ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ

1. ΚΕΙΜΕΝΟ – ΚΑΝΟΝΕΣ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ

Αγία Γραφή, Βίβλος, Ιερά Γράμματα:

είναι δύο συλλογές βιβλίων,
η μία είναι η αρχαιότερη και λέγεται Παλαιά Διαθήκη,
και η άλλη είναι η νεότερη και λέγεται Καινή Διαθήκη,
όμως και οι δύο αναφέρονται στην αποκάλυψη του Θεού μέσα στην
ανθρώπινη ιστορία και είναι το κοινό τους στοιχείο, που δίνει σ’ αυτές τίς
ποικιλόμορφες συλλογές, μια θαυμαστή ενότητα από το πρώτο μέχρι το
τελευταίο βιβλίο.

Ποιός έγραψε την Βίβλο;

Η Βίβλος δεν είναι προϊόν ενός συγγραφέα ή μιας εποχής, αλλά περιέχει
κείμενα που είναι προϊόντα μιας μακραίωνης χρονικής περιόδου. Διακρίνουμε
γλωσσικές ιδιομορφίες και εκφραστικά μέσα διαφορετικών εποχών, όπως και
φιλοσοφικές, θρησκευτικές και θεολογικές ιδέες και αντιλήψεις διαφορετικών
πολιτικών και κοινωνικών γεγονότων. Είναι ανθρώπινο και θείο έργο,
γιατί πίσω από κάθε βιβλικό κείμενο υπάρχει η αποκάλυψη του Θεού
προς τον λαό του ο οποίος τη βίωσε και διατήρησε την εμπειρία του αυτή
ζωντανή στην παράδοσή του.
“Η Αγία Γραφή δεν υπαγορεύτηκε στους ανθρώπους από τον Θεό, αλλά
είναι προϊον της συνεργασίας του Θεού με τους ανθρώπους, γράφτηκε,
δηλαδή από ανθρώπους στη γλώσσα που καταλαβαίνουν οι άνθρωποι. Οι
ιεροί συγγραφείς, φωτισμένοι από τό Άγιο Πνεύμα, καθίστανται όργανα του
Θεού καί φορείς της θείας αποκαλύψεως, την οποία αναλαμβάνουν να
μεταδώσουν στους ανθρώπους, όχι παθητικά και μηχανικά, αλλά
διατηρώντας ακέραιη την προσωπικότητά τους. Προσπαθούν να κάνουν
προσιτές στους συνανθρώπους τους τις θείες αλήθειες, επιλέγοντας ο
καθένας ανάλογα με το μορφωτικό του επίπεδο και τις πνευματικές του
δυνατότητες, τα εκφραστικά μέσα καί τα φιλολογικά είδη (αφήγηση, ποίημα
κ.λπ.) που κατά τη γνώμη τους προσφέρονται καλύτερα για την ευόδωση της
ιεράς τους αποστολής. Σε αυτές τίς αιώνιες αλήθειες αφορά η θεοπνευστία
και όχι, βέβαια, στα μέσα με τα οποία αυτές εκφράζονται ή στις αντιλήψεις
της εποχής για τη δομή του σύμπαντος, τους κοινωνικούς θεσμούς. Στα
βιβλικά κείμενα αντικατοπτρίζονται οι ιδέες και οι αντιλήψεις της κάθε
εποχής, καθώς καί τα κάθε φορά ιστορικά και κοινωνικά δεδομένα”
[Βλ. Κωνσταντίνου Μιλτιάδη, Η Παλαιά Διαθήκη Μυθολογία των Εβραίων ή Βίβλος της Εκκλησίας;, Έκδοσις
Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήνα 2007].
 Ο όρος “διαθήκη” σημαίνει :

α. την τελευταία έκφραση της βούλησης ενός προσώπου

β. τη συνθήκη, συμμαχία, σύμβαση, συμφωνία

γ. τον ιδιότυπο χαρακτήρα συμφωνίας

που διέπει τις σχέσεις του Θεού με πρόσωπα
καί στοχεύει στη δημιουργία των προϋποθέσεων
για τη σωτηρία ολόκληρης της ανθρωπότητας
 Παλαιά Διαθήκη:
* από την Εκκλησία ονομάστηκε η συλλογή των 49 βιβλίων που
περιέχουν τις γενικές αρχές και τους όρους της “διαθήκης” αυτής ή
αναφέρονται στις συνέπειες που απορρέουν από αυτήν

