TEMEL ANATOMİ

Dr. Öğr. Üyesi Eser Ağar

Anatomi Nedir?

►Anatomi, canlı organizmaların yapılarını ve

bu yapıların birbiriyle olan ilişkilerini
inceleyen bilim dalıdır.
►Yunanca'da "kesme" anlamına gelen
"anatome" kelimesinden türemiştir.
Anatomi
► Makroskobik Anatomi: Bu, çıplak gözle görülebilen yapıları inceleyen
anatomi dalıdır.
► Yüzey Anatomi: Vücudun dış yüzeyindeki yapıları inceleyerek,
altta yatan yapıları tanımlar. Vücut yüzeyindeki belirgin kemik
çıkıntıları, kas sınırları, damar yolları gibi yapıları tanımlar.
► Bölgesel (Rejyonel) Anatomi: Vücudu belirli bölgelere ayırarak
(örn. baş, göğüs, karın) her bölgenin detaylı yapısını inceler.
► Sistemik Anatomi: Vücut sistemlerini (örn. sindirim, dolaşım, sinir
sistemi) bütün olarak inceleyerek, bu sistemlerin organlarına
odaklanır.
► Mikroskobik Anatomi (Histoloji): Bu, mikroskop kullanılarak
incelenen yapıları kapsar.
Anatomi Neden Gerekli?
1. Performansın Anlaşılması: Anatomi bilgisi, kasların, kemiklerin, eklemlerin ve
diğer vücut yapılarının nasıl çalıştığını anlamaya yardımcı olur.
2. Yaralanma Önleme: Anatomi bilgisi, yaralanma riskini azaltmak için hangi
hareketlerin ve tekniklerin güvenli olduğunu anlamada kritiktir.
3. Rehabilitasyon: Yaralanmaların tedavisi ve rehabilitasyonu sırasında, anatomi
bilgisi, yaralanmanın tam olarak nerede ve nasıl olduğunu anlamak için
gereklidir.
4. Eğitim ve Öğretim: Beden eğitimi öğretmenleri ve antrenörler için anatomi
bilgisi, öğrencilere ve sporculara doğru teknikleri öğretmek için gereklidir.
5. Fizyolojik Anlayış: Anatomi, fizyoloji ile yakından ilişkilidir. Vücudun nasıl
yapılandırıldığını anlamak, vücudun nasıl çalıştığını anlamaya yardımcı olur.
6. Profesyonel Gelişim: Beden eğitimi ve spor alanında kariyer yapmayı
planlayan kişilerin profesyonel yaşamda daha yetkin ve bilgili olmalarına
yardımcı olur.
Anatominin Dili
► Genellikle Latince ve Antik Yunanca kökenli
1. Evrensellik: Anatomi terimleri, tıp ve bilim dünyasında evrensel
olarak kabul edilir. Bu, farklı ülkelerden ve kültürlerden gelen bilim
insanlarının ve sağlık profesyonellerinin aynı dilde konuşmasını
sağlar.
2. Belirginlik: Latince ve Yunanca kökenli terimler, genellikle belirli ve
açıklayıcıdır.
3. Tarihsel Kökenler: Tıp ve bilim, Antik Yunan ve Roma'da önemli bir
gelişme gösterdi. Bu dönemlerde kullanılan diller, tıbbi terminolojinin
temelini oluşturdu.
4. Değişmezlik: Latince ve Yunanca, artık günlük dil olarak
konuşulmadığı için bu dillerdeki kelimeler zamanla değişmez. Bu,
anatomik terimlerin anlamının sabit kalmasını sağlar.
Latince sözcüklerin okunuş kuralları
1) C harfinin iki farklı okunuşu vardır. K veya S
a) ‘c’ harfi herhangi bir ünsüz önünde veya kalın ünlü
önünde (a, o, u) ise ‘k’ olarak okunur.
► Scapula(skapula):Kürek kemiği
► Crisis (kriz)
► Cavitas (Kavitas):oyuk,boşluk
► Costa(kosta):kaburga
► Cor(kor):yürek,kalp
 Cavitas

