CPE413 - Week - 3 - Wireless Transmission Fundamentals

CPE413 Kablosuz Ağlar
Bilgisayar Mühendisliği Bölümü,

Mühendislik Fakültesi
Dr. Sait DEMİR

saitdemir@karabuk.edu.tr
19.10.2021
1
TRANSMISSION
FUNDAMENTALS
These slides are made available to faculty in PowerPoint form.

Slides can be freely added, modified, and deleted to suit student
needs. They represent substantial work on the part of the authors; Wireless Communication
therefore, we request the following.
Networks and Systems
If these slides are used in a class setting or posted on an internal
1st edition, Global edition
or external www site, please mention the source textbook and
note our copyright of this material. Cory Beard, William Stallings
All material copyright 2016 © 2016 Pearson Education, Ltd.
Cory Beard and William Stallings, All Rights Reserved
TRANSMISSION FUNDAMENTALS 2-2

Kablosuz İletişimin Yöntemleri
• Kablosuz İletişimin Temelleri
– Sinyal
– Modülasyon
– Frekans
– Radyo Frekansı
– Alıcı-Verici
– Anten, Mesafe-Yayılım
Kablosuz İletişimin Temelleri
• Sinyal; (Ses sinyali) her hangi bir sesin iletilmek
veya saklanmak için elektromanyetik enerjiye
çevrilmiş halidir. (Sesin elektriksel formudur.)
– Analog (sürekli ölçekte)
– Dijital (sınırlı ölçekte)

Analog Sinyal
• Bir analog sinyalin temel bileşenleri
genlik, faz açısı ve frekanstır.
• Analog sinyalin dalga boyu genlik
(amplitude) olarak adlandırılır.
• Bu eğrideki tekrarlanan her bir
dalgaya dönüş (cycle) adı verilir.
• Bir saniyedeki dönüş sayısına frekans
denir ve iletişim terminolojisinde
Hertz adıyla anılır.
• Veri bir hat üzerinde taşınırken farklı
frekanslar kullanılarak gönderilir.
• Analog sinyalin dalga boyunun
bilindiği veya sabit olduğu varsayılır.
• Frekans aralıklarına ise bant genişliği
(bandwidth) adı verilir.
Modülasyon - Kipleme
Modülayson; Alçak frekanslı bilgi sinyallerinin, yüksek
frekanslı taşıyıcı sinyaller üzerine bindirilip uzak
mesafelere gönderilmesi işlemine Modülasyon
denir. (Bir taşıyıcı sinyal ile bilgi sinyalini
birleştirmektir)
(Sürekli dalga modülasyonu; RF taşıyıcısı sinüs sinyali olan yöntemler)
– Genlik Modülasyonu (GM, Batı dillerinde AM -Amplitude Modulation )
– Faz Modülasyonu (PM)
– Frekans Modülasyonu (FM)
Birinci şekilde modüle eden bilgi sinyali dalga şekli gösterilmiştir.
İkinci şekilde genlik modüleli sinyalin,
üçüncü şekilde ise frekans modüleli sinyalin dalga şekli gösterilmiştir.
Modülasyon - Kipleme
Alçak frekanslı sinyaller doğrudan doğruya elektromanyetik
dalgalar şeklinde yayınlanmazlar.
Modülasyon işlemini gerçekleştirmek için iki sinyale ihtiyaç
vardır: BİLGİ SİNYALİ ve TAŞIYICI SİNYALİ 'dir.
Alçak frekanslı bilgi sinyaline, modüle eden, modüle edici,
modülasyon sinyali, gönderilecek sinyal, alçak frekanslı (AF)
sinyal adı da verilir.
Yüksek frekanslı taşıyıcı sinyaline, modüle edilen, RF (Radyo
Frekans) sinyali, hamal sinyal de denilebilir.
Modülasyon işleminde modüle eden sinyal bilgi sinyali,
modülasyona uğrayan veya
modüle edilen sinyal ise
taşıyıcı sinyalidir.
Frekan
• Frekans ; (titreşims sayısı) bir olayın birim zaman
(tipik olarak 1 saniye) içinde hangi sıklıkla, kaç
defa tekrarlandığının ölçümüdür.
• Radyo Frekans; bir bilgi sinyali ile modüle
edilmiş olan taşıyıcı sinyal anlamına gelir.
Yüksek Frekans anlamında da kullanılır.
Radyo Dalgalarının Yayılım Özellikleri
Frekans Aralığı Frekans Bandı Yayılım Özellikleri
Yerkürenin eğikliğiyle kırıldıkları için, yere

Düşük 300 KHz yakın yayılım gösterirler.
Yüksek 1 MHz Yere yakın yayılım göstermezler.
Yeryüzüne iyonosferden geri yansırlar, uzun

Kısadalga 3 – 30 MHz mesafe alabilirler.
Görülen alanda yayılabilir, ufuk çizgisini de
Çok yüksek 100 MHz geçebilir
Görülen alanda yayılabilir, ufuk çizgisini de
Son derece yüksek 1 GHz geçebilir
Desibel
Desibel; Sesin şiddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. Belirli bir referans güç yada
miktar seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için kullanılan
logaritmik ve boyutsuz bir birimdir.
İnsan kulağının algıladığı frekanslar 20 Hz ile 20 kHz (20 000 Hz.) arasındadır.
Ses Seviyesi (dB) Bilinen Sesler
0 dB Insan kulaginin duyabilecegi en düsük ses
30 dB Fisilti sessiz konusma
50 dB Yagmur düsüsü sessiz ofis Buzdolabi Havalandirma
60 dB Bulasik makinesi Dikis makinesi normal bir konusma.
70 dB Yogun trafik elektrikli süpürge saç kurutma makinesi
80 dB Çalar saat Metro ;fabrika gürültüsü
90 dB Tiras makinesi Kamyon trafigi Çim biçme makinesi
100 dB Kar araci çöp kamyonu müzik seti
110 dB Rock konserielektrikli Testere
120 dB Uçagin havalanisi gece klüpü
130 dB Delici çekiç
140 dB Av tüfegi Hava hücum uyari sistemi
180 dB Roket firlaticisi
Kablosuz İletişim Ortamları
• Radyo Dalgaları; Radyo titreşim sayısı ile
gerçekleşen elektromıknatıssal dalgalardır. (uzun dalga boyludur)
• Mikrodalga; Elektromanyetik dalganın dalga boyunun 1
metreden kısa olduğu frekansları tanımlar. (Karasal, Yeryüzü) [Uydu]
• Radyo ve mikrodalga arasındaki en önemli ilke farkı; Radyo yayınlarının çok
yönlü, mikrodalganın ise tek yönlü olmasıdır.
• İnfared; (Kızılötesi, Kızılaltı, IR) ışınım, dalgaboyu görünür
ışıktan uzun fakat terahertz ışınımdan ve mikrodalgalardan
daha kısa
olan elektromanyetik ışınımdır.
• Lazer; (Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation)
fotonları uyumlu bir hüzme şeklinde oluşturan optik kaynak.
Lazerin temeli atom veya molekül enerji düzeyleri arasındaki
elektron geçişleri ile oluşan ışık fotonlarına dayanır.
Sinyal Yayılımı
• Sinyalin gücü ve izlediği yol bazı
faktörlerden etkilenmektedir.
Fading(solma), shadowing(gölgeleme),
reflection (yansıma), refraction(kırılma),
scattering (saçılma), diffractionat
edges (kenarlardan dolayı kırılma)
Elektromanyetik Tayf - Spektrum
Evrenin herhangi bir yerinde fizik kurallarınca mümkün
kılınan tüm elektromanyetik radyasyonu ve farklı
ışınım türevlerinin dalga boyları veya frekanslarına
göre bu tayftaki rölatif yerlerini ifade eden
kavramdır.
Herhangi bir cismin
elektromanyetik tayfı
veya spektrumu,
o cisim tarafından
çevresine yayılan
karakteristik net
elektromanyetik
radyasyonu tabir eder.
RF Spectrum
ELECTROMAGNETIC SIGNAL
• Function of time
• Can also be expressed as a function of
frequency
• Frekans bir olayın birim zaman (genel olarak 1 saniye) içinde hangi
sıklıkla, kaç defa tekrarlandığının ölçümüdür. Frekansın birimi, Hertz’dir.
– Signal consists of components of different
frequencies

