКАЛИЗИРАНИТЕ БОЛКИ СЕ ОНИЕ КОИ СЕ ЈАВУВААТ САМО НА ЕДНО МЕСТО,
ШЕТАЧКИТЕ БОЛКИ СЕ ЈАВУВААТ ЧАС НА ЕДНО ЧАС НА ДРУГО МЕСТО,
СЕКАВИЧНИТЕ БОЛКИ СЕКОГАШ ПОЧНУВААТ ОД ЕДНО МЕСТО, АПОТОА СЕ
ПРЕНЕСУВААТ ВО ЕДЕН ИЛИ ВО ДРУГ ПРАВЕЦ.
• МЕРЕЊЕ НА ВИТАЛНИТЕ ЗНАЦИ-
• ТЕЛЕСНА ТЕМПЕРАТУРА-36-37Ц Е НОРМАЛНА,
• СЕ МЕРИ ПОД ПАЗУВИТЕ,АНУСОТ,УСТАТА,ВАГИНАЛНО-2 НА ДЕН-10МИНУТИ,
ЖИВИН ТЕРМОМЕТАР ПО ЦЕЛЗИУС.
• ТЕМПЕРАТУРНАТА ЛИСТА ИМА КОЛОНИ ШТО СЕ ДЕНОВИ И РЕДОВИ КОИ СЕ
СТЕПЕНИ НА ТЕМПЕРАТУРА. НОРМАЛНО ТЕМПЕРАТУРНАТА КРИВА ТРЕБА ДА Е
ПОМЕЃУ 360Ц И 370Ц.
• СПОРЕД ВИСИНАТА ТЕМПЕРАТУРАТА СЕ ДЕЛИ НА : СУБНОРМАЛНА (350Ц -
360Ц),
• НОРМАЛНА (360Ц -370Ц),
• СУБФЕБРИЛНА (370Ц -380Ц)
• ФЕБРИЛНА (380Ц -390Ц),
• ВИСОКО ФЕБРИЛНА (390Ц -400Ц),
• ПИРЕТИЧНА (НАД 400Ц).
• ПИРОГЕНИ СУПСТАНЦИИ ДЕЛУВААТ ВРЗ ТЕРМОРЕГУЛАЦИОНИОТ
ЦЕНТАР И СЕ ОСЛОБОДУВА ТОПЛИНА ОД ЦРНИОТ ДРОБ И
СКЕЛЕТНАТА МУСКУЛАТУРА.
• МУСКУЛИТЕ СЕ КОНТРАХИРААТ И БОЛНИТЕ СЕ ТРЕСАТ. ИСТО И
ПЕРИФЕРНИТЕ КРВНИ САДОВИ СЕ КОНТРАХИРААТ И СЕ ЈАВУВА
СУБЈЕКТИВНО ЧУВСТВО НА СТУД, ГЛАВОБОЛКА.
• ПРИ РАЗЛИЧНИ ПАТОЛОШКИ СОСТОЈБИ СЕ ЈАВУВААТ ТИПИЧНИ
ТЕМПЕРАТУРНИ КРИВИ ВРЗ ОСНОВА НА КОИ МОЖЕ ДА СЕ
ПОСТАВИ ДИЈАГНОЗАТА.
• КОГА БОЛНИОТ ЧУВСТВУВА СТУД(ST.INCREMENTI)
БОЛНИТЕ ТРЕБА ДА СЕ ЗАТОПЛУВААТ. КОЖАТА ИМ Е
ЛАДНА И СУВА. ПОТОА СЛЕДИ ВТОРИОТ СТАДИУМ
( ST.FASTIGIUM) КОГА СОЗДАВАЊЕТО И ЕЛИМИНИРАЊЕТО
НА ТОПЛИНА СЕ ИЗЕДНАЧУВАА, ПА КОЖАТА Е ТОПЛА,
ЗАЦРВЕНЕТА, СУВА, ЛИЦЕТО ЗАЖАРЕНО. ЗАБРЗАНА Е
СРЦЕВАТА РАБОТА. ВО ОВОЈ СТАДИУМ СЕ ДАВААТ
ТЕЧНОСТИ, ЛАДНИ ОБЛОЗИ. ПОТОА СЛЕДИ
(ST.DECREMENTE) КОГА СЕ ЕЛИМИНИРА ТОПЛИНАТА И
БОЛНИОТ СЕ ПОТИ. СПУШТАЊЕТО НА ТЕМПЕРАТУРАТА
МОЖЕ ДА Е ПОСТЕПЕНО( LYSIS) И НАГЛО(KRISIS).
• ПРОЛОНГИРАНАТА ФЕБРИЛНА СОСТОЈБА МОЖЕ ДА
БИДЕ: МОНОФАЗНА-КОГА СКАЛЕСТО СЕ ПОКАЧУВА,
ОДРЖУВА МАКСИМУМ И ПОСТЕПЕНО СЕ СИМНУВА;
• БИФАЗНА-СО ДВА ВРВА НА ТЕМПЕРАТУРНАТА КРИВА
ШТО СЕ СРЕЌАВА КАЈ ИСИПНИТЕ
• ЗАБОЛУВАЊА;
 1.фебрис континуа-
Febris continua
висока температура со
дневни колебања не
поголеми од еден
степен(цревен тифус);

Температурна крива- Febris continua

 2.фебрис ремитенс-
дневни колебања повисоки
од еден степен, но
температурата во текот на
денот никогаш не паѓа на
нормала (бруцелоза);

Температурна крива- Febris remittens

3.фебрис
интермитенс-
Febris intermittens
големи дневни
осцилации при што
температурата паѓа и
на нормала (сеспа,
маларија);
Температурна крива-
Febris hectica-
исцрпувачка
температура се
јавува при инфекции
со високо
вирулентни
бактерии.
• ТЕМПЕРАТУРНА КРИВА- FEBRIS RECURRENS
4.рекурентна (Febris
recurrens) се менуваат
фебрилни темп.
неколку дена па потоа
афебрилни периоди се
јавува кај повратна
треска, детска
парализа и
спирохетоза.
 Температурна крива- Febris undulans

5. фебрис
индуланс-Febris
undulans
кога фебрилните и
афебрилните
периоди се со
различно траење.
• ПУЛСОТ-СРЦЕТО Е ПУМПА, СЕ СОБИРА И ШИРИ И СО ТОА ЈА
ДВИЖИ КРВТА. КРВНИТЕ САДОВИ СЕ ЕЛАСТИЧНИ И ПРИ СЕКОЕ
ИСФРЛАЊЕ НА КРВ ОД СРЦЕТО ТИЕ ПУЛСИРААТ. НИЕ ТОА ГО
ОТЧИТУВАМЕ КАКО ПУЛС, СО КОЈ ВСУШНОСТ СЕ ВРШИ КОНТРОЛА
НАД РАБОТАТА НА СРЦЕТО. ПУЛСАЦИЈА СЕ ЧУВСТВУВА ВО ВРЕМЕ
НА СИСТОЛА. КАЈ ПУЛСОТ СЕ ИСПИТУВА НЕГОВАТА ЧЕСТОТА Т.Е.
ФРЕКВЕНЦИЈА ВО МИНУТА, РИТАМ, ВИСИНА, ТРВДИНА.
ФРЕКВЕНЦИЈАТА ЗАВИСИ ОД ВОЗРАСТА, ФИЗИЧКИОТ И
ПСИХИЧКИТ ЗАМОР. НОРМАЛНА ФРЕКВЕНЦИЈА НА ПУЛСОТ ВО
МИНУТА 60-80.
• КАЈ НОВОРЕДЕНЧИЊА 120-140,
• ДО ПЕТАТА ГОДИНА 100,
• ДО ДЕСЕТАТА 90.
• ЖЕНИТЕ ИМААТ 7-8 УДАРИ ПОВЕЌЕ ОД МАЖИТЕ.
• ПУЛСОТ Е ЗАБРЗАН ПО ЈАДЕЊЕ ИЛИ ВОЗНЕМИРЕНОСТ. ФРЕКВЕНЦИЈА НАД 100 СЕ ВИКА
ТАХИКАРДИЈА-TACHICARDIA,
• А ПОД 60 БРАДИКАРДИЈА-BRADICARDIA (ЗАБОЛУВАЊА НА МОЗОКОТ, ТРУЕЊА). PULSUS
RARUS
• НОРМАЛНИОТ ПУЛС Е РИТМИЧЕН-PULSUS REGULARIS, А АКО ИМА ПАУЗИ СО НЕЕДНАКВО
ТРАЕЊЕ Е АРИТМИЧЕН ПУЛС-PULSUS IRREGULARIS,ARRITHMIA.
• НОРМАЛНО ПУЛСОТ Е ДОБРО ПОЛНЕТ И ОПИПЛИВ- ПУЛСУС МАГНУС, А АКО Е СЛАБО
ПОЛНЕТ-ПУЛСУС ПАРВУС.
• ФИЛИФОРМЕН –FILIORMIS,Е ПУЛСОТ КАЈ ШОКОВИ СОСТОЈБИ,