Costa ve scapula

Cor
b) ‘c’ harfi ‘e, i,ae, oe,y’ harflerinden önce geldiğinde
‘s’ olarak okunur.
► Cerebrum(serebrum):beyin
► Cellula(sellula):hücre, göze
► Occipitale(oksipital):Alt kafa kemiği
► Cilium(silyum):Kıl
► Caesariane(sezaryan): karın ve döl yatağının açılarak çocuğun
dışarı alınması
Cyprus
2)’ae’ harfleri e olarak okunur
► Arteriae(arterye):Atardamarlar
► Vertebrae(vertebre):omurlar
► Costae(koste):Kaburgalar
3)’oe’harfleri ö olarak okunur.
► Oesophagus(ösofagus):yemek borusu
► Oedema(ödem):sıvı toplanması
► Oestrogene(östrojen):hormon
4)’eu’ harfleri ö okunur.

► Neuron(nöron): sinir hücresi

► Leucaemia (Lösemi)
5)’y’harfi i okunur
► Thymus(timus):timus bezi
► Hypodermis(hipodermis):derialtı
► Systema(sistem):dizge
6)’i’ harfi normal şartlarda i okunur. Ancak
‘a, e, o, u’ dan önce gelirse y okunur

► Regio facialis(rejyo fasyalis): yüz bölgesi

► Arteriola(arteryol):Küçük atardamar
► Cilium(silyum):kıl
7) ‘j’ harfi ünlü bir harfin önüne gelirse y okunur.

► Jejunum(yeyunum):boş bağırsak
► Jugularis: Şah damarı
► Major: Büyük
8)’th’ harfleri ‘t’ okunur.

► Thorax(toraks):göğüs, göğüs kafesi

► Urethra(uretra):idrar yolu
► Thrombocyte(trombosit)
9)’rh’harfleri ‘r’ okunur.

► Rhin(rin):Burun
► Rhythmic(ritmik):düzenli
10)Q harfi ‘k’ şeklinde okunur.
► Aqua (akua):Su
► Quadratus (kuadratus): Kare
şeklinde
► Quadriceps (Kuadriseps): Dört başlı
11)’ph’ harfleri f olarak okunur

► Pharynx(farinks):yutak
► Phalanx(falanks):Parmak
► Nephros(nefros):Böbrek
12)‘sch’ harfleri ş okunur.
► Schema(şema):biçim şekil
► Schizophrenia(şizofreni)
13)’x’ harfi ks olarak okunur.
► Thorax(toraks):göğüs, göğüs kafesi
► Larynx(larinks): gırtlak
► Pharynx(farinks):yutak
► Os maxilla(os maksilla):üst çene kemiği
14)’au’ harfleri ‘av’ ya da ‘o’
olarak okunur
• Auris (avris): Kulak
• Auricula (avrikula):Kulak kepçesi
• Autolysis (otoliz):hücrenin kendi kendini eritmesi
• Autonomic (otonomik):kendi kendine çalışan
15)G harfi iki şekilde okunur
a) ’g’ harfi ünsüz harf veya ‘a,o,u’ harflerinden önce gelirse
g okunur.

► Glandula(glandula):salgı bezi
► Lingua(lingua):dil
► Gaster(gaster):mide
Oligodactyly
b)’g’ harfi ‘e,i,y’ harflerinden önce gelir ise j okunur.

► Congenital(konjenital):doğuştan
► Myalgia(mialji):kas ağrısı
► Gynecologia(jinekoloji)

congenital
muscular
dystrophy
16)’t’ harfi ‘ia, io, iu’ harflerinden önce
gelirse s okunur.

► Dephormation: Deformasyon
► Dehidration: Dehidratasyon
► Malnutrition: Malnutrisyon
Temel Anatomik Terimler
KEMİK TERİMLERİ
⮚ Apex: Tepe
⮚ Basis: Taban
⮚ Canalis: Kanal
⮚ Canaliculus: Kanalcık
⮚ Caput: Baş
⮚ Capitilum: Başlık
⮚ Corpus: Gövde
⮚ Crista: İbik
⮚ Facies: Yüzey
Temel Anatomik Terimler
KEMİK TERİMLERİ
⮚ Fissura: Yarık
⮚ Foramen: Delik
⮚ Fossa: Çukur
⮚ Fovea: Çukur
⮚ Lamina: Yaprak
⮚ Linea: Çizgi
⮚ Margo: Kenar
⮚ Meatus: Yol
⮚ Os: Kemik
⮚ Pars: Parça
Temel Anatomik Terimler

