PANITIKAN SA

MATANDANG
PANAHON
Inihanda nina: Sheralyn M. Mazo at Mardylhen V. Monsanto
 Kaligirang
 Kasaysayan
Ang kaligirang pangkasaysayan ay
tumutukoy sa dahilan o pangyayari na
sinaunang naganap o ginawa na siyang
tumuloy sa kung ano o bakit ganito ang
isang bagay, tao, pangyayari at iba pa.
 Ang pinag-ugatan ng isang bagay pati na ang
mga bagay na hanggang ngayo ay
nakakaapekto sa isang bagay.
 Bago pa man dumating ang mga
kastila at maging ang iba pang
dayuhan ang ating mga ninuno ay
may sarili ng panitikan na
nagtataglay ng kasaysayan ng ating
lahi.
Sinasabi na noong unang

panahon,nagkaroon ng
iba’t- ibang migrasyon sa
Pilipinas na siyang
pinagmulan ng ating mga
ninuno.
Negrito o Ita
Sila ang mga unang
nanirahan sa Pilipinas.
Sinasabing nakarating sila sa
lugar na ito sa pamamagitan
ng tulay na lupa. Sila ay
nangaso at namitas ng mga
bunga para mabuhay. Ang
kanilang panitikan ay
binubuo ng mga awitin at
pamahiin.
Indonesyo
Ang mga unang sapit na Indonesyo ay
mapuputi at manilaw-nilaw ang balat
dahil may lahing Mongol at Kaukau.
Sila’y marunong nang mamahay ng sarili,
magtanim ng halaman at mangisda.
Makalipas ang 4000 taon ay dumating
naman ang ikalawang sapit na Indonesyo.
Naiiba ang kanilang hitsura sa nauna at
mas nakahihigit sa kalinangan.
Sila ay may sarili nang sistemang
pamahalaan, may mga hanapbuhay,
marunong magluto ng pagkain at
may dalang panitikan gaya ng epiko,
kuwentong bayan, alamat, pamahiin
at pananampalatayang pagano.
Sinasabing sila ang mga ninuno ng
mga Ipugaw.
Malay
Tatlong pangkat ng mga Malay ang
nakarating sa Pilipinas. Dumating
ang unang pangkat ng mga 200 taon
bago namatay si Kristo at 100 taon
pagkamatay ni Kristo. Sila ay
nagdala ng kanilang
pananampalatayang pagano at
awiting panrelihiyon. Tumira sila sa
kabundukan ng Luzon at naging
ninuno ng mga Igorot, Bontok at
Tinguanes.
 Dumating naman ang ikalawang pangkat
mula 100 hanggang 1300 taon pagkamatay
ni Kristo. May dala silang wika, alpabeto,
awiting bayan, kuwentong bayan, mga
alamat at mga karunungang bayan. Sila rin
ang nagdala ng barangay at naging ninuno
ng mga Tagalog, Bisaya , Ilokano at iba pa.
Ang ikatlong pangkat ay mga Malay na
Muslim. Nagdala sila ng epiko, alamat,
kuwentong bayan at pananampalatayang
Islam. Sa panahong ito ay nagsimula nang
makipagkalakalan ang Pilipinas sa mga
karatig-bansa nito. Dahil nagkaroon rin
ng palitan ng kultura sa kalakalan,
nagdala ito ng mga impluwensya sa
panitikan.
Intsik
Dahil sa dalang wika kaya mahigit
600 salitang Intsik ang naging bahagi
ng wikang Pilipino. Ilan sa mga ito ay:
susi, mangkok, talyasi, kawali, kawa,
bakya, tingi, Ingkong, Impo, bayaw,
kuya, diko at sangko.
Bumbay

Sila ay nagdala ng pananampalatayang

Bramanistiko at panitikang epiko,
awiting bayan at liriko. Marami ring
salitang Bumbay ang naging bahagi ng
wikang Pilipino tulad ng guro, bansa,
mukha, likha, hukom at dukha.
Arabo at Persiyano

Nagdala sila ng mga

epiko, kuwentong
bayan, dula at alamat.
PANITIKA
N Ang nagpapahiwatig ng tunay na pagkalahi natin.
 Nagsisilbi itong wika ng mga Pilipino at pang lahing
kaugalian ng ating pang araw-araw na buhay.
 Mayroon na ring ginamit ang ating mga ninuno na
sariling baybayin o alpabetong kaiba sa kasalukuyang
ginagamit na dinala ng mga kastila. Ito ay ang
ALIBATA.
 LAYUNIN NG
PANITIKAN
• libangan
• pagpapahayag ng damdamin
• pagpapaliwanag ng mga bagay,
pinagmulan, pangyayari at iba pa
 Ang mga ninuno natin ay gumamit ng biyas ng
kawayan, talukap ng bunga o niyog at dahon at balat
ng mga punong kahoy. Ang mga panulat ay matutulis
na kawayan o kahoy, dulo ng lanseta at matutulis na
bato at bakal.
 Kahit na ang bumbong na pansalok ng inumin ay
tinatalaan nila ng mahalagang pangyayari sa buhay.
Pinatutunayan ng mga Katilang nanakop sa
Pilipinas na nag ating mga ninuno ay
talagang mahihilig sa mga tula, awit,
kwento, bugtong, at palaisipan na magpa
hanggang ngayon ay nagdudulot pa sa ating
ng kasiyahan at nagiging tagapagbadya sa
salinlahi ng tunay na kalinangan at kultura
ng ating lahi.
 MGA AKDANG
UMUSBONG BAGO
DUMATING ANG
MGA KASTILA
MGA KUWENTO
ANG ALAMAT

 Isang panitikang tuluyan na ang karaniwang paksa ay

nagsasalaysay ng pinagmumulan ng isang bagay,
pook, kalagayan o katawagan.