Ders
konuları
 Sinyaller
 Sinyallerin zaman düzleminde gösterimi
 Sinyallerin frekans düzleminde
gösterimi
 Analog ve sayısal veri iletimi
 Kanal kapasitesi
 Nyquist kanal kapasitesi
 Shannon kanal kapasitesi
 İletim ortamları
 Karasal mikrodalga
 Uydu mikrodalga
 Broadcast radyo
2
 Infrared
Sinyalle
r

Elektromanyetik sinyaller kablosuz iletişimde kullanılan ve verinin
bir yerden başka bir yere iletilmesini sağlayan sinyallerdir.

Bir elektromanyetik sinyal zamana göre fonksiyon olarak ifade
edilebilir.

Ancak özellikle karmaşık sinyallerin analizinde frekans düzlemindeki
gösterimi yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
3
Ders
konuları
 Sinyaller
gösterimi
 Uydu mikrodalga
 Broadcast radyo
4
 Infrared
Sinyallerin zaman düzleminde
gösterimi

Bir elektromanyetik sinyal zamanın bir fonksiyonu olarak
analog veya sayısal olarak gösterilebilir.

Bir analog sinyalde zamana göre değişim yavaştır ve belirli bir
aralıkta sonsuz değer alabilir.

Ancak, sayısal sinyalde zamana göre değişim ani ve belirli
sayıdaki değerden bir tanesi olacak şekildedir.

Sayısal sinyalde alınabilecek değer sayısı belirlidir ve analog
sinyaldeki gibi sonsuz tane değildir.

Fonksiyon olarak analog sinyali, türevlenebilir sürekli fonksiyonlar
şeklinde ve sayısal sinyali ise türevlenemeyen süreksiz
fonksiyonlar şeklinde ifade edebiliriz.
5
gösterimi

Aşağıda analog sinyal ve sayısal sinyal örnekleri
görülmektedir.
Analog Sayısal
sinyal sinyal

Şekillerde A (Amplitude) genliği ve t ise zamanı
göstermektedir.
6
gösterimi

Analog veya sayısal sinyaller periyodik ve aperiyodik olarak iki
temel gruba ayrılırlar.

Periyodik sinyaller belirli bir parçasını sonsuza kadar tekrar
ederler.

Aperiyodik sinyaller ise içerisinde sonsuza kadar tekrarlayan
kısım bulundurmazlar.

Şekilde analog ve sayısal periyodik sinyal örnekleri
görülmektedir.
Periyodik analog Periyodik sayısal

sinyal sinyal 7
Sinyallerin zaman düzleminde gösterimi

Matematiksel olarak bir periyodik sinyal aşağıdaki gibi ifade
edilebilir.

Burada, T periyodik sinyalin periyot süresini göstermektedir ve
birimi saniyedir. T süresi tekrarlayan en küçük parçanın bir
döngüyü tamamlaması için geçen süredir.

Bir sinüs dalgası en temel analog sinyaldir ve üç tane parametre ile
ifade edilir. Bunlar; genlik (amplitude - A), frekans (frequency - f)
ve faz (phase - ) olarak adlandırılırlar.

Peak amplitude zamana göre sinyalin aldığı en yüksek genlik
değeridir ve genellikle volt olarak ölçülür.
8
gösterimi

Periyodik sinyalin saniyedeki tekrarlama sayısına ise
frekans denilmektedir. Birimi Hz (Hertz) olarak ifade edilir.

Periyot saniye olarak bir döngünün tamamlanma süresidir ve
birimi
saniyedir. Periyot literatürde genellikle T ile gösterilir.

Periyot değeri frekans ile ters orantılıdır ve şeklinde
gösterilir.

Faz ise bir periyodun başladığı andaki açısını ifade eder
birimi derece veya radyan olarak ifade edilir.

Bu parametreler kullanılarak bir sinüs dalgası aşağıdaki gibi
ifade edilebilir;

Burada, A peak amplitude, f frekans ve  ise faz
açısını 9
gösterimi

Şekilde üç farklı periyodik sinüs sinyali örnek olarak
verilmiştir.
10
gösterimi

Bir sinyalin dalga boyu ise periyodik sinyalin bir
periyodunun uzayda kapladığı yol olarak ifade edilir ve
birimi metredir.

Dalga boyu ile gösterilir. Dalga boyu aşağıdaki eşitlik ile ifade
edilir.

Burada, v sinyalin saniyede aldığı yol olup birimi metre/sn’dir.
Sinyalin hızı boşluktaki ışık hızına eşit olarak alınır ve 3.108 m/s
olarak alınır. T periyot süresidir ve birimi metredir.

Dalga boyu metre olarak ifade edilir. Yukarıdaki eşitlikten yola
çıkarak bir sinyalin dalga boyunu frekans ile aşağıdaki şekilde ifade
edebiliriz.
11
gösterimi

Bir sinyalin frekansı arttıkça dalga boyu düşmektedir.

Bu ifade özellikle kablosuz iletişimde anten tasarımı açısından
oldukça
önemlidir.

Antenlerin en iyi aldığı veya gönderdiği sinyalin dalga boyu
ile antenin boyu doğru orantılıdır.

Sinyalin dalga boyu kısaldıkça başka bir ifadeyle frekansı
arttıkça kullanılacak antenin fiziksel olarak boyutu azalmakta
ve maliyet düşmektedir.
12
Ders
konuları
 Sinyaller
gösterimi
 Uydu mikrodalga
 Broadcast radyo
13
 Infrared
Sinyallerin frekans düzleminde
gösterimi

Genellikle bir elektromanyetik sinyal birden fazla sinüs sinyali ile
ifade edilir ve bu şekildeki sinyaller karmaşık (composite)
sinyaller olarak adlandırılır.

Aşağıdaki eşitlikle ifade edilen sinyal iki tane sinüs
sinyalinin birleşimiyle oluşan karmaşık sinyaldir.

Karmaşık sinyaldeki birinci bileşenin genliği 4 ve frekansı 1f
Hz’dir. İkinci bileşenin ise genliği 2 frekansı 2f Hz’dir.
14
Sinyallerin frekans düzleminde
gösterimi

Üç sinüsoidal sinyalin birleşimiyle elde edilen karmaşık sinyal
aşağıda verilmiştir.
15
Ders
konuları
 Sinyaller
gösterimi
 Uydu mikrodalga
 Broadcast radyo
16
 Infrared
Analog ve sayısal veri
iletimi

Analog ve sayısal ifadeleri sinyallerin değişim şeklini ve
alabileceği değer sayısını belirlemektedir.