*Το πρώτο μέρος της πρώτης συλλογής των θεόπνευστων βιβλίων

* Είναι η πρώτη Αγία Γραφή της αρχαίας χριστιανικής εκκλησίας

* Είναι η ιερή Βίβλος των Ιουδαίων (τα 39 βιβλία)

Καινή Διαθήκη:
* η συλλογή των 27 βιβλίων που αναφέρονται στην εκπλήρωση των
επαγγελιών της παλαιάς και τη σύναψη της νέας “διαθήκης” διά του
Ιησού Χριστού, η οποία διέπει στο εξής τις σχέσεις του Θεού με τον νέο
λαό του, τους χριστιανούς. Η σύναψη της νέας διαθήκης εξαγγέλλεται
ήδη στην παλαιά από τους προφήτες της (Ιερ. 31,31 εξ.), μια εξαγγελία
που η Εκκλησία την είδε να εκπληρώνεται στο πρόσωπο του Ιησού
Χριστού (Μτθ. 26,28 κ.α.)
 Ο όρος “κανόνας” σημαίνει:

α. τήν ευθεία ράβδο που χρησιμεύει για ευθυγράμμιση για να

χαράξουμε ευθείες γραμμές, τον χάρακα

β. το μέτρο, το πρότυπο, το κριτήριο ή μια γενική αρχή (μεταφορική

έννοια)

γ. κατά τον 3ο αι. μ.Χ. δήλωνε την επίσημη παράδοση, διδασκαλία η

οποία ρύθμιζε την πίστη και τη ζωή των χριστιανών.

δ. κατά τον 4ο αι. μ.Χ. δήλωνε την Αγία Γραφή ως το μέτρο και
κριτήριο της χριστιανικής πίστης και ζωής.

ε. στην Χριστιανική Εκκλησία τη συλλογή, τον κατάλογο των βιβλίων

της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, τα οποία συγκροτούν την
Αγία Γραφή. Αυτή η συγκρότηση έγινε μετά μια μακροχρόνια καί
πολύπλοκη πορεία.
 Ο Κανόνας της Ιουδαϊκής ή Εβραϊκής Βίβλου

Βιβλία: 39
Γλώσσα: Εβραϊκή
Τόπος δημόσιας ανάγνωσης: Συναγωγή
Απαρχές: 5ος αι. π.Χ. συγκρότηση Νόμου & συλλογές προφητικών λόγων
Συγκρότηση: θεοπνευστία έως το 424 π.Χ.
Κλείσιμο: Ιουδαϊκή Σύνοδος Ιάμνειας 90/100 μ.Χ.
Διαίρεση: 3 μέρη
Κριτήριο: ο Νόμος (Εβρ. Τορά)

Ι. ΝΟΜΟΣ (Εβρ. Τορά): Γένεσις, Έξοδος, Λευϊτικό, Αριθμοί, Δευτερονόμιο

ΙΙ. ΠΡΟΦΗΤΕΣ (Εβρ. Νεβιίμ)

Α. Πρότεροι: Ιησούς Ναυή, Κριταί, Σαμουήλ (Α΄καί Β΄), Βασιλειών (Α΄και Β΄)
Β. Ύστεροι: Ησαΐας, Ιερεμίας, Ιεζεκιήλ, Ωσηέ, Ιωήλ, Αμώς, Οβδιού, Ιωνάς, Μιχαίας,
Ναούμ, Αββακούμ, Σοφονίας, Αγγαίος, Ζαχαρίας, Μαλαχίας

ΙΙΙ. ΑΓΙΟΓΡΑΦΑ (Εβρ. Κεθουβίμ): Ψαλμοί, Ιώβ, Παροιμίαι, Ρούθ, Άσμα Ασμάτων,
Εκκλησιαστής, Θρήνοι, Εσθήρ, Δανιήλ, Έσδρας,
Νεεμίας, Χρονικά (Α΄καί Β΄)
 Η Χριστιανική Βίβλος ή Αγία Γραφή
Παλαιά Διαθήκη και Καινή Διαθήκη