• А PULSUS DURUS-TVRD-ПУЛС СЕ СРЕЌАВА КАЈ АТЕРОСКЛЕРОЗА.MEK-PULSUS

MOLLIS.
• МЕРЕЊЕ И БРОЕЊЕ НА ПУЛСОТ-
• ПРОСЕЧНО КАЈ ЧОВЕК,(60-80)СЕ МЕРИ НА АРТЕРИАТА-РАДИЈАЛИС НА
НА ПОДЛАКТИЦАТА,НА ВРАТОТ,КАРОТИДНА АРТЕРИЈА,
СЛЕПООЧНАТА,И ОКОЛУ ЗГЛОБОТ НА НОГАТА.
2,3 И 4 ПРСТ СЕ ПОЛОЖУВААТ НА КОРЕНОТ НА ШАКАТА ОД ВНАТРЕШНАТА СТРАНА( СУЛЦУС РАДИАЛИС). НА ЛЕВАТА
РАКА ПУЛСОТ ГО МЕРИ СЕСТРАТА СО ДЕСНАТА РАКА И ОБРАТНО. СЕ БРОИ ЕДНА МИНУТА И ТОА ДВА ПАТИ ВО ДЕНОТ,
НАЈДОБРО КОГА СЕ МЕРИ И ТЕМПЕРАТУРАТА. ПУЛСОТ СЕ ЗАБЕЛЕЖУВА НА ТЕМПЕРАТУРНАТА ЛИСТА СО ЦРВЕН
МОЛИВ ТАКА ШТО СЕКОЈА ЛИНИЈА И ПРАЗНИНА ОДГОВАРААТ НА ДВЕ ОТЧУКУВАЊА. КРИВАТА ОД ПУЛСОТ Е ПОД
КРИВАТА ОД ТЕМПЕРАТУРАТА.
• КРВЕН ПРИТИСОК Е ПРИТИСОКОТ ШТО ГО ПРАВИ КРВТА НА ЅИДОВИТЕ НА КРВНИТЕ САДОВИ. АРТЕРИСКИОТ КРВЕН
ПРИТИСОК Е ПРИТИСОКОТ НА КРВТА ВРЗ АРТЕРИСКИОТ КРВЕН САД ЗА ВРЕМЕ НА ДВЕТЕ ФАЗИ НА СРЦЕВАТА РАБОТА,
СИСТОЛА И ДИЈАСТОЛА. ПА ПОСТОИ СИСТОЛЕН (ДО140ММХГ) И ДИЈАСТОЛЕН (ДО 95ММХГ). ВИСИНАТА НА
КРВНИОТ ПРИТИСОК ЗАВИСИ ОД СОСТОЈБАТА НА СРЦЕТО, ЕЛАСТИЧНОСТА НА КРВНИТЕ САДОВИ, КОЛИЧИНАТА И
ГУСТИНАТА НА КРВТА. НАМАЛЕН КРВЕН ПРИТИСОК СЕ ВИКА ХИПОТЕНЗИЈА (МИРУВАЊЕ, ХИПОТИРЕОИДИЗАМ,
КОЛАПС)А ЗГОЛЕМЕН, ХИПЕРТЕНЗИЈА (АРТЕРИОСКЛЕРОТИЧНИ КРВНИ САДОВИ, ЗАБОЛУВАЊЕ НА БУБРЕЗИТЕ, ВОЗБУДА).
 ЕЊЕ НА КРВЕН ПРИТИСОК. СЕ МЕРИ НА А.БРАХИАЛИС СО АПАРАТ РИВА РОЧИ. СОСТАВЕН Е ОД ПУМПА
ВЕНТИЛ, МАНОМЕТАР СО СКАЛА БОЛНИОТ МОЖЕ ДА ЛЕЖИ ИЛИ ДА СЕДИ. МАНЖЕТНАТА СЕ СТАВА
ЛУ НАДЛАКТИЦАТА 2СМ НАД ПРЕВОЈОТ ОД ЛАКТОТ, СЕ СЛУША И СЕ ГЛЕДА КОГА ПРВ ПАТ ЌЕ СЕ ЧУЈАТ
САЦИИТЕ. ВО ТОЈ МОМЕНТ ПРИТИСОКОТ ВО МАНЖЕТНАТА Е ЕДНАКОВ НА ПРИТИСОКОТ НА КРВТА ВО
НИОТ САД. ТОА Е СИСТОЛНАТА ВРЕДНОСТ. КОГА ПУЛСАЦИИТЕ ЌЕ ПРЕСТАНАТ СЕ ЧИТА ДИЈАСТОЛНИОТ
ТИСОК. КРВНИОТ ПРИТИСОК СЕ БЕЛЕЖИ БРОЈЧАНО НА ТЕМПЕРАТУРНАТА ЛИСТА.
• МЕРЕЊЕ НА КРВЕН ПРИТИСОК-ИМА 2ВИДА АПАРАТИ СО ЖИВА И
• СО ЕЛАСТИЧЕН МАНОМЕТАР.
• АПАРАТОТ СЕ СОСТОИ ОД ТРИ ДЕЛА:МАНОМЕТАР,
ПРАЗНА ГУМЕНА И ГУМЕН БАЛОН СО ВЕНТИЛ.
ПРВИОТ УДАР Е МАКСИМАЛЕН ИЛИ СИСТОЛЕН И МИНИМАЛЕН ИЛИ ДИЈАСТОЛЕН.
• НОРМАЛЕН ПРИТИСОК ОД 110-140 СИСТОЛНИОТ И
• 70-90 ДИЈАСТОЛНИОТ
• ДИШЕЊЕ Е РАЗМЕНА НА ГАСОВИ ПОМЕЃУ ОРГАНИЗМОТ И НАДВОРЕШНАТА СРЕДИНА. ОВОЈ ФИЗИОЛОШКИ
ПРОЦЕС СЕ ОДВИВА НЕЗАВИСНО ОД ВОЛЈАТА НА ЧОВЕКОТ, РЕГУЛИРАН ОД ЦЕНТАРОТ ЗА ДИШЕЊЕ КОЈ СЕ НАОЃА
ВО ПРОДОЛЖЕНИОТ МОЗОК. ПРЕТСТАВУВА СЛОЖЕН МЕХАНИЗАМ ВО КОЈ УЧЕСТВУВААТ ОРГАНИТЕ ЗА ДИШЕЊЕ,
ПОТОА КИСЛОРОДОТ ОД БЕЛИТЕ ДРОБОВИ НИЗ АЛВЕОЛАРНАТА МЕМБРАНА ПОМИНУВА ВО КРВТА КАДЕ СЕ
ВРЗУВА ЗА ХЕМОГЛОБИНОТ И СО НЕГО СЕ НОСИ ДО СИТЕ КЛЕТКИ КАДЕ СЕ ОДВИВААТ ПРОЦЕСИ НА

ОКСИДАЦИЈА СО УЧЕСТВО НА БРОЈНИ ЕНЗИМСКИ СИСТЕМИ.

• ПРОЦЕСОТ НА ДИШЕЊЕ ВО БЕЛИТЕ ДРОБОВИ СЕ НАРЕКУВА
БЕЛОДРОБНО ИЛИ НАДВОРЕШНО ДИШЕЊЕ, А ДИШЕЊЕТО ВО
КЛЕТКАТА КЛЕТОЧНО ИЛИ ВНАТРЕШНО ДИШЕЊЕ.
• КАЈ ПРОЦЕСОТ НА ДИШЕЊЕ СЕ СЛЕДИ ФРЕКВЕНЦИЈА И РИТАМ.
НОРМАЛНОТО ДИШЕЊЕ БЕЗ НАПОР ТРЕБА ДА Е РАМНОМЕРНО, СО
ЕДНАКВИ ПАУЗИ МЕЃУ РЕСПИРАТОРНИТЕ ЕКСКУРЗИИ. ФРЕКВЕНЦИЈАТА, ОДНОСНО БРОЈОТ НА
РЕСПИРАЦИИ ВО ЕДНА МИНУТА КАЈ ВОЗРАСНИ НОРМАЛНО ИЗНЕСУВА 16- 20/ МИН, А ВО СОН ОКОЛУ
12/МИН. КАЈ НОВОРОДЕНЧИЊА Е 40-50 РЕСПИРАЦИИ ВО МИНУТА. ТОА Е НОРМАЛНО ДИШЕЊЕ ИЛИ
ЕУПНЕА.
• ЗАБРЗАНО ДИШЕЊЕ СЕ НАРЕКУВА ТАХИПНЕА.
• ПРИ ФИЗИЧКИ ИЛИ ПСИХИЧКИ НАПОР ДИШЕЊЕТО СЕ ЗАБРЗУВА, А ПОТОА ПОВТОРНО СЕ
НОРМАЛИЗИРА. СЕ ЗАБРЗУВА И КАЈ НЕКОИ ПАТОЛОШКИ СОСТОЈБИ СО НЕДОВОЛНО СНАБДУВАЊЕ НА

ОРГАНИЗМОТ СО КИСЛОРОД. ЗАБАВЕНО ДИШЕЊЕ ИЛИ БРАДИПНЕА СЕ ЈАВУВА КАЈ ТУМОРИ НА

МОЗОКОТ, СОСТОЈБИ НА ТРУЕЊЕ И ДР.
• СПОРЕД УЧЕСТВОТО НА МУСКУЛИТЕ ВО ДИШЕЊЕТО, ПОСТОИ ГРАДНО И АБДОМИНАЛНО ДИШЕЊЕ.
• ПРИ РАЗНИ ЗАБОЛУВАЊА ФРЕКВЕНЦИЈАТА И РИТАМОТ НА ДИШЕЊЕТО СЕ МЕНУВААТ И СТАНУВААТ
НЕПРАВИЛНИ. ПРИМЕРИ ЗА НЕПРАВИЛНО ДИШЕЊЕ:

ДИСПНЕА Е ОТЕЖНАТО ДИШЕЊЕ. ПАЦИЕНТОТ ДИШЕ ДЛАБОКО, СО ПОГОЛЕМА ПАУЗА, И СО

УЧЕСТВО НА ПОМОШНАТА ДИШНА МУСКУЛАТУРА. СУБЈЕКТИВНО БОЛНИОТ ЧУВСТВУВА
НЕДОСТИГ НА ВОЗДУХ, ИСПЛАШЕН Е, СО НАПРЕГНАТИ ВРАТНИ МУСКУЛИ, НОСНИЦИТЕ СЕ
ШИРАТ, УСТАТА Е ОТВОРЕНА. СЕ СРЕТНУВА КАЈ АСТМАТИЧНИ И СРЦЕВИ БОЛНИ.