Veri, bilgiyi taşır veya üzerinde bulundurur.

Sinyaller veriyi göstermek için kullanılır.

İletim ise verinin sinyaller kullanılarak iki nokta arasında
iletilmesini ifade etmektedir.

Analog veriler sürekli değerler alırlar ve değer değişimleri yavaştır.

Sayısal veriler ise ani değişimlerle değer değiştirirler ve
alabilecekleri değer sayısı sınırlıdır.

Ses sinyali analog olup sürekli değişim gösteren bir veriye sahiptir.

Binary veriler sayısal verilerdir ve anlık değişimlere sahiptir. Ayrıca,
alabilecekleri değer sayısı iki tanedir.
17
iletimi

Haberleşme sistemlerinde verinin taşınması için sinyaller
kullanılır.

Analog sinyal sürekli değer değiştiren elektromanyetik sinyaldir.
Analog sinyalin frekansı, iletim için kullanılacak
ortamın belirlenmesinde önemlidir.

Örneğin frekans düştükçe büklümlü çift kablolar veya
koaksiyel kullanılır, frekans yükseldikçe atmosfer veya boşluk
kullanılır.

Bir sayısal sinyal genellikle bakır tel üzerinden iletilen ve
belirli sayıda değer arasında genlik değiştiren sinyaldir.

Sayısal sinyallerle verinin kodlanması ve geri elde edilmesi çok
kolaydır. Ayrıca gürültüden analog sinyale göre daha az
etkilenirler.
Sayısal sinyallerin en büyük dezavantajı ise iletim
18

iletimi

Bir sayısal sinyalin kaynağından çıktığı şekli ile alıcı tarafından
alınan şekli görülmektedir.

Yüksek frekanslı sayısal sinyallerin ortamdan kaynaklanan
bozulma oranları düşük frekanslı sinyallere göre daha fazladır.

Yüksek frekanslı sayısal sinyallerde alıcı tarafta sinyalin
üzerindeki verinin alınması mümkün olmamaktadır.

Bu yüzden özellikle kablosuz ortamlarda yüksek frekanslı analog
sinyaller veri iletişiminde kullanılmaktadır.
19
iletimi

Hem analog hem de sayısal veri her iki sinyal türüyle de
gösterilerek
iletilebilmektedir.

Gönderilmek istenen veri analog ise kullanılacak sinyal üzerinde
ifade edilmesi için birtakım işlemler yapılır.

Gönderilmek istenen sayısal veri ise başka şekilde birtakım
işlemler yapılarak sinyal üzerinde ifade edilir.

Hem analog hem de sayısal veriyi analog veya sayısal sinyal
kullanarak iletebiliriz.
20
Analog ve sayısal veri iletimi

Analog ve sayısal verinin analog sinyal ile
iletilmesi
21
Analog ve sayısal veri iletimi

Analog ve sayısal verinin sayısal sinyal ile
iletilmesi
22
iletimi

Analog veri genellikle düşük bant genişliğine sahiptir ve kendisinin
sahip olduğu bant üzerinde elektromanyetik sinyal ile
gösterilebilir.

Örneğin, ses dalgaları 20 Hz ile 20 kHz bandındadır. Enerjinin
büyük
bölümü yaklaşık olarak 100 Hz ile 7 kHz arasında harcanmaktadır.

Telefon iletişiminde kullanılan standart ses sinyalleri 300 Hz ile
3400 Hz arasındadır.

Telefon cihazları ses sinyali ile aynı frekansa sahip
elektromanyetik sinyali oluşturur ve iletilirler.

Analog verinin bulunduğu bant dışında daha yüksek frekanstaki
bir taşıyıcı sinyal ile taşınması günümüzde radyo ve televizyon ile
yapılan iletişimde yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
23

Analog verinin analog sinyal ile iletilmesinde genellikle sinyalin
iletimi

Sayısal veri analog sinyal ile iletilebilir. Bunun için modem
(MOdulator DEModulator) cihazlarına ihtiyaç vardır.

Modemler gönderici taraftaki sayısal veriyi analog sinyale
dönüştürür ve alıcı tarafta analog sinyalden orijinal sayısal veriyi
tekrar elde ederler.

Günümüzdeki konutlarda kullanılan dial-up ve xDSL modemler
bu şekilde çalışmaktadır.

Analog veri sayısal sinyal kullanılarak iletilebilir. Bunun için
öncelikle analog verinin üzerinde periyodik aralıklarla ölçümler
yapmak ve elde edilen değerlere göre sayısal değerlerin üretilmesi
gereklidir.

Bu işlem için günümüzde codec (COder DECoder) isimli cihazlar
kullanılmaktadır.
24

Alıcı tarafta alınan sayısal sinyallerden tekrar analog veri elde edilir.
iletimi

Sayısal veriler sayısal sinyal kullanılarak iletilebilir. Sayısal
verinin binary değerine göre sayısal sinyalin genliği değiştirilir ve
iletim ortamına gönderilir.

Bu işlemi günümüzde ethernet kartları, repeaterlar ve switchler
gibi cihazlar yapmaktadır.

Alıcı tarafta ise alınan sayısal sinyallerin seviyesine göre sayısal
veri tekrar elde edilir.
25
Ders
konuları
 Sinyaller
gösterimi
 Uydu mikrodalga
 Broadcast radyo
26
 Infrared
Kanal
kapasitesi

İletim ortamındaki çok sayıda etken sinyalde değişikliğe yol açar.

Bu değişiklikler belirli bir düzeyin üzerine çıkarsa sinyal
üzerinde gönderilen veri alıcıda doğru bir şekilde algılanamaz.

Bu bozulmaların en önemlisi ortamdaki bazı istenmeyen
sinyallerin gönderilen sinyalle birleşmesi ve gönderilen sinyalin
şeklinde
değişikliğe neden olmasıdır.

Sonuçta gürültü seviyesi arttıkça sinyal kalitesini dolayısıyla
iletişimin kalitesini önemli oranda etkilemektedir.

Herhangi bir iletim ortamında verilen şartlar altında iletilebilen
maksimum veri oranına kanal kapasitesi denilmektedir.
27
Kanal
kapasitesi

Veri oranı, bant genişliği, gürültü ve hata oranı terimleri kanal
kapasitesiyle ilişkilidirler.

Veri oranı, iletim ortamında verilen şartlar altında saniyede
iletilen bit miktarıdır ve birimi bps (bit per second) olarak ifade
edilir.

Bant genişliği, iletim ortamında gönderilen sinyalin minimum ve
maksimum frekanslı bileşenleri arasındaki farkı ifade eder ve
birimi Hz olarak gösterilir.

Gürültü, iletim ortamındaki ortalama gürültü seviyesini ifade eder.

Hata oranı ise hatanın oluşma oranını ifade eder. Veri
iletişiminde hata ise gönderilen bir bitin alıcı tarafından 1 iken 0
veya 0 iken 1 olarak algılanmasıdır.
28
Ders
konuları
 Sinyaller
gösterimi
 Uydu mikrodalga
 Broadcast radyo
29
 Infrared
Nyquist kanal
kapasitesi

Nyquist tarafından teorik olarak gürültüsüz bir kanal için kapasite
ortaya konulmuştur.

