PERAKENDE

YÖNETİMİ

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ

Prof.Dr. Nurcan TURAN

 İNSAN KAYNAKLARININ ÖNEMİ

Bir işletmenin başarılı olmasını sağlayacak şekilde faaliyetlerin sürdürülmesini

sağlayan en önemli faktör, işletmenin insan gücüdür.

Her türlü faaliyeti planlayan, uygulayan, denetleyen ve nihayetinde sonuca ulaştıran

insanlardır.
 İNSAN KAYNAKLARININ ÖNEMİ

İnsan kaynakları yönetiminin

temel amacı sürdürülebilir
rekabet avantajı elde etmek için
bir temel oluşturmaktır. Çünkü
perakende işletmelerde iş gücü
maliyetleri toplam maliyetlerin
önemli bir kısmını
oluşturmaktadır. Bu nedenle
etkin bir insan kaynakları
yönetimi maliyet avantajı
yaratır.
Çoğu müşterinin perakende
işletme ile ilgili sahip olduğu
deneyim, ürünleri seçen, bilgi
ve destek sağlayan raf ve
stokları gösteren ve rafları
düzenleyen çalışanların
faaliyetleri tarafından belirlenir.
 PERAKENDECİLİKTE İNSAN
KAYNAKLARI YÖNETİMİNİN
ÖNEMİ

• Emek yoğun olması

• Çalışma saatlerinin uzunluğu
Perakendeci • Yarı zamanlı personel istihdam etme
zorunluluğunun bulunması
işletmelerde insan
• Toplam giderler içinde en büyük payın işçilik
kaynakları giderlerine ait olması
yönetimine önem • İşin personel üzerinde stres artırıcı özellik
verilmesini taşıması
gerektiren nedenler: • Farklılık yönetiminin önem kazanması
• Dikkate alınması gereken çeşitli yasal
düzenlemelerin bulunması
 PERAKENDECİ İŞLETMELERDE İNSAN
KAYNAKLARI

Perakende işletmelerde insan gücü; mağaza sahibi,

genel müdür, satın alma, satış, pazarlama ve ürün
yöneticileri, koordinatörleri, mağaza müdürleri, mali
işler, görsel tasarım, bilgi işlem ve operasyon
sorumluları, satış personeli, departman yöneticisi,
reyon şefi, yardımcı personel, kasiyer, güvenlik
görevlileri gibi mağazanın idari ve teknik
Rakiplere göre farklılaştırılmış
personelinden oluşur.
bir perakende sunusunda
çalışanlar önemli rol oynar. Bu
konu rakiplerin kolaylıkla
Perakende işletmelerde insan gücü; doğru yer
taklit edemeyeceği bir
seçimi, dekorasyon, doğru ürün yelpazesinin
hazırlanması, stok kontrolü, mağaza içi yerleşimi,
özelliktir.
vitrin tasarımı vb. faaliyetleri yerine getirir.
 İNSAN KAYNAKLARI
YÖNETİMİNİN TEMEL FAALİYET
ALANLARI
 Dört temel faaliyet alanı içinde tanımlamak mümkündür:

•İnsan kaynakları • Personel bulma • Ücretlendirme • Performans değerleme

artırma
planlama yapılması

İnsan kaynaklarını elde tutma

Bireysel ve örgütsel performansı

Örgüt, işler ve insanlar için

İnsan kaynağının elde edilmesi

planlaması • Personel seçme • İş sağlığı ve güvenliğini • Ödüllendirme

•İş analizi • İşe yerleştirme ve sağlama • Eğitim ve geliştirme
•İş tasarımı alıştırma • Endüstriyel ilişkileri • Kariyer planlama ve
sürdürme geliştirme
• Kültürel ve sosyal • Disiplin
etkinlikler yapma • İnsan kaynakları
yönetiminin sonuçlarını
değerleme
 ÖRGÜT, İŞLER VE İNSANLAR İÇİN PLANLAMA
YAPILMASI

İnsan kaynakları planlaması; mevcut
durumdaki insan kaynakları kapasitesini
değerlendirme ve gelecekte beklenen işgücü
arz-talebini önceden tahmin etme sürecidir.
İnsan kaynakları planlaması; doğru bir zamanda
ve doğru bir yerde doğru sayıda ve yetenekte
işgöreni sağlama ve örgütteki mevcut insan
kaynaklarının bilgi, beceri ve yeteneklerini en
doğru şekilde kullanma amacı taşımaktadır.