Α΄. Η Παλαιά Διαθήκη του Χριστιανικού ή Αλεξανδρινού Κανόνα

Βιβλία: 49
Πρωτοκανονικά: τα 39 του Ιουδαϊκού
& Δευτεροκανονικά ή αναγινωσκόμενα: 10 επιπλέον (μεταγενέστερα) δηλαδή είναι τα
βιβλία Τωβίτ, Ιουδίθ, Α, Β & Γ Μακκαβαίων, Σοφία Σολομώντος, Σοφία Σειράχ, Βαρούχ (+
Επιστολή Ιερεμίου ) Α΄ Εσδρας
Γλώσσα: Ελληνική
Τόπος δημόσιας ανάγνωσης: Εκκλησία
Απαρχές: 5ος αι. π.Χ. συγκρότηση Νόμου & συλλογές προφητικών λόγων
Μετάφραση των Εβδομήκοντα (Ο΄): αρχές του 3ου αι. π.Χ. έναρξη μετάφρασης εβραϊκών
έργων στα ελληνικά στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Η Μετάφραση έγινε στα 39 βιβλία
του Ιουδαϊκού Κανόνα. Πραγματοποιήθηκε από 72 Ιουδαίους Νομομαθείς καί άριστους
γνώστες της ελληνικής γλώσσας στή νήσο Φάρο της Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου για τον
εμπλουτισμό της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας κατά το χρονικό διάστημα 287-247 π.Χ.
Ο Χριστιανικός ή Αλεξανδρινός Κανόνας της Παλαιάς Διαθήκης διαφοροποιείται στα 39
βιβλία από τον Ιουδαϊκό στο θέμα της ονομασίας των έργων ως εξής:
το Σαμουήλ Α καί Β΄(Ιουδ.) αντιστοιχεί με το Βασιλειών Α΄καί Β΄(Χριστ. Καν.) ,
τό Βασιλέων Α΄καί Β΄ (Ιουδ.) αντιστοιχεί με το Βασιλειών Γ΄ καί Δ΄(Χριστ. Καν.)
καί τό Χρονικών Α΄καί Β΄(Ιουδ.) με το Παραλειπομένων Α΄ καί Β΄ (Χριστ. Καν.)
Συγκρότηση: ανάγκη να καθορισθούν τα βιβλία που εκφράζουν αυθεντικά τήν πίστη της
Εκκλησίας προς αποφυγή των απόκρυφων ή ψευδεπίγραφων έργων που περιείχαν καί
κακοδοξίες καί αιρέσεις.

Κλείσιμο: α) με τήν 39η εορταστική επιστολή του Μ. Αθανασίου το 367 μ.Χ., β) με τίς
Συνόδους Λαοδικείας, Ιππώνος και Καρθαγένης (360-397 μ.Χ.) και γ) με τήν Πενθέκτη
Οικουμενική Σύνοδο εν Τρούλλω Κωνσταντινούπολη το 691 μ.Χ.

Διαίρεση: 3 μέρη (Ιστορικά, Ποιητικά-Διδακτικά, Προφητικά)

Κριτήριο: το περιεχόμενο καί ο χαρακτήρας των βιβλίων

Προτύπωση: η Αγία Τριάδα (ο Θεός Πατέρας για τα Ιστορικά βιβλία, ο Υιός καί Λόγος
του Θεού ως προσωποποίηση της Σοφίας ως δευτέρου προσώπου της Αγίας Τριάδος για
τα Ποιητικά- Διδακτικά βιβλία καί τέλος ως τό Άγιο Πνεύμα στα Προφητικά βιβλία αφού
οι προφήτες εμπνέονταν από το Πνεύμα Θεού, τό Ρούαχ Ελωχίμ). Συνεπώς για τήν
Εκκλησία, η οποία είναι ως νέος Ισραήλ καί κληρονόμος των επαγγελιών του Θεού η
Παλαιά Διαθήκη καθίσταται “παιδαγωγός εις Χριστόν” (Γαλ. 3,24).
Ι. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ
Α. ΠΕΝΤΑΤΕΥΧΟΣ Ή ΝΟΜΟΣ: Γένεσις, Έξοδος, Λευϊτικό, Αριθμοί, Δευτερονόμιο
Β. ΛΟΙΠΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ: Ιησούς Ναυή, Κριταί, Ρούθ, Βασιλειών Α΄ καί Β΄,
Βασιλειών Γ΄και Δ΄, Παραλειπομένων Α καί Β΄, Έσδρας Α΄ (Δευτεροκανονικό),
Έσδρας (Β΄ Έσδρας), Νεεμίας, Εσθήρ, Ιουδίθ, Τωβίτ, Μακκαβαίων Α΄, Β΄, Γ΄

ΙΙ. ΠΟΙΗΤΙΚΆ – ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ: Ψαλμοί, Ιώβ, Παροιμίαι, Εκκλησιαστής, Άσμα