• BIOT- ОВО ДИШЕЊЕ Е НЕПРАВИЛНО ДИШЕЊЕ БЕЗ ОДРЕДЕН РИТАМ, ПОВРЕМЕНО БРЗО И
ДЛАБОКО, ПОТОА ПОВРШНО, СО ПАУЗИ 10-20 СЕКУНДИ. СЕ СРЕТНУВА КАЈ
МЕНИНГИТИС.
CHEYNE- STOKES- ОВО ДИШЕЊЕ ВО ПОЧЕТОКОТ Е ПОВРШНО И ОДВАЈ ЧУЈНО,
ПОТОА СТАНУВА ПОДЛЕБОКО И ОДВАЈ ЧУЈНО, ДОСТИГНУВА ОДРЕДЕН
МАКСИМУМ ЗА ДА ПОТОА ПОВТОРНО СЕ НАМАЛИ СЕ ДО ФАЗА НА АПНЕА 15-
30 СЕКУНДИ. СЕ СРЕТНУВА КАЈ БОЛНИ ОД УРЕМИЈА.
• KUSSMAIL- ОВО ДИШЕЊЕ Е ДЛАБОКО ОТЕЖНАТО
ДИШЕЊЕ. РЕСПИРАЦИИТЕ СЕ РИТМИЧКИ НО СЕ
ИЗВЕДУВААТ СО ГОЛЕМ НАПОР СО ПОМОШ НА ДИШНАТА
МУСКУЛАТУРА. ИМА ТРИ ДО ЧЕТИРИ ЕДНАКВИ
РЕСПИРАЦИИ, ПОТОА СЛЕДИ ПАУЗА 15-20 СЕКУНДИ. СЕ
СРЕТНУВА КАЈ ДИЈАБЕТИЧНА КОМА.
• НАБЉУДУВАЊЕ НА ДИШЕЊЕТО-
• ВДИШУВАЊЕТО Е АКТИВНА,
• ИЗДИШУВАЊЕТО Е ПАСИВНА ОПЕРАЦИЈА,И ТРАЕ 2 ПОДОЛГО.
• КАЈ НОРМАЛЕН ЧОВЕК-Д.Е 16-20 ВО БУДНА СОСТОЈБА 12-ВО СОН.
• КАЈ НОВОРОДЕНЧЕ-55,
• ДОЕНЧЕ 40-45,
• ДЕЦА ДО 5 -25,
• НАД -10Г.Е -20 ВО МИНУТА.
• КАЈ ЖЕНИТЕ СЕ МЕРИ НА ДОЛЕН ГРАДЕН КОШ А КАЈ МАЖИТЕ НА ГОРЕН
ДЕЛ ОД СТОМАКОТ,БЕЗ ДА ПРИМЕТИ.И СЕ СЕ ЗАПИШУВА НА
ТЕМПЕРАТУРНАТА ЛИСТА.
• ДИШЕЊЕТО ПРЕСТАВУВА РАЗМЕНА НА ГАСОВИ ПОМЕЃУ ОРГАНИЗМОТ И НАДВОРЕШНАТА
СРЕДИНА.
• ЦЕНТАРОТ ЗА ДИШЕЊЕ СЕ НАОЃА ВО ПРОДОЛЖЕНИОТ МОЗОК. ДИШЕЊЕТО ГО СОЧИНУВААТ:
ИНСПИРИУМ КОЈ Е АКТИВЕН ПРОЦЕС И ЕКСПИРИУМ КОЈ Е ПАСИВЕН.
• ИЗДИШУВАЊЕТО ТРАЕ 2 ПАТИ ПОДОЛГО ОД ВДИШУВАЊЕТО. ИНСПИРИУМОТ,
ЕКСПИРИУМОТ И ПАУЗАТА ЧИНАТ ЕДНА РЕСПИРАЦИЈА.
• ПРИ ФИЗИЧКИ И ПСИХИЧКИ ЗАМОР ДИШЕЊЕТО Е ЗАБРЗАНО(ТАХИПНЕА), НО И КАЈ СИТЕ
СОСТОЈБИ КАДЕ ИМА НЕДЕВОЛНО СНАБДУВАЊЕ НА ОРГАНИЗМОТ СО КИСЛОРОД. ДОДЕКА
ПАК ЗАБАВЕНО ДИШЕЊЕ (БРАДИПНЕА) ИМА НА ПРИМЕР КАЈ ТУМОРИ НА МОЗОКОТ.
• СЕКОГАШ ПО МЕРЕЊЕ НА ПУЛСОТ СЕ БРОЈАТ
РЕСПИРАЦИИТЕ Т.Е. ЕКСПИРИУМИТЕ ВО МИНУТА. ТОА
МЕДИЦИНСКАТА СЕСТРА ГО ПРАВИ НЕЗАБЕЛЕЖИТЕЛНО,
ЗОШТО ПАЦИЕНТОТ ЌЕ ГО ПРОМЕНИ РИТАМОТ.
• РЕЗУЛТАТОТ СЕ БЕЛЕЖИ НА ТЕМПЕРАТУРНА ЛИСТА СО
ЦРН МОЛИВ И ИСПРЕКИНАТА ЛИНИЈА БРОЕЈЌИ
ПРАЗНИНА И ЛИНИЈА ПО ЕДЕН.
• НОРМАЛНО ДИШЕЊЕ Е БЕЗ НАПОР, НО КАЈ НЕКОИ
БОЛЕСТИ ДИШНИТЕ ДВИЖЕЊА СЕ ОБАВУВААТ СО
ОЧЕВИДЕН НАПОР.
• ВАКВОТО ДИШЕЊЕ Е ДИСПНОИЧНО.
ДИШНИТЕ ДВИЖЕЊА СЕ ИЗВЕДУВААТ СО УЧЕСТВО НА
ПОМОШНАТА МУСКУЛАТУРА.
ВАКВИТЕ БОЛНИ СЕ СО ЗДРВЕН ВРАТ, НАПРЕГНАТИ ВРАТНИ
МУСКУЛИ, ПОДИГНАТИ РАМЕЊА, СЕДАТ НАВЕДНАТИ ПРЕМА
НАПРЕД И СЕ ПОТПИРААТ СО РАЦЕТЕ НА ПОСТЕЛАТА, УСТАТА ИМ Е
ОТВОРЕНА А НОЗДРИТЕ СЕ ШИРАТ.
ПРИ ВДИШУВАЊЕ СЕ ВОВЛЕКУВААТ ЈУГУЛАРНИТЕ ЈАМИ.
ВАКВО ДИШЕЊЕ ПОСТОИ КАЈ АСТМАТИЧАРИ И СРЦЕВИ БОЛНИ.
ЗА ПОЛЕСНО ДИШЕЊЕ БОЛНИОТ СЕ ПОСТАВУВА ВО ФАУЛЕРОВА
ПОЛОЖБА.
ДИЈАГНОСТИЧКО ИСПИТУВАЊЕ
ИДЕНТИФИКАЦИЈА НА МИКРООРГАНИЗМИТЕ
ЗЕМАЊЕ НА МАТЕРИЈАЛ ЗА ДИЈАГНОСТИЧКИ ИСПИТУВАЊАЗА ДА МОЖЕ ДА
СЕ УТВРДИ ДИЈАГНОЗАТА НА БОЛЕСТА И ДА СЕ ОПРЕДЕЛИ СООДВЕТНА
ТЕРАПИЈА.
ЛЕКАРОТ ОДРЕДУВА КАКОВ МАТЕРИЈАЛ И ШТО ДА СЕ ИСПИТУВА А СЕСТРАТА
ИЗВРШУВА.САДОТ ВО КОЈ СЕ ЗЕМА ТРЕБА ДА Е АСЕПТИЧЕН,ДА СЕ ЗАПИШАТ
ПОДАТОЦИ НА ПАЦИЕНТОТ,СОБА,БР.
• ЗЕМАЊЕ НА ИСПЛУВОК-СПУТУМ-СЕ ПЛАКНИ УСТАТА СО ФИЗИОЛОШКИ
РАСТВОР ПА ПОТОА СО КАШЛАЊЕ СЕ СТАВА ИСПЛУВОКОТ ВО СТАКЛЕН САД
ИЛИ ПЕТРИЕВА ШОЉА,И СЕ ИСПРАЌА НА МИКРОСКОПСКИ ИЛИ
БАКТЕРИОЛОШКО ПРЕГЛЕД.
ЗЕМАЊЕ НА ИЗМЕТ-КОПРОКУЛТУРА-СЕ ЗЕМА 1СМ КУБЕН,СЕ ИСПРАЌА НАЈКАСНО 2Ч.ПО
ДЕФЕКАЦИЈАТА,ЗА МИКРОСКОПСКИ,ХЕМИСКИ,ПАРАЗИТОЛОШКИ,БАКТЕРИОЛОШКИ.КАЈ
ДЕЦАТА СЕ ЗЕМА И БРИС РЕКТУМОТ.
ЗЕМАЊЕ НА МОЧ-УРИНОКУЛТУРА-СЕ ЗЕМА ПРВАТА,