Nyquist tarafından önerilen kanal kapasitesi aşağıdaki gibi ifade
edilir.

Burada, M sayısal sinyaldeki seviye sayısını göstermektedir.

Sinyaldeki seviye sayısı arttıkça gürültüsüz kanal için
kanal kapasitesi artacaktır.

Ancak, gürültülü kanallarda seviyeler arasındaki fark
azaldıkça
gürültünün sinyali bozma oranı artar böylelikle hata oranı
yükselir. 30
Ders
konuları
 Sinyaller
gösterimi
 Uydu mikrodalga
 Broadcast radyo
31
 Infrared
Shannon kanal
kapasitesi

Nyquist tarafından önerilen kanal kapasitesine göre bant genişliğini
iki
katına çıkardığımızda kanal kapasitesi de iki katına çıkmaktadır.

Ancak gürültülü gerçek
ortamlarda kanal kapasitesi
ile bant genişliği arasında
bu şekilde bir ilişki yoktur.

İletim ortamındaki belirli bir
süre devam eden gürültü
bir veya daha fazla bitin
bozulmasına neden olur.

Bit oranını artırırsak
aynı sürede daha fazla
bit etkilenecektir. 32
Shannon kanal
kapasitesi

Claude Shannon tarafından iletim ortamındaki gürültü miktarını
göz önüne alan kanal kapasitesi aşağıdaki gibi ifade edilmiştir:

Burada, B bant genişliğini gösterir ve birimi Hz olarak ifade
edilir. SNR ise iletim ortamındaki sinyalin gürültüye oranını
göstermektedir. Sinyalin gürültüye oranı ise aşağıdaki eşitlikle
bulunabilir.

Sinyalin gücünün gürültünün gücüne oranı azaldıkça da
iletişimin kalitesi azalır ve sinyaldeki bozulmalar artar. 33
Shannon kanal
kapasitesi
Örnek
 Bir iletim ortamındaki kanal 10 MHz ile 20 MHz arasındadır. SNRdb
ise 20 dB olarak verilmiştir. Maksimum kanal kapasitesini ve
kullanılacak sinyal seviye sayısı nedir?

Shannon kanal
kapasitesi:

Sinyaldeki seviye sayısı:
34
Ders
konuları
 Sinyaller
gösterimi
 Uydu mikrodalga
 Broadcast radyo
35
 Infrared
İletim
ortamları

İletim ortamı gönderici ile alıcı arasındaki fiziksel yoldur.

İletim ortamları genel olarak guided ve unguided olarak iki gruba
ayrılır.

Guided ortamlar olarak büklümlü çift kablolar, koaksiyel
kablolar, fiber optik kablolar sayılabilir.

Bu ortamlarda sinyalin izleyeceği yol iletim ortamının izlediği
yola göredir ve belirlidir.

Unguided iletim ortamları ise atmosfer ve boşluktur. Bu iletim
ortamlarında kaynağından çıkan sinyal ortamda dağılarak yayılır
ve ancak bir kısmı alıcıya ulaşır.

Sinyalin frekansına ve atmosferik şartlara bağlı olarak sinyalin
bileşenleri farklı sürelerde ve farklı yolları izleyerek alıcıya
ulaşabilir.
36
İletim
ortamları

İletim ortamı gönderici ile alıcı arasındaki fiziksel yoldur.

Kablosuz ortamlarda genel olarak düşük frekanslara sahip
sinyaller omnidirectional (her yöne) yayılım gösterirken yüksek
frekanslı sinyaller ise directional (yönlü) yayılım gösterirler.
37
İletim
ortamları

Unguided iletim ortamlarında gönderme ve alma işlemleri için
anten kullanılması gereklidir.

Gönderici anten elektromanyetik sinyalleri iletim ortamına yayar
ve alıcı anten ise ortamdaki elektromanyetik sinyalleri toplar.

Üç farklı frekans bandı kablosuz iletişimde önemli rol oynamaktadır.
Bunlar; 1 GHz, 30 MHz ile 1 GHz arasındaki bant ve 3x1011 Hz ile
2x1014 Hz arasındaki bantlardır.

Mikrodalga frekansları olarak adlandırılan 1 GHz ve çevresindeki
sinyaller yüksek odaklanma ve bakış doğrultusunda (Line of Sight
- LOS) yayılım gösterirler.

Özellikle noktadan noktaya iletişimde yaygın bir şekilde
kullanılırlar.
Uydu iletişiminde mikrodalga kullanılmaktadır.
38
İletim
ortamları

Radyo dalgaları olarak adlandırılan 30 MHz ile 1 GHz arasındaki bant
omnidirectional yayılıma sahip olup ses ve görüntü yayıncılığı ile
özel amaçlı uygulamalarda kullanılmaktadır.

Diğer bir önemli bant olan 3x1011 Hz ile 2x1014 Hz arasındaki
frekanslar ise infrared olarak adlandırılır ve kısa mesafede
noktadan noktaya uygulamalar.da yaygın bir şekilde
kullanılmaktadır
39
Ders
konuları
 Sinyaller
gösterimi
 Uydu mikrodalga
 Broadcast radyo
40
 Infrared
Karasal
mikrodalga

En yaygın kullanılan mikrodalga anteni parabolik çanak antendir.

En yaygın kullanılan boyutu ise 3m çapındadır.

Karasal mikrodalga iletişimde antenler birbirlerine
iyi odaklanmışlardır ve LOS iletişim yaparlar.

Mikrodalga antenleri genellikle çok yüksek noktalara yerleştirilirler
ve böylelikle engelleri aşarak daha geniş bir alana ulaşırlar.

Mikrodalga ile haberleşme uzak mesafelerde maliyet etkin
çözüm olduğu için koaksiyel veya fiber optik yerine
kullanılmaktadır.

Uygulama alanları olarak ses ve görüntü iletişimi başta gelmektedir.
En önemli iki uygulama alanı ise hücresel sistemler ve sabit
kablosuz erişim uygulamalarıdır.
41
Karasal
mikrodalga

Mikrodalga iletişimi spektrumun büyük bir kısmını
kapsamaktadır.

Mikrodalga iletişiminde 2 GHz ile 40 GHz arasındaki bant
kullanılmaktadır.

Frekans yükseldikçe bant genişliği ve veri oranı artmaktadır.
42
Karasal
mikrodalga

Mikrodalga ile yapılan iletişimde en büyük kayıplar
iletim ortamındaki dirençten kaynaklanmaktadır.

Mikrodalga ve radyo dalgaları için desibel olarak kayıp
miktarı
aşağıdaki gibi ifade edilir.

Burada, d iki nokta arasındaki uzaklığı ifade eder ve birimi
metredir.

 kullanılan sinyalin dalga boyunu ifade eder ve birimi
metredir.

Sinyalin dalga boyu küçüldükçe ve mesafe arttıkça da
kayıp artmaktadır. 43
Karasal
mikrodalga

Atmosferdeki direnç (attenuation) sağanak yağmur, dolu, sis, nem
miktarı ile farklı frekansları farklı oranlarda etkilemektedir.

Uzak mesafelerdeki iletişim için kullanılan en yaygın bantlar 4
GHz ile 6 GHz arasındadır.

Bu frekanslardaki yığılmalardan dolayı 11 GHz bandı da
kullanılmaya başlamıştır.

Kablo TV için 12 GHz halihazırda kullanılmaktadır.