Ασμάτων, Σοφία Σολομώντος, Σοφία Σειράχ

ΙΙΙ. ΠΡΟΦΗΤΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ:

Α. ΔΩΔΕΚΑΠΡΟΦΗΤΟ Ή ΜΙΚΡΟΙ ΠΡΟΦΗΤΕΣ: Ωσηέ, Ιωήλ, Αμώς, Οβδιού, Ιωνάς,
Μιχαίας, Ναούμ, Αββακούμ, Σοφονίας, Αγγαίος, Ζαχαρίας, Μαλαχίας
Β. ΜΕΓΑΛΟΙ ΠΡΟΦΗΤΕΣ: Ησαΐας, Ιερεμίας, Βαρούχ, Θρήνοι, Επιστολή Ιερεμίου και

Δανιήλ (Σωσάννα, Δανιήλ, Βήλ και Δράκων)

 Η Χριστιανική Βίβλος ή Αγία Γραφή
Παλαιά Διαθήκη και Καινή Διαθήκη

Β΄. Η Καινή Διαθήκη

Βιβλία: 27
Γλώσσα: Ελληνική
Ονομασίες βιβλίων:
• Κατά Ματθαίον
• Κατά Μάρκον
• Κατά Λουκάν
• Κατά Ιωάννην
• Πράξεις Αποστόλων
• Επιστολές Παύλου: Πρός Ρωμαίους, Πρός Κορινθίους Α΄ καί Β΄, Πρός
Γαλάτας, Πρός Εφεσίους, Πρός Φιλιππησίους, Πρός Κολοσσαείς,
• Πρός Θεσσαλονικείς Α΄καί Β΄,
• Ποιμαντικές Επιστολές: Α΄ Πρός Τιμόθεον, Β΄ Πρός Τιμόθεον
• Πρός Τίτον, Προς Φιλήμονα & Προς Εβραίους
• Καθολικές Επιστολές: Επιστολή Ιακώβου, Επιστολή Α΄Πέτρου, Επιστολή
Β΄Πέτρου, Επιστολή Α΄ Ιωάννου, Επιστολή Β΄Ιωάννου, Επιστολή Γ΄ Ιωάννου,
Επιστολή Ιούδα
• Αποκάλυψις Ιωάννου
 Η Παλαιά καί η Καινή Διαθήκη ως ισότιμες πηγές της πίστης μας