Halimbawa:
Alamat ng mga Tagalog
Alamat ng Pinya
MITO

 Tulad ng alamat na nagsasalaysay ng mga pinagmulan

ngunit gumagamit ng mga diyos at diyosa bilang
tauhan.

Halimbawa:
Si Malakas at si Maganda
Buwan at Araw
PABULA

 Kuwentong gumagamit ng mga hayop bilang tauhan

at naglalaman ng leksyong moral.

Halimbawa:
“ Ang Langgan at ang Tipaklong
KWENTONG BAYAN
 Binubuo ng mga kwento tungkol sa buhay,
pakikipagsapalaran, pag-iibigan, katatakutan at
katatawanan na kakapulutan ng magandang aral sa
buhay.

Halimbawa:
Bulan at si Adlaw
PANAHON NG EPIKO
 Tulang pasalaysay na karaniwang tungkol sa
pakikipagsapalaran, katapangan at kabayanihan ng
isang bayani.

Halimbawa:
Biag ni Lam-Ang (Iloko)
Bidasari (Moro)
Kumintang (Tagalog)
Hari sa Bukid (Visaya)
AWITING BAYAN

 Nagpapahayag ng damdamin, kaugalian, karanasan,

pananampalataya at gawain o hanapbuahy ng taong
nakatira sa isang pook. Karamihan sa mga ito ay
labindalawang pantig.
KUNDIMAN
(Awit ng Pag-ibig)
Noong unang panahon ako ay bata pa,
Natisod na ay di pa alintana
Nang ako ay lumaki at maging dalaga,
Tilasa wari ko ay may pagbabanta pa.

Pagsinta mo sa akin ay di ko tatanggapin,

Pagkat akong ito ay alangan sa tingin,
Ako ay mahirap, pangit sa tingin,
Bakit naman ngayon ay iyong iibigin.
ANG DALIT O IMNO
- awit panrelihiyon na tungkol sa debosyon, paghingi ng
tawad, pagpapagaling sa maysakit, paghingi ng kasaganahan
sa buhay, bukid at dagat.

Pumanaog, pumanaog si Mansilatan,

Saka si Badla ay bababa,
Mamimigay ng lakas,
Pasayawin ang mag Baylan
Paligiran ang mga Bayan
DIONA –awit sa kasal

Umawit tayo at ipagdiwang

Ang dalawang pusong ngayo’y ikakasal
Ang daraanan niyang landas
Sabuyan ng bigas
KUMINTANG –awit pandigma

Ang nuno nating lahat

Sa kulog ay hindi nasisindak
Sa labanan, di naaawat
Pinuhunan buhay, hirap
Upang tayong mga anak
Mabuhay nang panatag
Halina at usigin
Ang alikatya, ,mga haling
Ipagtatanggol ang bukirin
OYAYI – awit o hele na pampatulog ng
sanggol

Illi, Illi,
Illi, Illi,
Wala di ri imong nanay
Kadto tienda, bakal papay
Illi,illi, tulog anay
 Mga Karunungang Bayan
Madalas nagpapalitan ng kaisipang-
bayan ang mga katutubo sa kasal,
piyesta, binyagan at burol.
BUGTONG – maiklig tula na nagpapahula ng isang
bagay sa pamamamagitan ng paglalarawan.

Halimbawa:
Isang butil palay,
Laganap sa buong bahay
-ilaw
Bahay ko sa gulod,
Iisa ang tukod
-kabute
SALAWIKAIN – isang patalinhagang pahayag na
ginagamit ng matatanda noon upang mangaral at
akayin ang mga kabataan sa mabuting asal.

Halimbawa:
Ang hindi lumingon sa pinanggalingan,
Hindi makararating sa pinaroroonan.

Anak na hindi paluin,

Ina ang pagtatangisin
KAWIKAAN – patulang panunukso o panunudyo.

Halimbawa:
Malakas ang loob,
Mahina naman ang tuhod

Ika’y isang lalaking matapang,

Huni ng tuko ay kinatatakutan
PALAISIPAN – nasa anyong patula na humihingi ng
kalutasan sa isang suliranin

Halimbawa:
Sa isang kulungan ay may 5 baboy na inaalagaan
si Mang Juan pero lumandag ang isa. Ilan ang
natira?
- 5 pa rin dahil lumundag lang naman yung isa
KAISIPAN- karaniwang ginagamit sa panunukso o
pagpuna ng kilos ng isang tao.

Halimbawa:
Putak, putak
Batang duwag
Matapang ka’t
Nasa pugad
Salamat!