Binalar arasındaki kısa mesafeli iletişimlerde 22 GHz
bandı kullanılmaya başlamıştır.

Daha yüksek frekanslar atmosferik dirençten
dolayı kullanılmamaktadır.
44
Ders
konuları
 Sinyaller
gösterimi
 Uydu mikrodalga
 Broadcast radyo
45
 Infrared
Uydu
mikrodalga

Bir iletişim uydusu aslında mikrodalga iletişim antenidir.

Bir uydu yeryüzündeki birden fazla mikrodalga alıcı ve vericisiyle
(ground stations veya earth stations) iletişim yapabilir.

Bir uydu bir frekans bandından sinyali alır (uplink) yükseltir ve
başka bir frekans bandından (downlink) yer istasyonlarına
gönderir.

Bir uydu çok sayıda bandı kullanarak çalışır. Bunlara
transponder denilmektedir.

Uydular bulundukları yörüngülere bağlı olarak bazı karakteristik
özelliklere sahiptir. Bunlar,

Sinyalin iletim süresi

Yeryüzünün herhangi bir noktasından görünme süreleri

Sinyalin atmosferde aldığı yolun uzunluğu
46
Uydu
mikrodalga

Uydu iletişimi için en uygun frekans bantları 1 GHz ile 10
GHz arasındadır.

1 GHz altındaki frekanslar için atmosferik şartlardan
kaynaklanan
gürültülerin etkisi çok fazladır.

10 GHz frekansın üstünde ise atmosferik dirençten dolayı
kayıplar önemli oranda artmaya başlamaktadır.

Günümüzdeki uyduların önemli bir kısmı uplink için 5,925 GHz
ile 6,425 GHz arasındaki bandı, downlink için 3,7 GHz ile 4,2
GHz
arasındaki bandı kullanmaktadır. Bu uydularla yapılan iletişim 4/6
GHz olarak ifade edilmektedir.
47
Uydu
mikrodalga

4/6 GHz bandı üzerindeki kanallar artık yetersiz kaldığından 12/14
GHz bandı kullanılmaya başlamıştır.

Burada, uplink için 14 GHz ile 14,5 GHz arasındaki bant ve
downlink için 11,7 GHz ile 12,2 GHz arasındaki bant
kullanılmaktadır.

Önümüzdeki yıllarda bu bandında yetersiz kalması durumunda
20/30 GHz bandının kullanılması planlanmaktadır.

Bu band ise uplink için 27,5 GHZ ile 30 GHz ve downlink için 17,7
GHz ile 20,2 GHz arasını kullanmaktadır.
48
Ders
konuları
 Sinyaller
gösterimi
 Uydu mikrodalga
 Broadcast radyo
49
 Infrared
Broadcast
radyo

Mikrodalga ile broadcast radyo arasındaki en önemli
farklılık mikrodalganın directional olması ve broadcast
radyonun omnidirectional olmasıdır.

Broadcast radyo iletişiminde antenlerin parabolik çanak anten
olması gerekli değildir ve birbirini görmesi de iletişimin kalitesini
mikrodalgadaki kadar önemli oranda etkilememektedir.

Radyo dalgaları 3 kHz ile 300 GHz arasındaki bandı kapsamaktadır.

Broadcast radyo ile bu bandın sadece 30 MHz ile 1 GHz
arasındaki kısmı ifade edilmektedir.

Bu aralıkta, FM radyo kanalları ile VHF (Very High Frequency) ve
UHF (Ultra High Frequency) bantları bulunmaktadır.

Atmosferdeki iyonosfer tabakası 30 MHz altındaki sinyaller için
yansıtıcı görevi yaparken 30 MHz üzerindeki sinyaller için
50
geçirgendir.
Broadcast
radyo

Atmosferdeki kayıp miktarı için mikrodalga iletişiminde verilmiş
olan aşağıdaki eşitlik geçerlidir.

Sinyalin iletildiği noktalar arasındaki mesafe arttıkça kayıp miktarı
artmaktadır. Ayrıca sinyalin dalga boyu küçüldükçe (frekansı
arttıkça) atmosferden dolayı sinyaldeki kayıp artmaktadır.

Broadcast radyo iletişimindeki en önemli etkilerden birisi
çoklu yoldan kaynaklanan bozulmadır (multipath
interference).

Sinyal farklı engellere çarparak yolunu değiştirir ve bir veri
parçasına ait sinyaller farklı yolları izleyerek alıcıya ulaşır.

Bunun sonucunda genliği ve varış süreleri farklı sinyaller alıcıda 51
birleştirildiğinde orijinal sinyalden farklı bir sinyal elde edilmektedir.

Ders
konuları
 Sinyaller
gösterimi
 Uydu mikrodalga
 Broadcast radyo
52
 Infrared
Infrared

Infrared iletişim için infrared ışığı modüle edilerek kullanılır.

Alıcı ve vericinin aynı ortamda olmaları ve birbirine yakın
mesafede olmaları gereklidir.

Infrared ile mikrodalga arasındaki en önemli farklılık
infrared sinyallerin duvar gibi katı cisimlerden
geçememesidir.

Mikrodalga sinyaller bu tür engellerden geçebilmektedirler.

Infrared sinyaller kapalı ortamlardan dışarı çıkamadığı için
güvenlik açısından avantaja sahiptir.

Diğer bir önemli avantajı ise infrared bandının lisanssız olması
ve herkes tarafından kullanıma açık olmasıdır.
53
TIME-DOMAIN CONCEPTS
• Elektronik cihazlar birbirleriyle ve gerçek dünyayla bilgi aktarımı yoluyla
etkileşime girer. Bilgi aktarımı, analog ve dijital formda sinyaller
kullanılarak yapılır.
• Analog signal - signal intensity varies in a smooth
fashion over time Analog sinyal - sinyal yoğunluğu zamanla
düzgün bir şekilde değişir
– No breaks or discontinuities in the signal
• Digital signal - signal intensity maintains a constant
level for some period of time and then changes to
another constant level Dijital sinyal - sinyal yoğunluğu bir süre
sabit bir seviyede kalır ve daha sonra başka bir sabit seviyeye geçer

• Analog sinyal, sürekli zaman, sürekli gerilim veya genlik sinyalidir.
enlik sinyalidir. Analog sinyallerin çoğu sinüs dalgalarına
ayrıştırılabilir. Sinyal, pozitif genlikten negatif genliğe gidebilir.
Analog sinyal, dalga formunda bozulma yaratan ve dolayısıyla bilgi
kaybına neden olan gürültüye karşı daha hassastır.
• Dijital sinyal, genliği sürekli olmayan ancak ayrı bir biçimde sabit
değerleri ifade eden bir sinyal türüdür. En yaygın dijital sinyal türü,
genliğin 0 (düşük voltaj) veya 1 (yüksek voltaj) olabileceği ikili
formdur. Dijital sinyallerde yalnızca iki genlik değeri olduğundan
gürültüye karşı daha bağışıktır.