Η ενότητα των δύο Διαθηκών φανερώνεται και από τον τρόπο που κατατάσσονται τα
βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης μέσα στον Χριστιανικό Κανόνα. Η σημασία αυτής της
κατάταξης για την Εκκλησία έχει άμεση συνάφειά τους με τα βιβλία της Καινής
Διαθήκης.
Στα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης στον Ιουδαϊκό Κανόνα, στον Κανόνα της Συναγωγής
τονίζεται η σημασία του “Νόμου” (Εβρ. Τορά). Έτσι τα 5 πρώτα βιβλία της Παλαιάς
Διαθήκης απαρτίζουν τον “Νόμο”, κατέχουν την πρώτη και κυρίαρχη θέση καί
ονοματοδοτούν και την πρώτη ομάδα βιβλίων για να δείξουν πόσο σημαντικός είναι ο
“Νόμος” στη ζωή τους.
Αμέσως ακολουθούν οι “Προφήτες” (Πρότεροι καί Ύστεροι). Στη δεύτερη ομάδα το πρώτο
βιβλίο είναι του “Ιησού του Ναυή” γιατί εκεί εμφανίζεται ο Θεός να δίνει την εξουσία
στον Ιησού του Ναυή, να τον ορίζει διάδοχο του Μωϋσή καί να του δίνει την εντολή: “Να
είσαι δυνατός και πολύ γενναίος, φροντίζοντας να ενεργείς σύμφωνα με όλον τον νόμο που
σου παρέδωσε ο δούλος μου ο Μωυσής. Μην παρεκκλίνεις από αυτόν ούτε προς τα δεξιά ούτε
προς τα αριστερά, ώστε να ευημερείς οπουδήποτε πηγαίνεις. Δε θα σταματήσεις να
επαναλαμβάνεις όσα περιέχονται στο βιβλίο του νόμου αυτού και θα μελετάς σ’ αυτό μέρα και
νύχτα, ώστε να φροντίζεις να ενεργείς σύμφωνα με όλα όσα είναι γραμμένα. Γιατί τότε μόνο
θα πετύχεις στις επιλογές σου καί τότε μόνο θα ευημερήσεις” (Ιησούς Ναυή 1,7-8). Η ομάδα
αυτή των “Προφητών” έχει ως τελευταίο βιβλίο της το βιβλίο του Προφήτη Μαλαχία καί
κλείνει με μιά ανάλογη εντολή: “Να θυμάστε το νόμο που παρέδωσα στο δούλο μου τον
Μωυσή στο Χωρήβ, τα θεσπίσματα και τις διατάξεις για όλον τον Ισραήλ” (Μαλαχίας 3,22).
Ολόκληρη η δεύτερη ομάδα των βιβλίων αρχίζει και τελειώνει με την υπενθύμιση της
υποχρέωσης για πιστή τήρηση του “Νόμου”.
Το ίδιο γίνεται και στην τρίτη ομάδα των βιβλίων, στα “Αγιόγραφα”. Εδώ αρχίζουν με
τό βιβλίο των “Ψαλμών” όπου στον 1ο Ψαλμό μακαρίζεται ο άνθρωπος ο οποίος “ … στο
νόμο του Κυρίου βρίσκει όσα επιθυμεί και στο νόμο του μελετά μέρα και νύχτα”
“Μακάριος ανήρ .. “ (Ψαλμ. 1,2). Κλείνουν με τα βιβλία των “Χρονικών Α΄καί Β΄” όπου σ’
αυτά γίνεται μια ανακεφαλαίωση της ιστορίας του Ισραήλ με σκοπό να υπενθυμίσει στο
λαό του Ιούδα που προσπαθεί να ανασυγκροτηθεί μετά τη Βαβυλώνια αιχμαλωσία ότι η
επιβίωσή του εξαρτάται από την πιστή τήρηση του “Νόμου” και τήν ακριβή τέλεση της
λατρείας.
Αντίθετα η κατάταξη των βιβλίων της Παλαιάς Διαθήκης στον Χριστιανικό Κανόνα, τον
Κανόνα της Εκκλησίας, αποσκοπεί στο να αποτελέσουν τα έργα αυτά ένα είδος
εισαγωγής στην Καινή Διαθήκη, η Παλαιά Διαθήκη να γίνει “παιδαγωγός εις Χριστόν”,
να προετοιμάσει τον λαό για τον ερχομό του Ιησού Χριστού. Ο “Νόμος” εδώ ονομάζεται
“Πεντάτευχος”, χάνει τή κεντρική σημασία του γιατί δεν αποτελεί αυτοτελή ομάδα
βιβλίων, αλλά εντάσσεται σε μιά ευρύτερη ομάδα με τόν τίτλο “Ιστορικά Βιβλία”.
Συνεπώς στην πρώτη ομάδα τα “Ιστορικά βιβλία” κατατάσσονται κατά χρονολογική
σειρά των γεγονότων που περιγράφουν ξεκινώντας από τη δημιουργία του κόσμου και
του ανθρώπου καί φτάνουν μέχρι τους τελευταίους προχριστιανικούς αιώνες. Έχουν όλα
χαρακτήρα αφηγηματικό και στοχεύουν να καταδείξουν τό πώς με ευθύνη του ανθρώπου
εισήλθε το κακό στον κόσμο με αποτέλεσμα να καταστεί αναγκαία η επέμβαση του Θεού
στην ανθρώπινη ιστορία για να προετοιμάσει την ανθρωπότητα να αποδεχθεί τη
σωτηρία που θα της προσφέρει ο Ιησούς Χριστός. Είναι πιό έντονη η παρουσία του Θεού
Πατέρα ως του πρώτου προσώπου της Αγίας Τριάδος.
Στη δεύτερη ομάδα του Χριστιανικού Κανόνα κατατάσσονται τα “Ποιητικά – Διδακτικά
Βιβλία”. Τά βιβλία αυτά έχουν ποιητικό και διδακτικό χαρακτήρα. Στα μέν Ποιητικά ο
λαός υμνεί τον Θεό του, απευθύνει πρός αυτόν τις εκκλήσεις, τα παράπονα, αλλά και τις
ευχαριστίες του για τις ευεργεσίες πού έχει δεχθεί καθώς και τίς ελπίδες του για τον
ερχομό του Χριστού. Στα δέ Διδακτικά βιβλία αποθησαυρίζεται η θεία σοφία, η οποία
παρουσιάζεται ως “πάρεδρος” του θρόνου του Θεού, ως προϋπάρχουσα του χρόνου και
της δημιουργίας και ως έκφραση της δύναμης του Θεού, σαφής απόρροια της δόξας του
Παντοκράτορα …… απαύγασμα του αιωνίου φωτός, καθαρός καθρέπτης της ενέργειας
του Θεού και εικόνα της καλοσύνης του” (Σοφία Σολομώντος 7,25-26) και θα ταυτιστεί
από τη Χριστιανική Εκκλησία με το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, τον Υιό του
Θεού (Α΄ Κορινθ. 1,24).