KEMİK TERİMLERİ
⮚ Porus: Ağız, delik
⮚ Processus: Çıkıntı
⮚ Ramus: Dal
⮚ Septum: Bölme
⮚ Sinus: Boşluk
⮚ Spina: Diken
⮚ Sulcus: Oluk
⮚ Trochlea: Makara
⮚ Tuberculum: Tümsekçik
⮚ Tuberositas: Pütürlü çıkıntı
Temel Anatomik Terimler
⮚ Anterior: ön, önde bulunan
⮚ Posterior: arka, arkada (=dorsalis)
⮚ Superior: üstte, yukarıda (=cranialis)
⮚ Inferior: alt, aşağı (=caudalis)
⮚ Medialis: iç tarafta, orta düzleme yakın
⮚ Lateralis: dışta, yanda, orta düzlemden
uzak
⮚ Intermedius: ikil oluşum arasında bulunan
⮚ Medianus: orta hatta bulunan
⮚ Centralis: merkeze yakın olan oluşumlar
⮚ Peripheralis: merkezden uzakta
⮚ Internus: içeride, içe ait olan
⮚ Externus: dışta, dışa ait olan
Temel Anatomik Terimler
► Proximalis: gövdeye yakın olan
► Distalis: gövdeden uzakta olan
► Apicalis: tepe ile ilgili, tepeye yakın
► Basalis: taban ile ilgili, tabana yakın olan
► Verticalis: dikey, düşey
► Horizontalis: yatay, enine
► Superficialis: yüzeyel, yüzeye yakın olan
► Profundus: yüzeyden uzakta, derinde
► Dexter: sağ, sağda bulunan
► Sinister: sol, solda bulunan
Anatomik Eksenler
1. Sagittal Eksen (Ön-Arka):
Vücudun ön arka, arka ön
ekseni. Yere paralel
(z ekseni)
2. Transvers Eksen (Yatay):
Vücudun sağından soluna,
solundan sağına. Yere paralel
(x ekseni) - horizontal
3. Vertikal Eksen (Dikey): Baştan
ayağa, ayaktan başa. Yere dik
(y ekseni) - longitudinal
Anatomik Düzlemler
1. Sagittal (Sagital) Düzlem:
1. Bu düzlem, vücudu sağ ve sol olmak
üzere iki parçaya böler.
2. Vücudun önden arkaya doğru
uzanan bir düzlemdir.
2. Frontal (Koronal) Düzlem:
1. Bu düzlem, vücudu ön ve arka olmak
üzere iki parçaya böler.
2. Vücudun yandan yana doğru uzanan
bir düzlemdir.
3. Transvers (Aksiyal) Düzlem:
1. Bu düzlem, vücudu üst ve alt olmak
üzere iki parçaya böler.
2. Vücudun yatay bir düzlemde, baştan
ayağa doğru uzanan bir kesitini alır.
Anatomik Düzlemler
İnsan Yapısına İlişkin Terimler
⮚ Regio capitis (rejyo kapitis): Baş bölgesi
⮚ Regio facialis (rejyo fasialis/fasyalis): Yüz bölgesi
⮚ Regio pectoralis: Pektoral bölge, göğüs ön yüz
bölgesi.
⮚ Regio abdominalis: Karın bölgesi, daha çok karın
ön duvar bölgesi anlaşılır.
⮚ Regio epigastrica (rejyo epigastric): Epigastrik
bölge, karın boşluğunun en üst kısmı. Göğüs
kemiğinin alt kısmı.
⮚ Regio umbilicalis: Umblikal bölge, göbek bölgesi
⮚ Regio hypogastrica: Hipogastrik bölge, göbeğin alt
kısmı.
⮚ Regio hypochondriaca: Hipokondrik bölge, karının
sağ ve sol yanlarındaki kısım.
► Regio pubica: Pubik bölge, çatı kemiğinin üstündeki
kısım.
► Regio inguinalis: İnguinal bölge, kasık bölgesi
► Regio perinealis: Perineal bölge
► Regio dorsalis: Karın ve göğüs boşluklarının arka duvar
bölgesi. Üst kısımlarına sırt denir.
► Regio glutealis: Gluteal bölge, kalça bölgesi
► Regio deltoidea: Omuz bölgesi
► Thorax: Göğüs boşluğu
► Abdomen: Karın boşluğu
⮚ Pelvis: İki kalça kemiği ile sağrı arasındaki
boşluk. Karın boşluğunun devamıdır.
⮚ Axilla: Koltuk altı çukurluğu
⮚ Brachium: Kol
⮚ Antebrachium: Ön kol.
⮚ Cubitus: Dirsek.
⮚ Olecranon, ancon: Dirsek.
⮚ Fossa cubiti: Dirsek ekleminin önündeki sığ
çukurluk.
⮚ Manus: El
⮚ Carpus: El bileği.
⮚ Metacarpus: El taraği.
⮚ Digitus: Parmak
⮚ Dactylus: Parmak
► Femur: Uyluk. Femoral bölge, kalça
ile diz arasındaki kısım.
► Genus: Diz.
► Fossa poplitea: Diz ardı çukurluğu.
► Crus: Bacak.
► Pes, pedis: Ayak.
► Podos: Ayak.
► Tarsus: Ayak bileği.
► Metatarsus: Ayak tarağı.
Yön belirten terimler
⮚ Superior (Superyor): Üst
⮚ İnferior (inferyor): Alt
⮚ Anterior (anteryor): Ön
⮚ Posterior (posteryor):Arka
⮚ Dexter: Sağ
⮚ Sinister: Sol
⮚ Medius (medyus): Orta
⮚ İntermedius: Ortada iki parça arasında
⮚ Lateralis: Dış, dış yana doğru
⮚ Medialis (medyalis): İç taraf, iç yan
⮚ Dorsalis: Sırt taraf, sırta ait
Yön belirten terimler
⮚ Centralis: Merkez, sentral