2.1 ANALOG AND DIGITAL WAVEFORMS
• Analog Devre: Herhangi bir analog sinyali işleyen ve bir analog
çıkış sağlayan elektronik devrelere analog devre denir. Analog
devreler, direnç, kapasitör, indüktör gibi çeşitli analog devre
bileşenlerinden yapılır.
• Dijital Devre: Dijital sinyal olarak da bilinen ayrık genliğe sahip

sinyalleri işleyen elektronik devrelere dijital devre denir. Dijital
devre, temel yapı taşı olan dijital mantık kapılarından
oluşturulmuştur.
• Dijital devre yalnızca dijital sinyal üzerinde çalıştığından, gerçek
dünya sinyallerini işlemek için ADC (Analog to Digital
Converter) kullanılır. Dijital çıkış sinyalinin gerçek dünya
bileşenleriyle etkileşime girmesi gerekiyorsa devre çıkışında DAC
(Digital to Analog Converter) kullanılmalıdır.

• Tam devir yapmış dalga bir peryotluktur (devirliktir).
Devrini tamamlayan dalgaya peryot denir.
• Periodic signal - analog or digital signal pattern that

repeats over time (zamanla tekrar eden analog veya dijital sinyal modeli)
s(t +T) = s(t) -∞ < t < +∞
• where T is the period of the signal
• Aperiodic signal - analog or digital signal pattern that doesn't

repeat over time Periyodik olmayan sinyal - zamanla tekrarlanmayan analog veya
dijital sinyal modeli

2.2 EXAMPLES OF PERIODIC SIGNALS
• Peak amplitude (A) - maximum value or strength of the signal over time;
typically measured in volts
• Frequency (f)
– Rate, in cycles per second, or Hertz (Hz) at which the signal repeats
– Frekans bir olayın birim zaman (genel olarak 1 saniye) içinde hangi sıklıkla, kaç
defa tekrarlandığının ölçümüdür. Frekansını ölçmek için bir olayın belirli bir
zaman aralığında kaç kere tekrar ettiği sayılır, sonra bu sayı zaman aralığına
bölünerek frekans elde edilir.F = 1 / T’dir.
– F = Frekans’tır
– T = Periyot’tur.
• Period (T) -Bir tam dalganın oluşması için geçen süreye periyot denir. “T”
harfi ile gösterilir. Frekans ile ters orantılıdır. Birimi saniyedir.
– T = 1/f
• Phase (ϕ) - measure of the relative position in time within a single period
of a signal ( Faz (phase), zaman t=0 iken sinyalinTRANSMISSION
pozisyonunu gösterir
FUNDAMENTALS 2-82
• Peak amplitude (A) - maximum value or strength of the signal over time;
typically measured in volts
• Frequency (f)
– Rate, in cycles per second, or Hertz (Hz) at which the signal repeats
– Frekans bir olayın birim zaman (genel olarak 1 saniye) içinde hangi sıklıkla, kaç
defa tekrarlandığının ölçümüdür. Frekansını ölçmek için bir olayın belirli bir
zaman aralığında kaç kere tekrar ettiği sayılır, sonra bu sayı zaman aralığına
bölünerek frekans elde edilir.F = 1 / T’dir.
– F = Frekans’tır
– T = Periyot’tur.
• Period (T) -Bir tam dalganın oluşması için geçen süreye periyot denir. “T”
harfi ile gösterilir. Frekans ile ters orantılıdır. Birimi saniyedir.
– T = 1/f
• Phase (ϕ) - measure of the relative position in time within a single period
of a signal ( Faz (phase), zaman t=0 iken sinyalinTRANSMISSION
pozisyonunu gösterir
FUNDAMENTALS 2-83
• Frekans ile alakalı günlük hayattan bazı bilgiler
• >İşlemcinin hızı kaç ?

• >1.7Ghz. Turbo ile 3.Ghz.
• >3 Nisan Radyosunun frekansı kaç?

• >105.50 Mhz
• Radyolarda, telsizlerde, bilgisayarlarda,... kullanılan frekans tabiri

temelde şu anlama gelir: 1 saniyede tekrarlanan aynı olay sayısı.
Sözgelimi radyoda frekans deyince anlaşılması gereken şey radyo
vericisinin gönderdiği sinyalin dalgalarının 1 saniyede kendini tekrar
etme sayısıdır. Veyahut bilgisayarda kullanılan frekans tabiri ise
işlemcinin 1 saniyede "kaç kez" veri işlediği anlamına gelir.
FREQUENCY, PERIOD, AND PHASE
• Function of time

SINE WAVE PARAMETERS
• General sine wave
– s(t ) = A sin(2πft + ϕ)
• Figure 2.3 shows the effect of varying each of the
three parameters
– (a) A = 1, f = 1 Hz, ϕ = 0; thus T = 1 s
– (b) Reduced peak amplitude; A=0.5
– (c) Increased frequency; f = 2, thus T = ½
– (d) Phase shift; ϕ = π/4 radians (45 degrees)
• Note: 2π radians = 360° = 1 period

2.3 s(t) = A sin (2πft + ϕ)
2.3 s(t) = A sin (2πft + ϕ)
TIME VS. DISTANCE
• When the horizontal axis is time, as in Figure 2.3,
graphs display the value of a signal at a given point in
space as a function of time
• With the horizontal axis in space, graphs display the
value of a signal at a given point in time as a function
of distance
– At a particular instant of time, the intensity of the signal
varies as a function of distance from the source

• Wavelength (λ) - distance occupied by a single cycle of the signal
– Or, the distance between two points of corresponding phase of two consecutive cycles
– Dalga boyu, bir dalga grubunun tekrarlanan birimleri arasındaki mesafedir. Sembol olarak
lamda (λ) harfi ile gösterilmektedir. Dalga boyu frekans ile ters orantılı bir ilişki vardır. Dalga
boyu uzadıkça frekans azalır. Çoğu durumda, dalganın boşlukta ilerlediğinin kabulü ile dalga
hızı (v) ışık hızı (c) olarak seçilir. Bu durumda formül aşağıdaki gibi olur:
• Wavelength = λ
• Assuming signal velocity v
 λ = vT
 λf=v
• v = c = 3×10 ^8 m/s (speed of light in free space) = 300 m/us

FREQUENCY, PERIOD, AND PHASE

EXAMPLE
• Given the frequency
– F = 2.5 GHZ
– What is λ?

FREQUENCY-DOMAIN CONCEPTS
• Any electromagnetic signal can be shown to

consist of a collection of periodic analog
signals (sine waves) at different amplitudes,
frequencies, and phases- elektromanyetik bir sinyal,
farklı genlik, frekans ve fazlarda periyodik analog sinyaller (sinüs
dalgaları) birleşiminden oluşmaktadır.
• The period of the total signal is equal to the

period of the fundamental frequency – Tüm
sinyalin periyodu, temel frekansın periyoduna eşittir.
FREQUENCY-DOMAIN CONCEPTS
• Fundamental frequency - when all frequency components of a signal are

integer multiples of one frequency, it’s referred to as the fundamental
frequency -Bir sinyalin tüm frekans bileşenleri bir frekansın tam sayı katları
olduğunda, temel frekans olarak adlandırılır.
• Spectrum - range of frequencies that a signal contains-bir sinyalin içerdiği

frekans aralığı
– For the signal of Figure 2.4c, the spectrum extends from
f to 3f.
• Absolute bandwidth - width of the spectrum of a signal
– In the case of Figure 2.4c, the bandwidth is 3f - f = 2f
• Effective bandwidth (or just bandwidth) - narrow band of frequencies that

most of the signal’s energy is contained in
2.4 ADDITION OF FREQUENCY COMPONENTS(T = 1/f)
TIME AND FREQUENCY DOMAINS

2.5 FREQUENCY COMPONENTS OF SQUARE WAVE
RELATIONSHIP BETWEEN DATA
RATE AND BANDWIDTH
• Data rate = Aktarılan veya iletilen verinin miktarıdır.
• The greater the bandwidth, the higher the information-carrying capacity-Bant genişliği
ne kadar büyük olursa, bilgi taşıma kapasitesi o kadar yüksek olur
• Suppose that we let a positive pulse represent binary 0

• and a negative pulse represent binary 1.
• The duration of each pulse is 1/(2f );
– thus the data rate is 2f bits per second (bps).
• What are the frequency components of this signal?

