Prof. dr M.

Jovićević

KOMA
“stanje iz koga se bolesnik ne može probuditi,
nema verbalnog i motornog odgovora, kao ni
otvaranja očiju”
 GRADIRANJE POREMEĆAJA
SVESTI
SOMNOLENCIJA: patološka pospanost - buđenje na
lake draži, usporena komunikacija

SOPOR: buđenje na jače draži, gleda u ispitivača

neadekvatan odgovor, motorna uznemirenost ili
stereotipna motorika

KOMA: buđenje nije moguće, mogu biti

ugašeni refleksi moždanog stabla
“Očuvana svest podrazumeva trajnu i normalnu
interakciju relativno očuvanih hemisfera mozga i
aktivirajuće retikularne formacije moždanog
stabla”

Dakle, uzroci mogu biti:

1. Masivne supratentorijalne lezije-moguće

očuvanje budnosti uz oštećenu svesnost, tj.
vegetativno stanje
2. Infatentorijalne lezije-oštećenje moždanog
stabla
3. Masivna globalna oštećenja
 UZROCI KOME
 Poremećeni krvni protok
Anoksična encefalopatija
Cerebrovaskularne bolesti
 Poremećeni metabolizam neurona
Poremećaji glikemije
Uremija
Hipovitaminoze
Endokrinopatije
Elektrolitski disbalans
...
UZROCI KOME
 PREGLED BOLESNIKA U KOMI

1. ANAMNEZA
Nagli početak vaskularni uzrok
Brza progresija, do nekoliko sati ICH
Prethodeće neurološke tegobe Tu,
subduralni hematom, apsces
Prethodeće konfuzno stanje ili delirijum
metabolički poremećaj
2. SOMATSKI PREGLED
 Inspekcija - trauma glave (hematomi), boja
kože (bledilo kod šoka i hipoglikemije, rumenilo kod
trovanja CO ili ICH, cijanoza, žutica, facies aethylica,
ubodi igle...)
 Položaj glave i očiju – oštećenje hemisfere
ili ponsa
 Pregled očnog dna – edem papile
 Spontani motorni odgovor – hemipareza,
mioklonički trzajevi kod metaboličkih
encefalopatija
2. SOMATSKI PREGLED

 Pregled zenica – lokalizacija

Metabolički poremećaj-male reaktivne

Diencefalički-male nereaktivne
Tektalni-velike, fiksirane
N.oculomotorius-dilatirane, fiksirane
Pons-male, “glava čiode”
Međumozak-fiksirane u srednjem položaju
2. SOMATSKI PREGLED
●Položaj tela-dekortikacija (a), decerebracija(b)
3. SKALIRANJE-GLAZGOV KOMA
SKALA

OTVARANJE VERBALNI MOTORNI

OČIJU ODGOVOR ODGOVOR
Nikad 1 Bez odgovora 1 Bez odgovora 1
Na bolnu draž 2 Nerazumljivi 2 Decerebraciona 2
zvuci rigidnost
Na verbalnu 3 Neprikladne 3 Dekortikaciona 3
stimulaciju reči rigidnost
Spontano 4 Dezorjentisa 4 Fleksiono 4
n govor povlačenje
Orjentisan 5 Lokalizacija 5
govor bola
Izvršava naloge 6

Ukupno 42
STANJA KOJA SE MOGU
ZAMENITI SA KOMOM
 OSNOVNE TERAPIJSKE MERE
 Isključiti traumu vrata!
 Obezbediti nesmetano disanje
 Pravilan položaj-bočni dekubitalni,
Trandelburg (ne kod intrakranijalne
hipertenzije!)
 Plasiranje endotrahealnog tubusa,
veštačka ventilacija...
 HITNO ZBRINJAVANJE
KOMATOZNOG PACIJENTA
 Prof.dr M.Jovićević

DELIRIJUM
“akutno nastalo stanje konfuznosti fluktuirajućeg
toka kome su posebno sklone starije osobe sa
kognitivnim oštećenjem a u kome dominira
poremećaj pažnje”
1. KARAKTERISTIKE

 Kvalitativni poremećaj svesti

 Prosečno trajanje do dve nedelje

 Smrtnost do 25%

 Zahteva hitno zbrinjavanje!

2. SIMPTOMATOLOGIJA

 Poremećaj pažnje: i tenacitet i vigilnost

neadekvatni
 Dezorjentacija u prostoru i vremenu,
alopsihička orjentacija je očuvana
 Konfuznost-nekontrolisan protok misli i
ideja
 Varijacije psihomotornog ponašanja:
hiper- i hipoaktivni delirijum
2. SIMPTOMATOLOGIJA
 Poremećaji opažanja: vidne iluzije i halucinacije
 Budnost / spavanje-reverzija ciklusa
 “Sindrom sutona”-večernje pogoršanje
 Vegetativna simptomatologija
-tahikardija
-hipertenzija
-midrijaza
-pojačano znojenje
...
3. ETIOLOGIJA

STARIJA ŽIVOTNA DOB HIRURŠKE

INTERVENCIJE
KOGNITIVNI DEPRESIJA
POREMEĆAJI
METABOLIČKI ALKOHOLNA ILI
POREMEĆAJI NARKOTIČKA
INTOKSIKACIJA
HRONIČNA PREDOZIRANJE ILI
OBOLJENJA INTERAKCIJE LEKOVA
POTHRANJENOST HIPOKSEMIJA
4. TERAPIJA

 Lečiti osnovno oboljenje!

 Izbegavanje ili ukidanje alkohola,
antiholinergika, benzodijazepina!
 Regulacija budnosti i spavanja

 B1 vit kod alkoholičara

 Haloperidol ili atipični antipsihotici kod

agitiranih pacijenata!