УТРИНСКА УРИНА.СЕ ДОСТАВУВА НАЈКАСНО ЗА 2Ч.А МОЖЕ И МОКРАЧА ОД 24Ч.СЕ ИСПИТУВА
МИКРОСКОПСКИ,ХЕМИСКИ,БАКТЕРИОЛОШКИ.
ЗЕМАЊЕ НА ЛИКВОР-СЕ ЗЕМА СЕДЕЧКИ ИЛИ ЛЕЖЕЧКИ,ГРБОТ Е ИСПАКНАТ СЕСТРАТА Е ОД
НАПРЕД,АКО ЛЕЖИ МУ СЕ СВИТКУВААТ НОЗЕТЕ И РАЦЕТЕ НА НАПРЕД.СЕ КОРИСТАТ ИГЛИ ЗА
ЛУМБАЛНА ПУНКЦИЈА(ДОЛГИ 10-12СМ-ШИРОКИ 0,8-1,5СМ СО МАНДРЕН)ЛЕКАРОТ
БОЦКА ИЗМЕЃУ(Л-3 И Л-4)СЕ ЗЕМА ЛИКВОР ВО ЕПРУВЕТА.
• ЗЕМАЊЕ НА КРВ-(ХЕМОКУЛТУРА)-
• СЕ ЗЕМА ОД ВЕНА ОД КУБИТАЛНИОТ ПРЕДЕЛ НА РАКАТА.
• СО СТЕРИЛНА ИГЛА И ШПРИЦ,СЕ ЗЕМА
• ДО 10СМ КРВ ВО ЕПРУВЕТА,СЕСТРАТА ДА
• НОСЕ МАСКА И РАКАВИЦИ,СПИРТ,ШПРИЦ ОД 2МЛ,3,8% РАСТВОР НА
НАТРИУМ ЦИТРАТ,
• СТЕРИЛНА ПИПЕТА ПО ВЕСТЕРГРЕН(ДОЛГИ 30СМ,2,5СМ
ШИРОКИ)ЕЗМАРХ,АЛКОХОЛ,ВАТА.
• НА ГЛАДНО СЕ ЗЕМАТ 1,6МЛ КРВ.СО 0,4 МЛ,АНТИКОАГУЛАНС,СО ВРВОТ НА
ИГЛАТА СЕ СТАВА ВО ПИПЕТАТА ДО ‘‘О‘‘НА КОСО И СО ПРСТОТ СЕ ЗАТВАРА,
ПОТОА СЕ СТАВА НА СТАЛАК,ВЕРТИКАЛНО, И СЕ ЧИТА
ТАЛОЖЕЊЕТО(ГРАНИЦА МЕЃУ КРВНИ ЕЛЕМЕНТИ И ПЛАЗМА)ПО 1Ч И 2Ч.
• НОРМАЛНА ВРЕДНОСТ НА 1Ч.Е ОД 2-10ММ,А ЗА 2Ч.ДО 20ММ.
• СОБНАТА ТЕМПЕРАТУРА НЕ ТРЕБА ДА Е ПОГОЛЕМА ОД 20 СТЕПЕНИ Ц.И ДА НЕ
Е ИЗЛОЖЕНА НА СОНЦЕ.
• ЗЕМАЊЕ НА БРИСЕВИ-СЕ ЗЕМА СО СТЕРИЛНА ЕПРУВЕТА ВО КОЈА ИМА
СТЕРИЛНО СТАПЧЕ СО ВАТА.ПРИ ЗИМАЊЕТО ТРЕБА ВНИМАТЕЛНО ДА СЕ
ОТВОРИ ЕПРУВЕТАТА И НЕКОЛКУ ПАТИ ДА СЕ ИЗБРИШЕ ПО МЕСТОТО ОД
КАДЕ СЕ ЗЕМА БРИСОТ. БРЗО СЕ СТАВА ВО ЕПРУВЕТАТА .НАЈЧЕСТО СЕ ЗЕМА
ОД ТОНЗИЛИТЕ И ФАРИНГСОТ.СО ЛЕВАТА РАКА СЕ ДРЖЕ ШПАТУЛАТА И
ОТВОРЕНА Е УСТАТА А СО ДЕСНАТА РАКА СЕ ЗЕМА БРИСОТ.
• БРИС ОД ОЧИ-ОД КОНЈУКТЕВИТ,СЕ ЗЕМА НАУТРО ПРЕД
МИЕЊЕ НА ОЧИТЕ,СЕКРЕТ ОД КОЊУКТИВАЛНОТО КЕСЕ
НА ДОЛНАТА ПАЛПЕБРА,АСО ДР.РАКА СЕ ДРЖАТ ШИРОКО
ОТВОРЕНИ ДВЕТЕ ПАЛПЕБРИ,БОЛНИОТ ГЛЕДА КОН
ГОРЕ.СЕ ПОВЛЕКУВА ОД ТЕМПОРАЛНО ОД
ЛАКРИМАЛНАТА ЖЛЕЗДА,КОН НАЗАЛНО-НАЗО-
ЛАКРИМАЛНИОТ КАНАЛ.БРИС СЕ ЗЕМА И ОД
НОС,ВАГИНАЛНИ(ОД ВАГИНАТА И ОД ГРЛОТО НА
МАТКАТА)
• ИДЕНТИФИКАЦИЈА НА ВИРУСОТ
• 60% ОД ИНФЕКТИВНИТЕ БОЛЕСТИ СЕ ОД ВИРУСНА
ЕТИОЛОГИЈА.ДИЈАГНОЗАТА Е ВИРУСНА ИНФЕКЦИЈА,
КОЈ Е ДОЛГ И КОМПЛИЦИРАН ПРОЦЕС.
• ПРИМЕРОК ЗА МИКРОБИОЛОШКИ ПРЕГЛЕД МОЖАТ
ДАБИДАТ:КРВ,УРИНА,ПЛУНКА,ИСПЛУВОК,ОД
НОС,ЛИКВОР,ФЕЦЕС,ПУСТУЛА.ДГ.НА ВИРУСНИТЕ ИНФЕКЦИИ
МОЖЕ ДА БИДЕ:
• ВИРУСОЛОШКА(ДИРЕКТНА ДЕТЕКЦИЈА НА ВИРУС)
ЗЕМЕНА ОД ТАМУ КАДЕ ШТО СЕ ИЗЛАЧУВА,
РАЗМНОЖУВА. И СЕРОЛОШКА(ИНДИРЕКТНА ВИРУСНИ АНТИТЕЛА)-
Е СО ЗЕМАЊЕТО НА КРВ ИЛИ ЛИКВОР.
• ДИРЕКТНАТА ВИРУСОЛОШКА ДИЈАГНОЗА МОЖЕ ДА СЕ ПОСТАВИ
СО ЕЛЕКТРОНСКА МИКРОСКОПИЈА,И МОЖАТ ДА СЕ ВИДАТ
МНОГУ СИТНИ ЧАСТИЧКИ(10-20Н.М)КАКВИ ШТО СЕ ВИРУСИТЕ.
• ИЗОЛАЦИЈАТА НА ВИРУСИ НА КУЛТУРА НА ТКИВО СЕ СПРЕМА ТКИВОТО ОД МУСКУЛ,БУБРЕГ,БЕЛИ
ДРОБОВИ,ТЕСТЕСИ,ИДР,ЕМБРИОНАЛНО ТКИВО,ТУМОРИ ИЛИ ТКИВО ОД ЖИВОТНИ ВО МИЛИМЕТАРСКА
ГОЛЕМИНА, ДИСПЕРЗИЈА НА КЛЕТКИТЕ СЕ ВРШИ СО ПРОТЕОЛИТИЧНИ ЕНЗИМИ (ТРИПСИН) ИЛИ СО
ДИСПЕРЗИОНИ ХЕМИСКИ СРЕДСТВА КОИ ГИ РАЗДВОЈУВААТ КЛЕТКИТЕ. ТАКА СЕ ДОБИВА СУСПЕНЗИЈА
НА ПОЕДИНИ КЛЕТКИ, ЧИЈ БРОЈ ВО 1МЛ СЕ ОДРЕДУВА СО БРОЕЊЕ НА КЛЕТКИТЕ СУСПЕНЗИЈАТА НА
КЛЕТКИ СЕ РАЗРЕДУВА ВО ПОДЛОГА СТАНДАРДНА ВРЕДНОСТ(НАЈЧЕСТО 100.000 КЛЕТКИ ВО 1МЛ).
СТАНДАРДИЗИРАНАТА СУСПЕНЗИЈА СЕ РАЗЛИВА ВО Т.Н. РОУЏ-ОВИ ШИШИЊА И ЕПРУВЕТИ ЗА КУЛТУРА
НА КЛЕТКИ. ВО НИВ СЕ ИНОКУЛИРА МАТЕРИЈАЛ ОД БОЛЕН СО ЦЕЛ ДА СЕ ИЗОЛИРА ПРЕДИЗВИКУВАЧОТ
НА ЗАБОЛУВАЊЕТО. ИНОКУЛИРАНИТЕ
• КУЛТУРИ НА КЛЕТКИ СЕ ИНКУБИРААТ НА ТЕМПЕРАТУРЕ 32-37 Ц
• ВО ЗАВИСНОСТ ОД ВИДОТ НА ВИРУСОТ. ДЕГЕНЕРАТИВНИ ПРОМЕНИ