Στην τρίτη ομάδα του Χριστιανικού Κανόνα βρίσκονται τά “Προφητικά Βιβλία”. Το

περιεχόμενό τους κατανοείται από την Εκκλησία κυρίως ως προεξαγγελτικό της
παρουσίας του Χριστού καί κατατάσσονται τά βιβλία των Μικρών και των Μεγάλων
Προφητών οι οποίοι γράφουν με τη βοήθεια του Αγίου Πνεύματος και με τέτοιο τρόπο
ώστε η εικόνα του αναμενομένου Λυτρωτή να καθίσταται βαθμιαία σαφέστερη. Έτσι
κλείνει με το βιβλίο του προφήτη Δανιήλ στο οποίο εξαγγέλλεται η ανάσταση των νεκρών
(κεφ. 12,1-3) και με ένα μεγαλειώδες όραμα περιγράφεται η μορφή του “Υιού του
Ανθρώπου” που έρχεται μέσα στις νεφέλες του ουρανού γιατί του δόθηκε η εξουσία, η
τιμή και η βασιλεία ώστε να τον υπηρετούν όλοι οι λαοί, κάθε φυλής καί γλώσσας, η
εξουσία του θα είναι εξουσία αιώνια που δεν θα έχει τέλος και τό βασίλειό του ποτέ δεν θα
καταστραφεί” (Δανιήλ 7,13-14) [Βλ. Κωνσταντίνου Μιλτιάδη, Η Παλαιά Διαθήκη Μυθολογία των
Εβραίων ή Βίβλος της Εκκλησίας;, Έκδοσις Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήνα 2007].
Ερχόμενοι τώρα στη συλλογή των βιβλίων της Καινής Διαθήκης όπως είναι ενταγμένα στην
Αγία Γραφή θα δούμε ότι τόν τίτλο “Υιός του Ανθρώπου” χρησιμοποιεί ο ίδιος ο Ιησούς κάθε
φορά που μιλάει για τον εαυτό όπως αυτό αποτυπώνεται από τον Ευαγγελιστή Ματθαίο στο
Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο. Ερμηνεύοντας η Εκκλησία χριστολογικά τα κείμενα της Παλαιάς
Διαθήκης, δίνει σ’ αυτά ένα εντελώς διαφορετικό νόημα από εκείνο που τα ίδια κείμενα έχουν
για τη Συναγωγή. Μ’ αυτό το νέο νόημα ενσωματώνει η Εκκλησία τα βιβλία της Παλαιάς
Διαθήκης στη δική της Αγία Γραφή και τα θεωρεί πλέον τμήμα της δικής της παράδοσης,
νομιμοποιώντας έτσι το δικαίωμά της να είναι αυτή ως “νέος Ισραήλ” η κληρονόμος των
επαγγελιών του Θεού κι όχι η Συναγωγή. Αυτή η ενότητα περί Παλαιάς και Καινής Διαθήκης
φαίνεται ξεκάθαρα στά λόγια του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου που ακολουθούν στην
Ομιλία του “εἰς τὸ «ἐξῆλθε δόγμα παρὰ Καίσαρος Αὐγούστου» καὶ εἰς τὴν ἀπογραφὴ τῆς Ἁγίας
Θεοτόκου, Migne PG, τόμος 50, στίχος 796”:

Προέλαβεν τὴν Καινὴν ἡ Παλαιὰ,
Παλαιά
καὶ ἡρμήνευσε τὴν Παλαιὰν ἡ Καινή.
Πολλάκις εἶπον, ὅτι δύο Διαθῆκαι,
Καινή)
καὶ δύο ἀδελφαὶ, καὶ δύο παιδίσκαι,
τὸν ἕνα Δεσπότην δορυφοροῦσι.
Κύριος παρὰ Προφήταις καταγγέλλεται,
Προφῆτες τῆς
Χριστὸς ἐν Καινῇ κηρύσσεται·
Επρόλαβε και προεδήλωσε την Καινή Διαθήκη η
και ερμήνευσε την Παλαιά η Καινή
Εἶπαν πολλὲς φορές, ὅτι δύο Διαθῆκες (Παλαιὰ καὶ
καὶ δύο νεαρὲς κόρες καὶ δύο ἀδελφὲς
ἀκολουθοῦν ὡς δορυφόροι τὸν ἴδιον αὐθέντη.
Κύριος κηρύσσεται καὶ ἀναγγέλλεται ἀπὸ τοὺς
Παλαιάς Διαθήκης,
Χριστὸς κηρύσσεται στὴν Καινὴ Διαθήκη.

οὐ καινὰ τὰ καινά· Δὲν εἶναι καινούργια τὰ νέα

κηρύγματα ποὺ ἐξαγγέλλονται
στὴν Καινὴ Διαθήκη,
προέλαβε γὰρ τὰ παλαιά· διότι ἐλέχθησαν προηγουμένως σκιωδῶς
τὰ παλαιά.
Οὐκ ἐσβέσθη τὰ παλαιά· Δὲν ἔσβησαν καὶ δὲν κατηργήθησαν ὅσα
 Μεταφράσεις του κειμένου της Παλαιάς Διαθήκης

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΤΩΝ ΕΒΔΟΜΗΚΟΝΤΑ (Ο΄) 287-247 π.Χ.

Η Μετάφραση των Εβδομήκοντα (Ο΄) έγινε από 72 (6 από κάθε φυλή – 12 φυλές) πρεσβυτέρους ερμηνευτές και
νομομαθείς Ιουδαίους που γνώριζαν πολύ καλά την Εβραϊκή Γλώσσα και την Ελληνική Γλώσσα από το
αρχαίο εβραϊκό κείμενο στην κοινή ελληνιστική γλώσσα στή νήσο Φάρο της Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου
προκειμένου να εμπλουτισθεί η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας. Τήν εντολή είχε δώσει ο βασιλιά της Αιγύπτου
Πτολεμαίος ο Β΄ο Φιλάδελφος στον διευθυντή της Βιβλιοθήκης Δημήτριο Φαληρέα κι εκείνος με την σειρά του
στον Ιουδαίο αρχιερέα Ελεάζαρ. Μετέφρασαν αντίγραφο του Νόμου. Η αξία της είναι πολύ μεγάλη γιατί είναι
η πιό παλαιά μετάφραση και η πιό κοντινή στο πρωτότυπο κείμενο, θεωρείται θεόπνευστη ως προς τίς αιώνιες
αλήθειες καί ισάξια με τό εβραϊκό πρωτότυπο που έχει χαθεί. Χρησιμοποιήθηκε από τήν πρώτη Εκκλησία,
τους Αποστόλους, τους Εκκλησιαστικούς Συγγραφείς, τους Πατέρες της Εκκλησίας και τις Οικουμενικές
Συνόδους. Μέχρι σήμερα χρησιμοποιείται στη λατρευτική ζωή της Ορθόδοξης Ανατολικής Εκκλησίας καί
έγινε επίσημο κείμενο της Εκκλησίας και ερμηνεύτηκε χριστολογικά.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ του ΑΚΥΛΑ (Α΄) 130 μ.Χ. Ο Ακύλας ήταν Έλληνας από τη Σινώπη Πόντου και μετέφρασε
από τα εβραϊκά στα ελληνικά τα βιβλία του Ιουδαϊκού Κανόνα της Π.Δ. Μόνον αποσπάσματα σώζονται
σήμερα. Αλλοίωσε το πρωτότυπο καί εκτιμήθηκε από τους Ιουδαίους ως πιστή στο γράμμα του πρωτοτύπου
αλλά εκτόπισε τους Ο΄.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ του ΘΕΟΔΟΤΙΩΝΟΣ (Θ΄) 150 μ.Χ. Ο Θεοδοτίων εξέδωσε στην Έφεσο μία νέα μετάφραση που
είναι ουσιαστικά είναι ελεύθερη αναθεώρηση των Ο΄ με βάση το εβραϊκό κείμενο. Απολάμβανε περισσότερη
συμπάθεια από την μετάφραση του Ακύλα, αν καί χάθηκε. Σώζονται μόνον κάποια αποσπάσματα γιατί η
μετάφραση χάθηκε.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ του ΣΥΜΜΑΧΟΥ (Σ΄) 170 π.Χ. Ο Εβιωνίτης Σύμμαχος έκανε τη μετάφραση πιό πιστή στο
εβραϊκό κείμενο.
ΕΞΑΠΛΑ ΤΟΥ ΩΡΙΓΕΝΟΥΣ: Ο Ωριγένης προσπάθησε να δείξει τις διαφορές μεταξύ των μεταφράσεων
χρησιμοποιώντας 6 στήλες με τά εξής: α. Το εβραϊκό κείμενο με τετράγωνη μορφή. β. Δίπλα ήταν τό ίδιο
κείμενο μετεγραμμένο σε ελληνικά γ. τίς μεταφράσεις Ακύλα, δ. Συμμάχου, ε. Των Ο΄ και στ. του
Θεοδοτίωνος. Αναθεωρήθηκε από τον Ωριγένη αρκετές φορές. Από τις αρχές της 4ης εκατ. απολάμβανε
μεγάλης τιμης και ευρυτερης διάδοσης ατην Παλαιστίνη