RATE AND BANDWIDTH
• This waveform has an infinite number of frequency
components and hence an infinite bandwidth.
• However, the peak amplitude of the kth frequency
component, kf, is only 1/k
• so most of the energy in this waveform is in the first
few frequency components.
• What happens if we limit the bandwidth to just the

first three frequency components?
• What data rate can be achieved? -Hangi veri hızına
ulaşılabilir?
RATE AND BANDWIDTH
Case 1:
• Assume: f = 10^6 cycles/second = 1 MHz

• then the bandwidth of the signal is (5 * 1 0 ^6) - 1 0 ^6 = 4 MHz
• the period of the fundamental frequency is T = 1/10^ 6 = 1 0^( -6) = 1 us

– one bit occurs every 0 .5 us
– data rate of 2 * 10^6 = 2 Mbps

– Thus, for a bandwidth of 4 MHz, a data rate of 2 Mbps is achieved.
RATE AND BANDWIDTH
• Case II. suppose that we have a bandwidth of 8
MHz.
• f = 2 MHz.
• Using the same line of reasoning as before,
• the bandwidth of the signal is
– (5 * 2 * 10^6) - (2 * 10^6) = 8 MHz.
• In this case T = 1/f = 0.5 us .
• As a result, one bit occurs every 0.25 us for a data
rate of 4 Mbps.
RATE AND BANDWIDTH
• Conclusions
– Any digital waveform will have infinite bandwidth-Herhangi
bir dijital dalga biçimi sonsuz bant genişliğine sahip olacaktır
– BUT the transmission system will limit the bandwidth that
can be transmitted-AMA iletim sistemi, iletilebilecek bant genişliğini
sınırlayacaktır.
– AND, for any given medium, the greater the bandwidth
transmitted, the greater the cost-VE, herhangi bir ortam için iletilen
bant genişliği ne kadar büyükse, maliyet de o kadar yüksek olur
– HOWEVER, limiting the bandwidth creates distortions -
bant genişliğini sınırlamak bozulmalar yaratır

DATA COMMUNICATION TERMS
• Data –
– entities that convey meaning, or information -anlam
veya bilgi taşıyan varlıklar
• Signals –
– electric or electromagnetic representations of data -
verilerin elektriksel veya elektromanyetik gösterimleri
• Transmission –
– communication of data by the propagation and
processing of signals -sinyallerin yayılması ve işlenmesi yoluyla
veri iletişimi

EXAMPLES OF ANALOG AND
DIGITAL DATA
• Analog
– Video
– Audio
• Digital
– Text
– Integers

ANALOG AND DIGITAL SİGNALS
• Analog sinyal, sürekli zaman, sürekli gerilim veya genlik sinyalidir.
enlik sinyalidir. Analog sinyallerin çoğu sinüs dalgalarına
ayrıştırılabilir. Sinyal, pozitif genlikten negatif genliğe gidebilir.
Analog sinyal, dalga formunda bozulma yaratan ve dolayısıyla bilgi
kaybına neden olan gürültüye karşı daha hassastır.
• Dijital sinyal, genliği sürekli olmayan ancak ayrı bir biçimde sabit
değerleri ifade eden bir sinyal türüdür. En yaygın dijital sinyal türü,
genliğin 0 (düşük voltaj) veya 1 (yüksek voltaj) olabileceği ikili
formdur. Dijital sinyallerde yalnızca iki genlik değeri olduğundan
gürültüye karşı daha bağışıktır.

ANALOG SIGNALS
• A continuously varying electromagnetic wave that
may be propagated over a variety of media,
depending on frequency -Frekansa bağlı olarak çeşitli ortamlar
üzerinde yayılabilen sürekli değişen bir elektromanyetik dalga
• Examples of media:
– Copper wire media (twisted pair and coaxial cable)
– Fiber optic cable
– Atmosphere or space propagation (wireless).
• Analog signals can propagate analog and digital data
Analog sinyaller, analog ve dijital verileri yayabilir

DIGITAL SIGNALS
• A sequence of voltage pulses that may be
transmitted over a copper wire medium-Bakır tel
ortamı üzerinden iletilebilen bir dizi voltaj darbesi
• Generally cheaper than analog signaling -Genellikle

analog sinyallemeden daha ucuzdur
• Less susceptible to noise interference -Gürültü

parazitine karşı daha az duyarlı
• Suffer more from attenuation

• Digital signals can propagate analog and
digital data -Dijital sinyaller, analog ve dijital verileri yayabilir

2.8 ANALOG SIGNALING OF ANALOG AND DIGITAL DATA
2.6 ACOUSTIC SPECTRUM OF SPEECH AND MUSIC
2.8 DIGITAL SIGNALING OF ANALOG AND DIGITAL DATA
REASONS FOR CHOOSING DATA
AND SIGNAL COMBINATIONS
• Digital data, digital signal
– Equipment for encoding is less expensive than digital-to-analog
equipment
• Analog data, digital signal
– Conversion permits use of modern digital transmission and
switching equipment
• Digital data, analog signal
– Some transmission media will ONLY propagate analog signals
– Examples include optical fiber and satellite, and atmosphere or
space propagation (wireless).
• Analog data, analog signal
– Analog data easily converted to analog signal

ANALOG TRANSMISSION
• Transmit analog signals without regard to content
• Attenuation limits length of transmission link
• Cascaded amplifiers boost signal’s energy for longer
distances but cause distortion
– Analog data can tolerate distortion
– Introduces errors in digital data

DIGITAL TRANSMISSION
• Concerned with the content of the signal
• digital signal can be propagated only a limited
distance before Attenuation endangers integrity of
data
• To achieve greater distances
– Digital Signal
• Repeaters achieve greater distance
• Repeaters recover the signal and retransmit
– Analog signal carrying digital data
• Retransmission device recovers the digital data from analog signal
• Generates new, clean analog signal

ABOUT CHANNEL CAPACITY
• Impairments, such as noise, limit data rate that
can be achieved
• For digital data, to what extent do impairments
limit data rate that can be achieved?
• Channel Capacity – the maximum rate at
which data can be transmitted over a given
communication path, or channel, under given
conditions

CONCEPTS RELATED TO CHANNEL
CAPACITY
• Data rate - rate at which data can be communicated
(bps)
• Bandwidth - the bandwidth of the transmitted signal as
constrained by the transmitter and the nature of the
transmission medium (Hertz)
• Noise - average level of noise over the communications
path
• Error rate - rate at which errors occur
– Error = transmit 1 and receive 0; transmit 0 and receive 1

2.9 EFFECT OF NOISE ON DIGITAL SIGNAL
NYQUIST’S FORMULA
• For binary signals (two voltage levels)
– C = 2B
• With multilevel signaling
– C = 2B log2 M
• M = number of discrete signal or voltage levels