• ВО КЛЕТКИТЕ. ОСТАНАТИТЕ СЕ ДОКАЖУВААТ СО ИНДИРЕКТНИ МЕТОДИ.

• ВИРУСИТЕ СЕ ИЗОЛОРААТ И НА ЕМБРИОНИРАНО КОКОШКИНО
ЈАЈЦЕ, ПИЛЕШКИОТ ЕМБРИОН Е НАЈОСЕТЛИВ ДОМАЌИН. ЈАЈЦАТА
ШТО ЌЕ СЕ КОРИСТАТ ЗА КУЛТИВАЦИЈА НА ВИРУСИ, ТРЕБА ДА
БИДАТ СВЕЖИ, ДА ПОТЕКНУВААТ ОД ЗДРАВИ КОКОШКИ.
ИНКУБАЦИЈАТА НА ОПЛОДЕНИТЕ ЈАЈЦА СЕ ИЗВЕДУВА ВО ТЕК НА
5-7 ДЕНА НА СООДВЕТНИ УСЛОВИ. ПРЕД ИНОКУЛАЦИЈАТА ЈАЈЦАТА
СЕ ОСВЕТЛУВААТ СО ОВОСКОП ЗА ДА СЕ ПОТВРДИ ДАЛИ СЕ
ЕМБРИОНИТЕ ЖИВИ И ЗА ДА СЕ ОДРЕДИ МЕСТОТО НА
ИНОКУЛАЦИЈА. ВИРУСОТ СЕ ДОКАЖУВА СО ОШТЕТУВАЊЕ НА
ХОРИОАЛАНТОИСНА МЕМБРАНА ИЛИ СО РЕАКЦИЈА НА
ХЕМАГЛУТИНАЦИЈА.
• ИЗОЛАЦИЈА НА ВИРУСИ МОЖЕ ДА СЕ ВРШИ И НА
ЕКСПЕРИМЕНТАЛНИ ЖИВОТНИ, НАЈЧЕСТО БЕЛИ ГЛУВЦИ,
ЗАМОРЦИ, МАЈМУНИ. ВИРУСОТ СЕ ИНОКУЛИРА
ИНТРАЦЕРЕБРАЛНО, ИНТРАМУСКУЛНО, ИНТРАПЕРИТОНЕАЛНО,
ИНТРАНАЗАЛНО ВО ЗАВИСНОСТ ОД ТРОПИЗМОТ НА ВИРУСОТ.
ОТКАКО ЖИВОТНОТО ЌЕ ОБОЛИ, СЕ ЖРТВУВА И СЕ ВАДАТ ОНИЕ
ОРГАНИ ИЛИ ТКИВА КОН КОИ ВИРУСОТ ПОКАЖУВА ТРОПИЗАМ И
ПОНАТАМУ СЕ ОБРАБОТУВААТ СО ЦЕЛ ДА СЕ УТВРДИ ЗА КОЈ
ВИРУС СЕ РАБОТИ КРАЈНАТА ИДЕНТИФИКАЦИЈА НА ВИРУСОТ СЕ
ВРШИ СО ПОВЕЌЕ МЕТОДИ: ЕЛЕКТРОН МИКРОСКОПИЈА,
ИМУНОЕЛЕКТРОНСКА МИКРОСКОПИЈА, ДИРЕКТНА
ИМУНОФЛУОРЕСЦЕНЦИЈА, ПОЛИМЕРАЗА ВЕРИЖНА РЕАКЦИЈА И
ДР.
• ПОЛИМЕРАЗА ВЕРИЖНА РЕАКЦИЈА ОВОЗМОЖУВА
ИНЕНТИФИКАЦИЈА НА ВИРУСИТЕ ЗА САМО НЕКОЛКУ
ЧАСА. ТАА Е ЕНЗИМСКА РЕАКЦИЈА ЗА АМПЛИФИЦИРАЊЕ
НА СПЕЦИФИЧЕН ПРЕТХОДНО СЕЛЕКТИРАН ФРАГМЕНТ ОД
ДНК. ВО ГЕНОМОТ НА СЕКОЈ МИКРООРГАНИЗАМ ПОСТОИ
ОДРЕДЕНА СЕКВЕНЦА КОЈА Е СПЕЦИФИЧНА ЕДИНСТВЕНО
ЗА ТОЈ МИКРООРГАНИЗАМ. ИДЕНТИФИКУВАЈЌИ ЈА ТОКМУ
ТАА СЕКВЕНЦА СЕ ИДЕНТИФИКУВА И БАРАНИОТ
МИКРООРГАНИЗАМ. ТОА Е ОСВНОВАТА НА ПВР.
• ВО СЕРОЛОШКИТЕ РЕАКЦИИ СЕ ДОКАЖУВААТ ВИРУСНИ
АНТИТЕЛА. СЕРОЛОШКИ РЕАКЦИИ СЕ: АГЛУТИНАЦИЈА,
ПРЕЦИПИТАЦИЈА, НЕУТРАЛИЗАЦИЈА, РЕАКЦИЈА НА ВРЗУВАЊЕ НА
КОМПЛЕМЕНТ, ЕЛИСА И ДР.
• КРВТА КОЈА СЕ ЗЕМА ЗА СЕРОЛОШКИ РЕАКЦИИ ТРЕБА ДА СЕ ЗЕМЕ
ВО СТРОГО АСЕПТИЧНИ УСЛОВИ, СО ШПРИЦ ЗА ЕДНОКРАТНА
УПОТРЕБА, 3-5МЛ ОД КУБИТАЛНАТА ВЕНА, ВО СУВИ ЕПРУВЕТИ,
СТЕРИЛНИ ИЛИ ХЕМИСКИ ЧИСТИ БЕЗ АНТИКОАГУЛАНС. КРВТА
СЕ ЗЕМА ПРЕД ЈАДЕЊЕ. ПО ЗЕМАЊЕ КРВТА СЕ ОСТАВА НА СОБНА
ТЕМПЕРАТУРА 30 МИНУТИ, СЕ ОДВОЈУВА КОАГУЛУМОТ СО
СТЕРИЛНИ СТАПЧИЊА И СЕ ЦЕНТРИФУГИРА ЗА ДОБИВАЊЕ
НА ЧИСТ СЕРУМ.
КОНТРОЛА НА УРИНИРАЊЕ, ДЕФЕКАЦИЈА И НЕГА ПРИ ПОВРАКАЊЕ
• КОНТРОЛА НА УРИНИРАЊЕТО И КАТЕТЕРИЗАЦИЈА
ЛЕСНО И ПОДВИЖНИТЕ БОЛНИ САМИ ГИ ОБАВУВААТ
ФИЗИОЛОШКИТЕ ПОТРЕБИ, ДОДЕКА НЕПОДВИЖНИТЕ БОЛНИ
ФИЗИОЛОШКИТЕ ПОТРЕБИ ГИ ИЗВЕДУВААТ ВО ЛЕГЛО ВО
СПЕЦИЈАЛНИ САДОВИ. САДОВИ ЗА ФИЗИОЛОШКА ПОТРЕБА СЕ:
УРИНАТОР ИЛИ ГУСКА И ЛОПАТА ИЛИ САД ЗА ДЕФЕКАЦИЈА.
САДОВИТЕ ЗА УРИНИРАЊЕ СПОРЕД ФОРМАТА МОЖАТ ДА БИДАТ ЗА
МАЖ ИЛИ ЗА ЖЕНА. САДОВИТЕ ЗА ДЕФЕКАЦИЈА СЕ СО ОВАЛЕН
ОБЛИК СО КАПАК И НА ПОТЕСНИОТ ДЕЛ ИМААТ РАЧКА. САДОВИТЕ
СЕ НАЈЧЕСТО ИЗРАБОТЕНИ ОД ПЛАСТИКА. ПРЕД ДАВАЊЕ НА
БОЛНИОТ ТРЕБА ДА СЕ ЧИСТИ, ЗАТОПЛЕНИ СО МАЛА КОЛИЧИНА
НА ВОДА ВО НИВ ЗА ДА НЕ СЕ ТАЛОЖАТ МИНЕРАЛНИТЕ МАТЕРИИ.
НА ИВИЦИТЕ ДОБРО Е САДОВИТЕ ДА СЕ ПОСИПАНИ СО ТАЛК ЗА
ДА НЕ СЕ ЛЕПИ КОЖАТА. МАЛИТЕ ДЕЦА ЗА ФИЗИОЛОШКА
ПОТРЕБА КОРИСТАТ НОКШИРИ. САДОВИТЕ СЕ НОСАТ НА ДОЛНИОТ
ДЕЛ ОД ПОДВИЖНОТО МАСИЧЕ ЗАВИТКАНИ ВО КОМПРЕСА.
ПРЕД ДА СЕ ОТСТРАНАТ ИЗЛАЧЕВИНИТЕ СЕСТРАТА ТРЕБА
МАКРОСКОПСКИ ДА ГИ ПРЕГЛЕДА И АКО СЕ СО ПАТОЛОШКИ
КЛИСТИРАЊЕ
КЛИСТИРАЊЕ ИЛИ КЛИЗМА Е МЕДИЦИНСКО-ТЕХНИЧКО ДЕЈСТВО ШТО СЕ ВРШИ ЗА ДА МОЖЕ
ДЕБЕЛОТО ЦРЕВО ДА СЕ ИСПРАЗНИ ОД ИЗМЕТ. КЛИЗМАТА ГО НАДРАЗНУВА ЗАВРШНИОТ ДЕЛ ОД
ДЕБЕЛОТО ЦРЕВО Т.Е. ЈА ЗАСИЛУВА ПЕРИСТАЛТИКАТА, ЈА РАЗМЕКНУВА И ЈА ДРОБИ МАСАТА НА
ИЗМЕТОТ. ОСВЕН ЗА ПРАЗНЕЊЕ НА ЦРЕВАТА, КЛИЗМАТА СЕ УПОТРЕБУВА И ЗА ИЗМИВАЊЕ НА
АНУСОТ, ЗА ВНЕСУВАЊЕ НА ЛЕКОВИ И ХРАНЛИВИ СОСТОЈКИ. ДАВАЊЕ НА КЛИЗМА Е РАБОТА НА
МЕДИЦИНСКАТА СЕСТРА ПО УПАТСТВО НА ЛЕКАРОТ. САДОТ ЗА КЛИСТИРАЊЕ ГО ЧИНИ:
РИГАТОР, ГУМЕНА ЦЕВКА И ЦЕВЧЕСТО ПРОДОЛЖЕНИЕ. ИРИГАТОРОТ Е САД СО ВАЛЧЕСТА
ФОРМА ВО КОЈ СЕ СИПУВА ТЕЧНОСТА ЗА КЛИСТИРАЊЕ. НАЈЧЕСТО СОБИРА ЛИТАР ДО ЛИТАР И
ПОЛОВИНА, ГРАДУИРАНА Е ЗА ДА СЕ КОНТРОЛИРА КОЛИЧЕСТВОТО НА ТЕЧНОСТ. НА ГОРНАТА
ИВИЦА ИМА АЛКА ЗА ЗАКАЧУВАЊЕ НА САДОТ. НА ДНОТО ОД САДОТ ИМА ОТВОР
О КРАТКА ЦЕВЧИЧКА ЗА ПРИЦВРСТУВАЊЕ НА ГУМЕНАТА
ЕВКА КОЈА Е ДОЛГА 1-1,5М, И СЛУЖИ ЗА СПРОВЕДУВАЊЕ
А ТЕЧНОСТА ОД ИРИГАТОРОТ ДО ЦЕВЧЕСТОТО ПРОДОЛЖЕНИЕ
ОЛГО 20-26 СМ, НА КОЕ ИМА ОТВОР И ВЕНТИЛ ЗА
ГУЛИРАЊЕ НА ИСТЕКУВАЊЕ НА ТЕЧНОСТА
• БОЛНИОТ ЛЕГНУВА НА ЛЕВАТА СТРАНА, СО СВИТКАНИ НОЗЕ ВО КОЛЕНА, БЛИЗУ ДО ИВИЦАТА
НА КРЕВЕТОТ. ПОД КАРЛИЦАТА СЕ СТАВА МУШАМА КОЈА СЕ СПУШТА ПРЕКУ ИВИЦАТА НА
КРЕВЕТОТ ВО ЛЕГЕН ИЛИ КОФА. ПРЕД МУШАМАТА СЕ ПОСТАВУВА ПОМОШЕН ЧАРШАВ.
СЕСТРАТА СТАВА РАКАВИЦИ И ИСТУРА ТЕЧНОСТ ВО ИРИГАТОРОТ, ГО ПОДИГНУВА НАГОРЕ И
ЈА ОТВОРА СЛАВИНАТА НА ЦЕВЧЕСТОТО ПРОДОЛЖЕНИЕ И ИСПУШТА МАЛКУ ТЕЧНОСТ.
ЦЕВЧЕСТОТО ПРОДОЛЖЕНИЕ СЕ МАЧКА СО ВАЗЕЛИН И ГО ДРЖИ СЕСТРАТА СО ДЕСНАТА
РАКА. СО ЛЕВАТА РАКА ГО ПОДИГА ДЕСНИОТ ГЛУТЕАЛЕН ДЕЛ НАГОРЕ ЗА ДА СЕ ВИДИ
АНАЛНИОТ ОТВОР И СО ДЕСНАТА РАКА ГО ВОВЕДУВА ЦЕВЧЕСТОТО ПРОДОЛЖЕНИЕ ВО
АНУСОТ. НАЈНАПРЕД СЕ ТУРКА 3-4 СМ ВО ПРАВЕЦ НА ПАПОКОТ, А ПОТОА СЕ МЕНУВА
ПРАВЕЦОТ, ПА ЦЕВЧЕСТОТО ПРОДОЛЖЕНИЕ СЕ БУТКА ПАРАЛЕЛНО СО КИЧМАТА УШТЕ 6-8
СМ, ВКУПНО 10-15СМ. КОГА ЌЕ СЕ ИСПРАЗНИ ИРИГАТОРОТ, СЕ ЗАТВОРА СЛАВИНАТА ЗА ДА НЕ
ВЛЕЗЕ ВОЗДУХ И СЕ ВАДИ ЦЕВЧЕСТОТО ПРОДОЛЖЕНИЕ. БРЗИНАТА НА ИСТЕКУВАЊЕ НА
ТЕЧНОСТА СЕ РЕГУЛИРА СО ПОДИГАЊЕ И СПУШТАЊЕ НА ИРИГАТОРОТ
• ЗА КЛИСТИРАЊЕ НАЈЧЕСТО СЕ КОРИСТИ МЛАКА ВОДА (31-37Ц). СО СОЛ(50Г. СОЛ НА 1Л ВОДА),
САПУН(1М.ЛАЖ. ИСТРУГАН САПУН НА 1Л ВОДА), ГЛИЦЕРИН ( 5М.ЛАЖ. ГЛИЦЕРИН НА 1Л
ВОДА). ДЕНЕС ПОСТОЈАТ ЧЕПЧИЊА-СУПОЗИТОРИИ ОД ГЛИЦЕРИН КОИ СЕ ПОГОДНИ КАЈ
БОЛНИ СО ИЗГУБЕНА СВЕСНА КОНТРОЛА ЗА ДЕФЕКАЦИЈА.