Etkili insan kaynakları planlamasının amaçları

Doğru zaman Doğru yer Doğru insan Doğru yetenek

 ÖRGÜT, İŞLER VE İNSANLAR İÇİN
PLANLAMA YAPILMASI
İş analizi nedir? İş analizi, belirli bir işin en küçük
parçalarıyla ayrıntılı olarak tanımlanıp incelenmesi
sürecidir.
Diğer bir ifadeyle iş analizi; işlerin en kısa sürede ve
en ekonomik bir şekilde yerine getirilmesi için o işle
ilgili bilgilerin sistemli olarak toplanıp analiz edilmesi
sürecidir.

Organizasyonlarda iş analizi; seçme ve yerleştirme,

ücretlendirme ve performans değerlendirmeyi direkt
olarak etkilemektedir.
 İŞ ANALİZİ SÜRECİNDE TOPLANAN
BİLGİLER

Personelin işini
Personel ne tür
Personel iş Personel yaptığı yapabilmesi için İşin yapıldığı
makineler,
yaparken hangi bu iş sonrasında ne tür yetenek, ortamın ve
Personel ne iş aletler,
yöntem ve hangi çıktıları bilgi ve çevrenin
yapıyor? donanım, vb.
teknikleri sağlıyor? (ürün, tecrübeye sahip faktörleri
şeyler
kullanıyor? hizmet) olması nelerdir?
kullanıyor?
gerekiyor?
İŞ ANALİZİ İÇİN BİLGİ TOPLAMA
YÖNTEMLERİ

Gözlem Anket
yöntemi yöntemi

Görüşme Karma
yöntemi yöntem
 İŞ ANALİZİ SÜRECİNİN
AŞAMALARI
İş analizi sürecinin aşamaları:
• İş analizinin planlanması
• İş analizi ile ilgili hazırlıkların yapılması ve sürecin
ilgili kişilere tanıtılması (duyurulması)
• İş analiz sürecinin yürütülmesi
• İş tanımları ve iş gereklerinin oluşturulması ve
oluşturulan bu iş tanımları
• İş gereklerinin gerektikçe güncellenmesi
 İŞ TASARIMI

İş tasarımı, çalışanlar açısından işin daha fazla anlam ifade

edecek şekilde tatmin edici bir hale gelmesi ve bunun için
işin yapısal niteliklerinde değişim yaratan düzenlemelerdir.
Bu düzenlemeler; işin niteliklerini, içeriğini ve işle ilgili
ödülleri, vb. kapsayabilir.
İş tasarımı, yapılacak görevleri, bu görevlerin
yapılmasında kullanılan yöntemi ve işin örgütteki diğer
işlerle ilişkilerini belirleme sürecidir.
 İŞ TASARIMI TEKNİKLERİ