⮚ Peripheralis: periferal, çevrede

⮚ Apicalis(Apikal): Tepe, üst kısım
⮚ Basalis (basal): Taban
⮚ Superficialis (superfisyalis): Yüzeysel

⮚ internus: İç
⮚ externus: Dış
⮚ Proximalis: Merkez ya da gövdeye yakın
⮚ Distalis: Merkez ya da gövdeye uzak
Hücre Nedir?
Hücre, canlı organizmaların temel
yapısal ve fonksiyonel birimidir.
Hücrenin temel bileşenleri şunlardır:
• Hücre Zarı (Plazma Zarı): Hücrenin
dışını kaplar ve hücre içeriği ile dış
ortam arasında madde alışverişini
kontrol eder.
• Sitoplazma: Hücre zarı ile çekirdek
arasında bulunan jel benzeri madde.
• Çekirdek: Hücrenin genetik bilgisini
(DNA) içeren organel.
• Organel: Hücre içinde belirli işlevleri
yerine getiren özelleşmiş yapılar (örn.
mitokondri, endoplazmik retikulum,
Golgi aygıtı).
Doku Nedir?
► Doku, benzer yapı ve işlevlere sahip hücrelerin bir araya gelmesiyle
oluşan yapıdır.
► Dört temel doku tipi vardır:
► Epitel Doku: Vücudun dış ve iç yüzeylerini kaplar. Örneğin, deri,
mukoza zarları ve bazı iç organların yüzeyi epitel dokudan oluşur.
► Bağ Doku: Vücutta destek ve bağlama işlevi görür. Kemikler,
kıkırdak, yağ dokusu ve kan bağ dokusuna örnektir.
► Kas Doku: Kasılma ve gevşeme yeteneği sayesinde hareketi sağlar.
İskelet kasları, kalp kası ve düz kaslar bu dokuya örnektir.
► Sinir Doku: Elektriksel sinyalleri taşıma ve işleme yeteneği
sayesinde iletişim ve koordinasyonu sağlar. Beyin, omurilik ve
sinirler sinir dokusundan oluşur.
TEŞEKKÜR EDERİM