КАТЕТЕРИЗАЦИЈА
• ЗА УРИНИРАЊЕ КАЈ НЕПОДВИЖНИ, ПАРАЛИЗИРАНИ БОЛНИ СЕ СТАВАТ КАТЕТЕРИ ЗА ДА СЕ
СПРЕЧИ УРИНИРАЊЕТО ПОД СЕБЕ. ВОВЛЕКУВАЊЕ НА КАТЕТЕР НИЗ УРЕТРАТА ДО МОЧНИОТ
МЕУР СЕ ВИКА КАТЕТЕРИЗАЦИЈА. ЗА ТАА ЦЕЛ СЕ КОРИСТИ НАЈЧЕСТО 1.ФОЛИЕВ
КАТЕТЕР(РАМНА ЦЕВКА СО МАЛ БАЛОН ПРИ КРАЈОТ НА КАТЕТЕРОТ, А ОТВОРОТ Е НА
СТРАНА ИЗМЕЃУ ВРВОТ И БАЛОНОТ. ПРЕКУ КРАТКА ЦЕВКА БАЛОНОТ СЕ ПОЛНИ СО 2-3МЛ
0,9%NАCL ПО ВОВЕДУВАЊЕ НА КАТЕТЕРОТ ВО МОЧНИОТ МЕУР И НА ТОЈ НАЧИН СЕ
СПРЕЧУВА ИСПАЃАЊЕТО НА КАТЕТЕРОТ) ИЛИ 2.НЕЛАТОНОВ( РАМНА ЦЕВКА СО
ЗАДЕБЕЛЕН ВРВ И ОТВОР ОД СТРАНА). КАТЕТРИТЕ СЕ ГУМЕНИ СО РАЗЛИЧНА ДЕБЕЛИНА,
ОБИЧНО ПОДЕБЕЛИ СЕ КОРИСТАТ КАЈ ЖЕНИТЕ А ПОТЕНКИ КАЈ МАЖИТЕ.
КАТЕТЕРИЗАЦИЈА КАЈ МАЖИ. СЕ НАВЛЕКУВААТ СТЕРИЛНИ РАКАВИЦИ, СО
ЛЕВАТА РАКА СЕ ПОДИГА ПЕНИСОТ И СЕ ДРЖИ ИЗМЕЃУ ТРЕТИОТ И ЧЕТВРТИОТ
ПРСТ, А ПРЕПУЦИУМОТ СЕ ПРОВЛЕКУВА ПРЕКУ ГЛАНС ПЕНИС СО
КАЖИПРСТОТ И ПАЛЕЦОТ. СО ПРСТИТЕ ОД ДЕСНАТА РАКА СЕ ДЕЗИНФИЦИРА
НАДВОРЕШНОТО УСТИЕ НА УРЕТРАТА. СО КАЖИПРСТОТ И ПАЛЕЦОТ ОД
ДЕСНАТА РАКА СЕ ЗЕМА КАТЕТЕРОТ СО СТЕРИЛНА АНАТОМСКА ПИНЦЕТА НА
2-3СМ ОД ВРВОТ НА КАТЕТЕРОТ. ДРУГИОТ КРАЈ НА КАТЕТЕРОТ СЕ ФАЌА СО
ЧЕТВРТИОТ И ПЕТИОТ ПРСТ ОД ДЕСНАТА РАКА. КАТЕТЕРОТ ВНИМАТЕЛНО СЕ
ВОВЛЕКУВА И ЗА ДА ПОМИНЕ НИЗ КРИВИНИТЕ НА УРЕТРАТА, ПЕНИСОТ СЕ
ПОСТАВУВА ВОДОРАМНО. КАТЕТЕРОТ Е ВО МОЧНИОТ МЕУР КОГА НИЗ НЕГО
ИСТЕКУВА МОКРАЧА.
• КАТЕТЕРИЗАЦИЈА КАЈ ЖЕНИ. КАТЕТЕРИЗАЦИЈАТА КАЈ ЖЕНИ Е ПОЛЕСНА
БИДЕЈЌИ Е ПОКРАТКА И БЕЗ КРИВИНИ. СЕ НАВЛЕКУВААТ СТЕРИЛНИ
РАКАВИЦИ И СО ПРСТИТЕ НА ЛЕВАТА РАКА СЕ РАШИРУВААТ УСНИТЕ, А СО
ДЕСНАТА РАКА СЕ ДЕЗИНФИЦИРА НАДВОРЕШНОТО УСТИЕ НА УРЕТРАТА.
ДЕЗИНФЕКЦИЈАТА СЕ ВРШИ ДВА-ТРИ ПАТИ И ТОА СО ДВИЖЕЊА ОД ГОРЕ
ПРЕМА ДОЛЕ. СО КАЖИПРСТОТ И ПАЛЕЦОТ ОД ДЕСНАТА РАКА СО СТЕРИЛНА
АНАТОМСКА ПИНЦЕТА СЕ ФАЌА КАТЕТЕРОТ БЛИЗУ ВРВОТ. ДРУГИОТ КРАЈ НА
КАТЕТЕРОТ СЕ ДРЖИ СО ЧЕТВРТИОТ И ПЕТИОТ ПРСТ ОД ИСТАТА РАКА. ПОТОА
ВНИМАТЕЛНО СЕ ВОВЕДУВА КАТЕТЕРОТ И ПРИ ПОЈАВА НА УРИНА ЗНАЧИ
КАТЕТЕРОТ Е НА ВИСТИНСКОТО МЕСТО.
• НА КРАЈ ПРЕКУ ЦЕВЧЕТО СО ШПРИЦ СО ФИЗИОЛОШКИ РАСТВОР ГО ПОЛНИМЕ
БАЛОНЧЕТО. НА СЕКОИ 7-8 ДЕНА ПОТРЕБНО Е МЕНУВАЊЕ НА КАТЕТРИТЕ.
• НЕГА ПРИ ПОВРАЌАЊЕ
ПОВРАЌАЊЕТО МОЖЕ ДА СЕ СЛУЧИ САМО ЕДНАШ, НО КАЈ ИЗВЕСНИ БОЛНИ
СОСТОЈБИ ПОВРАЌАЊЕТО МОЖЕ ДА БИДЕ ЗАЧЕСТЕНО. ПРИМЕР КАЈ ТРУЕЊЕ
СО ХРАНА. ВАКВИТЕ СОСТОЈБИ БАРААТ ПОСЕБНА НЕГА. ПОВРАЌАЊЕТО МОЖЕ
ДА БИДЕ ВО СТОЕЧКА, СЕДЕЧКА ИЛИ ЛЕЖЕЧКА ПОЛОЖБА. ВО СТОЕЧКА
ПОЛОЖБА БОЛНИОТ ПОЛЕСНО ПОВРАЌА, ЗАТОА Е ДОВОЛНО САМО ДА МУ СЕ
НАВЕДНЕ ГЛАВАТА ПРЕМА НАПРЕД ПРИДРЖУВАЈЌИ СЕ СО ЕДНАТА РАКА, А СО
ДРУГАТА ДА СЕ ДРЖИ ПРЕКУ СТОМАКОТ. НАЈЕДНОСТАВНА ПОЛОЖБА ЗА
ПОВРАЌАЊЕ Е СЕДЕЧКА, СО ГЛАВАТА НАВЕДНАТА НАПРЕД И НАДОЛУ, ПРИТОА
СЕСТРАТА МУ ЈА ПРИДРЖУВА ГЛАВАТА И РАМЕНИЦИТЕ. АКО БОЛНИОТ ИМА
ГАДЕЊЕ, ОДНАПРЕД МУ СЕ ПОДГОТВУВА КОФАТА. АКО БОЛНИОТ Е МНОГУ
СЛАБ, ПОВРАЌА ВО ЛЕЖЕЧКА ПОЛОЖБА. ТОГАШ ГЛАВАТА ТРЕБА ДА СЕ СВРТИ
НАСТРАНА И ДА СЕ СВИТКА НАДОЛУ, ЗА ДА НЕ МОЖЕ ПОВРАТЕНИТЕ МАСИ ДА
ПАДНАТ ВО ДУШНИКОТ И БОЛНИОТ ДА СЕ ЗАДУШИ.
• ПОД БРАДАТА СЕ СТАВА МУШАМА И БУБРЕЖЊАК ЗА ДА НЕ СЕ ИЗВАЛКА БОЛНИОТ. НА
КРАЈ СЕСТРАТА ГО БРИШИ БОЛНИОТ И МУ ДАВА ГОЛТКА ВОДА. СЕСТРАТА Е ДОЛЖНА
МАКРОСКОПСКИ ДА ГИ ПРЕГЛЕДА ПОВРАТЕНИТЕ МАСИ И ПО ПОТРЕБА ДА ГО
ИЗВЕСТИ ЛЕКАРОТ.
• ОБИЧНО ПОВРАТЕНИТЕ МАСИ ИМААТ КИСЕЛ НЕПРИЈАТЕН МИРИС, А БОЈАТА Е ВО
ЗАВИСНОСТ ОД ЗЕМАНАТА ХРАНА. ПОНЕКОГАШ КОГА ИМА ПРИМЕСИ ОД ЖОЛЧКА
ИМААТ ЖОЛТО-ЗЕЛЕНА БОЈА, ИЛИ ОД КРВ СВЕЖА ИЛИ ТЕМНА КРВ. МОЖЕ
ПОВРАТЕНИТЕ МАСИ ДА НАЛИКУВААТ НА ИЗМЕТ ШТО СЕ СРЕЌАВА НА ПРИМЕР КАЈ
ПРЕПЛЕТ ЦРЕВА, ТОА Е ЛОШ ЗНАК А СЕ ВИКА МИСЕРЕРЕ.
• МЕДИЦИНСКАТА СЕСТРА ТОА ГО ПРАВИ СО ШПАТУЛА, СО НАДРАЗНУВАЊЕ НА
ЗАДНАТАТРЕТИНА НА ЈАЗИКОТ СЕ ПРЕДИЗВИКУВА РЕФЛЕКС НА
ПОВРАЌАЊЕ (Н.ВАГУС).
ЧУВАЊЕ И ДАВАЊЕ НА ЛЕКОВИ