SIGNAL-TO-NOISE RATIO
• Ratio of the power in a signal to the power contained
in the noise that is present at a particular point in the
transmission
• Typically measured at a receiver
• Signal-to-noise ratio (SNR, or S/N)
signal power
( SNR) dB  10 log10
noise power
• A high SNR means a high-quality signal, low number
of required intermediate repeaters
• SNR sets upper bound on achievable data rate

SHANNON CAPACITY FORMULA
• Equation:
C  B log 2 1  SNR 
• Represents theoretical maximum that can be achieved
• In practice, only much lower rates achieved
– Formula assumes white noise (thermal noise)
– Impulse noise is not accounted for
– Attenuation distortion or delay distortion not accounted for

EXAMPLE OF NYQUIST AND
SHANNON FORMULATIONS
• Spectrum of a channel between 3 MHz and 4
MHz ; SNRdB = 24 dB
B  4 MHz  3 MHz  1 MHz
SNR dB  24 dB  10 log10 SNR 
SNR  251
• Using Shannon’s formula
C  10  log 2 1  251  10  8  8Mbps
6 6

EXAMPLE OF NYQUIST AND
SHANNON FORMULATIONS
• How many signaling levels are required?
C  2 B log 2 M
 
8  106  2  106  log 2 M
4  log 2 M
M  16

CLASSIFICATIONS OF
TRANSMISSION MEDIA
• Guided Media
– Waves are guided along a solid medium
– E.g., copper twisted pair, copper coaxial cable, optical fiber
• Unguided Media
– Provides means of transmission but does not guide
electromagnetic signals
– Usually referred to as wireless transmission
– E.g., atmosphere, outer space

UNGUIDED MEDIA
• Transmission and reception are achieved by
means of an antenna
• Configurations for wireless transmission
– Directional
– Omnidirectional

2.10 ELECTROMAGNETIC SPECTRUM OF TELECOMMUNICATIONS
GENERAL FREQUENCY RANGES
• Microwave frequency range

– 1 GHz to 40 GHz
– Directional beams possible
– Suitable for point-to-point transmission
– Used for satellite communications
• Radio frequency range
– 30 MHz to 1 GHz
– Suitable for omnidirectional applications
• Infrared frequency range
– Roughly, 3x1011 to 2x1014 Hz
– Useful in local point-to-point multipoint applications within
confined areas

TERRESTRIAL MICROWAVE
• Description of common microwave antenna
– Parabolic "dish", 3 m in diameter
– Fixed rigidly and focuses a narrow beam
– Achieves line-of-sight transmission to receiving antenna
– Located at substantial heights above ground level
• Applications
– Long haul telecommunications service
– Short point-to-point links between buildings

SATELLITE MICROWAVE
• Description of communication satellite
– Microwave relay station
– Used to link two or more ground-based microwave
transmitter/receivers
– Receives transmissions on one frequency band (uplink),
amplifies or repeats the signal, and transmits it on another
frequency (downlink)
• Applications
– Television distribution
– Long-distance telephone transmission
– Private business networks

BROADCAST RADIO
• Description of broadcast radio antennas
– Omnidirectional
– Antennas not required to be dish-shaped
– Antennas need not be rigidly mounted to a precise
alignment
• Applications
– Broadcast radio
• VHF and part of the UHF band; 30 MHZ to 1GHz
• Covers FM radio and UHF and VHF television

SUMMARY
• Signals for Conveying • Channel Capacity

Information – Nyquist Bandwidth
– Time Domain Concepts – Shannon Capacity
– Frequency Domain Concepts Formula
– Relationship between Data Rate
and Bandwidth • Transmission Media
– Terrestrial Microwave
• Analog and Digital Data – Satellite Microwave
Transmission – Broadcast Radio
– Analog and Digital Data
– Analog and Digital Signaling
– Analog and Digital
Transmission
THANK YOU
Q&A
Adib Habbal, Ph.D.,
Department of Computer Engineering
Faculty of Engineering, Karabuk University
Email: adibhabbal@karabuk.edu.tr
132

CPE413 - Week - 3 - Wireless Transmission Fundamentals

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

CPE413 - Week - 3 - Wireless Transmission Fundamentals

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CPE413 Kablosuz Ağlar

Bilgisayar Mühendisliği Bölümü,

Dr. Sait DEMİR

These slides are made available to faculty in PowerPoint form.

TRANSMISSION FUNDAMENTALS 2-2

– Dijital (sınırlı ölçekte)

Frekans Aralığı Frekans Bandı Yayılım Özellikleri

Yerkürenin eğikliğiyle kırıldıkları için, yere

Yüksek 1 MHz Yere yakın yayılım göstermezler.

Yeryüzüne iyonosferden geri yansırlar, uzun

TRANSMISSION FUNDAMENTALS 2-20

 Sinyallerin frekans düzleminde

 Shannon kanal kapasitesi

 Sinyallerin frekans düzleminde

 Shannon kanal kapasitesi

Periyodik analog Periyodik sayısal

 Sinyallerin frekans düzleminde

 Shannon kanal kapasitesi

 Sinyallerin frekans düzleminde

 Shannon kanal kapasitesi

 Sinyallerin frekans düzleminde

 Shannon kanal kapasitesi

 Sinyallerin frekans düzleminde

 Shannon kanal kapasitesi

 Sinyallerin frekans düzleminde

 Shannon kanal kapasitesi

 Sinyallerin frekans düzleminde

 Shannon kanal kapasitesi

 Sinyallerin frekans düzleminde

 Shannon kanal kapasitesi

 Sinyallerin frekans düzleminde

 Shannon kanal kapasitesi

 Sinyallerin frekans düzleminde

 Shannon kanal kapasitesi

birleştirildiğinde orijinal sinyalden farklı bir sinyal elde edilmektedir.

 Sinyallerin frekans düzleminde

 Shannon kanal kapasitesi

TRANSMISSION FUNDAMENTALS 2-76

TRANSMISSION FUNDAMENTALS 2-77

• Dijital Devre: Dijital sinyal olarak da bilinen ayrık genliğe sahip

TRANSMISSION FUNDAMENTALS 2-79

• Periodic signal - analog or digital signal pattern that

• Aperiodic signal - analog or digital signal pattern that doesn't

TRANSMISSION FUNDAMENTALS 2-80

• >İşlemcinin hızı kaç ?

• >3 Nisan Radyosunun frekansı kaç?

• Radyolarda, telsizlerde, bilgisayarlarda,... kullanılan frekans tabiri

TRANSMISSION FUNDAMENTALS 2-85

TRANSMISSION FUNDAMENTALS 2-86

TRANSMISSION FUNDAMENTALS 2-89

TRANSMISSION FUNDAMENTALS 2-90

TRANSMISSION FUNDAMENTALS 2-91

TRANSMISSION FUNDAMENTALS 2-92

• Any electromagnetic signal can be shown to

• The period of the total signal is equal to the

• Fundamental frequency - when all frequency components of a signal are

• Spectrum - range of frequencies that a signal contains-bir sinyalin içerdiği

– In the case of Figure 2.4c, the bandwidth is 3f - f = 2f

• Effective bandwidth (or just bandwidth) - narrow band of frequencies that

TRANSMISSION FUNDAMENTALS 2-96

• Data rate = Aktarılan veya iletilen verinin miktarıdır.

• Suppose that we let a positive pulse represent binary 0

• What are the frequency components of this signal?