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΕΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΩΝ Ο΄:

Ι. Ο ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ Ο ΣΑΜΟΣΑΤΕΥΣ αρχές του 4ου αι.μ.Χ. ιδρυτής καί επιφανής διδάσκαλος της Αντιοχειανής
Σχολής και γνώστης της Εβραϊκής γλώσσας. Μαζί με τον διδάσκαλό του τον Δωρόθεο έκανε αναθεώρηση του
κειμένου των Ο΄ καί έγινε ευρύτερα γνωστή στη Βόρεια Συρία, Μικρά Ασία και στην Κωνσταντινούπολη.
ΙΙ. Ο ΗΣΥΧΙΟΣ ο Ιερομάρτυρας κι αυτός τον 4ο αι. μ.Χ. στήν Αίγυπτο όπου ήταν και επίσκοπος έκανε
αναθεώρηση του κειμένου της Μετάφρασης των Ο΄

ΛΑΤΙΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ
ΙΤΑLΑ (It): Το 150 μ.Χ. στή Βόρειο Αφρική (Καρχηδόνα) κάνουν τήν εμφάνισή τους οι πρώτες λατινικές
μεταφράσεις από τό κείμενο της Μετάφρασης των Ο΄ κυρίως των πιό εύχρηστων βιβλίων της Π.Δ. και
κυρίως του Ψαλτηρίου. Ο ιερός Αυγουστίνος θεωρεί την “Ιταλική” (Itala) πιό πιστή καί ως πρός τό
γράμμα καί ως πρός το νόημα.

ΒΟΥΛΓΑΤΑ (Vulgata) (V): Λίγο αργότερα ο Ιερώνυμος ανέλαβε να αναθεωρήσει τις παλαιές λατινικές
μεταφράσεις και έλαβε υπόψη του τίς ελληνικές μεταφράσεις των Ο΄, του Ακύλα, του Συμμάχου, του
Θεοδοτίωνα και τη ραββινική σοφία. Η εργασία του αναγνωρίστηκε την 7ο αι. μ.Χ. και αργότερα τό 1546
μ.Χ από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία στη Σύνοδο του Τριδέντου. Της απέδωσαν τον χαρακτηρισμό
Vulgata δηλ. Κοινή σέ όλους.

ΑΡΑΜΑΪΚΕΣ & ΣΥΡΙΑΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΆΣΕΙΣ

Ταργκουμίμ: είναι αραμαϊκές μεταφράσεις ή παραφράσεις της Π.Δ. στήν αραμαϊκή γλώσσα μετά τή
βαβυλώνια αιχμαλωσία. Διακρίνονται σε Ταργκουμίμ που αναφέρονται: α) στην Πεντάτευχο, β) στους
πρότερους και ύστερους προφήτες και γ) στα Αγιόγραφα.
Πεσιττώ: (= απλή) (P). Επίσημη συριακή μετάφραση, η πιό παλιά και σπουδαία γιατί τα εβραϊκά
πρωτοτυπα που στηρίχτηκε αναγνωρίζονται ως τα πιό παλιά και καλά από το Μασωριτικό κείμενο και
γιατί φωτίζει την ιστορία της ερμηνείας της Π. Δ. Και μάλιστα της ιουδαϊκής εξηγήσεως.