• ОДДЕЛЕНСКА АПТЕКА. ЧУВАЊЕ НА ЛЕКОВИ И СИГНАТУРА.

• ОДДЕЛЕНСКА АПТЕКА Е МЕСТО КАДЕ СЕ ЧУВААТ ЛЕКОВИ. ТОА Е
СПЕЦИЈАЛЕН ШКАФ ЗА ЛЕКОВИ КОЈ СТОИ ВО ОДДЕЛЕНСКАТА АМБУЛАНТА.
ЛЕКОВИТЕ МОРААТ ДА БИДАТ ЗАКЛУЧЕНИ И КЛУЧОТ ДА СТОИ КАЈ СЕСТРАТА
ШТО РАКУВА СО АПТЕКАТА. ШКАФОТ МОРА ДА БИДЕ БЕСПРЕКОРНО ЧИСТ, А
ЛЕКОВИТЕ ВО НЕГО МОРА ДА СЕ ПОДРЕДЕНИ. НА ЕДНО МЕСТО ТРЕБА ДА
СТОЈАТ АМПУЛИТЕ, НА ДРУГО ТАБЛЕТИТЕ, НА ТРЕТО МАСТИТЕ, НА ЧЕТВРТО
ТЕЧНОСТИТЕ. ЗА СНАБДЕНОСТА НА ОДДЕЛЕНСКАТА АПТЕКА СО ЛЕКОВИ СЕ
ГРИЖИ ОДДЕЛЕНСКАТА СЕСТРА. ТАА ВОДИ ГРИЖА ЗА ПОТРОШУВАЧКАТА НА
ЛЕКОВИТЕ, ЗА ЧУВАЊЕТО, ИЗДАВАЊЕТО И ТРБУВАЊЕТО НА ИСТИТЕ.
ТРЕБУВАЊЕ НА ЛЕКОВИ СЕ ВРШИ СО ЛИСТИ ЗА ТРЕБУВАЊЕ (ЗБИРНИ
РЕЦЕПТИ) НА КОИ ПОД РЕДЕН БРОЈ СЕ ЗАПИШУВА ОБЛИКОТ НА
ЛЕКОТ, ИМЕТО, ДОЗАТА И КОЛИЧЕСТВОТО.
• СПОРЕД ФАРМАКОПЕАТА ЛЕКОВИТЕ ТРЕБА ДА СЕ ЧУВААТ ВО СУВА И ЛАДНА
ПРОСТОРИЈА, ЗАШТИТЕНИ ОД СОНЧЕВА СВЕТЛИНА. ОПТИМАЛНА ТЕМПЕРАРТУРА Е ОД
15 – 22 C. НЕКОИ ЛЕКОВИ СЕ ЧУВААТ ВО ЛАДИЛНИК. ОДДЕЛЕНСКАТА СЕСТРА МОРА ДА
ВНИМАВА НА РОКОТ НА УПОТРЕБАТА НА ЛЕКОВИТЕ. ЛЕКОВИТЕ МОЖАТ ДА СЕ НАЈДАТ
ВО ПОВЕЌЕ ОБЛИЦИ:
• РАСТВОР-SOLUTIO, СМЕСА-МIXTURA, КАПКИ-GUTTAE, ТИНКТУРИ-
TINCTURAE , ЧАЕВИ-SPECIES, ИНЕКЦИИ-INJECTIONES, ПАКУВАНИ ВО АМПУЛИ ИЛИ МАЛИ
ШИШЕНЦА СО ГУМЕН ЗАТВОРАЧ И МЕТАЛЕН ЗАШТИТНИК-FLACONI; ОБЛОЗИ-
FOMENTA; МАСТИ- UNGUENTA ,
• ПАСТИ-PASTAE, ГЕЛ-GELEE, ПРАШОЦИ-PULVERES,
• КАПСУЛИ-CAPSULAE, ТАБЛЕТИ- TABLETTAE, ДРАЖЕИ-DRAGEE,
• СОЛУБЛЕТИ-SOLUBLETTAE, ВАГИНАЛЕТИ-VAGINALETTAE,
• ЧЕПЧИЊА-SUPPOSITOIA.
• ЛЕКОВИТЕ СО МНОГУ ЈАКО ДЕЈСТВО ИМААТ МРТОВЕЧКА ГЛАВА
НА ОПАКОВКАТА И СЕ ЧУВААТ ПОСЕБНО ОД ОСТАНАТИТЕ
ЛЕКОВИ. ПРИМЕР ЗА ЗБИРЕН РЕЦЕПТ:
• ПРИМЕР ЗА ЗБИРЕН РЕЦЕПТ:

ТАБЛ.ПАРАЦЕТАМОЛ А 0,5 NO.C(100)TABL.PARACETAMOL,A 0.5MG

ТАБЛ.АБАКТАЛ А 0,4 NO. XL (40)TABL.ABACTAL A 0,4MG2X400MG
АМП.ГАРАМИЦИН А 120МГ NO. L (50)AMP.GARAMAYCIN A 20,40,80
ФЛАК.ПЕНИЦИЛЛИН А 1600000IЕ NO.CX(110)FLAC.PENICILLIN A 800000
КАПС.ЦЕФАЛЕКСИН А 0,5 NО.L(50)CAPS.CEPHALEXIN A 500MG.3X1
КАПС.ОМЕПРАЗОЛ А 20МГ NО.XXX(30)CAPS.OMAPRAZOL A 20MG.1D
НАЧИН НА ВНЕСУВАЊЕ НА ЛЕКОВИ
• ПОСТОИ ПЕРОРАЛНО, АПЛИКАЦИЈА НА КОЖА И
ЛИГАВИЦИ И ПАРЕНТЕРАЛНО ВНЕСУВАЊЕ НА ЛЕКОВИ.
• ПВО БОЛНИЧКИ УСЛОВИ СЕСТРАТА Е ОДГОВОРНА ЗА
ДАВАЊЕ НА ОВАА ТЕРАПИЈА. ТАА ТРЕБА ДА ГИ ПОДГОТВИ
ЛЕКОВИТЕ ЗА СЕКОЈ БОЛЕН ВО РАБОТНАТА СОБА И ДА ГИ
ПОДЕЛИ НЕПОСРЕДНО ПРЕД ЗЕМАЊЕ НА ИСТАТА.
• СЕСТРАТА НЕСМЕЕ НА БОЛНИТЕ ДА ИМ ДАВА ЛЕКОВИ ЗА
ПОВЕЌЕ ДЕНОВИ. ИСТО ТАКА СЕСТРАТА ТРЕБА НА
БОЛНИОТ ДА МУ ОБЈАСНИ КАКВИ ЛЕКОВИ ПРИМА, КОГА
ДА ГИ ЗЕМА И ВО КОЈА КОЛИЧИНА. НАЈЧЕСТО БОЛНИТЕ ЈА
ЗЕМААТ ПРЕПИШАНАТА ТЕРАПИЈА СО ЧАША ВОДА, СОК,
ЧАЈ ИЛИ ЈОГУРТ. НО ИМА И ЛЕКОВИ КОИ СЕ СТАВААТ ПОД
ЈАЗИК(НИТРОГЛИЦЕРИНИ) И ЛЕКОВИ КОИ СЕ ШМУКААТ
(ОРИБЛЕТИ). СЕСТРАТА Е ДОЛЖНА ДА ГО ОПИШЕ И
НАЧИНОТ НА ЗЕМАЊЕ НА ЛЕКОТ.
• АПЛИКАЦИЈА НА ЛЕКОВИ ПРЕКУ КОЖА И ЛИГАВИЦИ СЕ КОРИСТИ КАЈ
ЛЕКОВИ ЗА НАДВОРЕШНА УПОТРЕБА. ТОА СЕ РАЗНИ РАСТВОРИ, ТИНКТУРИ,
ОБЛОЗИ, ЕМУЛЗИИ, ЛОСИОНИ, МАСТИ, КРЕМИ, ГЕЛОВИ.
• ЛЕКОВИТЕ СЕКОГАШ СЕ АПЛИЦИРААТ НА СУВА И ЧИСТА КОЖА И ТОА СО
ТРИЕЊЕ, МАСИРАЊЕ, ПРЕМАЧКУВАЊЕ.
• ПРИМЕРИ ЗА АПЛИКАЦИЈА НА ЛИГАВИЦИ СЕ СТАВАЊЕ НА КАПКИ ВО ОЧИ,
НОС, УВО, ВАГИНА, РЕКТУМ.
• -КАПКИТЕ ЗА ОЧИ СЕ АПЛИЦИРААТ ВО СЕДЕЧКА ПОЛОЖБА СО ЗАФРЛЕНА
ГЛАВА НАНАЗАД, СЕСТРАТА СО ЛЕВАТА РАКА ГО ОТВОРА ОКОТО А СО
ДЕСНАТА КАПНУВА БЕЗ ДА ГИ ДОПРЕ ТРЕПКИТЕ. АКО ПАК СЕ АПЛИЦИРААТ
МАСТИ ВО ОКОТО, ТОГАШ СЕ
НАНЕСУВА ОД НАДВОРЕШНИОТ КОН ВНАТРЕШНИОТ
АГОЛ НА ОКОТО.
• -КАПКИ ВО НОСОТ СЕ СТАВААТ ТАКА ШТО БОЛНИОТ Е ВО СЕДЕЧКА
ИЛИ ЛЕЖЕЧКА ПОЛОЖБА СО ГЛАВА ЛЕСНО ЗАФРЛЕНА НАНАЗАД.
БОЛНИОТ ТРЕБА ПО АПЛИКАЦИЈАТА ДА ОСТАНЕ ВО ТАА ПОЛОЖБА
НЕКОЛКУ МИНУТИ.
• - КАПКИ ВО УВО СЕ СТАВААТ ПРЕКУ НАДВОРЕШНИОТ УШЕН
КАНАЛ, ТАКА ДА БОЛНИОТ ЛЕЖИ НА ЗДРАВОТО УВО.
• -ВО ВАГИНАТА СЕ АПЛИЦИРААТ ВАГИНАЛЕТИ
• .- РЕКТАЛНО ВНЕСУВАЊЕ НА ЛЕКОВИ СЕ КОРИСТИ КАЈ БЕССВЕСНИ БОЛНИ,
КАЈ ДЕЦА И ПРИ ИНТЕНЗИВНИ ПОВРАЌАЊА. ЛИГАВИЦАТА НА РЕКТУМОТ Е
БОГАТО СНАБДЕНА СО КРВНИ И ЛИМФНИ САДОВИ И ВО НЕА ДОБРО СЕ
РЕСОРБИРААТ ЛЕКОВИТЕ. ТЕЧНИТЕ ОБЛИЦИ СЕ ВИКААТ КЛИЗМИ, А
ЦВРСТИТЕ-ЧЕПЧИЊА.

• СО ИНХАЛАЦИЈА - ВДИШУВАЊЕ СЕ АПЛИЦИРААТ ГАСОВИТИ ЛЕКОВИ КОИ

ЛЕСНО ИСПАРУВААТ И АЕРОСОЛИ. ОВИЕ ЛЕКОВИ СЕ ВНЕСУВААТ ПРЕКУ
СПЕЦИЈАЛНА МАСКА, ДОДЕКА АЕРОСОЛИТЕ СЕ ИНХАЛИРААТ СО
СПЕЦИЈАЛНИ ПУМПИ.
• АКО ОВОЈ ЗАХВАТ НЕ УСПЕЕ,СЕ ПОВТОРУВА УШТЕ ЕДНАШ,ПА
ПОТОА ДЕТЕТО СЕ ВРТИ НА ГРБОТ И СЕ УДРА УШТЕ 4 ПАТИ ВО
ПРЕДЕЛОТ НА ГРАДНАТА КОСКА,ВО ВИСИНА НА ЛИНИЈАТА КОЈА
ГИ СПОЈУВА ДВЕТЕ МАМИЛИ,И ТОА ОДОЗДОЛЕ ПА НАГОРЕ. ОВИЕ
ЗАХВАТИ МОЖАТ ДА СЕ ПОВТОРАТ АКО ИМА ПОТРЕБА.АКО
СТРАНОТО ТЕЛО СЕ ГЛЕДА СЕСТРАТА ТРЕБА ДА ПОСТАПИ:СО
ПАЛЕЦОТ И КАЖИПРСТОТ СЕ ФАЌА ДОЛНАТА ВИЛИЦА СО ЈАЗИКОТ
И СЕ ВЛЕЧЕ НАНАПРЕД И ДОЛЕ,СО КАЖИПРСТОТ ИЛИ СО МАЛИОТ
ПРСТ ОД ДРУГАТА РАКА СЕ ОБИДУВА ДА СЕ ИЗВАДИ СТРАНОТО
ТЕЛО.КАЈ ПОГОЛЕМИТЕ ДЕЦА ПОСЛЕ ПРВАТА ГОДИНА ОД
ЖИВОТОТ СЕ ПРИМНУВА ХАМЛИХОВ ЗАХВАТ.
• ЗАРАЗНИТЕ БАЦИЛИ СЕКОГАШ МОЖАТ ДА ДОЈДАТ НА ПОВРШИНАТА НА ТЕЛОТО НА
БОЛНИОТ, НА ЛИЧНАТА ОБЛЕКА, НА КРЕВЕТСКАТА ПРЕСЛЕКА И ДРУГИТЕ ПРЕДМЕТИ. ТИЕ
НАЈЧЕСТО СЕ НАОЃААТ НА РАЦЕТЕ, ПА ЕДНА ОД ПРВИТЕ МЕРКИ Е ЧИСТОТАТА НА РАЦЕТЕ.
БОЛНИОТ ТРЕБА ДА СЕ НАУЧИ РЕДОВНО ДА ГИ МИЕ РАЦЕТЕ. ПОКРАЈ МИЕЊЕТО ПОТРЕБАНА Е
И ДЕЗИНФЕКЦИЈА. ЗАРАДИ ТОА ВО ОДДЕЛЕНИАТА НА ЗАРАЗНИ БОЛНИ РЕДОВНО СЕ ВРШИ
ДЕЗИНФЕКЦИЈА. НУЖНИЦИТЕ, РАЧКИТЕ ЗА ПОВЛЕКУВАЊЕ ВОДА, КВАКИТЕ ТРЕБА РЕДОВНО
ДА СЕ ДЕЗИНФИЦИРААТ. ИЗНЕСУВАЊЕТО И СОБИРАЊЕТО НА БОЛНИЧКА ОБЛЕКА МОРА ДА
БИДЕ БЕЗПРЕКОРНО ОРГАНИЗИРАНО Т.Е. ДА СЕ КОРИСТАТ ПЛАТНЕНИ ВРЕЌИ ШТО МОЖАТ ДА
СЕ ЗАВРЗАТ.
• МЕДИЦИНСКАТА СЕСТРА МОРА ДА ВОДИ СМЕТАКА И ЗА СМАТА СЕБЕ, ДА НЕ СЕ ЗАРАЗИ
ИЛИ УШТЕ ПОВЕЌЕ ДА НЕ БИДЕ ТАА КОЈА ЈА ШИРИ ИНФЕКЦИЈАТА. ЗАРАЗНИТЕ БОЛНИ СЕ
ОДДЕЛЕНИ ПО ГРУПИ БОЛЕСТИ ЗА ДА НЕ СЕ МЕШААТ.-БИДЕЈЌИ НИЗА ЗАРАЗНИ БОЛЕСТИ СЕ
ШИРАТ ПРЕКУ ФЛИГЕОВИ КАПКИ, ЕДНА ОД ВАЖНИТЕ МЕРКИ Е ОДРЖУВАЊЕТО НА ЧИСТОТА
НА УСНАТА ПРАЗНИНА И ГРЛОТО. БОЛНИТЕ ТРЕБА РЕДОВНО ДА ГИ МИЈАТ И ПЛАКНАТ
ЗАБИТЕ. ВО СОБИТЕ СЕКОГАШ ТРЕБА ДА ИМА СВЕЖ ВОЗДУХ, ЗАДОЛЖИТЕЛНО НОСЕЊЕ НА
МАСКИ. ПО ПРАВИЛО НА ИНФЕКТИВНОТО ОДДЕЛЕНИЕ БОЛНИЧКИТЕ СОБИ ИМААТ 1-2
КРЕВЕТИ, НА СЕКОЈА БОЛНИЧКА СОБА ИМА ПОСЕБЕН ТОАЛЕТ, ТАКА ДА НА ЕДЕН БОЛЕН
ДОАЃА ПОГОЛЕМА КВАДРАТУРА ОД ДРУГИТЕ ОДДЕЛЕНИЈА.