İş basitleştirme

Alternatif çalışma
İş genişletme
programları

Ekibe dayalı iş
İş rotasyonu
dizaynı

İş zenginleştirme,
 İNSAN KAYNAĞININ ELDE
EDİLMESİ

Eğitim ve
geliştirme
Personel bulma • İşe alıştırma eğitimi
• Hizmet içi eğitim

Personel seçme
 PERSONEL BULMA

Personel bulma

Doldurulacak pozisyon
için potansiyel Bu aşamada iki temel
personeli belirleme sorunun cevaplanması
sürecidir. Bu aşamada gerekir:
1) Adaylar hangi ölçütlere
örgütün ihtiyaçlarını göre aranacak?
karşılayacak nitelik ve 2) İstenen niteliklere sahip
sayıda personeli bu adaylar nerelerden
seçmek üzere aday bulunacak?
grubu oluşturulur.
 PERSONEL BULMADA
YARARLANILAN KAYNAKLAR
• İşletmede belirli dönemlerde gerçekleştirilen terfiler, yan ilerlemeler, taşra
örgütleri (şubeler) arasında yapılan transferler, örgüt içi duyurular ve yasaların
el verdiği ölçüde gerçekleştirilen tekrar işe almalar iç kaynakları ifade eder.
• Örgütler dış kaynaklardan eleman sağlanmasında duyuru, doğrudan başvuru,
CV gönderme, aracılarla başvuru, İŞ-KUR, özel insan kaynakları danışmanlık
büroları, eğitim kuruluşları, iş gören kiralama (leasing), internet gibi yollara
başvurabilmektedirler.

İşletmeler boş pozisyonlara eleman

bulma işlevlerini iç ve dış
kaynaklardan yararlanmak suretiyle
gerçekleştirirler.
 PERSONEL SEÇME

Personel seçim süreci, belirli iş veya pozisyon için en uygun

adaylar arasından seçim yapma sürecidir.
 PERSONEL SEÇİM SÜRECİ
Ön Mülakat

İlgili Yönetici
İle Yapılan Son Başvuru Formu
Mülakat

Sağlık Ve
Fiziksel Mülakat
Kontrol

Özgeçmiş Testler

Referanslar
İNSAN KAYNAKLARINI ELDE
TUTMA

Ücretlendirme

İş sağlığı ve
güvenliğini
sağlama

Endüstriyel
ilişkileri
sürdürme

Kültürel ve
sosyal etkinlikler
yapma
 İNSAN KAYNAKLARINI ELDE
TUTMA
Adil ücret: Sahip olunan niteliklere, işin değerine,
gösterilen performansa ve piyasa ücret oranlarına
göre ücret alınması durumunda acil ücret
sisteminden söz edilebilir.
Endüstriyel ilişkileri sürdürme: Endüstri ilişkileri,
üretimin yapıldığı her yerde oluşan, işçiler ve
işverenler arasında yürütülen ve odağında ücret
pazarlığı olan kurumsallaşmış ilişkiler bütünüdür.
Bu ilişkiler büyük ölçüde sendikalar aracılığı ile
gerçekleşir.
İş sağlığı ve güvenliğini sağlama: İş yerindeki
kötü koşullar çalışanların sağlık durumlarını
(fiziksel ya da ruhsal) bozuyorsa gerekli önlemler
alınmalıdır.
Kültürel ve sosyal etkinlikler yapma: Çalışanlar
ve çevreyle kurulacak sosyal ilişkiler ve işletmenin
içinde bulunduğu kampüsün yönetimi İK
sorumlulukları arasında yer alır. Çalışanlar yönelik
gerçekleştirilen çeşitli etkinlikler, çalışan
memnuniyetini ve yaşam kalitesini yükseltir.
BİREYSEL VE ÖRGÜTSEL PERFORMANSI
ARTIRMA

Performans
değerleme

ka İnsa
y ö yn ak n e
n
son etim ları irm
e nd
d e ğ u ç l a in i n üll
erl rını Öd
em
e

Eğ
l in g e l iti m
sip i şt i v e
Di rm
e

Kariyer
planlama ve
geliştirme
 KAYNAKLAR
• Levy, M.& Weitz, B. A. (2012). Retailing Management, 8th. Ed. Newyork: McGraw Hill Com.
• Aydın, Kenan ( 2013). Perakende Yönetiminin Temelleri, İstanbul: Nobel Ya. Da.
• Gülfidan Barış ( 2013 ). Perakende Mağaza Yönetimi, Anadolu Üniversitesi AÖF Ya.
• Canan Çetin ve Esra Dinç Özcan, İnsan Kaynakları Yönetimi, İstanbul: Beta ya.
• Ürper, Y. vd. (2017). Genel İşletme, Eskişehir: Nisan Kitapevi.